اقتوبە وبلىسىنداعى قاسقىر سارقىراماسى مەن مىلقاۋ اۋىل- فوتو رەپورتاج

اقتوبە. قازاقپارات - قارعالى اۋدانى اقتوبە وبلىسىنىڭ ەڭ كورىكتى ءارى ەكولوگيالىق تازا ايماقتارىنىڭ ءبىرى. بۇل ءوڭىر تەك پايدالى قازبالارعا عانا ەمەس، فلورا مەن فاۋناعا دا اسا باي.

قازاقپارات ءتىلشىسى قارعالى اۋدانى بويىنشا باسپا ءسوز تۋرىنىڭ بارىسىندا بەكىرە توعاندارىندا، قاسقىر سارقىراماسىندا بولىپ، مىلقاۋ اۋىلدىڭ نەلىكتەن سولاي اتالعانىن ءبىلدى.

اقتوبەدەن 60 شاقىرىم جەردە قازاقستانداعى جالعىز بەكىرە توعانى - جەرگىلىكتى كاسىپكەر قالي ىسمايىلوۆتىڭ «ارداعىم» شارۋاشىلىعى بار. مۇندا كاسىپكەردىڭ جەكە باستاماسىمەن جانە مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن 15 جاساندى توعان سالىندى. بەكىرە تۇقىمداس بالىقتاردىڭ شاباقتارى اكەلىنگەن.

مىنا شاعىن توعاندا 300 بەكىرە بالىعى بار. مۇندا ءسىز بالىق اۋلاۋدىڭ بارلىق قىزىعىن تاماشالاي الاسىز. ارينە ول تەگىن ەمەس. ءبىر كەلى بەكىرە ءۇشىن 5 مىڭ تەڭگە تولەۋ كەرەك. بالىق اقتوبە قالاسىنىڭ مەيرامحانالارىنا جەتكىزىلەدى. الايدا شارۋاشىلىقتاعىلاردىڭ ايتۋىنشا، ودان كەلەتىن كىرىس شىعىننان گورى از.

 

بەكىرە شارۋاشىلىعىنا جاقىن ماڭدا جاڭاعى كاسىپكەردىڭ تۇقى توعاندار بار. مۇندا ول تۋريزمدى دامىتۋ ماقساتىندا بالىقتى جازدا دا، قىستا دا اۋلاۋ ءۇشىن اعاشتان ويىپ جاسالعان ۇيشىكتەر تۇرعىزعان.

 

ال توعاندارعا بارار جولدا مىنانداي كورىنىستەر كۇتىپ تۇرادى. حالىقتا بۇل ورىندا «قولتىراۋىن» دەپ اتايدى.

 

قارعالى سۋ قويماسى. وبلىستىڭ جاساندى ءىرى سۋ قويماسى. وعان 280 ميلليون تەكشە مەتر سۋ سيادى. جاقسى قارعالى تاۋ وزەنىن بوگەپ قويۋ ارقىلى ورال ماڭىنداعى لاندشافتتار جاڭعىرتىلدى. بولاشاقتا مۇندا 25 مىڭ گەكتار اۋماقتا تابيعي ساياباق اشۋ جوسپارلانىپ وتىر.

 

سابىر بۇلاعى. بۇل جەرلە ءسىز تاماقتانىپ، تىنىعىپ الا الاسىز. قارعالى اۋدانىندا بۇلاقتار، بالىق پەن جابايى وسىمدىكتەر - قاراقات، قارا بۇلدىرگەن، تاڭقۋراي كوپ.

 

تاعى ءبىر كورىكتى جەرلەردىڭ ءبىرى - قاسقىر سارقىراماسى. اڭىزعا سەنسەك، سۋ تاسقىنى كەزىندە سارقىراماعا جەتى بولتىرىگىمەن قاسقىر كەلگەن. ونىڭ كۇشىكتەرىن سۋ شايىپ كەتكەن. ءبىراق ءوزى امان قالعان. ول كۇندە كەشكىسىن سول جەرگە كەلىپ، ۇليدى ەكەن.

بۇل جەر شىنىمەن دە وتە ادەمى. سارقىراما ۇلكەن اشىلىساي كولىنەن سۋدى بۇرعان سياقتى قۇرىلعان. مۇندا دەمالۋعا تەك جەرگىلىكتى تۇرعىندار عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە، رەسەيلىكتەر دە كەلەدى ەكەن. وكىنىشكە قاراي، بۇل سارقىرامانىڭ تاماشا كوركىن مامىردان ماۋسىمعا دەيىن عانا كورۋگە بولادى. سەبەبى كەيىن ول كەۋىپ قالادى. ءبىر قىزىعى، جاز شىققانىنا قاراماستان بوكتەردە ءالى دە قار جاتىر.

تۋريزم سالاسىنا ەڭبەك سىڭىرگەن نۇسقاۋشى گۇلنار قارتانوۆا:

«ارينە، تۋر وپەراتورلارعا بۇگىنگى تاڭدا تۋريستەردى ەل ىشىندەگى تۋرلار بويىنشا جىبەرۋ ءتيىمسىز. الايدا قازىر مەملەكەت ىشكى تۋريزمدى دامىتۋ ءۇشىن ادامداردى بەلسەندى دەمالىسقا تارتۋ ماقساتىندا كوپتەگەن جاعدايلار جاساپ وتىر. جانە قازىرگى تۋريستەر دە باسقا. مەن قازىر وسى سياقتى ورىنداردى كورسەتسە، اسا زور قىزىعۋشىلىقپەن تابيعاتقا شىعاتىن ادامداردى كوپتەپ كەزدەستىرەمىن» .

 

ال مىناۋ مىلقاۋ اۋىل. قورىقشى اناتوليي گرۋزيننىڭ سوزىنە قاراعاندا، بۇل جەرگە بايلانىستى اڭىز بار. اقساقالدار وسى ورىندا اۋىل بولعان جانە كورىپكەل تۇرعان دەيدى. ءبىراق ونى ەشكىم كورمەگەن جانە داۋىسىن دا ەستىمەگەن. ءبارى ونىمەن ءبىر ايەل ادام ارقىلى تىلدەسكەن. ول سۇراعان ادامعا اقىلدى ادامنىڭ جاۋابىن جەتكىزىپ وتىرعان. سودان بەرى بۇل كورىكتى جەردى «مىلقاۋ اۋىل» دەپ اتاپ كەتكەن دەسەدى.

 

قورىقشى ا. گرۋزين