بةيسةن احمةت ذلئ: ةلباسئثنئث قادئرئنءبئل، قازاق

None
None
استانا. قازاقپارات - قازاقتا «قولدا باردا التئننئث قادئرئ جوق» دةگةن اتالئ ءسوز بار.

 ءبئز نذرسذلتان ءابئش ذلئنئث قادئرئن جةتة ءتذسئنئپ ءجذرمئز بة وسئ؟ تذسئنبةسةك، ةندئ تذسئنةتئن كةز كةلدئ.

قئتاي رةفورماتورئ دئث شياؤپيث: «ماونئث قاتةلئكتةرئندة مةنئث دة ذلةسئم بار.

قاتةلةسپةيتئن ادام بولمايدئ. بذرئنعئ قاتةلئكتةردئث ءبارئن ءتوراعا ماونئث عانا اتئنا جازؤ دذرئس بولا قويماس. سوندئقتان ءبئز وعان توتةنشة ءادئل باعا بةرؤئمئز كةرةك» دةپتئ.

نذرسذلتان ءابئش ذلئنئث دا سونداي قاتةلئكتةرئ بولؤئ مذمكئن، ءبئراق ذلتتئث بولاشاعئ ءذشئن ئستةگةن ذلئ ئستةرئ بارئنةن باسئم تذسةدئ.  ؤكراينا تراگةدياسئ مةن رةسةي فةدةراسياسئنداعئ «قئرئم مةن سةأاستوپولدئ قوسئپ الؤ» بارئسئ ءبئزدئ ةلباسئمئزدئث جذرگئزئپ كةلة جاتقان ساياساتئنا باسقا كوزبةن قاراؤعا ءماجبذر ةتتئ.

ناؤرئزدئث   18 ءئ كذنئ  ورئس پرةزيدةنتئ ؤلاديمير پؤتين قئرئم رةسپؤبليكاسئن رةسةيمةن قاؤئشتئرعان سالتاناتتئ شارانئ وتكئزدئ. پرةزيدةنتئنةن بذقاراسئنا دةيئن قؤانئشتئث كوز جاسئنا ةرئك بةردئ. وسئلايشا ورئس حالقئ بةرةكة مةن بئرئلككة ذيئعان رةسةي فةدةراسياسئنئث  قذشاعئندا  قؤانئش ءدامئن تاتتئ. الئستا جذرگةندةرئ تاقئمئن قئستئ.

ورئس يمپةريالئق كذش-قؤاتئنئث قانشالئق جوعارئ ةكةندئكتةرئن الةم تاعئ ءبئر تانئدئ. رةسةي رةسةيلئگئن كورسةتتئ؟! مئنة، بذل پؤتين سئندئ ورئس ذلانئنئث ساياساتكةرلئگئنئث ارقاسئندا جذزةگة اسقان جةثئس. بذكئل سلاأياندئ، تئپتةن ورئس تئلدئلةردئ ةمئرةنة قذشاقتارئنا قئساتئندئعئن كذللئ جذرت الدئندا جاريالادئ. ال ءبئز بذل شئندئقتئ ءوز كوزئمئزبةن كوردئك. مويئندادئق. سذيئندئك. قئزعاندئق!

ةگةر ءبئزدئث قازاقستان شةتكة كةتكةن جةرلةرئمئزدئ، ورئستان ورئنبور مةن ومبئنئ وسئلايشا قايتارئپ السا، قالاي بولار ةدئ؟ ارينة اقسارباس اتاپ، جئلاپ تذرئپ قارسئ الار ةدئك. توي جاعئن ورئستان ةكئ ةسةگة اسئرار ةدئ قازاق. بئرةؤلةرشة، سةزئمگة بةرئلئپ، ءبئر جاقتئ كةسئم ايتؤ - تازا كذپئرلئك. سابئرلئ دا ءساليحالئ ساياساتكةرلئك قاشاندا ذلتتئ داثعئل بولاشاققا جةتةلةيتئنئن تذسئنگةن ءجون. وعان مئسال، نذرسذلتان ءابئش ذلئنئث تاعئ ءوزئ.

 تاعئ دا ةسكةرتة كةتةيئن، ا ق ش پةن باتئستئث قذدئرةتئن تئم جوعارئ باعالايتئندار بئزدة وتة كوپ. شئنئمةن دة ةكونوميكالئق، الةؤمةتتئك، ساياسي، اسكةري جاقتان كذشتئ بولعاندارئمةن ولاردئث دا كةمشئلئكتةرئ جةتئپ ارتئلادئ. مادةني، ادامگةرشئلئك سالاسئنداعئ ولاردئث قازئرگئ كةلبةتئ   ادامدئ شوشئتادئ.  بذل تؤرالئ قئتايدئث العاشقئ ءتوراعاسئ ماؤ زئدذث: «ا ق ش قاعاز جولبارئس، قئتايعا قاؤئپ رةسةيدةن» دةگةن. ا ق ش باستاعان باتئس ةلدةرئ  الةمگة «ءتارتئپ ورناتؤشئ» ةمةس، «توزاققا جةتةلةؤشئ» رةتئندة تانئلا باستادئ. ولاردئث وسئنداي شؤلئ وقيعالاردئ ءوز مذددةلةرئ ءذشئن مئقتاپ پايدالاناتئنئ ةشكئمگة جاسئرئن ةمةس.

ليبيا مةن يراكقا، مئسئر مةن اؤعانستانعا  دةموكراتيا «دئثگةگئن» مئقتاپ قاعئپ، ساعات سايئن جارئلئس بولاتئن «بةيبئتشئلئك» ورناتئپ، جذرتتئث «راحمةتئن» الئپ جاتقانئ بةلگئلئ. ولار گاز بةن مذنايدئث 40 پايئزئن ورئستان الئپ وتئرئپ، ودان باس تارتادئ دةپ ويلايسئزدار ما؟ 700 ميلليارد دوللارلئق ساؤدا-ساتتئقتان باس تارتادئ دةپ ويلايسئزدار ما؟

مةن بذنئ بةكةر ايتئپ وتئرعان جوقپئن. ورئستئث وسئنداي كذنگة جةتؤئنة ءبئزدئث پرةزيدةنتتئث دة ئقپالئ بولدئ. ولاي دةؤگة تولئق نةگئز بار.

أ.پؤتين نذرسذلتان ءابئش ذلئن قذرمةتتةدئ، ذستاز تذتتئ. مذنئ ةشكئم دة تةرئستةي المايدئ. ءبئزدئث ةلئمئزدئث رةسةيگة «قئرئمنةن قولئثدئ تارت!» دةؤگة ناقتئ گةو-ساياسي جاعدايئ قاؤقارسئز. سوندئقتان، شئعئس تذركئستان ذلت ازاتتئق كوتةرئلئسئنئث باسشئلارئنئث ءبئرئ وسپان ءسئلام ذلئنئث   «ذلت ءذشئن سايتانمةن دة وداق بولؤعا بارؤئمئز» كةرةك دةگةن ءسوزئن قاپةرگة الساق ارتئق بولماس.

 نازاربايةأتئث 5 ذلئ ساياساتئ

ساياسات دةگةن قيامةتتئث قئل كوپئرئ سةكئلدئ. نة وتقا كذيةسئث، نة ذجئماققا كئرةسئث.

تاؤةلسئز قازاقستاننئث ذلتتئق قاؤئپسئزدئگئ ةث الدئمةن قازاق ذلتئنئث جان سانئنئث كوبةيؤئمةن شةشئلةدئ. مئنة سول ءتذيئندئ نذرسذلتان ءابئش ذلئ جاقسئ ءبئلدئ ءارئ كورةگةندئكپةن ئسكة اسئردئ. 1949 - جئلئ قئتاي تاؤةلسئزدئك جاريالاعاندا 450 ميلليون جانئ سانئ بولا تذرا، «ادام سانئ كوپ بولسا، اسكةر دة كوپ بولادئ، ةثبةككذشئ دة كوپ بولادئ»  دةپ  جان سانئن وسئرؤگة ءمان بةرگةنئن بئلةمئز. ال ازعانتاي قازاق ءذشئن الةمنئث 9-ذلكةن تةريتورياسئن ساقتاپ تذرؤ وثاي ةمةس ةكةنئ بةلگئلئ. نذرسذلتان ءابئش ذلئنئث بذل جونئندةگئ ةثبةگئ ولشةؤسئز. مةن بذنئ «نذرسذلتاننئث 5 ذلئ ساياساتئ» دةپ جئكتةپ كورسةتئپ وتئرمئن.

نازاربايةأتئث ءبئرئنشئ ذلئ ساياساتئ: ورئسئ كوپ قازاقستاننئث سولتذستئك ايماقتارئن قازاعئ كوپ وبئلئستارمةن بئرئكتئرؤ ارقئلئ ذلتتئق قاؤئپسئزدئككة ساياتئن سارا ساياساتتئ ئسكة اسئردئ. تئپتةن اتاقتئ تورعاي مةن سةمةي وبئلئستارئن قازاقستاننئث بولاشاعئ ءذشئن بولئسكة سالدئ.

ةكئنشئ ذلئ ساياساتئ: قازاق قانداستارئن اتا جذرتتارئنا ورالؤئنا بارلئق مذمكئندئكتئ جاسادئ. تئپتةن، ولاردئ ذشاق پةن پويئز بئلاي تذرئپتئ، كامازدارمةن تاسئعانئنا بذكئل الةم كؤا بولدئ. مئنة، بذل ذلتتئق قاؤئپسئزدئك، تاؤةلسئزدئك ءذشئن جاسالعان ذلئ ساياسات بولاتئن. سول ذلئ ساياساتتئ سوثعئ كةزدة جوققا شئعارئپ، نذرسذلتان ءابئش ذلئ باستاعان «نذرلئ كوشتئث» بذيداسئن كةسكةندةر - ذلتئمئزدئث ناعئز جاؤلارئ ةكةنئنة كوزئمئز جةتتئ.

ذشئنشئ ذلئ ساياساتئ: ورئسئ كوپ ايماقتاردا قازاقتاردئ كوبةيتؤ جانة گةوساياسي قاجةتتئلئك ءذشئن استانانئ اقمولاعا كوشئرؤدةي ذلئ شةشئمدئ قابئلدادئ جانة ونئ جةثئسپةن ئسكة اسئردئ. ءوز كةزئندة بذعان دا قانشاما ادامداردئث قارسئ بولعانئن بئلةمئز. نذرسذلتان ءابئش ذلئ ءوزئنئث تاباندئلئعئ مةن كورةگةندئگئن تاعئ ءبئر دالةلدةدئ.

ءتورتئنشئ ذلئ ساياساتئ: نذرسذلتان ءابئشذلئ ءتئل، ءدئن، ذلتارالئق ماسةلةلةردئ سالماقتئ دا ءساليقالئ تذردة جذرگئزدئ. مةملةكةتتئث ناقتئ جاعدايئن نةگئزگة الا وتئرئپ، قازاق ءتئلئن مةملةكةتتئك، ورئس ءتئلئن رةسمي ءتئل رةتئندة بةكئتؤگة ذلةس قوستئ. بذل سول كةزدةگئ جانة ذزاق بولاشاققا ساياتئن سارا شةشئم بولاتئن.

ال قازاقشا سويلةي الماعان، ونئ ءوز دةثگةيئندة جذزةگة اسئرا الماؤ ءوزئمئزدئث جةكة كةمشئلئكتةرئمئز. سوسئن ونئ قارا كذشپةن، ءبئر جولا شةشة سالعئمئز كةلةدئ. جان-جاقتئلئ ويلاپ، سارالاپ وتئرئپ شةشؤ كةرةك ةكةنئن تذسئنبةيمئز. قازئر قازاقستاننئث سولتذستئك وبلئستارئندا ورئستار باسئم. الدا-جالدا تئلدئك قئسئمدئ سئلتاؤ ةتئپ، شؤ شئعا قالسا، نة ئستةيمئز؟ مئنة، بذل ءبئزدئث نذرسذلتان ءابئش ذلئنئث تاعئ ءبئر كورةگةن ساياساتئ ةكةنئنة دالةل.  ؤكراينا تراگةدياسئ دا سونئ  ءتذسئندئرئپ وتئر. بذل رةسةي تاراپئنان ايتئلاتئن «ورئس تئلدئلةرگة قئسئم بار» دةؤگة نةگئز جوق ةكةنئن كورسةتةدئ.

بةسئنشئ ذلئ ساياساتئ:  بارلئق كورشئ ةلدةرمةن مةملةكةتتئك شةكارا ماسةلةسئن رةتتةپ، شةشتئ. ءبئزدئث سئرتقئ شةكارامئز - تاتؤ كورشئلئك پةن ئنتئماقتاستئق شةكاراسئنا اينالدئ. ةستةرئثئزگة سالا كةتةيئك، پؤتين كةشةگئ سوزئندة: «ءبئز 2000 - جئلداردان باستاپ ؤكراينانئث بذرئنعئ  پرةزيدةنتئ كؤچما ذسئنعان شةكارانئ ءبولؤ جانة انئقتاؤ تؤرالئ كةلئسئمگة زاثدئ تذردة قول قويعان جوقپئز. ؤكراينانئث بذل ذسئنئسئن قازئرگة دةيئن سوزئپ كةلدئك ءارئ فورمالدئ تذردة عانا مويئندالدئ. ال، بذل قئرئمدئ رةسةيگة قوسئپ الؤعا زاثدئق نةگئز بولاتئن  سةبةپتةردئث ءبئرئ» دةدئ.

قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث قذرلئقتاعئ مةملةكةتتئك شةكاراسئنئث ذزئندئعئ -  400 13 شاقئرئم. قازاقستان مةن قئتاي اراسئنداعئ شةكارا ذزئندئعئ 1782 شاقئرئم. 1999 - جئلدئث قئركذيةك ايئندا قذرئلعان قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث مةملةكةتتئك شةكاراسئن دةلليميتاسيالاؤ جونئندةگئ ذكئمةتتئك كوميسسيا قئرعئزستانمةن شةكارا - 1242 شاقئرئمدئ، تذركئمةنستانمةن اراداعئ شةكارا - 426 جانة وزبةكستانمةن - 2351 شاقئرئمدئ قذرايتئنئن انئقتادئ.

رةسةي اراسئنداعئ شةكارا قذرلئقتاعئ ةث ذزئن شةكارا بولئپ سانالادئ، ذزئندئعئ 7591 شاقئرئم. قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأ وسئ اتالعان ةلدةرمةن ءوزارا مةملةكةتتئك شةكارا تؤرالئ كةلئسئمگة قول قويدئ. بذل كةلئسئمدةر ةلئمئزدئث مةملةكةتتئك اؤماعئ مةن ةگةمةندئك كةثئستئگئنئث شةگئن ايقئنداپ، بةكئتؤ باعئتئ بويئنشا قازاقستاننئث سئرتقئ ساياساتئنداعئ ايرئقشا ماثئزدئ زاثدئق كذشكة ية قادام بولدئ.

بذل جةردة التئنشئ ذلئ ساياساتئ رةتئندة «اتوم قارؤئنان ءوز ةركئمئزبةن باس تارتقانئمئزدئ دا» قوسقئم كةلگةن. وكئنئشتئسئ، اتئ تاؤداي «حالئقارالئق كةپئلدئكتئث» قاجةت كةزدة رول ويناماي قالعانئن تاعئ دا ؤكارينا داعدارئسئ كورسةتتئ.

نازاربايةأتئث 5 ذلئ ساياساتئن قولداؤ مةن قورعاؤ - پارئز

مةملةكةتتئث ناقتئ ذلتتئق جاعدايئ مةن تاريحي-الةؤمةتتئك جاعدايئن، الةمدئك گةوساياسي جاعدايدئ كوزدةي وتئرئپ جاسالعان بذل 5 ذلئ ساياساتتئ قولداؤ مةن قورعاؤ - تاؤةلسئز قازاقستان مةن ذلتتئث بولاشاعئن قورعاؤ ءارئ بذكئل  قازاقتئث ورئنداؤعا ءتيئستئ پارئزئ دةپ بئلةمئن.

 ادام سانئنئنئث كوپ بولؤئ مةن بةلگئلئ ءبئر ايماقتا ذلتتئث سانئنئث باسئم بولؤئ ذلتتئق قاؤئپسئزدئكتئث باستئ كةپئلئ. نذرسذلتان ءابئش ذلئ ا ق ش باستاعان باتئس ةلدةرئمةن، قئتايمةن، اراب-تذركئ ةلدةرئمةن تةث دارةجةلئ ساياسي-ةكونوميكالئق بايلانئس ورناتؤ ارقئلئ ذلتتئق قاؤئپسئزدئكتئث مذمكئندئگئن كةثةيتتئ.

ءبئزدئث ةل ءذشئن، ءدال قازئر ذلتتئق قاؤئپسئزدئك وتة ماثئزدئ. ال ونئث ةث ماثئزدئ ءتذيئنئ قازاقتئث جان سانئن بارئنشا ءوسئرؤ مةن تارئداي شاشئلعان قانداستارئمئزدئ اتاجذرتقا جيناؤ. بارلئق كورشئلةرمةن بةيبئت، دوستئق بايلانئس ورناتؤ. تاعئ دا ايتايئن، «قازاق كوپ بولسا اسكةر دة كوپ بولادئ، ةثبةككذش تة كوپ بولادئ، ذلتتئق قاؤئپسئزدئك تة كةپئلدةنةدئ، ةكونوميكا دا وركةندةيدئ».

ورئس پرةزيدةنتئ نذرسذلتان ءابئش ذلئنئث وسئ كورةگةن ساياساتئن رةسةي ةلئندة جذيةلئ قولداندئ ءارئ جةمئستئ تذردة جالعاستئردئ. قازئر نازاربايةأ نذرسذلتاننئث بةدةلئن،  كورةگةندئگئ مةن كةمةثگةرلئگئن بذكئل الةم مويئندادئ. قازاقتا «ذلكةن پئشاق ذيالسا دا وتةدئ» دةگةن ماقال وسئندايدا ايتئلسا كةرةك. سول ذلكةن پئشاق  قاشاندا وتكئر. تةك ةلباسئمئزدئث ماثايئنداعئلاردئث ءوز دةثگةيلةرئندة ونئ تذسئنبةي كةدةرگئ جاساپ باعاتئنئ اندا-ساندا كورئنئپ قالادئ.  جةمقورلئق پةن ساتقئندئق ءوز الدئنا ءبئر اثگئمة.

ذرانشئلدئق، جالپاق ذلتشئلدئق ول - جارعا جئعادئ. قايتا ناقتئ ءئس-ارةكةتئمئز، ةثبةگئمئز بةن سابئرلئلئعئمئز، ساياساتكةرلئگئمئز ارقئلئ وتان سذيگئشتئگئمئزدئ دالةلدةؤئمئز كةرةك .

قازاقستاننئث ةلئ بةيبئت، ذلتتارئنئث ئنتئماعئ جاراسقان، ءساليحالئ ةلگة اينالعانئن كوردئك. دةسةدة نذرسذلتان ءابئش ذلئنئث سول ساياساتتارئنا كةدةرگئ جاساپ، ذلتتئث بولاشاعئنا قاستاندئق جاساپ جاتقان ادامدار دا از ةمةس. ءبئز كةشكة دةيئن بالة-جالانئ پرةزيدةنتكة جاؤئپ، قذر سوزبةن داؤرئققانشا، ةلباسئمئزدئث قاسئنان تابئلئپ، سول قاسكويلةردئث جولئن كةسؤئمئز كةرةك. بئرئگة وتئرئپ پرةزيدةنتتئ قولداؤئمئز، جذمئلا جذك كوتةرؤئمئز كةرةك. مئسالئ وتكةن جئلئ عانا قانداستارئمئزدئث اتا جذرتقا ورالؤئنا كةدةرگئ جاسايتئن زاثدئق وزگةرئستئ پارلامةنت پةن ذكئمةت قابئلداتتئ. سوندا ءبئر قازاق دةپؤتاتئ نذرسذلتان ءابئش ذلئنئث 2011 - جئلعئ العا قويعان «2012-2013 - جئلدارئ 20-30 مئث وتباسئن كوشئرئپ اكةلؤ كةرةك» دةگةن تاپسئرماسئنا ءمان بةرئپ قاراعان جوق. 

دةپؤتاتتارئمئز بةن ذكئمةت باسشئلارئمئزدئث بذل قئلئعئ تاريحي ماسقارالئققا اينالئپ، ذلتئمئزعا جاساعان قاستاندئق ةكةنئن، مئنة، ؤكراينا تراگةدياسئ ءتذسئندئردئ. ةندئ پارلامةنت تة، ذكئمةت تة ةسئن جيسئن. جذمساق ورئندئق پةن ءمانساپتئث قامئ ءذشئن ذلتتئث بولاشاعئن ساتؤداي اؤئر ساتقئندئقتان ارئلاتئن كةز كةلدئ. ءبئزدئث باسئمئزعا ءتونئپ كةلة جاتقان ناؤبةتتئث بةتئن بئرئگة وتئرئپ، نذرسذلتانداي ذلئ ساياساتكةرئمئزدئ قولداي وتئرئپ قايتارؤئمئز كةرةك.

 ءبئزدئث تاؤةلسئزدئك جئلدارئنداعئ اؤئر تاعدئرئمئزعا دا نذرسذلتان ءابئش ذلئ ةس قاتتئ. ةندئ الدا بولاتئن پرةزيدةنتتئك سايلاؤ كةزئندة دة نذرسذلتان ءابئش ذلئ ءوز كورةگةندئگئن كورسةتةدئ دةپ سةنةمئن. ةلباسئمئز ءوزئ باستاعان «نذرلئ كوشئن» قايتا جالعايدئ دةپ تة سةنةمئن ءارئ شئن جذرةكتةن تئلةيمئن. ال ءوزئم ءتئرئ بولسام نذرسذلتاننئث قاسئنان تابئلامئن، قولدايمئن، جان بةرئپ قورعايمئن!

بةيسةن احمةت ذلئ
«اباي» سايتئ

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram