قارعئستئث تيةتئنئ راس پا؟

اتةيزممةن ؤلانعان ذرپاق جاراتقانئن ذمئتئپ بارا جاتقان ؤاقئتتئث وزئندة بةس ؤاقئت قذلشئلئعئن ذمئتپايتئن-دئ. ءاردايئم اللانئ اؤزئنان تاستاماي، ونئ ئسئمةن دة دالةلدةيتئن.
وزگةلةر قذدايئ قوناقتئ تابالدئرئعئنان اتتاتپاي جاتقاندا قانشا ادام بولسا دا ذيئنة تذنةتئپ، الدئنا بارئن سالئپ كذتئپ جئبةرةتئن.
ول شاقتا قايئر سذرانعان تاجئكتةر اؤئلعا ءجيئ كةلةتئن. تئلةنشئلةردئ وزگةلةر ءيت قوسئپ قؤالاپ، يتكة تالاتئپ جاتسا قاريا اراشا ءتذسئپ، ولارعا بارئنشا قذرمةت كورسةتةتئن.
كةثةس كةزئنئث وزئندة ةشكئمنةن قورئقپاي اؤئلدا مةشئت اشقان دا سول كئسئ بولاتئن. كوزئ بئتةلئپ قالعان بذلاقتاردئ ارشئپ، اسار جاساپ اؤئل ءذشئن بار ئنتا جئگةرئمةن ادال ةثبةك اتقاردئ. ءارئ ونئسئن ةشؤاقئتتا دا مئندةت قئلعان ةمةس.
جذزئنةن نذرئ توگئلگةن قاريانئ اؤئلداعئ ةثبةكتةگةن بالادان ةثكةيگةن قارتقا دةيئن سئيلايتئن. ءبئر جولئ اؤئلداعئ ءبئر جاس جئگئت ساقالئن ءوسئرئپ، كةلئنشةگئنة بةت ءجذزئن كورسةتپةيتئن كيئم كيئپ باستاعاندا بذتكئل اؤئلدئ جيئپ اقئل ايتقان دا وسئ قاريا ةدئ.
الگئ وزگة دئنگة وزةؤرةگةن جئگئت جان جاعئن دا ؤلاپ، اؤئلداعئ جاس بالالارعا دةيئن سوثئنان ةرتئپ، ءبذلدئرئپ بارا جاتقان سوث اؤزئ دؤالئ قاريالاردئ جيناپ «مئناؤئثدئ قوي، ايتپةسة باسقا جاققا كوش...» دةپ شارت قويعان-تئن. ةشكئمدئ تئثداماي ولةرمةندةنگةن سوث قاريالار جيئلئپ كةلئپ الگئنئ كوشئرئپ جئبةرگةن بولاتئن.
سودان باستاپ اؤئلدا تئنئشتئق ورناعان-تئن. ءبئراق.... قادئرمةندئ قاريانئ قارتايعاندا عارئپ بولادئ دةپ ةشكئم دة ويلامايتئن... ءبارئ دة ةث كةنجة ذلئن ذيلةندئرگةننةن باستالدئ. ةث سوثعئ مودامةن كيئنئپ، شاشئن بذيرالاتئپ، ءسان سالونئنان شئقپايتئن ءسانقوي جئگئت باسئنان باستاپ تذمشالانعان كةلئن اكةلگةندة اؤئل بئتكةن اؤزئن اشئپ تاثئرقادئ.
نامازئن قازا قئلمايتئن كةلئن ةندئ اتا-ةنةسئن جارئلقايتئن بولدئ دةسكةن. ءبئراق ول كوزالداؤ ةكةن. اتا-ةنةسئن سئيلاماق تذگئلئ ءبئر داستارحاندا وتئرئپ تاماق ئشپةيتئن كةسئر كةلئننئث بذل قئلئعئ بذتكئل اؤئلعا جايئلدئ. ءسوزئ ءبئر بولةك، ئستةگةن ءئسئ ءبئر بولةك كةلئن كوزگة شئققانداي سذيةلدةي بولدئ. يماندئ قارياعا وبال بولدئ اؤ دةسكةن بئلايعئ جذرت.
ال بذل كةزدة ةلدئ بذلدئرؤگة دايئن تذراتئن جذگةرمةكتةردئ ءتيئپ ذستايتئن اؤئلدا قاريا دا قالماعان-تئن. بةتئ مةن قولئن عانا كورسةتئپ تذمشالانئپ كيئنئپ الاتئن كةلئننئث كةسئرلئگئ تئپتةن شةكتةن استئ. كذيةؤئن دة ءوز سورابئنا سالئپ الدئ. كةنجة ذل ءبئر كذندةرئ ساقالئن ساپسيتئپ مولئنان جئبةردئ، يةكتئ كومكةرگةن ساقال ءبئر كذنئ مويئنعا ءتذستئ، ءبئر كذنئ بةلگة جةتتئ.
مةيلئ اؤ ذستانعان باعئتئ دذرئس بولسا، ئستةگةنئ يماندئ ءئس بولسا دذرئس اؤ. ءبئراق كيگةن كيئمئنة ساي ةمةس قئلئقتارئ سذمدئق دةپ جاعا ذستاتؤعا اپاراتئن. قاريا ئشتةن تئنسا كةرةك. بذل كةزدة قاريانئث دا قايراتئ قايتقان، ايتقانئن ذلدارئ قذلاعئنا دا قئستئرمايتئن. كوپ ذزاماي ارعئ دذنيةگة بةت تذزةدئ. ةستئگةن ةلدئث جانئن تذرشئكتئرةر جاعداي وسئ كةزدة ورئن الدئ.
قاريانئ قذرمةتتةپ شئعارئپ سالؤ راسئمئنة جينالعاندار ماسقارانئث ذستئنةن ءتذستئ. ذلكةن كةلئن قامئر اشئتئپ، نان پئسئرةيئك دةگةن عوي، كئشئ كةلئن «كةلگةن ادامدار كئرئپ شئعئپ كةتة بةرسئن، نان پئسئرمةيمئز، بذل دذرئس ةمةس» دةپ شارانئث ةكئنشئ جاعئنا جارماسئپتئ. ةكئ كةلئن ةكئ جاقتان ءبئر ءبئرئن جةثة الماعان سوث سول ءذيدئث ذلكةن بالاسئ «قويئثدار، اكةمئزدئ جوندةپ شئعارئپ سالا الماساق ذيات-تئ» دةپ داستارحان جايعئزئپ ءبارئن ءوزئ كوتةرئپ الئپتئ. مئنا ماسقارا لةزدة-اق اؤئل ارالاپ كةتتئ. يماندئ قاريانئث ذرپاعئ وسئلايشا يمانسئز تئرلئككة جول بةردئ.
وسئدان باستاپ ول ذيگة جان بالاسئ اياق باسپايتئن بولدئ. ولارعا دا كةرةگئ وسئ بولار. ذلكةن ذلدئث جةتةلةؤئمةن ايتةؤئر قاريانئث جةتئسئ، قئرقئ وتكئزئلدئ. وسئدان كةيئن ةسئگئ تارس جابئلدئ... يمانسئزداردئث جازاسئ كوپ وتپةي اق بةلگئلئ بولدئ.
ذلكةن جولدا زؤلاپ كةلة جاتقان كةنجة ذل وتباسئمةن كولئك اپاتئنا ذشئرادئ. زؤلاپ كةلئپ اؤئر جذك كولئگئنئث استئنا كئرئپ كةتئپتئ. كولئكتةن تذك قالماعان. ءتئپتئ مئناداي اأاريادان كةيئن ادامنئث ءتئرئ قالؤئ مذمكئن ةمةس دةپ جاتتئ وقيعاعا كؤا بولعاندار. ءبئراق ولار امان قالدئ. «وسئدان كةيئن تاؤباسئنا تذسكةن شئعار، قاريانئث قارعئسئ اتقان بولار» دةستئ بئلايعئ جذرت. كئم بئلگةن، بذل دا ءبئر ءبئز تذسئنبةيتئن تئلسئم كذش بولار؟!
قارعئس قاعئس قالماي ما؟
راسئندا ءار سوزدئث بويئندا زنةرگةتيكالئق كذش قؤات بولادئ دةيدئ عالئمدار. سول سةبةپتةن جاقسئ پيعئلمةن ايتئلعان تئلةك-باتالار جاعئمدئ ةنةرگيا تاراتادئ. حالقئمئز «باتامةنةن ةر كوگةرةر، جاؤئنمةنةن جةر كوگةرةر» دةپ تةگئن ايتپاسا كةرةك. قالاي بولعاندا دا قارعئس الماؤعا، بئرةؤدئث نالاسئنا قالماؤعا ذندةپ وتئرعان.
جئلئ ءسوز اينالاسئنا شؤاق شاشئپ، ادامعا كذش-قؤات بةرةتئنئ راس. ال قارعئستئث ادام بالاسئن كوگةرتپةيتئنئ بةسةنةدةن بةلگئلئ. جاعئمسئز ءسوزدئث جاعئمسئز رادياسيامةن ادامداردئ ؤلاندئرئپ، جذيكةسئنة جايسئز اسةر ةتةتئنئ تاعئ دا راس.
حاديستة: «وزدةرئثة، بالا-شاعالارئثا جانة مال-مذلئكتةرئثة بةتدذعا ةتپةثدةر! دذعالاردئث قابئل بولاتئن ؤاقئتقا تؤرا كةلئپ بةتدذعالارئث قابئل بولادئ» دةلئنگةن. ياعني، جامان ايئپتاؤدان، جامان ءسوز ايتؤدان اؤلاق بولئثدار دةگةنئ.
ذنةمئ جولئنئث بولماؤئ، ئلگةرئ باسقان ءئسئ كةيئن كةتئپ، جايسئز جايتتارعا ذرئنئپ ءجذرؤ مذنئث ءبارئ دة كئم بئلگةن بئرةؤدئث قارعئسئ ةمةس پة ةكةن؟ قارعئستئث قاهارئ ةنةرگةتيكالئق ذيلةسئمدئلئكتئ، تاعدئردئ باعدارئنان ايئرؤعا، تةرئس باتا باعئتتالعان ادامنئث جولئ بولمائؤئنا، ومئرئنة قايعئ-قاسئرةت اكةلؤگة جذمئلاتئن الدةبئر قاراثعئ سؤبستانسيانئ تؤدئراتئن بولسا كةرةك.
حالقئمئزدا جانئ تازا ادامعا قارعئس دارئمايدئ دةگةن ءسوز بار. ال كةرئسئنشة، تالاي جاننئث كوز جاسئنا، نالاسئنا قالعان ادامداردئث تئرلئگئ جاؤاپسئز قالمايدئ دةيدئ. كةيدة نالئپ، بئرةؤگة لاعنةت ايتاتئنئمئز شئندئق قوي. ءارئ سول تةز ارادا ورئندالاتئنداي سوعان سةنةتئمئز دة راس. بئرةؤ ةرتة، بئرةؤ كةش ءوز جازاسئن الاتئنئ انئق.
بئرةؤدئث نالاسئ ةشكئمدئ دة جازاسئز قالدئرمايدئ. سول ءذشئن دة بئرةؤدئ جازئقسئز رةنجئتؤدةن اؤلاق بولعان جون. تةوپسيحوةنةرگوتةراپةأتةر راسئندا قارعئستئث قاعئس قالمايتئنئن ايتادئ. ءبئراق ءجون-جوسئقسئز ونداي اؤئر ءسوزدئ ايتا بةرؤدةن دة ساقتانئدئرادئ. ويتكةنئ جازئقسئز ادامدئ عايباتتاعاندا ول ءسوزدئث كذشئ بولماي كةرئ قايتؤئ دا مذمكئن ةكةن. مذنئ قازاق اتام «جذيةلئ ءسوز جذيةسئن تابار، جذيةسئز ءسوز يةسئن تابار» دةپ باياعدا-اق ايتئپ كةتكةن. ذلكةن اپا-اجةلةرئمئز «جةلكةث قيئلعئر»، «قاراث قالعئر» دةپ سويلةيدئ. مذنئ وزدةرئنشة «سأيازكا سلوأ» دةپ تذسئندئرةتئندةرئ دة بار. ءبئراق سول سوزدةردئ اپالارئمئز «وركةنئث وسكئر، تذقئمئث كوبةيگئر» دةگةنگة اؤئستئرسا دةيمئز.
قالاي بولعاندا دا اؤئر دا ءزئلدئ سوزدةن، اسئرةسة قارعئستان اباي بولساق...
داؤلةت قاجئ يسابةكوأ، د.قونايةأ مةشئتئنئث باس يمامئ:
- پايعامبارئمئز «جاقسئ سويلةثدةر، جاقسئ ءسوز ايتئثدار...» دةگةن. بةيپئل اؤئزداردئث قارعئسئ قابئل بولئپ كةتؤئ دة مذمكئن عوي. سول سةبةپتةن قارعئستان اؤلاق بولساق. بئرةؤدئ قارعاماق تذگئلئ جامان ويلاؤدئث ءوزئ كذپئرلئك. سول ءذشئن جيناعان ساؤابئثئزدان ايئرئلئپ قالؤئثئز مذمكئن.
اأتور: گذلجان كوشةروأا
«الاش ايناسئ»