قازاقستانعا «ولئكتئ ورتةيتئن» كرةماتوري قاجةت پة؟

None
None
استانا. قازاقپارات - كوزئثنئث تئرئسئندة ءولئم تؤرالئ ويلاؤدئث ءوزئ ادامنئث جانئن تذرشئكتئرةدئ.

ءبئراق بذل - بذگئنگئ قوعامداعئ اثگئمةنئث وزةگئنة اينالعان پروبلةمالاردئث قاتارئندا.

كذنئ كةشة ادامنئث كوزئ تئرئسئندة مذشةسئن الؤعا رذقسات بةرؤ جونئندة زاث قاراستئرؤ كةرةك دةسة، ةندئ استانادا ءمايئتتئ ورتةيتئن پةش سالؤدئ كوزدةپ وتئر جةكة كاسئپكةرلةردئث ءبئرئ.

ةل استاناسئنداعئ تذرعئنداردئث كوبةيئپ كةلة جاتقانئن جانة ونداعئ كليماتتئث، كةم دةگةندة جارتئ جئل جةردئث قاتئپ تذرؤئ ءداستذر بويئنشا جةرلةؤگة قيئندئق تؤعئزاتئنئن العا تارتئپتئ.

سوندئقتان «ولئكتئ ورتةيتئن» كرةماتوري سالؤدئث ؤاقئتئ باياعئدا جةتتئ دةپ سانايدئ.

نةگئزئ بذعان دةيئن دة وثتذستئك شاهار - الماتئدا كرةماتوريدئ سالؤ جوسپارلانعان بولاتئن، ءبئراق ئسكة اسپاعان ةدئ. جالپئ، قازاقستانعا كرةماتوريي كةرةك پة؟

جوعارئدا ايتئپ وتئرعان كاسئپكةر ءؤاليحان سابيلوأ ةلئمئزدئث بارلئق ءئرئ قالالارئندا دا كرةماتوري بولعانئ دذرئس دةپ سانايدئ ةكةن. ول دامئعان ةلدةر جةرلةؤدئث وسئ تذرئنة باياعئدا كوشة باستاعانئن ذلگئ ةتةدئ. ةگةر ونئ سالؤعا جةر بةرئلئپ جاتسا، ول جةردئث اينالاسئن تازا ذستاپ، ادةمئلةپ جاساپ، كرةماسيادان كةيئن ولئكتئث سذيةگئنئث كذلئن ساقتايتئن ورنئ بار باقشا دايئنداماقشئ. ول ول ما، بيزنةسمةننئث مايئتتةن قالعان كذلدةن جاساندئ الماز جاساؤ ويئندا بار.

نةگئزئ ولئكتئ ورتةيتئن پةش سالؤ وسئدان 10 جئل بذرئن جوسپارلانعان بولاتئن. كرةماتوري سالؤداعئ سةبةپ - قالا اؤماقتارئندا زيراتتاردئث كوبةيئپ، جةر الئپ جاتقانئ. ءتئپتئ الماتئنئث اؤةزوأ اؤدانئنا قاراستئ زيرات-قورئمنئث باتئس جاعئنان ءبئر جارئم مئث شارشئ مةتر اؤماقتئ الاتئن ورئن تاعايئندالئپ، بيؤدجةتتةن تيةسئلئ قارجئ دا قاراستئرئلعان. ول پةشتةردئث قذنئ 285 مئث ةأروعا باعالانعانئن الماتئنئث ةكس-اكئمئ حراپؤنوأتئث ءوزئ ايتقان ةكةن. الايدا ول جذزةگة اسپادئ.

تاثعالدئرعانئ، بذگئندة قازاقستاندئقتار اراسئندا كرةماسيا جاساؤعا قئزئعؤشئلئق تانئتاتئندارئ جوق ةمةس ةكةن. وعان دالةل - كرةماسيا جاساؤ بويئنشا سالتتئق قئزمةتئن (ريتؤالنئة ؤسلؤگي) ذسئنؤشئ بئرنةشة اگةنتتئكتةردئث جذمئس ئستةؤئ. ولار ءمايئتتئ بذل پروسةدؤرانئ جاسايتئن ةث جاقئن ةلدئ مةكةن - رةسةي كرةماتوريلةرئنة جئبةرةدئ ةكةن. وسئ جونئندة تولئعئراق ءبئلؤ ءذشئن الماتئداعئ ولگةن ادامدئ جةرلةؤ، كرةماسيا جاساؤ سياقتئ سالتتئق قئزمةتتةردئ اتقاراتئن اگةنتتئكتةردئث ءبئرئ «امون» كومپانياسئنا حابارلاسقان ةدئك.

ونئث باسشئسئ سةرگةي لةپةشكيننئث ايتؤئنشا، كومپانيا كرةماسيا جاساتؤعا، ياعني دةنة ءمايئتئن ورتةؤگة جئبةرؤگة كوبئنة نوأوسئبئرگة جانة ماسكةؤگة جئبةرةدئ ةكةن. ادام ءمايئتئن تاسئمالداؤ ءذشئن ةلئمئزدةن جئلئنا 5-6 رةت شئعئپ تذرادئ. ماسةلةن، بئلتئر كومپانياعا ءوزئ قازاقستانعا كةلة المايتئنئن ءبئلدئرئپ، قاراعاندئدا ءولئم قذشقان بالاسئن كرةماسيا جاساتؤعا گةرمانيادان حابارلاسقاندار دا بولئپتئ.

ودان باسقا قازاقتارئمئزدئث اراسئندا دا حابارلاسؤشئلاردئث بولعاندئعئن ايتادئ، ولار حابارلاسقانداردئث شامامةن 20 پايئزئن قذرايدئ-مئس. «كوبئنة حابارلاسؤشئلاردئ شوشئتاتئنئ، قئزمةتتئث باعاسئ. ويتكةنئ ونئث قذنئ 500 مئث تةثگة. ال سونئث ئشئنة سانيتارلئق-گيگيةنالئق وثدةؤ، بالزامداؤ، تاسئمالداؤ، ساقتاندئرؤ جذمئستارئ كئرةدئ.

وعان قوسا، اراقاشئقتئققا، الاتئن ؤاقئتئنا بايلانئستئ. مئسالئ، نوأوسئبئرگة بارئپ، قايتا كةلؤ جولئنئث ءوزئ 4 مئث شاقئرئمدئ قذرايدئ. ياعني قئزمةت كورسةتؤ باعاسئ ءذشئن اينئپ قالئپ جاتاتئندارئ بار. كرةماسيا جاساؤ ءراسئمئن ءبئز بةينةتاسپاعا ءتذسئرئپ الئپ كةلةمئز، نةگئزئ ول رذقسات ةتئلمةيتئن نارسة. ءبئراق ءبئز «قازاقستانداعئ تؤعان-تؤئستارئ سذراپ جاتئر» دةگةن سوث رةسةيلئكتةر كةلئسئمئن بةرئپ جاتادئ. سونداي-اق كةيدة تةلةفون ارقئلئ كةلئسئپ، كةيئن تؤعاندارئنئث نةمةسة جاقئندارئنئث بئرةؤئنئث قارسئلئعئنان سوث ايتقانئنان تايقئپ جاتاتئندار كةزدةسةدئ» دةيدئ سةرگةي.

عالامتورداعئ پئكئر بئلدئرؤشئلةردئث جازعانئنا كوز جذگئرتسةك، «دةنةم جةردة ءشئرئپ، كةيئن ءيت-قذسقا جةم بولعانشا، ورتةپ جئبةرگةنئ دذرئس» دةگةن ورئس قولدانؤشئلارئ بولسا، كةيبئرئ ونئ ابةستئك سانايتئنئن جةتكئزئپتئ.

جالپئ، كرةماتوري سالعان كذننئث وزئندة ودان شئعاتئن ءتذتئن اتموسفةراعا، ةكولوگياعا زيانئن تيگئزئپ جذرمةيدئ مة؟ مذنئث جاؤابئن ةكولوگ مةلس ةلةؤسئزوأتةن سذراپ كورگةن ةدئك. ءبئراق ونئث ايتؤئنا قاراعاندا، ونئث ةش زياندئلئعئ جوق كورئنةدئ. قايتا ذلكةن قالالاردا سالعان دذرئس، مذردةلةر ورئن المايدئ دةگةن پئكئردة.

نةگئزئ ءمايئتتئ ورتةؤ ءداستذرئ جاپونيا مةن ءذندئستان ةلدةرئندة ةجةلدةن كةلة جاتئر. ءبئر كةزدةرئ ةؤروپا ةلدةرئندة ءمايئتتئ ورتةؤگة تئيئم سالئنئپ، كةيئن كرةماتوريلةر قايتا سالئنا باستاعان ةكةن. مذنداي ءراسئمدئ نةگئزئنةن پذتقا تابئنؤشئلار، بؤدديزم، يؤديزم دئندةرئن ذستانعاندار جاساسا، كةلةسئلةرئ - ادام كوپ شوعئرلانعان، حالقئ 3 ميللياردتان اساتئن ةلدئ مةكةندةر.

ماسةلةن، قئتاي، جاپونيا، شأةسيا سياقتئ ةلدةردة ادامدئ جةرلةؤدةن گورئ «ورتةپ جئبةرؤ» ءراسئمئ جاسالادئ. انگليا، جاپونيادا جةردئث جةتئسپةؤشئلئگئنةن كرةماسيا جاساؤ 90 پايئزعا جةتئپتئ. ال رةسةيدة العاشقئ كرةماتوري 1918 - جئلئ پايدا بولعان. ستاتيستيكالئق دةرةكتةرگة سذيةنسةك، قازئر كورشئ ةلدة شامامةن 15 تةي كرةماتوري بار، ال چةحيادا 500، أةنگريادا 60 بولسا، جاپونيادا 11 مئث كرةماتوري جذمئس ئستةيتئن كورئنةدئ.

ارينة، ءار ةلدئث سالتئ، ءدئنئ، ءدئلئ بولةك، ال مذسئلمان دئنئنة ولئكتئ ورتةؤ شاريعاتئمئزدئث زاثدارئنا قايشئ. كةزئندة ولئكتةردئ ورتةيتئن بولئپ، الماتئدا كرةماتوري سالماقشئ بولعاندا، ءدئنمذحامةد قونايةأ «جةرئمئز كةث ةمةس پة؟ ازئرگة ولئكتئ ورتةؤ دةگةن ماسةلة جوق. بذل مذسئلمانشئلئقتا جوق» دةپ قارسئلئعئن بئلدئرگةن. اباي اتامئزدئث «تؤعاندا دذنية ةسئگئن اشادئ ولةث، ولةثمةن جةر قوينئنا كئرةر دةنةث..» دةگةن ولةث جولدارئنان دا قازاق حالقئ قاي زاماندا دا ولگةن ادامنئث دةنةسئن جةرگة تابئستاعان.

شاريعات ءار ادامنئث دذنيةلئك ءومئرئن انا قذرساعئنداعئ نارةستةلئك كةزةثئنةن قابئرگة قويئلؤ كةزةثئنة دةيئن ءوز قامقورلئعئنا العان. سونداي-اق بذل قامقورلئق ءارئ قيامةتكة دةيئن جالعاساتئن بارزاق الةمئندةگئ جاعدايئن دا قامتئعان.

سوندئقتان ءولئم دةگةنئمئز - ادامنئث بذل دذنيةدةن بارزاق الةمئنة كوشؤئ عانا. شاريعاتتا قايتئس بولعان مذسئلماننئث وزئنة، سونداي-اق بارزاق الةمئنة اتتانار سوثعئ ساپارئنا قذرمةت كورسةتؤ راسئمدةرئ بةلگئلةنگةن. ولار - وسيةتئ مةن قارئزئنئث وتةلؤئ، دةنةسئنئث جؤئلؤئ، كةبئندةلؤئ، جانازا نامازئنئث وقئلؤئ، قابئرئنة كوتةرئپ اپارئلؤئ جانة مذسئلمان قابئرستانئنا جةرلةنؤئ.

جوعارئدا اتالعان شاريعات امالدارئنا نازار اؤدارار بولساق، دذنيةدةن وتكةن ادامدئ ءورتةؤ تؤرالئ ايتئلماعان. ال جالپئ ادامزات تاريحئندا ولگةن ادامدئ جةرلةؤدئث كوپتةگةن جولدارئ بولعان. مئسالئ، زورواستريزم وكئلدةرئ جةردئ ارامدايدئ دةپ، ولگةن ادامنئث دةنةسئن اعاشقا ءئلئپ قوياتئن بولعان. ةگيپةتتئكتةر فاراوندارئن مؤميا جاساپ ساقتاعان. گرةكتةر، ريمدئكتةر مةن باسقا حالئقتار ولگةن ادامداردئث ءمايئتئن ورتةپ وتئرعان.

«ءتان - جاننئث ذياسئ، ادام ولگةن سوث دا ءتان جوعالئپ كةتپةيدئ» دةگةن سةنئمدئ ذستاناتئن يؤدةيلةر: «ءمايئتتئ ورتةپ، ولگةن ادامنئث جانئن ازاپقا سالؤعا بولمايدئ» دةپ ةسةپتةيدئ.

ءبئراق سوثعئ ءارئ اسئل ءدئنئمئز يسلام مةن كرةماسيا ذعئمدارئ ذيلةسپةيدئ. پذتقا تابئنؤشئلاردان قالعان بذل ءداستذر - بئزگة جات جانة مذسئلمان بالاسئ ءذشئن كةشئرئلمةس كذنا. ءتئپتئ پراأوسلاأية ءدئنئ دة كرةماسياعا ءذزئلدئ-كةسئلدئ قارسئ.

ادامنئث دةنةسئ جةرگة دذنيةگة كةلگةن كذيئندة قايتؤئ ءتيئس. سةبةبئ اللا تاعالا قاسيةتتئ قذران كارئمدة «تاها» سذرةسئنئث 55-اياتئندا: «سةندةردئ دة سودان (توپئراقتان) جاراتقانبئز، كةيئن وعان (توپئراققا) قايتارامئز جانة سودان ةكئنشئ رةت قايتا (ءتئرئلتئپ) شئعارامئز» دةپ، بارشامئزدئث توپئراقتان جارالئپ، كوز جذمعاننان سوث، سول توپئراققا قايتا قويئلؤئمئزدئث مئندةتتئ ةكةنئن بايان ةتتئ،-دةيدئ ةرشات وثعاروأ، قازاقستان مذسئلماندارئ ءدئني باسقارماسئ ؤاعئز-ناسيحات جانة عالامتورمةن جذمئس ءبولئمئنئث مةثگةرؤشئسئ، يسلامتانؤشئ، PhD دوكتورئ.

بذعان قاتئستئ ءماجئلئس دةپؤتاتئ باقئتبةك سماعذل دا بذعان ءذزئلدئ-كةسئلدئ قارسئلئعئن ءبئلدئردئ. «بذل - ءبئزدئث سالت-داستذرئمئزگة، مذسئلماندئعئمئزعا، بولمئسئمئزعا ةرسئ. ودان دا بالاباقشالار، سپورتتئق كةشةندةر سالسئن. قازاقستاننئث جةرئ جةتةدئ، ال اسئل ءدئنئمئزدئ قاستةرلةؤ - ءبئزدئث قذندئلئعئمئز. مذنئ حريستيان ءدئنئ دة قولدامايدئ. كئم تؤعانئنئث سذيةگئن ورتةؤگة بةرةر ةكةن، بابادان قالئپتاسقان ءداستذرئمئز بار ةمةس پة، ورتةيتئن بولساق ارؤاقتاردئ قورلاؤ بولئپ ةسةپتةلمةيدئ مة؟! ةندةشة، داستذرئمئزگة قاتئستئ بوي تذزةگةنئمئز دذرئس » دةيدئ ول.

مئرزاحمةتوأا نذرسذلؤ

«ايقئن»

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram