قازاقتا زيالئ قاؤئم بار ما؟

استانا. قازاقپارات -  بئزدة سوثعئ كةزدةردة دامئعان ةلدةردةگئ قوعامدئق سانانئث قالئپتاسؤئنان ناقتئ حابار بةرةتئن اتاؤلاردئث قازاقشا بالاماسئن تالعامسئز وزئمئزگة جاپسئرا سالؤشئلئق ءجيئ ذشئراسئپ ءجذر. ونئمئز كةيدة سولةكةت كورئنئپ تذرسا دا ازئرشة بوي تارتار تذرئمئز بايقالمايدئ. مئنة، سونئث ءبئرئ «زيالئ قاؤئم» ذعئمئنا قاتئستئ دةر ةدئك.
None
None

شاتاسقان ذعئم، سولةكةت تذسئنئك

«زيالئ قاؤئم» دةگةن تئركةستئث جاپپاي قولدانؤعا ةنئپ كةتكةنئ سونشالئق، جذرتتئث ايتؤئنا قذلاق سالساث - قازاق حالقئندا «زيالئ قاؤئم» بار. قانة، قؤانباي كور! تةك، دالةلدةپ كوزئمئزدئ جةتكئزسة ءبئتتئ ةمةس پة. ءوز ورتامئزدا عانا ماقتانئپ قويماي، شةتةلدئكتةردئث الدئندا دا ةثسةمئز كوتةرئلئپ قالماس پا ةدئ.

وسئ نيةتپةن «زيالئ قاؤئم نةندةي ماعئنا بةرةدئ؟» دةپ سذراستئرا باستاشئ، سالئث سؤعا كةتةدئ.

الگئ «زيالئ قاؤئم بار» دةپ داؤرئعئپ جذرگةندةر وزگةگة تذسئندئرمةك تذگئل، زيالئ قاؤئمنئث مئندةتئ نة، قوعامداعئ ورنئ قانداي، نةندةي تةتئكتةر ارقئلئ بيلئك باسئنداعئلارمةن، حالئقپةن بايلانئس جاسايدئ دةگةن ساؤالداردئ جاؤاپسئز جئلئ جاؤئپ قويعان كذننئث وزئندة، وزدةرئ دة نة ماعئنا بةرةتئنئن بئلمةيتئن بولئپ شئعادئ.

سوندا دةيمئن-اؤ، نةگة سذيةنئپ «بئزدة زيالئ قاؤئم بار» دةپ اقپارات قذرالدارئنئث بةتئن بةرمةي جازئپ، اؤئزشا كورئنگةن جةردة ايتئپ ءجذرمئز. بالكي، كوبئمئز زيالئ قاؤئمدئ زيالئ كئسئمةن شاتاستئراتئن شئعارمئز. مذنداي كذدئك كةلتئرؤئمئزدئث دة وزئندئك سةبةبئ جوق ةمةس. ويتكةنئ، زيالئ كئسئ تئركةسئ جةكة تذلعانئ بئلدئرسة، زيالئ قاؤئم سول جةكة ادامداردئث باس قوسئپ، قالئث قولعا اينالؤئنان حابار بةرمةي مة! ةندئ ةپتةپ وسئلارعا وي جذگئرتئپ كورةيئكشئ.

زيالئ كئسئ

الدئمةن، زيالئ كئسئگة توقتالار بولساق، «وسئ سونئث ءوزئ قازاقستاندا بار ما؟» دةگةن سذراققا جاؤاپ ئزدةگةنئمئز ءجون شئعار.

بذعان قايتارار جاؤابئمئز دا دايئن - جةتكئلئكتئ! ءبئراق قانداي كةيئپ، نةندةي كذيدة؟ بذل باسقا ماسةلة.

كةيدة ءبئز، سانامئزدا بالا كةزدةن قالئپتاسقان ذعئمعا ساي زيالئ كئسئنئ- ةتةك-جةثئن قئمتاپ ذستايتئن، كيئمئ مذنتازداي تازا، كئسئگة قئلداي قيانات جاسامايتئن، ساقال-مذرتئن تاؤاپتاپ وتئرعان تاقؤا ادامدئ كوز الدئمئزعا ةلةستةتةتئنئمئز بار. بالكي، ءبئر زامانداردا سولاي دا بولعان شئعار. ةگةر مةملةكةتتئث ايبارئ اسئپ، حالقئن كذيكئ تئرلئكتئث بذ دذنيةلئك كذيبةثئنةن قذتقارئپ جاتسا، جذمئر باستئ پةندة و دذنيةسئن ويلاپ نةگة يمان-ساؤاپتئث اق جولئنا تذسپةسكة؟! تةك، مئنا الاساپئران زاماندا وندايعا مذرشا تاپسا.

ءبئراق قازئرگئ شاقتئث زيالئ كئسئسنئث بويئنان سئزئلعان سئپايئلئقتان گورئ، ذرپاق جالعاستئعئن ءذزئپ الماؤ قامئمةن جانتالاسقان جانسةبئلدةردئث قيمئلئن كورئپ تاثداناسئث. ولاي ةتپةسكة ول بايعذستاردئث امالئ دا جوق تارئزدئ. ويتكةنئ، ولار قوعام تالابئنا ساي ساياساتتان باستاپ، جةندةت جالداؤعا دةيئن امال-ايلانئ مةثگةرمةسة، بذ كذنئنة دة جةتة الماي قالؤئ مذمكئن.

كةيدة، وسئنداي زوبالاثعا قاراماستان قازاق زيالئ كئسئلةرئنئث قارا كوبةيتةتئن شاعئ دا ذشئراسپاي قالمايدئ. ماسةلةن، لاؤازئم يةلةرئ جوعارئلاؤ قامئمةن توثئرةگئنة ادام توپتاستئرسا، قاتارداعئ ةتئ تئرئلةر مولشئلئققا كةنةلؤ ماقساتئمةن رؤدئث، جذزدئث جوعئن جوقتاعانسئپ قارا-قذراعا اينالاتئنئ بةلگئلئ. دةگةنمةن، بذ-لاردئ زيالئ قاؤئممةن شاتاستئرؤ اداسقان پئكئر. مذنداي توپ پةن توبئر قاشاندا تذتاستاي ذلت نامئسئن قورعاؤ ورنئنا ءبذتئندئ بولشةكتةپ، اعايئندئ ارازداستئراتئن زيالئ ةمةس، زياندئ بئرئگؤ دةپ سانالعان.

سونئمةن قاتار، قوعامدئق سانانئث بالاث، وتارشئلداردئث بذعاؤئنان قذتئلؤدئث امالئن قاراستئراتئن قاربالاس شاعئندا بةلةث الاتئن بذل ارةكةت زيالئ قاؤئمنئث قالئپتاسؤئنا وراسان زور قئرسئعئن تيگئزئپ وتئرعان. بذعان كةزئندة الاش پارتياسئ مذشةلةرئنئث جذزگة بولئنئپ، الاؤئزدئققا ذشئراؤئ مةن 1986 - جئلعئ جةلتوقسان وقيعاسئ كةزئندةگئ زيالئ كئسئلةردئث ءبئر-بئرئمةن مةن ايقاسئپ كةتؤ جاعدايئ - سئن ساتتةردة حالئققا ذلئ مئندةتتةرئنئث ءبئرئ - ذلتتئق مذددةنئ قورعاؤ ةكةندئگئن ذعئندئرئپ، كذرةسكة باستايتئن زيالئلارئمئزدئث - ءالئ دة قاؤئمعا اينالا قويماعاندئعئن دالةلدةسة كةرةك.

ةندئ زيالئلاردئث قاؤئمداسا الماؤئنئث سئرئ نةدة دةگةنگة توقتالايئقشئ. بئزدئثشة، ونئث سةبةپتةرئ بئرنةشةؤ. ةث نةگئزگئسئ، ول - ءوز جةر بايلئعئنئث تئزگئنئن ؤئسئنان شئعارؤدئث باستئ كورسةتكئشئ - ذلتتئق ءتئلدئث مةملةكةتتئك دارةجةدةن قذلدئراپ، ماتةريالدئق يگئلئك جاساؤعا جارامسئز كذيگة ذشئراؤئ. وسئعان وراي وتارلاؤشئ ةلدئث ءتئلئن يگةرؤگة ءماجبذر بولؤ - ازداعان قابئلةتتئ كئسئلةردئث ءبئلئم-دارةجةسئن كوتةرگةنمةن، بذقارا ئشئنةن جةكةلةگةن زيالئلاردئث جاپپاي جةتئلؤئن تةجةيتئندئگئندة.

دةسة دة قانداي ذلتتئث دا ءوز زيالئ كئسئلةرئ بولادئ. ولاردئث باستاپقئ مئندةتئ، الدئمةن، ءوزئن وسئرگةن ورتاعا قئزمةت كورسةتؤئ دةپ سانالعانئمةن، شئندئعئندا ونداي قذرباندئققا بارؤعا ءبارئنئث بئردةي شاماسئ كةلة بةرمةيدئ.

ويتكةنئ، ةگةر ءوزئ شئققان ذلت تاؤةلسئزدئككة قول جةتكئزة الماعان جاعدايدا ءبئر سئپئراسئنئث - ءدئنئنئث، ءداستذرئنئث، ءتئلئنئث بولةكتئگئنة قاراماستان، بوتةن، تذرمئس-تئرشئلئگئن تذزةؤگة سةبئن تيگئزةتئن ذلتقا قئزمةت ةتؤگة ءماجبذر. ءسويتئپ، ادامزات اتاؤلئعا ورتاق جاقسئ قاسيةتتةردئ بويئنا جيناقتاپ العان ولار، وزدةرئنة ءتيئمدئ جاعدايدا بوگدة ةلدئث اراسئنا وپ-وثاي ءسئثئپ كةتة الادئ. ءبئراق سولاي ءجذرئپ تة ءوز ذلتئن بوداندئقتان قذتقارؤعا دارمةنئ جةتپةگةنمةن، ذستةم ذلتقا دةگةن كوكئرةگئندةگئ قئجئلدان قذلانتازا ايئعا المايدئ.

ةگةر ول قئجئل زيالئ كئسئنئث بويئنان الدا-جالدا جوعالعان جاعدايدا، وندا ونئث باسقا ذلتتئث وكئلئنة اينالعاندئعئنئث بئردةن-ءبئر ايعاعئ. ونداي زيالئلار ءاماندا باسقا ورتاعا تاستاي باتئپ، سؤداي ءسئثؤ ءذشئن جاعئنؤدئث ةث جيئركةنئشتئ تاسئلئنة دةيئن جذگئنةدئ. ياعني ايتقاندا، جارئق دذنيةگة اكةلگةن اتا-اناسئنئث بارشا ءداستذرئن، ءدئنئن، ءتئلئن تذقئرتا جامانداپ، ءوزئن وسئرگةن ةل-جذرتئنئث بئتئمگة كةلمةس قاس جاؤئنا اينالادئ.

باسقا ذلتقا قئزمةت ةتةتئن زيالئلار ئشئنةن ءوز ذلتئنئث تاؤةلسئزدئككة جةتؤئن كوكسةيتئندةر دة ءبئرجولا جويئلئپ كةتپةيدئ. ولار ءوز ذلتئ قئسپاققا تذسكةن ساتتةردة عانا باستارئن قاتةرگة تئگئپ، امالسئزدان بوي كورسةتؤگة ءماجبذر بولادئ. الپئسئنشئ جئلداردئث باس كةزئندة قارؤلئ كذشتةرئمةن دذنيةءجذزئن قالتئراتئپ تذرعان كةثةس وداعئنئث ءبئرئنشئ باسشئسئ ن.س.حرؤششةأ باستاعان توپ، قازاق جةرئن بولشةكتةؤگة كئرئسكةندة جالعئزدان-جالعئز قارسئ شئققان جذمابةك تاشةنوأتئ، ورئستاندئرؤ ساياساتئنئث بةت قاراتپاي ءورشئپ تذرعان شاعئندا قازاق مةكتةپتةرئن اشقئزؤعا جذگئرگةن شونا سماحان ذلئن، 1986 - جئلدئث جةلتوقسانئنداعئ قذرباندارعا اراشا ءتذسئپ، ذلئ يمپةريانئث ساياساتئن تذثعئش رةت حالئق الدئندا اشئقتان-اشئق قارالاپ ءسوز سويلةگةن جذبان مولداعاليةأتةردئث ءئس-قيمئلدارئ وسئعان دالةل.

راس، ولار كةزئندة ءتذرلئ قيئندئقتاردئ باستان كةشتئ. باسقا جاسئق مئنةز، باس باققان زيالئلاردان قولداؤ كورمةي، جةكة-دارا كذرةسئپ، رؤحاني كذيزةلئسكة دة ذشئرادئ. ءبئراق ولار ذرپاق الدئنداعئ ءوز پارئزدارئن وتةپ بارئپ، بذ دذنيةدةن وتكةن جاندار. سوندئقتان دا كةلةر ذرپاق ولاردئث ةسئمدةرئن تاريح بةتئنة التئن ارئپپةن جازئپ، ذلگئ-ونةگة تذتارئ حاق.

ةگةر ةل باسقارعاندار دةر كةزئندة ذلتتئق يدةولوگيانئث تذجئرئمدارئن ومئرگة ةنگئزئپ، زيالئ كئسئلةردئث مةملةكةتتئث يگئ مذراتتارئنا باعئتتاي الماسا، ونئث ذستئنة قازاننئث قذلاعئن ذستاعان ازعانتاي توپتئث وزدةرئ جةكة بايؤ ماقساتئمةن حالئق قازئناسئنا قول سذعئپ، وزگةلةر جاساپ جاتقان قئلمئستارعا كوز جذما قارايتئن «كةسةلگة» شالدئقسا، ذلتتئق مذددةنئ قورعاؤعا بذيرةگئ بذراتئن زيالئ كئسئلةر باسشئلار الدئنا بارعاندا مةسةلئ قايتقان جاعدايدا، وندا ولاردئث ءبئر بولئگئ نارازئلئق رةتئندة توپتاسئپ، ءتذرلئ پارتيا قذرئپ زاثدئ ذيئمعا اينالئپ، ادئلةتتئلئك ورناتؤ ءذشئن شةنةؤنئكتةرمةن كذرةسكة شئعؤئ بةك مذمكئن. سوندايدا بيلةؤشئلةر تاراپئنان ءتذرلئ قئسئمعا ذشئراپ، قؤعئنعا تذسكةن جاعدايدا ولاردئث استئرتئن ارةكةتكة كوشةتئنئ، ءتذرلئ تةررور مةن توثكةرئس جاساؤعا ارةكةتتةنةتئنئ تاريحتان بةلگئلئ. الةم حالقئ تالاي مارتة باستان كةشكةن توثكةرئستئث ءتذپ تامئرئ وبئرلئق پةن وزبئرلئققا قارسئ زيالئ كئسئلةردئث بذقارانئ سوثئنا ةرتئپ شئعؤئ ارقئلئ جويقئن كذشكة اينالؤئنئث ناتيجةسئندة ءوربيتئنئن وتكةنگة كوز جذگئرتكةن كئسئ وپ-وثاي تذسئنةدئ. كةيدة بئرنةشة مةملةكةتتئث زيالئلارئنئث قيلئ-قيلئ سةبةپ-سالدارعا بايلانئستئ جاسئرئن تذردة ءتذرلئ ماقساتتئ شةشؤ ءذشئن، باس بئرئكتئرةتئن كةزدةرئ دة بار. وسئ كذنگئ ةتةك العان دذنيةجذزئلئك تةرروردئ سونئث اشتئ جةمئسئ دةپ قاراؤ كةرةك. ولاردئث نةگئزگئ كذشئ دذنيةجذزئلئك ادةبيةتتئث، ونةردئث، عئلئمنئث وزئق ويشئلدارئندا ةمةس، ماگناتتار مةن بانكيرلةردة. بذل ذيئم ةث جاثا قارؤ-جاراق كذشئمةن ءوز مذشةلةرئنئث بايلئعئن ةسةلةپ قانا قويماي، باسقا ءالسئز ةلدةردئث ءناپاقاسئن اؤزئنان جئرئپ اكةتئپ، حالقئن قارئزعا باتئرئپ وتئرادئ.

قالاي دةگةندة دة زيالئ كئسئلةر ءتذرلئ ورتادا قيلئ ارةكةتتةر جاسايتئنئنا قاراماستان، قوعام جذگئن يئعئمةن كوتةرئپ تذرعان بةلسةندئ اتقارؤشئ كذش ةكةنئ داؤسئز. سونئسئنا قاراماستان، وزدةرئنة جذكتةلگةن تاپسئرمانئ ورئنداؤعا قاجةتتئ قاتئناس قذرالئن ءبارئ بئردةي تذردة تاثداپ نةمةسة قالاپ الؤئنا مذمكئندئگئ بولمايدئ. مذنئث ءوزئ زيالئ كئسئلةردئث ءبئر مةملةكةتتئث مذددةسئنة قئزمةت ةتؤگة ءماجبذر ءارتذرلئ ذلتتان قذرالا بةرةتئندئگئنئث ايعاعئ.

بذل تذرعئدان كةلگةندة زيالئ كئسئ مةن زيالئ قاؤئمنئث قوعامداعئ قالئپتاسؤ ةرةكشةلئكتةرئ مذلدة ةكئ باسقا. ماسةلةن، جوعارئدا ايتقانداي زيالئ كئسئنئث ءبارئ بئردةي قاتئناس قذرالئن ءوز ةركئ بويئنشا قالاپ الؤعا مذمكئندئگئ جوق بولسا، زيالئ قاؤئمنئث كوكتةپ-كوگةرؤئ تةك قانا قاتئناس قذرالئنا بايلانئستئ.

ونئث سئرئ تاؤةلسئزدئككة ذمتئلعان ذلت ءوز تئلئن قاتئناس قذرالئ ةتؤ ارقئلئ عانا زيالئلاردئ قاؤئمداستئرؤدئث العئ شارتتارئن جاساي الاتئندئعئندا.

ياعني ايتقاندا، زيالئ كئسئنئث بولمئس- ءبئتئمئ ادام بالاسئنا ءتان قاسيةتتةردئ بويئنا ءسئثئرؤ مذمكئندئگئمةن ولشةنسة، زييالئ قاؤئمنئث قالئپتاسؤئ - ذلتتئق مذددةنئ، قارجئ

ةكونوميكا دةربةستئگئن، يدةولوگيانئ ءبئر-بئرئمةن بايلانئستئرؤ ارقئلئ ذلتتئق تاؤةلسئزدئكتئ قورعاؤعا جذمئلدئراتئن قاتئناس قذرالئنا نةگئزدةلگةن.

زيالئ قاؤئم

زيالئ قاؤئمدئ جذرتشئلئقتئث كوپ جاعدايدا ورئس تئلئنةن كةلگةن - «اريستوكراتيچةسكايا وبششةستأا»، «سأةتسكايا وبششةستأا»، «ينتةلليگةنسيا»، «ةليتني سلوي وبششةستأا» سوزدةرئمةن شاتاستئراتئن جايلارئ دا كةزئگةدئ. بذل، ارينة، ماسةلةگة ونشا ءمان بةرمةؤدئث سالدارئ. شئندئعئندا وسئ كذش اؤئزدان تذسپةيتئن زيالئ قاؤئم تذسئنئگئ قازاق اراسئندا ءاؤ باستا اقساقالدار، بيلةر كةثةسئنةن باستاؤ العان ءتارئزدئ.

الئستان جةتكةن «كذلتوبةنئث باسئندا كذندة جيئن» ماتةلئ بئزد سول ءبئر تاريحي كةزةثدةرگة جةتةلةيتئندةي. و زاماندارداعئ ةلدئك قذرئلئم بويئنشا شادتار مةن تارحاندار، بيلةر مةن بةكتةر حان الدئندا باس قوسئپ مةملةكةت ماسةلةسئن شةشكةن ةمةس پة. دةگةنمةن، ءبئزدئث تذسئنئگئمئزدةگئ جيئندارعا مذلدة ذقسامايتئن جاقتارئ دا كوپ. سولاردئث ءبئرئ - قذرئلتايدا بئلئكتئلةردئ لاؤازئمدئ ةتئپ سايلاعاندارئنا قاراماستان، ولارعا تذراقتئ جالاقئ تولةنبةيتئندئگئ. مذنئث ءوزئ زيالئ قاؤئم ساناتئنداعئلاردئ وزدةرئنةن مارتةبةلئلةر الدئندا ءمورالدئق جاعئنان جاؤاپتئ ةتكةنئمةن، ماتةريالدئق كئرئپتارلئقتان قذتقارئپ، شئنتؤايتتاعان كةزدة حالئق جاعئنا شئعؤعا جول اشقان.

دةمةك، زيالئ قاؤئم - قازاقئ تذسئنئك بويئنشا - الگئ ورئس سوزدةرئنئث ءبارئنئث باسئن قوسقان كةزدةگئ ماعئنادان دا اؤقئمدئ: ذلت مذددةسئن قورعاؤ ءذشئن جانئن دا قيؤعا دايار بئلئكتئ جانداردئث، عالئمداردئث، ساياساتكةرلةردئث، اقئن-جازؤشئلاردئث، ونةر ادامدارئنئث، جؤرناليستةردئث، قوعام قايراتكةرلةرئنئث بئرلئك، بةرةكةگة يمانداي ذيؤئن ايعاقتايتئن، سوناؤ ةرتةدةن كةلة جاتقان ذلئ ذعئم.

ال ةندئ ناق وسئ تذرعئدان قازئرگئ تاثدا - مةملةكةتتئك اكئمشئلئك جذيةسئنةن تئس جةرلةردة جذرگةندةردةن - ءوز بةتتةرئنشة قاؤئمداسئپ، ةلدئك ولشةمگة جؤئقتايتئن شارؤا تئندئرعان قاؤئمدئ ةستئگةن كئسئ بار ما؟ باسقالاردئ قايدام، ءوز باسئم، جاؤابئنا قينالامئن.

جوعارئدا «مةملةكةتتئث اكئمشئلئك سالاسئندا ئستةيتئندةردةن تئس جةرلةردة» دةپ ارنايئ باسئن اشئپ ايتؤئمئزدئث وزئندئك سةبةبئ دة جوق ةمةس. ونئث سئرئ شةنةؤنئكتةر قاتارئنئث باسئم كوبئ زيالئ كئسئ بولئپ كةلةتئندئگئندة. ءبئراق سان جاعئنان قوماقتئ ةكةنئنة قاراماستان، زيالئ قاؤئمعا قاراعاندا ولار اتقارار مئندةت مذلدة بولةك.

ويتكةنئ، ولار - قئزمةت بابئنا جةگئلئپ، مةكةمة باسشئلارئنئث بذيرئعئمةن نةمةسة ءتذرلئ شارت جاساؤ نةگئزئندة وزدةرئنة جذكتةلگةن مئندةتتئ مذلتئكسئز اتقارؤدئ مويئندارئنا العان جالدانؤشئلار. وندايلار كةيدة جةكة باسئنث جاعدايئمةن دة ساناسپاستان اقئ تولةيتئن مةكةمةنئث تاپسئرماسئن ورئنداؤعا ءماجبذر. ةگةر شاماسئ جةتپةي جذمئستئ اقساتسا نةمةسة قئزمةت بةرؤشئنئث كوثئلئنةن شئقپاي قالسا، ارينة، جذمئسسئز قالاتئنئ ءوز-وزئنةن تذسئنئكتئ. مذنئث ءوزئ زيالئ كئسئلةردئث الدئندا تذرعان باستئ مئندةت بئرئگؤ ةمةس، ئسكة جذمئلؤ ةكةندئگئن ايعاقتاماي ما. سوندئقتان دا اكئمشئلئك جذيةسئندة ئستةيتئندةردئث بولمئس-ءبئتئمئ،  مئنةز-قذلقئ و باستان-اق ار-ذجدان تذرعئسئنان دايةكسئزدةؤ بولئپ كةلةدئ. ول ءبئراق جةكة ادامنئث كذشئنةن تئس الةؤمةتتئك جاعدايعا بايلانئستئ ةرةكشةلئكتةر.

زيالئ قاؤئمنئث مئندةتئ

ال ةندئ زيالئ قاؤئمنئث قوعامداعئ ورنئ مةن مئندةتئنة توقتالساق، شةنةؤنئك سانئنا كئرئككةن زيالئ كئسئلةرگة قاراعاندا مذندا دا اجةپتاؤئر ايئرماشئلئق بار. ولار بةلگئلئ مةكةندة ءوسئپ-ونگةنمةن، كةيئن سول ورتادان ئرئكتةلئپ شئعئپ، باسقا ايماقتارداعئ ءوزئ تةثدةستةرمةن پئكئر جاراستئرئپ، سالماقتئ، ءساليقالئ كئسئلةردئث ذسئنئس، پئكئرئ توثئرةگئندة قاؤئمداسادئ.

بذل باستاؤ مةملةكةت تةريتورياسئن تذگةل قامتيتئندئقتان حالئقتئ رؤشئلدئق، جةرلةستئك سياقتئ كةلةثسئز مئنةزدةردةن بيئكتةتئپ ذلئ بئرلئككة جذمئلدئرادئ. مذنئث ذستئنة ولاردئث موينئندا بئرةؤلةر ارتقان مئندةت بولمايدئ. بذل ولاردئث حالئق تاعدئرئنا قاتئستئ جاؤاپكةرشئلئك پةن ءتذرلئ تالاپ-تئلةكتئ جاراتؤشئ يةدةن باسقاعا جالتاقتاماي، مةملةكةتتئك دارةجةگة دةيئن كوتةرؤگة مذمكئندئك بةرةدئ. ويتكةنئ، زيالئ قاؤئم - سئرتتاي قاراعاندا، قاشان دا ذلتتئث وتكةنئن كةلتئرئپ، كةمتئگئن تولتئرؤعا ئقپال ةتةتئن كذش. ولار مةملةكةتتئث بذگئنگئسئمةن عانا شةكتةلئپ قويماي، ةرتةثئن دة ةسكةرئپ قام-قارةكةت، قيمئل-قوزعالئس جاساؤشئلار. دةمةك، بذل زيالئ قاؤئم مةملةكةتتة بةدةل-سالماعئ بار، موينئنا - كةلةر ذرپاقتاردئث دا جاؤاپكةرشئلئگئن العان كةمةثگةر كئسئلةردئث، عالئمداردئث، جازؤشئلاردئث، ونةر ادامدارئنئث، جؤرناليستةردئث، قوعام قايراتكةرلةرئنئث ءبئر جاعادان باس، ءبئر جةثنةن قول شئعارؤئ دةگةن ءسوز. سوندئقتان دا، قاي زاماندا دا زيالئ قاؤئم قولئندا بيلئك تذتقالارئ جوق سياقتئ كورئنةتئنئنة قاراماي بةدةلدئ سانالعان. ونئث سئرئ حالئقتئث وكئلةتتئلئگئن يةلةنةتئنئنة بايلانئستئ.

زيالئلاردئث قاؤئمداسؤئن ءاركئم ءار تذرلئ ءتذسئنئپ، تذرلئشة قابئلداؤئ مذمكئن. بذقارا اراسئندا زيالئ قاؤئم تؤعئزاتئن پئكئرلةرگة وراي، بيلئك اياسئ تارئلعان شاقتاردا ولارعا كوپتةگةن ءامئر مةن بةكتةر ذناتپاي قاراؤئ ابدةن مذمكئن. زيالئ قاؤئمنئث ارقا سذيةر اسقار تاؤئ حالئق بولعاندئقتان، ونئ ةشقانداي كذش جاسقاپ، جاسئتؤئ مذمكئن ةمةس.

تاريحقا ذثئلسةك، سوناؤ باعزئ زامانداردئث وزئندة-اق، بيلةؤشئ توپ ةل ئشئندة بةدةلئ زور قاؤئمداسقان زيالئلاردئث اتقاراتئن قئزمةتئن وزدةرئ باسقاراتئن مةملةكةتتئك جذيةنئث تارماعئنا اينالدئرئپ، ذكئمةت پةن حالئق اراسئنداعئ بايلانئستئ، جالعاستئقتئ بوگدة كذشتئث باقئلاؤئنسئز ءوز قذزئرئنا تولئعئمةن كوشئرئپ، سول ارقئلئ مةملةكةتتئك باسقارؤ تةتئكتةرئنئث مذمكئندئگئن ذلعايتئپ كةلگةندئگئن اثعارؤ قيئن ةمةس.تذرئك قاعاناتئنداعئ بيلئك جذيةسئنئث، ريمدةگئ سةناتتئث جاساقتالؤئ وسئنئث دالةلئ. وسئ جذيةنئث نةگئزئندة قازئرگئ دةموكراتيالئق ةلدةردة ةرتةرةكتة زيالئ قاؤئم اتقارؤعا ءتيئس كوپتةگةن مئندةتتةر بذل كذندةردة پارلامةنتكة جذكتةلگةن. ودان قالسا كاسئپوداقتئ ويلاپ تاپقان. سايلاؤ كةزدةرئندةگئ ءتذرلئ پارتيالاردئث ورئندالمايتئن باعدارلامالارئن دا وسئعان قوسساق، قاتةلةسپةيمئز.

بذل - جوعارئدا اتئ اتالعان مةملةكةتتئك سالالار ءوز جذمئستارئن ناشار ورئندايدئ دةگةن ءسوز ةمةس. دذرئسئندا، ولاردئث اتقارئپ جاتقان قئزمةتئ مةن قول جةتكئزگةن تابئستارئ قئرؤار دةرلئك. سولاي دةي تذرعانمةن دة ءالئ كذنگة دةيئن زيالئ قاؤئمنئث قوعامدئق اتقاراتئن ءوز مئندةتئ بارئن ءومئردئث ءوزئ مويئنداتؤدا.

قازاقستاندا زيالئ قاؤئم بار ما؟

وتكةن عاسئرلارداعئ اقساقالدار مةن بيلةر كةثةسئ دة، وسئ كذنگئ قوعامداعئ زييالئ قاؤئم دا بةلگئلئ ولكةنئ قونئس ةتكةن ةل-جذرتتئث انا ءتئلئن ذلتتئق مذددةنئ قورعاؤدئث قذرالئ ةتؤگة جةتكةن كةزدة عانا قالئپتاسا العان. سونئث نةگئزئندة تاؤةلسئزدئككة جةتؤ ءذشئن كذرةسكة شئققان. ال تاؤةلسئزدئككة قول جةتكئزگةننةن كةيئن ونئ نئعايتؤعا ءبئرئثعاي بةرئلگةن تذزئك نيةتتئ بيلئك باسئنداعئلار جاعئنا شئعئپ حالئقتئ سوعان جذمئلدئرعان.

سولاي دةسةك قازئرگئ شاقتا قازاقستاندا زيالئ قاؤئم بار ما؟

وزگةنئث نامئسئنا تيمةؤ ءذشئن، الدئمةن، اثگئمةنئ وزئمئزدةن باستايئقشئ. قذدايدان جاسئرماعاندئ ادامنان نةسئنة جاسئرامئز. انا تئلئندة سويلةپ، مةملةكةتتئك مذددةنئ ذلتتئق مذددةمةن ذشتاستئرا قورعايتئن، قازاق اراسئنان شئعئپ، باس بئرئكتئرةتئن زيالئ قاؤئم جوق! بذرئن شة؟ ارينة، بولعان. ءبئراق ورئسقا بوداندئققا بةرئلگةن كذننةن باستاپ، قازاق زيالئلارئن تذتاس قامتيتئن قاؤئمداسؤدئث جولئ مذلدة كةسئلگةن ءتارئزدئ. راس، تالاي مارتة ءار تذرلئ تاريحي كةزةثدةردة نئشانئ بايقالعان. بايقالعانمةن بئلئكتئلةردئث باسئن بئرئكتئرةتئن، باتؤاعا شاقئراتئن الةؤمةتتئك شارتتاردئث ذلت بويئندا پئسئپ-جةتئلؤئنة مذرشاسئن كةلتئرمةگةندئكتةن ذنةمئ ئدئراپ، كةيدة قارسئلاستارئنئث تذنشئقتئرؤئمةن جويئلئپ كةتئپ وتئرعان.

ال ةندئ قازاقستاندا تذرئپ، ورئس تئلئندة سويلةيتئن اعايئنداردا زيالئ قاؤئم بار ما دةگةنگة كةلةر بولساق، جاؤابئ: مذندا دا جوق! بئرئنشئدةن، ولاردئث باسئم كوبئ سئرتتان اؤئپ كةلگةندةرئنة قاراماي، دالانئث بايئرعئ حالقئنا اكئمشئلئك جذرگئزؤگة ذقئق بةرئلگةندئكتةن ولارعا باس بئرئكتئرئپ ماسةلة شةشؤدئث بالةندةي قاجةتئ بولا قويعان ةمةس. ةكئنشئدةن ءبئر يدةولوگيا توثئرةگئنة ذيئسئپ ذلگةرمةگةن - ءدئنئ، ءداستذرئ، وسكةن ورتاسئ ءارقيلئ - قذراندئلار. ذشئنشئدةن، ولاردئث كوبئندة مةملةكةت قاراماعئنداعئ ماتةريالدئق يگئلئكتئ رةسپؤبليكادا تذراقتاندئرئپ، مولايتئپ بارئپ قاجةتكة جاراتؤدان گورئ، ونئ تةزئرةك كاپيتالعا اينالدئرئپ، باسقا ةلدةردئث بانك ةسةپ-شوتئنا اؤدارئپ، بايؤ پسيحولوگياسئ باسئم. تورتئنشئدةن،ءارئ ةث باستئسئ - ولار بوتةن ةلدةردئث ئقپالئندا ءتالئم-تاربية الئپ، كةي جاعدايدا سوعان تابئنؤئندا. سوندئقتان دا ولاردئث كوبئ قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث مذددةسئنةن گورئ سئرت ةلدةردئث حال-احؤالئنا ارتئعئراق باس اؤئرتادئ، جازاتايئم كذيزةلئسكة ذشئراي قالعان جاعدايدا نةگئزگئ وتانئنا كوشئپ كةتؤ جوسپارئ كوكةيئنةن ةش كةتپةيدئ.

وعان مةملةكةتئمئزدئث ةث مارتةبةلئ ورنئندا لاؤازئمدئ قئزمةت ئستةگةنئنة قاراماي، ورنئنان بوساعان كذنئ تابانئن جالتئراتقاندار دالةل. قورئتا ايتقاندا، ورئس تئلئندة سويلةيتئن زيالئلاردئث قاؤئمداسؤئنا قازئرگئ تاثدا الةؤمةتتئك-پسيحولوگيالئق تذرعئدان نةگئز جوق.

«قاسئم» جؤرنالئنان ئقشامدالئپ الئندئ

سوڭعى جاڭالىقتار