كئمنئث ايباتئ ايدئ ئقتئرسا، قذرلئق تا سونئث قولئندا

None
None
 استانا. قازاقپارات - جاقئندا جذمباق جاعدايدا جوعالئپ كةتكةن «بوين - 777» ذشاعئنا بايلانئستئ مالايزيا بيلئگئ عارئشتئق سپؤتنيگئ بار 25 ةلدةن كومةك سذرادئ.

ونئ ئزدةؤگة قئتاي، ا ق ش، رةسةي، ذلئ بريتانيا، فرانسيا، جاپونيا، ءذندئستان سةكئلدئ ةث نةگئزگئ عارئشتئق مةملةكةتتةرمةن قاتار، عارئشتئق سپؤتنيگئ بار 25 مةملةكةت اتسالئستئ. ونئث ئشئندة قازاقستان دا بار.

عارئش كةثئستئگئن يگةرؤدةگئ قازاقستاننئث باستئ كوزئرئ - 40 جئلدان استام ءتذرلئ عارئشتئق اپپاراتتار ذشئرئپ جاتقان «بايقوثئر» عارئش ايلاعئ ةكةنئ بةسةنةدةن بةلگئلئ. ورتالئق ازياداعئ ليدةر ةل رةتئندةگئ مارتةبةسئن تذبةگةيلئ بةكئتئپ، عارئشتئق دةرجاأا ةلدةردئث قاتارئنا ةنگةن ةلئمئز ةندئ بولاشاقتا ا ق ش، قئتاي مةن ءذندئستان سةكئلدئ جوعارئ تةحنولوگيالئ الئپتارمةن ءبئر قاتاردا تذرؤ مذمكئندئگئنة تالپئنئس جاساؤ ذستئندة ةكةندئگئن ويلاساث، كةؤدةثدئ ةرئكسئز ماقتانئش سةزئمئ كةرنةيدئ.

2006 - جئلئ قازاقتئث تذثعئش جةر سةرئگئ - «قازسات» اؤة كةمةسئ بايقوثئردان عارئشقا جول تارتقاندا قؤانباعان قازاق قالماعان شئعار. قازاقستان مةن رةسةي پرةزيدةنتتةرئنئث قازاقستاندئق تذثعئش جولسةرئككة ءسات-ساپار تئلةگةن ءساتئ ةسئمئزدة.

 وسئلايشا، قازاقستان عارئشپةن بايلانئسئ بار جيئرما بةس ةلدئث قاتارئنا قوسئلؤعا تذثعئش قادامئن ءساتتئ جاساپ، ت م د ةلدةرئندةگئ رةسةيدةن كةيئنگئ جاساندئ جةر سةرئگئ بار ةكئنشئ مةملةكةتكة اينالعان. ءبئراق بذل قؤانئش كوپكة سوزئلمادئ. تةحنيكالئق رةسؤرسئ 12 جئلعا ةسةپتةلگةن جةرسةرئك 2008 - جئلئ ءوز جولاعئنان اؤئتقئپ كةتئپ، اقئرئ تولئق ئستةن شئعئپ تئندئ.

تذثعئش جولسةرئك ساتسئزدئككة ذشئراپ، مةملةكةت قازئناسئنان بولئنگةن جةتئ ميلليارد سةگئز ءجذز ميلليون تةثگة (65 ميلليون ا ق ش دوللارئ) جةلگة ذشقانمةن، بذل الئستئ كوزدةگةن عارئشتئق باعدارلاماعا توقتاؤ بولا المادئ. 2008 - جئلئ اسپان تورئنة ذشئرامئز دةپ الدئن الا جوسپارلانعان «قازسات-2»-نئ ذشئرؤدئث ءساتئ 2011 - جئلعا ءدوپ كةلدئ. رةسةيدئث حرؤنيچةأ اتئنداعئ ورتالئعئ بذل جولئ باتئستئق قذرالداردئ پايدالانعاندئقتان ول ةداؤئر قئمباتقا ءتذسئپ، «قازسات-2»-نئ ذشئرؤعا مةملةكةت قازئناسئنان 115 ميلليون دوللار بولئندئ.

عارئشقا جول سالعان جةرسةرئگئمئز تةلةكوممؤنيكاسيالئق قئزمةتتئث جاثا تذرلةرئن كورسةتؤمةن قاتار بولاشاقتا ةلئمئزدئث قورعانئس سالاسئندا دا ايتارلئقتاي ماثئزدئ ئستةر تئندئرادئ دةلئنؤدة. بئلتئر «قازعارئشتئث»  وكئلئ تالعات مذسابايةأ ءوزئنئث بةرگةن مالئمدةمةسئندة: «قازسات-2» سپؤتنيگئنئث 64 پايئزئن  پايدالانئپ وتئرمئز.

سونداي-اق «قازسات-3» سپؤتنيگئن قذراستئرؤعا تةندةر جاريالادئق، جذمئس ءجذرئپ جاتئر. ونئ ذشئرؤ ارةكةتئن 2014 - جئلدئث ءبئرئنشئ جارتئسئندا جاسايمئز. «قازسات-3» اپپاراتئ ذشئرئلئسئمةن تذرئكمةنستان، قئرعئزستان سياقتئ ورتا ازيا مةملةكةتتةرئنة قئزمةت كورسةتؤدئ باستايمئز. ينتةرنةت-تةلةفونيا، 3G ينتةرنةت جةلئلةرئمةن قازاقستاندئ تولئق قامتاماسئز ةتةمئز دةپ ويلايمئز» دةگةن بولاتئن. سول مذسابايةأ ايتقان «قازسات-3» عارئشتئق اپپاراتئمئز جاقئندا بايقوثئرعا جةتكئزئلدئ، ةندئ الداعئ ءساؤئر ايئندا اسپان تورئنة كوتةرئلؤئن كذتئپ وتئرمئز. ساپارئ ءساتتئ بولسئن دةلئك.

وسئ ارادا تاريحقا ءسال شةگئنئس جاساپ، عارئشتئق سپؤتنيكتةردئث پايدا بولؤ شةجئرةسئن ءبئر شولئپ شئعالئق.

الةمدئك تذثعئش جةر سةرئگئنئث «كئندئگئ» قازاق دالاسئندا «كةسئلگةن»

ادامزاتتئث عارئشتئ العاش باعئندئرعان كذنئ 1957 - جئلدئث 4 - قازانئ سانالادئ. ءدال سول كذنئ كةلمةسكة كةتكةن ك س ر و تورةتامنان (بايقوثئر اتاؤئ گاگارين ذشقاننان كةيئن بةرئلگةن) كودتئق بةلگئسئ پ س-1 (جاي سوزبةن ايتقاندا، سپؤتنيك-1) جاساندئ جةر سةرئگئن الةمدة ءبئرئنشئ بولئپ عارئشقا ءساتتئ ذشئرعان-دئ. «سپؤتنيك-1» 92 كذن ذشئپ، جةر شارئن 1440 رةت (60 ميلليون شاقئرئم) اينالئپ شئققان.

بذل كةزدة «قئرعي-قاباق سوعئس» جاعدايئندا تذرعان قوس سؤپةردةرجاأا - ك س ر و مةن ا ق ش-تئث اراسئنداعئ جاپپاي قارؤلانؤدئث ورئستةؤئ ةندئ عارئشتئ باعئندئرؤ باسةكةسئنة ذلاسقان-دئ. سول سةبةپتئ كةثةس وداعئمةن قاتار ا ق ش تا ءبئرئنشئ بوپ جاساندئ جةر سةرئگئن اتتاندئرؤعا جانتالاسئپ جاتقان بولاتئن. ءبئراق كوممؤنيستةر وزئپ شئقتئ.

ةندئ شة، ادامزات تاريحئندا كاپيتاليستةردةن بذرئن كوممؤنيستةر ءبئرئنشئ بولئپ اتوم ةلةكترستانساسئن سالدئ. كةثةستئك م ي گ ذشاعئ ذشقئرلئعئ جاعئنان الةمدئك رةكوردتئ ةشكئمگة بةرمةي تذردئ. ت ؤ-104 ذشاعئ الةمدةگئ ةث ءتيئمدئ اأيالاينةر بولدئ. ةندئ، مئنة، جاساندئ جةر سةرئگئ...

راسئندا دا، كةثةس ةلئنئث بذل عاجايئپ جةتئستئگئ ازؤئن ايعا بئلةگةن ا ق ش-قا اپتئعئن باسقان ذلكةن سوققئ بولئپ ءتيدئ. سوندا دا القئمئ ءئسؤئن قويماعان الئس جاعالاؤ ةلئ ك س ر و-نئث ةرلئگئن ءتورت ايدان كةيئن قايتالاپ، وزدةرئنئث تذثعئش جةر سةرئگئنة 1958- جئلدئث 1 - اقپانئ كذنئ عانا قول جةتكئزدئ.

تذثعئش جةر سةرئگئ ذشئرئلعاننان كةيئن ونئ جاساعان كونسترؤكتورعا شأةد اكادةمياسئ نوبةل سئيلئعئن بةرؤ كةرةك دةپ ءبئر اؤئزدان شةشئمگة كةلةدئ. ءبئراق كونسترؤكتوردئث ةسئمئن كةثةس وكئمةتئ قذپيا ذستاعاندئقتان، الةم ونئث اتئ-ءجونئن بئلمةيتئن. نوبةلدئك كوميتةت كةثةس بيلئگئنةن جةر سةرئگئن جاساعان ادامنئث اتئن سذراؤعا ءماجبذر بولدئ. ول سةرگةي كورولةأ بولاتئن.

 باس كوممؤنيست ن.حرؤششةأ سئيلئققا ءبئر عانا ادامدئ ذسئنؤ ارقئلئ ذجئمدئق كةثةستئث باسقا ءمذيئزئ قاراعايداي مذشةلةرئن وكپةلةتئپ الؤدان قورئقتئ. اتاقتئ عالئمدار قئزعانئشتئث قئزئل يتئنة تالانئپ، س.كورةلةأپةن بئرگة جذمئس ئستةؤدةن باس تارتا ما دةپ قاؤئپتةندئ. ونداي جاعداي بولا قالسا، نيكيتانئث كوزدةگةن ذلئ جوسپارئ ورتا جولدا كذيرةيتئن ةدئ.

 سوندئقتان ن. حرؤششةأ نوبةلدئك كوميتةتكة «جةر سةرئگئن جاساؤعا بارلئق سوأةت ادامدارئ ءبئر كئسئدةي اتسالئستئ جانة جوعارئ ماراپاتقا بارلئق كةثةس حالقئ لايئق» دةگةن جاؤاپ قايتاردئ. بذعان، ارينة، كورةلةأ قاتتئ قاپا بولعان، ءبئراق قاسقا باس كوسةمگة قارسئ جاق اشؤعا دارمةنئ جوق ةدئ.

«سپؤتنيك-1» ذشقاننان كةيئن ءبئر ايدان سوث، 1957 - جئلدئث 3 - قاراشا كذنئ كةثةس وداعئ الةمدة ءبئرئنشئ بولئپ عارئشقا ءتئرئ تئرشئلئك يةسئن، بورتئندا لايكا اتتئ ءيتئ بار «سپؤتنيك-2» عارئشتئق اپپاراتئن ذشئردئ. ءيت العاش ذشقان بةتتة-اق قورقئنئشتان ءولئپ كةتكةن. سپؤتنيك بولسا بةس ايدان كةيئن اتموسفةرادا جانئپ كةتكةن. ماسكةؤدة ادامنئث عارئشقا ذشؤئنا تذثعئش جول سالئپ بةرگةن لايكاعا 2007- جئلئ ةسكةرتكئش تذرعئزئلعان.

كئمنئث ايباتئ ايدئ ئقتئرسا، قذرلئق تا سونئث قولئندا

 فرانسيا قورعانئس مينيسترلئگئنئث زةرتتةؤئ بويئنشا، بذگئندة ا ق ش-تئث وربيتادا 110 اسكةري سپؤتنيگئ بار دةپ ةسةپتةلئنةدئ. ولار عارئشتا وزگة ةلدةردئث جةر سةرئكتةرئن «جةر قاپتئرؤعا» قابئلةتتئ.

وسئدان سةسكةنگةن رةسةي مةن قئتاي ا ق ش-تئث عارئشتئ باسئپ الؤ ارقئلئ جاثا قارؤ جاساؤ جوسپارئنا قارسئ ءتذرلئ حالئقارالئق باسقوسؤلاردا كذش بئرئكتئرئپ، ناقتئ سةرئكتةستئككة بةت بذرؤ جوسپارئن دا اثعارتئپ ءجذر. مذنئ ا ق ش دةرةؤ وزئنة تونگةن قاؤئپ رةتئندة باعالايتئنئن ءبئلدئردئ.

 ةگةر قئتاي، رةسةي نةمةسة ءتئپتئ سولتذستئك كورةيا اتموسفةرانئث جوعارعئ قاباتئندا يادرولئق بومبا جاراتئن بولسا، ا ق ش-تئث ةلةكتروندئ كوممؤنيكاسيا جذيةسئن ءبئر ساتتة ئستةن شئعارئپ، امةريكا ةكونوميكاسئن تذبةگةيلئ كذيرةتئپ كةتؤئ مذمكئن كورئنةدئ.

ا ق ش-تئث جاثا ءتيپتئ جويقئن قارؤعا ية بولعانئ دا ورئستاردئ سةسكةندئرئپ وتئر. سونداي قارؤدئث بئرئنة «عارئشتئق بومبالاؤشئ» دةگةن ات قويئلعان. بذل جويقئن ذشاق عالامات بيئكتئكتئ باعئندئرئپ، ا ق ش جاعالاؤئنان الةمنئث ةث الئس دةگةن كةز كةلگةن نذكتةسئنة جارتئ ساعاتتا-اق ذشئپ جةتة الادئ. بذل «عارئشتئق جئرتقئشتئث» جولئنداعئسئنئث ءبارئن جالماپ جوق قئلار راديؤسئ - 100 شاقئرئم. پةنتاگوننئث جوعارعئ شةندئ وكئلدةرئ «عالامدئق قاقتئعئس تؤا قالعان جاعدايدا بئزگة مذنداي اپپاراتتان جئلدام ةشكئم دة سوققئ بةرة المايدئ» دةپ جارياعا جار سالدئ.

سونداي-اق قئزئل عالامشارعا (مارسقا) ساپارلاؤدئ 2030 -  جئلئ جذزةگة اسئرعالئ وتئرعان NASA (ا ق ش-تئث ايروناأتيكا مةن عارئش كةثئستئگئن زةرتتةؤ جونئندةگئ ذلتتئق اگةنتتئگئ)  اي بةتئنة 2017 - جئلئ  ءتورت ادام قوندئراتئن بولئپ ؤادة بةرگةن. بذعان ارنالعان شئعئن ا ق ش قازئناسئنان 104 ميلليارد دوللاردئ سؤئرؤئ مذمكئن دةلئنةدئ.

جاپونيا 2015 - جئلئ ايعا روبوت ذشئرؤدئ كوزدةؤدة. الةمدةگئ ةث ذزدئك بةس عارئشتئق دةرجاأانئث ءبئرئ سانالاتئن قئتايدئث ايعا ادامسئز سپؤتنيك ذشئرئپ، 2020 - جئلعا قاراي لؤنوحودپةن توپئراق الدئرماق ويئ بار. ءبئراق قاشان ءتئرئ تايكوناأت ذشئراتئنئ بةلگئسئز. رةسةي بولسا، 2016 - جئلئ اي بةتئنة اأتوماتتئ ستانسا ورنالاستئرؤدئ ارماندايدئ. توپئراعئن دا الدئرماق.

 وقئمئستئلاردئث ةسةبئنشة، ايدا مذز قاباتئ بار. ةگةر ايعا سؤدئ جةردةن اپاراتئن بولساق، وندا جارتئ بوتةلكة سؤدئث قذنئ 50 مئث ا ق ش دوللارئن قذرايدئ ةكةن. سوندئقتان سؤدئ ايدئث مذزئنان ءوندئرؤ جوسپارلانعان.  بذل باعدارلاما اي بةتئنةن پايدالئ قازبالار مةن ةكولوگيالئق تازا ةنةرگيا كوزدةرئن ئزدةؤ ماقساتئندا دةلئنگةنمةن، انئق ماقسات بئزگة ءمالئم ةمةس. عارئشتئق دةرجاأالاردئث قاتارئنداعئ ةؤرو وداق، ءذندئستاننئث دا الئسقا قذلاش سةرمةؤگة دةگةن قذلشئنئستارئ زور.

 ةلئمئز جوسپارلاپ وتئرعان عارئشتئق باعدارلامالار تولئق جذمئس ئستةؤ قابئلةتئنة ية بولسا، قازاقستانعا وربيتاعا زئمئران ذشئرئپ قانا قويماي، پلانةتا ارالئق كورابل ذشئرؤعا دا مذمكئندئك تؤماقشئ. سول كةزدة، بالكئم عارئشتئق قارؤ جاساؤعا قاتئسؤئمئز دا مذمكئن. ءبئراق بذل، ارينة، بولاشاقتئث تاقئرئبئ.

تورةعالي تاشةنوأ

 «ايقئن»

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram