قىتايدا جارىق كورگەن «قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحى» اتتى ءتورت تومدىق ەڭبەك

 استانا. قازاقپارات - ق ح ر-نان عالىم جاقىپ مىرزاقانوۆ اعامىز قارا-شاڭىراق - قازاقستان جازۋشىلار وداعىنا ارنايى ات باسىن بۇرىپتى.

جاي كەلمەپتى، «شىنجاڭ حالىق» باسپاسىنان جارىق كورگەن «قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحى» اتتى ءتورت تومدىق ەڭبەكتى الا كەلگەن ەكەن، از-كەم اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.
- قاراشاڭىراققا ارنايى الىپ كەلگەن وسى اكادەميالىق ەڭبەك تۋرالى قىسقاشا توقتالا كەتسەڭىز...

- بۇل ءتورت تومدىق كەسەك ەڭبەك قىتاي مەملەكەتتىك باسپاءسوز مەكەمەسىنىڭ 2011 - جىلى سول جاقتاعى از ۇلتتار ادەبيەتى- مادەنيەتىنە بولىنگەن قارجىمەن جارىق كوردى. بۇل اكادەميالىق ەڭبەكتى شىنجاڭ قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى مەن ۇلتتار ينستيتۋتى 1985 - جىلدان باستاپ قولعا العان. العاشىندا ءۇش توم قىپ جازۋ جوبالانىپ، ارتىنان ءتورت تومعا وزگەرگەن بۇل ەڭبەك - ق ح ر- داعى سورپا بەتىنە شىعار عالىم- زەرتتەۋشىلەرىنىڭ اقىل- پاراساتىنىڭ جەمىسى، ۇجىمدىق شارۋا.

 بۇل جۇمىستار العاش قولعا الىنعان كەزدە اكادەميامىزداعى مارقۇم نىعىمەت مىڭجاني مەن بۇلانتاي دوسجانيندەر بەلسەنە ات سالىسقان ەدى. العاش ءۇش توم بوپ جوسپارلانىپ (حالىق اۋىز ادەبيەتى، ەرتە زامان جازبا ادەبيەتى، تاياۋ- قازىرگى زامان ادەبيەتى) ، كەيىن ءتورت تومعا وزگەرۋىنىڭ سەبەبى، قىتايداعى قازىرگى زامان قازاق ادەبيەتىنە ارناۋلى ءبىر توم ارناماسا، كوپ ەڭبەكتەردىڭ كورىنبەي قالاتىنى قاتتى تالقىعا ءتۇستى. تالقىلاناتىن دا ءجونى بار.

 ول جاقتا 1970 - جىلدان باستاپ ايتساق تا قازىرگە دەيىن 100 گە جۋىق رومان، نەشە جۇزدەگەن اڭگىمە- پوۆەستەر، داستاندار مەن ولەڭدەر جيناقتارى باسپادان شىقتى. سول شىعارمالاردىڭ ءبىرازى سول جاقتاعى مەملەكەت دارەجەلى سىيلىقتىڭ ءبىرازىن ەنشىلەگەن، الىس- جاقىن ەلدەر تىلىنە اۋدارىلعان. ەندى ونى بۇرىنعى جوبا بويىنشا ءۇشىنشى تومنىڭ ءبىر تاراۋى قىپ بەرۋ شىنىمەن دە قۋسىرىلعان دۇنيە بولار ەدى. ەكىنشى رەت باسىلىپ وتىرعان بۇل تومدارعا ماعان العىءسوز جازۋ بۇيىرىپتى.

 -  بۇل سۇبەلى ەڭبەك ول جاقتا قانشا تارالىممەن جارىق كوردى؟

- ءار تومى ءۇش مىڭ تارالىم.

- سوندا ءتورت تومىڭىز 12 مىڭ تارالىم بولادى عوي.. .

-  ءيا، سول مولشەردە. باعاسى دا اركىمگە قولجەتىمدى. ۇرپاقتاردىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىن، بولاشاعىن تۇتاستىراتىن بۇل ەڭبەكتىڭ ول جاقتاعى قازاققا دا، بۇل جاقتاعى قازاققا دا بەرەرى مول، اسا كەرەك دۇنيە دەپ ويلايمىن. ميفتەر، اڭىز-اڭگىمەلەرگە بايلانىستى قانشاما جەرگىلىكتى جەرلەردە عانا ايتىلاتىن تىڭ دۇنيەلەر بار. مۇنىڭ ءبارى قازاق رۋحانياتى ءۇشىن وتە قۇندى ماتەريال بولاتىنى ءسوزسىز.

كەزىندە «قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحى» سىندى عىلىمي تاپسىرمانى اكادەميامىزعا جاۋاپتى بولعانمەن، باس رەداكتورلىققا ۇسىنىس ەتىلگەن نىعىمەت مىڭجاني اعامىز، بەكسۇلتان كاسەي ۇلى ۇشەۋمىز اقىلداسىپ، ءبىرىنشى، ءۇشىنشى تومدى بەكسۇلتاننىڭ ءوزى، ەكىنشى تومدى پروفەسسور احمەتبەك كىرىشبايەۆ جازسىن دەپ شەشتىك. ال كەيىن قوسىلعان ءتورتىنشى تومدى ابدەنباي باجاي ۇلى باستاعان زيالىلار قولعا الدى. بۇل ءتورت تومدىق كەسەك عىلىمي ەڭبەك قىتايداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىن وسى زامانعا دەيىن جۇيەلى تۇردە جازعانىمەن ەرەكشەلەنەدى.

سۇحباتتاسقان ا. كاتەپوۆا.

«قازاق ادەبيەتى» گازەتى