قونايەۆ مىنگەن كولىك

استانا. قازاقپارات - «تاۋ الىستاعان سايىن بيىكتەي تۇسەدى» دەگەن ءسوز بار.

ۋاقىت وتكەن سايىن ءوزىنىڭ پاراساتتىلىعىمەن، ادامگەرشىلىك قاسيەتىمەن، ازاماتتىق بولمىسىمەن بۇكىل الاش جۇرتىنىڭ جۇرەگىنىڭ تورىنەن ورىن العان دىنمۇحامەد قونايەۆتىڭ ءجۇرىپ وتكەن جولى كىم-كىمگە دە ۇلگى-ونەگە.

ول قىزمەت جاساعان الماتىداعى ۇكىمەت ءۇيىنىڭ ەسكى عيماراتى، ءوزى تۇرعان ءۇيى، ورتالىق مونشا، الاتاۋدىڭ ەتەگىندەگى تەلەمۇنارا سىندى الماتىنىڭ كوركەم جەرلەرىن كورگەن سايىن زامانىمىزدىڭ زاڭعارىنا اينالعان جاننىڭ كەسكىن-كەلبەتى، ونىڭ سىڭىرگەن ەڭبەگى ەرىكسىز كوز الدىمىزعا كەلە بەرەتىنى انىق. كوزدەن كەتسە دە، كوڭىلدەن كەتپەگەن وسى ازاماتتىڭ تىرشىلىگىندە مىنگەن «چايكا» اۆتوموبيلى بۇل كۇندەرى قاپشاعايدا تۇر.

دىنمۇحامەد قونايەۆ قاپشاعايدىڭ قالا بولىپ قالىپتاسۋىنا مەملەكەت باسشىسى رەتىندە كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى. د. قونايەۆ وتىرعان تەمىر تۇلپار باسقا جاققا ەمەس، قاپشاعايعا ورالۋىن جاي عانا كەزدەيسوقتىق ەمەس، تاعدىردىڭ جازۋى دەپ قابىلدايتىنىمىز انىق. مۇرات سىرگەبايەۆ - قاپشاعاي ءۇشىن كوپ دۇنيە جاساپ جۇرگەن ازامات. ول «دىنمۇحامەد قونايەۆتى قاپشاعايلىقتار ەسكە الىپ ءجۇرسىن» دەپ كولىگىن قاپشاعايعا ساتىپ الىپ كەلدى. بۇل ونىڭ ازاماتتىعىنىڭ تاعى ءبىر قىرى ەكەنى داۋسىز.

- مەنىڭ ازامات بولىپ قالىپتاسۋىم كەشەگى كەڭەس زامانىندا باستالعاندىقتان، سول كەزدەگى دۇنيەنىڭ زاتتارى كوزىمە ەرەكشە ىستىق بولىپ كورىنەدى. ءار ادامنىڭ ءوزىنىڭ جاقسى كورەتىن ەرمەگى بولادى عوي. تەمىر-تەرسەككە جاقىنداۋ جۇرەتىن ادام بولعاندىقتان، كەشەگى زاماننىڭ ەسكى اۆتوكولىكتەرىن جيناۋ ەرمەگىم بولىپ كەتتى. ەسكى اۆتوكولىكتەردى جيناۋدى قولعا العانىمدا، كوپتەن بەرى قونايەۆ اقساقالدىڭ «چايكاسىنا» قىزىعىپ ءجۇردىم. ونىڭ دا ءساتى تۇسكەن سەكىلدى. ديماش اتامىزدىڭ ءوزى بولماسا دا، ونىڭ مىنگەن كولىگىن قاپشاعايعا اكەلىپ، جەرلەستەرىمە كورسەتىپ، ول كىسىنى ەسكە الىپ جۇرۋىنە جاعداي جاسادىم، - دەپ اعىنان جارىلادى مۇرات امانتاي ۇلى.

وسى ازاماتتىڭ ءوز اۋزىنان ەستىگەنىمىزدەي، «چايكا» ماشيناسىن قولعا العاندا، جۇرۋگە جارامسىز بولىپتى، تەك قاڭقاسى قالعان ەكەن. وعان كەتكەن قارجىنىڭ كولەمى ءبىر بولەك، تەك جوندەپ، قاتارعا قوسۋعا ءبىر جىلداي ۋاقىت كەتىپتى. مۇندا تەك «چايكانى» كورەمىز دەپ كەلگەن ءبىز كەشەگى «ۆولگالاردى»، ودان ءسال تومەندەۋ «پوبەدا» ماشيناسىن، ءتىپتى «زاپوروجەتستىڭ» العاشقى قارلىعاشىن كورگەندە، كەشەگى كۇنىمىزبەن قايتا قاۋىشقانداي اسەردە بولىپ، تاڭعالىسىمىزدى جاسىرا المادىق.

كەشەگى كەڭەس زامانىنان حابار بەرگەن ەسكى كولىكتەردىڭ ۇزىن سانى 9 ەكەن. ولاردىڭ ءبارى دە وسىندا ىسكە جارامسىز، تونالعان كۇيدە جەتىپتى. بارىنە قاجەتتى بولشەكتەرىن تاۋىپ، جوندەپ، ەكىنشى ءومىر بەرگەندە، ادام تانىماستاي وزگەرىپ شىعا كەلگەنىن كورەر كوز كوردى. ءالى دە ەكى-ءۇش ەسكى تەمىر تۇلپار ومىرگە قايتا كەلەر ءساتىن كۇتىپ جاتسا كەرەك. ولاردى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى مۇندا قىزۋ ءجۇرىپ جاتىر. جاقسى ىستەردىڭ جاناشىرى بولا بىلگەن وسى ازامات تاياۋدا ەسكى كولىكتەردىڭ شەرۋىن جەرلەستەرىنە كورسەتىپ، كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىنەن شىقتى.

التىنباي شاكەن ۇلى، قاپشاعاي قالاسى

«ايقىن»