كوكپار - كوكتئث ذلةسئ جانة تاثئردةن باتا الؤ

None
None
استانا. قازاقپارات - كوكپارتانؤ عئلئمي سالا رةتئندة قالئپتاستئ دةؤگة ةرتة.

ءتئپتئ، «كوكپار» ءسوزئنئث ةتيمولوگياسئ دا قيسئنسئز، اؤئزةكئ جورامال دةثگةيئندة عانا.

كوكپار تؤراسئنداعئ بذل جولعئ پايئمئمئز كوكپار مةن ناؤرئزدئث بايلانئسئ جايئندا بولماق.

تاجئكشة «بوزكاشي» ءسوز تئركةسئ كوكپار ويئنئنئث سيپاتئن اشا تذسةتئن جاثا دةرةك.

بذل ءسوز قالاي بولعاندا دا پارسئ تئلئنة جات، ايتئلؤئ دا، ماعئناسئ دا تذركئشة: بوز + كاشئ.  «بوزكاشي» قازاقتئث مال قذربانئ «بوز قاسقانئ» (اقسارباس) ةسكة سالادئ جانة ول بةكةر ةمةس.



«بوزكاشي» ءسوزئن «بوز قاس» تذرئنة كةلتئرسةك، ةجةلگئ جورالعئلار تذرپاتئنا وي جذگئرتؤگة نةگئز بولادئ.

جالپئ قذرباندئق ةجةلگئ اي مةن كذننئث تايتالاس قذدئرةتئنة الاثداؤ كةزئندةگئ نانئم اكتئسئ دةسةك قاتة بولماس. ماسةلةن، اي ءمذيئزدئ اقسةركةنئ بولماسا بوز قاسقا مالدئ قذرباندئققا شالؤ - كذنگة تابئنؤشئلاردئث «ايدئ قذربان ةتؤ» اكتئسئنئث كورئنئسئ دةؤگة بولادئ.

ويتكةنئ، ةجةلگئ حالئقتار ءمذيئزدئ مالدئ - ةشكئ مةن سيئردئ ايدئث نئشانئ رةتئندة قابئلداعاندئعئ تؤراسئندا تةزيستةر قالئپتاسپئ وتئر. ءسويتئپ، ايدئ كذنگة جئعئپ بةرؤدئث ءبئر ءئسئ - سونئث سايكةس نئشانئ بولار مالدئ قذربان ةتؤ بولعان.

«بوزقاسقا» ماسةلةسئنة كةلسةك، بوز - كذن ساؤلةسئنئث وثئپ، باتؤعا اينالعان، ئثئرگة قاراعان ؤاقئتئن مةثزةيتئن تذس، ياعني ؤاقئتتئث تذنگة قاراعان شاعئ. ال ءتذننئث قاسقاسئ (قاسئ، قاباعئ) - اي ةكةنئ ءمالئم. ءسويتئپ، ماثدايئ قاسقا، ءتذسئ بوز مالدئ قذرباندئققا شالؤ ايدئ كذنگة جةثدئرؤ رةتئندة داستذرگة ةنگةن. سايئپ كةلگةندة، كوكپارعا سويئلاتئن مال وباستا كذنگة تابئنؤشئلاردئث قذرباندئعئ بولئپ شئعادئ. ءبئر نازار اؤدارارلئعئ سول - كوكپارعا ئسةك نة قوشقار (قوي) ةمةس، مئندةتتئ تذردة ءمذيئزدئ سةركة (بالكئم، تةكة) شالئنادئ.

«كوكپار» ءسوزئنئث ةتيمولوگياسئنا كةلسةك، ونئث نةگئزئنةن ةكئ نذسقاسئ بار. بئرةؤئ - «كوكپار» ءسوزئنئث «كوك ءبورئ» تئركةسئنةن شئققاندئعئ. الايدا، تذركئلةر كية تذتاتئن ءبورئنئ قذربان ةتئپ، كوكپارعا تارتسا نة بولعانئ؟! بذل ةشبئر تاريحي-رؤحاني ءمانسئز، قيسئنسئز جورامال.



ةكئنشئ نذسقا بويئنشا كوكپار - «كوك بورتة» (لاق) سوزئنةن شئققان. ولاي بولسا، ول سول كذيئندة «كوكبورتة» بولئپ نةگة وزگةرمةي قالمادئ؟ ذندةستئك جاعئنان قاراعاندا «كوكپار» دةگةننةن «كوكبورتة» نةمةسة «كوكبورئ» كذيئندة وزگةرمةي قالؤ مذمكئندئگئ زور ةدئ... ماسةلة «كوكپار» سوزئنئث بورئگة دة، بورتةگة دة قاتئسئنئث جوقتئعئندا! سونئمةن، ماسةلة «پار» سوزئندة...

«پار» ءسوزئ جالپئادامزاتتئق اسا ةجةلگئ سوزدةردئث ءبئرئ جانة ول كوپ تئلدةرگة جايئلعانئمةن نةگئزگئ سةمانتيكاسئن جويماعان. پار - بولئك، بولشةك.

كوز جةتكئزؤ ءذشئن بذل سوزگة قاتئستئ ءبئرشاما سوزدةرگة توقتالساق.

پار - ةكئ بولئكتةن تذراتئن جذپ؛

پارا - تذرئكشة اقشا، «كةسةك»، «بولئك» دةگةن ماعئنادا؛

پارا - ءبئر نارسةنئث بولشةگئ، بولئگئ، سالاسئ، ذلةسئ، «بذل جذرتتئث ءسوز تئثداماس ءبئر پاراسئ» (اباي)؛

پارا-پارا - بئت-شئت، كذل-تالقان، دال-دال: بئرنةشة بولشةككة ءبولئنؤ،

پار +تيا - تاؤاردئث نة الةؤمةتتئك توپتئث ءبئر بولئگئ؛

پارشا - جئكتةلگئش، بولئنگئش ماتا؛

پارشالاؤ - وسؤ، ءبولؤ، ذلةستةؤ.

«كوكپار» ءسوزئنئث ةجةلگئ ءسوز ةكةنئن ةسكةرسةك، مذنداعئ «پار» بؤئنئ بذل جةردة «ذلةس»، «سئباعا» ماعئناسئندا قولدانئلعان. دالئرةك ذثئلسةك، «كوك«پار» تئركةسئ: «كوكتئث ذلةسئ»، «كوكتئث جئرتئسئ» ماعئناسئندا.

دةمةك، كوكپار تارتؤ - تذپكئ مازمذنئ بويئنشا كوكتئث ذلةسئنة، نةسئبةسئنة تالاسؤ بولئپ تابئلادئ. دالئرةگئ - كوكتةگئ اي-جئرتئقتئ جاماؤ قئزمةتئنة جاراؤ. تاجئكتةردة ساقتالعان تذركئلئك «بوز قاش» - «بوز قاس(قا)» تئركةسئنئث ءمانئ دة وسئندا بولسا كةرةك.



كوكپار ويئنئنئث اؤةلگئ قازاقئ نذسقاسئ بويئنشا ةكئ تاراپتئث تالاسئ ةمةس، قانشا اؤئل ويئنشئلارئ قاتئسسا، سونشا تاراپتئث تارتئسئ بولعان. الايدا، ول سانسئز تاراپ بولؤئ نةعايبئل. شاماسئ، ناؤرئز كةزئندة جئلعا تالاسقان ون ةكئ مذشةلدئث تارتئسئ كورئنئس تاپقان بولؤئ كةرةك. ءسويتئپ، ون ةكئ تاراپ قاتئسقان كوكپار تارتئس كوكتئث ذلةسئن، سئباعاسئن ون ةكئ اؤئلعا  (رؤعا، تايپاعا) تالاسؤعا ذلاسقان.

ويتكةنئ، ءمذيئزدئ مالدئ قذرباندئققا شالؤ - ايدئ كذننئث جولئندا قذربان ةتة وتئرئپ، ونئث سايكةس كةثئسئ تذنةكتئ كذنةككة جةثگئزؤ جورالعئسئنان كورئنةدئ.

ال قذرباندئق جانئ كوككة جونةلگةندئكتةن، ونئث ءتانئ جةردةگئ كوكتئث ءبئر بولئك-نئشانئ بولئپ تابئلادئ. جانة دة «قذرباندئققا» كئم قول جةتكئزسة، ورداعا (اؤئلعا، كومبةگة، بذگئندة - قازانعا) جةتكئزؤ كذننئث كوزئ - تاثئردةن (جاراتؤشئ قذدئرةتتةن، بذگئندة - اللادان) باتا الاتئنداي باستئ مذراتقا جةتةدئ-مئس...

سايئپ كةلگةندة، كوكپار ويئنئ ناؤرئزداعئ ايلئ تذندة تةربةلةتئن التئباقاننئث كذندئزگئ سايئستئق نذسقاسئ ئسپةتتئ.

سةرئك ابدئرةش ذلئ
«اباي» سايتئ

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram