وڭتۇستىكتەگى ەل بەرى كەلسە، وڭ شارۋا بولار ەدى

استانا. قازاقپارات - وتكەن اپتادا سەنات دەپۋتاتى سۆەتلانا جالماعامبەتوۆا قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك وڭىرىنەن ءبىراز حالىقتى سولتۇستىك ايماققا كوشىرۋ كەرەك نەمەسە سولتۇستىك وڭىرلەرگە ارنالعان «سىبىرلىك» كوەففيتسيەنت تولەنۋى كەرەك دەگەن توتەنشە ۇسىنىس جاسادى.

بىزدىڭشە بۇل وتە دۇرىس شەشىم. وكىنىشكە وراي دەپۋتات ماسەلەنىڭ ەكونوميكالىق جاعىن عانا قاراستىرىپتى.

ال تۇسىنە بىلسەك، ونىڭ رۋحاني پايداسى قانشاما! سەبەبى وسى سەكىلدى ماسەلەنى بىزدەر «جاس الاشتىڭ» بەتىندە وسىدان بىرەر جىل بۇرىن كوتەرىپ ەدىك.

مىسالى، ارناۋلى كۆوتامەن شەتتەن كەلىپ جاتقان ورالمان باۋىرلارىمىزدىڭ بارلىعىن سولتۇستىك ايماقتارعا قونىستاندىرسا دەگەنبىز. ولارمەن 10 جىلعا دەيىن ەشقايدا تابان اۋدارمايسىڭ دەگەن كەلىسىم-شارت جاسالسا دەگەنبىز.

سوسىن ءاربىر تۋىلعان بالا ءۇشىن جوعارى دەڭگەيدە الەۋمەتتىك جاردەماقى تولەنسە، از جىلدا سولتۇستىك وڭىردەگى جەرگىلىكتى ۇلت وكىلدەرىنىڭ قاتارى كوبەيىپ كەتەر ەدى دەگەنبىز. مىسال كەرەك بولسا، ايتايىن. انا ءبىر جىلى جول ۇستىندە كەزدەسكەن ورالمان كەلىنشەكتىڭ بىلاي دەگەن ەدى: «اعا، بىزدەر العاش قازاقستانعا كەلگەندە ورتالىققا قاتىنايتىن اۆتوبۋستىڭ ىشىندە ءورىستىلدى 20 ادام كەلە جاتسا، سولاردىڭ ىشىندە 2-3 قانا ورالمان بولاتىنبىز.

ءوزىمىزدى اتا جۇرتقا ەمەس، باسقا ءبىر مەملەكەتكە كەلگەندەي سەزىنەتىنبىز. قازىر، مىنە، قۇدايعا شۇكىر، 10 جىل ءوتتى، ەندى اۆتوبۋستىڭ ىشىندە 20 ورالمان كەلە جاتساق، ىشىمىزدە ورىستىلدى 2-3 ادام عانا بولادى». مىنە، حالىقتىڭ وسكەنى. بۇعان ەشقانداي عىلىمي دالەلدىڭ قاجەتى جوق.

ەندى وسى سولتۇستىك ايماقتارعا وڭتۇستىكتەگى قانداستارىمىز كەلىپ قونىستانسا، قاتارىمىز ءتىپتى كوبەيەر ەدى. ال قازاقشا سويلەيتىندەردىڭ قاتارى كوبەيسە، بۇل جاقتا تۇرالاپ قالعان ءتىلىمىز تۇعىرىنا مىنەر ەدى. اتالمىش ۇسىنىستىڭ رۋحاني پايداسى دا ۇشان-تەڭىز دەپ وتىرعانىمىز وسى. اۋىرعان ادامدى قان قۇيىپ ەمدەيتىن سياقتى، وڭتۇستىكتەگى قانداستارىمىز كەلسە، ول بۇل جاقتاعى ۇلت رۋحىنا قۇيىلعان قان ىسپەتتى بولار ەدى.

سولتۇستىك وبلىستاردا قازىر جۇزدەگەن اۋىلدار قاڭىراپ بوس قالدى. ول جەردەن حالىق كەتەيىن دەپ كەتكەن جوق، توقسانىنشى جىلدارى كۇنكورىستىڭ قامىمەن امالسىزدان كوشتى. ايتپەسە، سولاردىڭ بارلىعى دا كەزىندە وزىنشە تىرلىگىن جاساپ جاتقان ەل ەدى. بۇرىندارى ءبىر اۋىلمەن ءبىر اۋىلدىڭ اراسى 20-30 شاقىرىم بولاتىن، قازىر ەل كەتكەسىن 50-60, ءتىپتى 100-150 شاقىرىمعا دەيىن ۇزاپ كەتتى. سوسىن كىم تۇرادى ول اۋىلداردا؟

سالىستىرىپ قاراڭىزشى. وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اۋداندارىندا حالىق سانى 300-400 مىڭعا دەيىن جەتەدى. ال اقمولا وبلىسىنداعى ەگىندىكول اۋدانىندا ەكى مىڭىنشى جىلدارى 14 مىڭنان ءسال عانا استىن حالىق بار بولاتىن. ءدال وسىلاي بولا بەرسە، سەناتور ايتقانداي، سولتۇستىكتەگى اۋىلداردى ءبىرجولا جاۋىپ، «ءولى ايماققا» اينالدىرۋ كەرەك شىعار.

كەزىندە ءتوسى مىڭعىرعان مالعا تولى دالا قازىر قۋ مەديەنگە اينالعان. ەندى سول ايماقتارعا وڭتۇستىكتەگى اعايىندار كوشىپ كەلىپ، مال ءوسىرىپ، ەگىن سالسا، ۇكىمەت ولارعا جەڭىلدەتىلگەن نەسيەمەن كومەك جاساسا، ءبارى ورنىنا كەلەر ەدى دەيسىڭ. ونسىز دا ميللياردتاعان اقشا جەلگە ۇشىپ جاتىر عوي.

سايلاۋ بايبوسىن
جۋرناليست.
«ۇلت» سايتى