اراب تانۋداعى ارداقتى ەسىم
ءمارزيا اپاي قازان توڭكەرىسىنەن كەيىنگى ۋاقىتتاعى اراب جازۋى، اراب ءتىلى مەن ادەبيەتىمەن بايلانىستى قايتا جالعاستىرۋعا ۇمتىلعان قازاق قىزدارىنىڭ اراسىنان شىققان تۇڭعىش قارلىعاشى ەدى.
قازاقستانعا ەڭبەگى سىڭگەن ۇلاعاتتى ۇستاز، حالىققا ءبىلىم بەرۋ ىسىندە ەرەن ەڭبەك ەتكەن پروفەسسور، بىرنەشە عىلىمي جانە عىلىمي- ادىستەمەلىك ەڭبەكتەردىڭ اۆتورى ءمارزيا نۇرماعانبەت قىزى ماجەنوۆانىڭ ومىردەن وزعانىنا ءبىر جىل بولادى.
ءال- فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە ەلۋ جىل تۇراقتى ۇستازدىق قىزمەت ەتكەن ءمارزيا اپايدىڭ ءبىلىم بەرگەن تۇلەكتەرىنىڭ اراسىنان ەسىمدەرى ەلىمىزگە كەڭىنەن تانىمال ءابىش كەكىلبايەۆ، مۇحتار ماعاۋين، مۇزافار الىمبايەۆ، مىرزاتاي جولداسبەكوۆ، نۇرلان ورازالين، مۇحتار قۇل- مۇحاممەد، لاما شاريف قايرات، ازامات بەردىبايەۆ جانە ت. ب. كوپتەگەن عالىمدار مەن اقىن- جازۋشىلار، مەملەكەت قايراتكەرلەرى شىقتى. ءمارزيا اپاي شاكىرتتەرىن تەك بىلىكتى مامان ەتىپ دايىنداپ قانا قويماي، ولاردى پاراساتتى ادام ەتىپ تاربيەلەپ شىعارۋدا دا ايرىقشا ۇلەس قوسقان، تابيعاتتىڭ ءوزى ناعىز ۇستاز ەتىپ جاراتقان ادام ەدى.
مەن 1996 -جىلى ءال- فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنە وقۋعا كەلىپ، شىعىس تانۋ فاكۋلتەتىنىڭ اراب ءتىلى مەن ادەبيەتى ماماندىعىن تاڭداپ وقۋعا ءتۇستىم. ەمتيحان- سىناقتى ءساتتى تاپسىرىپ وقۋعا قابىلداندىم. وقۋ جىلى باستالىپ ساباققا كەلسەم، اراب بولىمىنە تۇسكەن 15 بالانى ەكى توپقا ءبولىپ جاتىر ەكەن. اراب تىلىنەن ءبىرىنشى توپقا ءمارزيا ماجەنوۆا، ەكىنشى توپقا گۇلنار توكوۆا دەگەن وقىتۋشىلار ساباق بەرەدى ەكەن. سونىمەن تاۋەكەل دەپ ءبىرىنشى توپقا جازىلدىم. ەرتەسىنە توپقا كەلسەم، 4-5 ستۋدەنت وتىر ەكەن. ءداۋىتوۆ ساردار، توقمۋرزين نۇرلان، يزاتبەكوۆ مۇحتار، ۋسانوۆا ءاليما، حانەنكو وكسانا جانە شىڭعىسوۆا اسەم اتتى كۋرستاستارمەن سول جەردە تانىستىعىمىز باستالدى. سالدەن كەيىن ءمارزيا اپايىمىز كەلىپ، ساباقتى ارقايسىسىمىزبەن تانىسۋدان باستادى. كىمسىڭ، قايدان كەلدىڭ ەمەس، مەكتەپتى قالاي بىتىردىڭنەن باستادى.
ءيا، ءمارزيا اپاي ساباققا كەلگەندە قانداي تالاپشىل، قاتال بولسا، ساباقتان تىس كەزدە سونداي مەيىرىمدى، قامقور بولاتىن. توپتاعى ستۋدەنتتەردىڭ ءبارى باسقا ساباقتى وقىماساق تا، جاتپاي- تۇرماي اراب ءتىلىن وقۋعا بارىمىزدى سالاتىنبىز. كەيدە تۇنگى 3-4 كە دەيىن جاتاقحانادا تۇراتىن ستۋدەنتتەر جينالىپ الىپ اراب ءتىلىن وقيتىنىمىز ەسىمىزدە.
ءمارزيا اپايدىڭ ۇيىنە دە ءجيى باراتىنبىز. اس ۇيدە دە شەبەرلىك كورسەتىپ، ءدامى ءتىل ۇيىرەتىن تاماقتارىن ستۋدەنتتەرگە ۇسىناتىن. ياحيا اعاي سونداي كەزدەردە وسى سەن بىزدەن گورى ستۋدەنتەرىڭنىڭ جاعدايىن كوپ ويلايسىڭ- اۋ، - دەپ قالجىڭدايتىنى ەسىمىزدە قالىپتى. قوناقجايلىلىق بۇل وتباسىنىڭ ۇلگى بولارلىق قاسيەتتەرىنىڭ ءبىرى سياقتى كورىنەتىن. ءمارزيا اپايدىڭ ءبىز كۋا بولعان قامقورلىعىنىڭ ءبىر قىرى ول ءوز ستۋدەنتتەرى ءۇشىن قولىنان كەلگەن جاقسىلىقتى ايامايتىن. انالىق قامقورلىعىنا ءبىز ءجيى كۋا بولاتىنبىز. ول كىسى، ءتىپتى ساباققا دا ستۋدەنتتەرى ءۇشىن ءوزى پىسىرگەن تاماقتارىن كوتەرىپ كەلەتىن.
ءمارزيا اپاي ستۋدەنتىنىڭ باسقا ساباقتارداعى ۇلگەرىمدەرىن دە ۇنەمى سۇراپ، قاداعالاپ وتىراتىن. كەيدە ماماندىققا قاتىسسىز پاندەردەن «اراشالايتىن» كەزدەرى دە بولاتىن. ءبىزدى تەك اراب ءتىلىنىڭ قىر- سىرىمەن عانا تانىستىرىپ، ۇيرەتىپ قويماي، رۋحاني جەتىلۋىمىزگە دە جول اشتى. سول كىسىنىڭ ارقاسىندا العاش كلاسسيكالىق مۋزىكامەن سۋسىندادىق. ۇنەمى كونتسەرتتەرگە اپاراتىن. اسىرەسە، قىزى ءجانيانىڭ كونتسەرتىنەن قالمايتىنبىز. كونتسەرتتەن كەيىنگى كۇنى مۋزىكادان العان اسەرىمىزدى سۇرايتىن، پىكىر الىساتىنبىز. سول كەزدە اپايىمىزدىڭ بولمىسىنان، سوزىنەن مەيىرىم مەن دانالىق سەزىلىپ تۇراتىن.
ءبىز ءۇش جىل ءمارزيا اپايدىڭ ۇستازدىق ۇلاعاتىن ۇيرەنىپ، تاعىلىم، تاربيەسىن الدىق. ءتورتىنشى جىلى ءداۋىتوۆ ساردار، توقمۋرزين نۇرلان، الىبەك ۇلى اقجىگىت، اقان ازامات جانە مەن بەسەۋمىز ەگيپەتكە تاجىريبە الماسۋعا كەتتىك. بىزبەن بىرگە حالىقارالىق قاتىناستار فاكۋلتەتىنەن نۇرلان جانە بولاتبەك دەگەن جىگىتتەر قوسىلدى.
بەسىنشى كۋرستى بىتىرەتىن جىلى ديپلوم جۇمىسىنا جەتەكشىلىككە ءمارزيا اپايدى الدىم. «اراب تىلىندەگى ءسوزجاسامدىق تاسىلدەر» اتتى تاقىرىپتاعى ديپلوم جۇمىسىن ءساتتى جازىپ شىقتىم.
ۋنيۆەرسيتەتتى بىتىرگەننەن كەيىن 3-4 -جىلداي م. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىندا جۇمىس ىستەگەن كەزدە دە، ءمارزيا اپايمەن قارىم- قاتىناسىمىز ۇزىلگەن جوق، حابارلاسىپ تۇردىق. ول كىسى ءبىزدىڭ ءاربىر قۋانىشىمىزعا، ءاربىر جەتىستىگىمىزگە قۋاناتىن جانە ۇنەمى ءوزى كەلىپ، قادىرلى قوناق بولاتىن. مەن ۇيلەنگەندە دە، كانديداتتىق ديسسەرتاتسيا قورعاعاندا دا قۇرمەتتى قوناق بولىپ توردە وتىردى. سونداي قۋانىشتى ساتتەردە كوپشىلىكتىڭ الدىندا مەنىڭ «زولوتوي» ستۋدەنتىم عوي دەپ ۇلكەن ماقتانىشپەن بەتىمنەن سۇيەتىن.
ءمارزيا اپاي 2008 - جىلعا دەيىن كافەدرادا ۇستازدىق قىزمەت ەتتى. اپايدى سوڭعى رەت كافەدرادا ۇيىمداستىرىلعان ءبىر مادەني ءىس- شارادا كوردىم.
بىلتىرعى جىلى ۇستازىمىز قايتىس بولىپتى دەگەندى ەستي سالا، ۇيىنە بارىپ كوڭىل ايتتىق. اللادان دۇعا تىلەدىك. قازاقستان شىعىستانۋشىلارىنىڭ ۇلاعاتتى ۇستازىنىڭ ايشىقتاپ بەرگەن ۇستانىمدارى مەن ءتالىم- تاربيەسى، ونەگەلى ءومىرى بارلىق شاكىرتتەرىنە تەمىرقازىقتاي ۇنەمى جول سىلتەپ تۇرادى دەپ بىلەمىز. بۇل ارداقتى اپايىمىزدىڭ سالىپ كەتكەن ۇستازدىق جولىن كەيىنگى شاكىرتتەرى جالعاستىرا بەرەدى دەگەندى بىلدىرەدى. اراب ءتىلى مەن ادەبيەتىن ۇيرەنۋ كەرەكتىگىن ىسكە اسىرعان تالىمگەر ۇستازدىڭ ۇلاعاتى ءارقاشاندا جادىمىزدا ساقتالادى. ونىڭ ءومىر جولى، جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋدەگى قاجىرلى ىستەرى كوپكە ۇلگى. وسىنداي ءوز ماماندىعىن ەرەكشە قاستەرلەگەن، ارداقتى دا اياۋلى ۇستازدان ءبىلىم، ءتالىم- تاربيە العانىم مەن ءۇشىن زور مارتەبە.
مۇحيت سالقىنبايەۆ، ءال- فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اراب تانۋ جانە يران تانۋ كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى
«انا ءتىلى» گازەتى
