تذركيادا «دومبئرا» ءانئ تالاسقا ءتذستئ

بيئل 30 - ناؤرئزدا بولاتئن جةرگئلئكتئ سايلاؤلاردا دا ءار پارتيا سايلاؤ ءذشئن وزدةرئنئث اندةرئن بةلگئلةپ سايلاؤ ناؤقاندارئن باستاپ كةتتئ.
تذركيانئث بيلئك باسئنداعئ رةجةپ تايپ ةردوعان جةتةكشئلئگئندةگئ «ادئلةت جانة ورلةؤ» پارتياسئنئث بةلگئلةگةن سايلاؤ ءانئ حالئقتئث نازارئن قازاقتئث ذلتتئق اسپابئ دومبئراعا، ال جؤرناليستةردئث نازارئن وسئ دومبئرانئث يةسئ تذركيا قازاقتارئنا اؤداردئ،-دةپ جازادئ ميمار سينان كوركةم ونةر ؤنيأةرسيتةتئنئث پروفةسسورئ ءابدئؤاقاپ قارا.
19 - اقپان كذنئ «ارةنا» ستاديونئندا «ادئلةت جانة ورلةؤ» پارتياسئنئث بيئلعئ سايلاؤدئ ناسيحاتتايتئن ءانئ جاريالاندئ. ول - ذلتئ نوعاي، كومپوزيتور ارسلانبةك سذلتانبةكوأتئث «دومبئرا» اتتئ ءانئ. بذل ءان تذركيادا 3-4 جئلدان بةرئ تانئمال بولعان ةدئ.
وسئدان كةيئن تذركيالئق ب ا ق پارتيانئث وسئ ءاندئ نةگة تاثداپ العانئ جونئندة قئزؤ پئكئرتالاستاردئ ءوربئتئپ اكةتتئ. ويتكةنئ «ادئلةت جانة ورلةؤ» پارتياسئنئث سايلاؤدا ءوزئن ناسيحاتتاؤ ءانئ رةتئندة تاثداعان «دومبئرا» انئنة ءماتئن جازعان اقئن ذعذر ئشئلاق، ءاننئث اأتورئ سذلتانبةكوأتئث كةلئسئمئن الماستان، ءوز سوزئنة «دومبئرا» ءانئنئث اؤةنئن تاثداپ العان. مئنة وسئعان بايلانئستئ وپپوزيسيالئق پارتيالار مةن اقپارات قذرالدارئ بيلئك باسئنداعئ پارتيانئ سايلاؤ ءانئن زاثسئز پايدالاندئ دةپ سئنعا الدئ.
سايلاؤ ءانئنئث اأتورئ، اقئن ذعذر ئشئلاق نة ءذشئن انگة شئعارماشئلئق كةلئسئم الماعانئ جونئندةگئ ساؤالدارعا «دومبئرا» ءانئنئث سذلتانبةكوأتئث تؤئندئسئ ةكةنئن بئلمةگةنئن، حالئق ءانئ دةپ قولدانا سالعانئن، ةگةر سذلتانبةكوأ ونئث ءوز ءانئ ةكةنئن دالةلدةسة، اقئسئن تولةپ، كةلئسئم الؤعا دايئن ةكةنئن ايتقان.
سذلتانبةكوأ «دومبئرا» ءانئن تذركئ دذنيةسئنئث ئنتئماقتاستئعئ ءذشئن شئعارعانئن، سوندئقتان ونئث قانداي دا ءبئر پارتيانئث مةنشئگئنة اينالؤئن قالامايتئنئن، سوندئقتان ءوزئنئث رذقساتئنسئز ءانئن پايدالانعان اقئن ئشئلاقتئ سوتقا بةرةتئنئن جةتكئزگةن.
بذل ماسةلة تةك كومپوزيتورلار اراسئندا ةمةس، تذركيانئث پارلامةنتئندة، دةپؤتاتتار اراسئندا دا داؤ تؤدئردئ. تذركئ دذنيةسئنئث ئنتئماقتاستئعئن باستئ ماقسات ةتئپ كةلة جاتقان وپپوزيسياداعئ ذلتشئل قوزعالئس پارتياسئنئث دةپؤتاتئ سينان وعان بيلئك پارتياسئنئث «دومبئرا» ءانئن سايلاؤ ءانئ رةتئندة تاثداپ الؤئنئث ورئنسئز جانة ادئلةتسئز ةكةنئن ايتئپ سئنعا الدئ.
مئنة وسئ تالاس-تارتئستار تذركياعا بةيتانئس قازاقتئث ذلتتئق اسپابئ دومبئراعا قالئث جذرتشئلئقتئث نازارئن ةرئكسئز اؤدارئپ اكةتتئ. «دومبئرا دةگةن نة؟ ونئث قازاقتار ءذشئن قانداي ءمانئ بار؟ ونئث تذركئ مادةنيةتئنة قانشا قاتئسئ بار؟ ونئث تاريحئ قالاي؟» دةگةن ساؤالدار تذرئك جذرتشئلئعئن مازالاعان كورئنةدئ.
وسئ وقيعادان كةيئن ةكئ كذن وتكةن سوث، ئستامبذلداعئ قازاقتاردئث مادةني ورتالئعئ «قازاق قورئنا» تذركيانئث ذلتتئق تةلةارنالارئنان دومبئرا اسپابئ جايلئ سذحبات الؤعا ذسئنئستار تذسة باستادئ.
قازاق قورئ ءتوراعاسئ پازئل توپلئ وسئ ذسئنئستارعا جاؤاپ بةرؤ ماقساتئندا جؤرناليستةرگة «دومبئرا» ءانئن ورئنداپ بةرؤ ءذشئن تذركيالئق قازاق ونةرپازدارئ بةشير احمةت كوسة مةن تالحا گةزةرگة، ال دومبئرا اسپابئ جايلئ مالئمةت بةرؤ ءذشئن ماعان ءوتئنئش جاسادئ. ءسويتئپ تاثعئ ساعات 9 دا قورعا جينالدئق.
قورعا العاش كةلگةن «حابارتذرئك» ذلتتئق ارناسئ دومبئرا تؤرالئ تئكةلةي ةفيردةن 10 مينؤتتئق حابار تاراتسا، ونئ كورگةن باسقا باسةكةلةس ءتورت ذلتتئق ارنا قازاقتاردان تاعئ دا سذحبات جازئپ الدئ. ال كةشكئسئن «حابارتذرئك» اتتئ ذلتتئق ارنانئث تئكةلةي ةفيردةن تاراتئلاتئن «تةلةديدار گازةتئ» اتتئ باعدارلاماسئنا قوناق بولئپ، دومبئرانئ جانة تذركيا قازاقتارئن جان-جاقتئ تانئستئردئق.
وسئ ارنالارعا بةرگةن سذحباتتارئمئزدا دومبئرا تاريحئنئث ءبئزدئث زامانئمئزدان بذرئنعئ ساق، عذن داؤئرلةرئنة دةيئن باراتئنئنا باسا نازار اؤداردئق. 2008 - جئلئ بةلگئلئ عالئم قارجاؤباي سارتقوجا ذلئنئث ارحةولوگيالئق زةرتتةؤلةرئ ناتيجةسئندة 1500 جئلدئق دومبئرانئث موثعوليادا تابئلعانئن دا اتاپ وتتئك. سونئمةن قاتار دومبئرانئث شئعؤ توركئنئ تؤرالئ اثئزداردئ ايتتئق.
قورقئت اتا اثئزدارئندا ءجيئ كةزدةسةتئن «قوبئزدئث» دا نةگئزئندة دومبئرا بولؤئ ئقتيمال ةكةنئنة كورسةتتئك. ويتكةنئ، قورقئت اتا ءومئر سذرگةن كةزدة وعئزداردئث، بذگئنگئ قئرعئزدار «قومذز» دةيتئن سياقتئ، دومبئراعا «قوبئز» دةؤئ ابدةن مذمكئن.
قورئتا ايتقاندا، تذركياداعئ بيلئك پارتياسئنئث «دومبئرا» ءانئن سايلاؤ ءذشئن تاثداپ الؤئ كةزدةيسوق ةمةس. ويتكةنئ وسئ ءاندئ ةستئگةن تذرئكتةردئث دةلةبةسئنئث قوزدئرئپ، قايتا-قايتا تئثداعئسئ كةلةتئنئن بايقاپ ءجذرمئز. بذل ءاننئث سايلاؤشئلارعا وثدئ اسةر ةتةرئ انئق. سوندئقتان وپپوزيسيالئق پارتيالار بذل ءاننئث سايلاؤدا قولدانئلؤئنا قارسئلئق بئلدئرؤدة.
سونئمةن قاتار ءبئزدئث ويئمئزشا، بذكئل تذركئلةردئث قانئندا دومبئرا اؤةنئنة قالئقتاپ ذيؤشئلئق بار. ويتكةنئ بذكئل تذركئ حالئقتارئنداعئ ساز اسپاپتارئنئث ءتذپ توركئنئ وسئ دومبئرا. ماسةلةن، بذگئن تذرئكتةردئث «ساز» نةمةسة «باعلاما» دةپ اتالاتئن ذلتتئق اسپابئنئث دا اتاسئ دومبئرا دةسةك قاتةلةسپةيمئز.
ءبئر كةزدة تذرئكتةردئث ورتالئق ازيادان وزدةرئمةن بئرگة الا شئققان دومبئرالارئ اناتوليا جةرئنة كةلگةننةن كةيئن ةؤروپالئق حالئقتاردئث مؤزئكا مادةنيةتئمةن ارالاسئپ دامئپ، وزگةرئپ بذگئنگئ فورماسئن العان.
تذركيادا بيئلعئ سايلاؤلار ةرةكشة جاعدايدا وتةتئن سياقتئ. سايلاؤ ناؤقاندارئ باستالماي جاتئپ قازاقتئث دومبئراسئ كةثئنةن تالقئعا ءتذستئ. قازئر تذركيادا بذكئل حالئق دومبئرامةن ةتةنة جاقئن تانئستئ. سذلتانبةكوأتئث ءانئ دة بذكئل حالئققا ذناپ وتئر. سوندئقتان «ناعئز قازاق - قازاق ةمةس، ناعئز قازاق - دومبئرا» دةگةن ءسوزدئث، تذركيانئث 2014 - جئلعئ 30 - ناؤرئزدا وتةتئن سايلاؤلارئنان كةيئن جالپئ سيپات الئپ بذكئل تذركئلةردئ قامتيتئن تذردة «تذرئك - تذرئك ةمةس، ناعئز تذرئك - دومبئراعا» اينالؤئ عاجاپ ةمةس.
ءابدئؤاقاپ قارا، ميمار سينان كوركةم ونةر ؤنيأةرسيتةتئنئث پروفةسسورئ، تاريح عئلئمئنئث دوكتورئ