دوللاردئث كوتةرئلؤئ تذرعئن ءذي باعاسئنا قالاي اسةر ةتةدئ؟

استانا. قازاقپارات - كوك قاعازدئث تئزگئندةگةنگة كونبةي ةركئن اينالئمعا كةتكةنئ ءبئراز قاؤئمدئ ةلةثدةتئپ تاستادئ.
None
None

قذلاعئ تذرئك جانداردئث دةنئ ناق قازئر  «نة قئمباتتايتئنئن، تاعئ قانداي قئزمةت قذنئنئث باعاسئ اسپاندايتئنئن، قانداي مذلئكتئث باعاسئ شارئقتايتئنئن» وزئنشة ساراپتاپ، ساق ءجذر.

سونداي ساراپتاؤلاردئث ةث باستئ تئزئمئندة: تالاي قازاقتئث ارمانئ بولعانئ باسپانا باعامئ  تذر.

كةشة ةلئمئزدئث ةكونوميكا جانة بيؤدجةتتئ جوسپارلاؤ ءمينيسترئ ةربولات دوسايةأ «پاتةرلةردئث باعاسئندا وزگةرئستةر بولاتئن شئعار، ءبئراق ونداي كوپ بولمايدئ دةپ ويلاپ وتئرمئز. وسئ جئلئ بئزدة وتكةن جئلدارعا قاراعاندا ينفلياسياعا قاراپ، باعانئث قالاي وسكةنئ بةلگئلئ. ءوسئم ايتارلئقتاي بولعان جوق. بذگئن سالئنئپ جاتقان ذيلةردئث كولةمئنة قاراساق، وسئدان 5-6 جئل بذرئنعئداي ةمةس. كوپ وزگةرئستةر بولمايدئ» دةپ وراعئتتئ.

دةگةنمةن، شةنةؤنئك باسپانا باعاسئندا ايتةؤئر ءبئر وزگةرئس بولؤئ مذمكئن ةكةنئن ةسكةرتئپ ءوتتئ. وسئ تذستا الاش ايناسئ «دوللاردئث كذرت كوتةرئلؤئ تذرعئن ءذي نارئعئنا قالاي اسةر ةتةدئ؟ باسپانا نارئعئنداعئ باعانئ مونوپوليستةر مةن قالاي قذبئلتؤئ مذمكئن؟ بانكتةر قالاي ارةكةت ةتةدئ؟ جالپئ، باعا قالاي تذزئلمةك؟» دةگةن ساؤالدارعا جاؤاپ ئزدةپ كوردئ. 

اؤةلئ بانكتةردةن باستاساق

ساراپشئ مامانداردئث پايئمداؤئنشا، ةلدةگئ بانكتةر بولاشاقتا سئرتقئ قارئزدارئنان قذتئلؤدئث بارلئق امالدارئن قاراستئرا باستايدئ. وسئ تذستا بانكتةر وزدةرئندة كةپئلدة تذرعان ذيلةردئ ساتؤعا شئعارؤعا وزئنةن-ءوزئ ءماجبذر بولادئ. ارينة، ةگةر بانكتةر كةپئلدة تذرعان ذيلةرئن ساتئلئمعا نارئقتئق باعامةن شئعارسا جاقسئ. «ءبئراق بانكتةردئث حالئققا ارزان باعامةن تذرعئن ءذي ذسئنبايتئنئ داؤسئز. وسئنئ ةسكةرسةك، تذرعئن ءذي سالاسئنان نانئن تاؤئپ جذرگةن قايسئبئر بانكيرلةردئث ايتئپ جذرگةنئندةي، بولاشاقتا ةلئمئزدئث بارلئق ايماقتارئندا تذرعئن ءذي باعاسئ 7-8 پايئزعا قئمباتتاؤئ مذمكئن» دةيدئ ماماندار.

مةيرام قابدراحمان ذلئ، ساراپشئ-مامان:

- قايسئبئر مةملةكةتتةر تذرعئن ءذي يپوتةكاسئن، تذرعئن ذيلةردئ جالعا بةرؤ تاسئلئن ءذيئرئپ تة اكةتة الدئ. ال ءبئزدئث ةلئمئزدة بذل ءذردئس وسئ ؤاقئتقا دةيئن ساؤاتتئ تذزئلمةدئ. بئلةسئز، «قازاقستان تذرعئن ءذي قذرئلئس جيناق بانكئ» ا ق كاپيتالئن كوبةيتئپ، سول ارقئلئ جةثئلدةتئلگةن نةسية بةرؤ ءادئسئن قولدانئسقا ةنگئزة باستاعان تذستا «بذل ءادئس ءبئرئنشئ رةتتةگئ نارئقتا ءذي الؤعا ذسئنئس ارتئپ وتئر. ول مئندةتتئ تذردة ةكئنشئ رةتتةگئ نارئققا اسةر ةتةدئ دة، الداعئ ؤاقئتتا بذل ءوز ناتيجةسئن بةرئپ، مئسالئ، 140 مئث دوللار تذراتئن تذرعئن ذيلةر 50-60 مئث دوللارعا تذسةتئن بولادئ» دةپ شةنةؤنئكتةر وسئدان ءذش -ءتورت جئل بذرئن بولجاعان ةدئ. دةگةنمةن، سودان بةرئ حالئق ارزان ذيگة قول جةتكئزة المادئ. بذگئندة ةكئنشئ دةثگةيلئ بانكتةردئث دة يپوتةكا بةرؤ ءذردئسئ توقتاتئلدئ.

شةنةؤنئكتةر بئلتئرعئ ينفلياسيامةن  الداعئ تذزئلةر نارئقتاعئ باعانئ بولجاعاندئ قويؤ كةرةك. بئلتئر دوللاردئث قذنئ باسقاشا بولدئ، ال قازئر جاعداي باسقاشا. بئلةسئزدةر، ءبئزدئث قاراپايئم تذرعئنداردئث باسئم بولئگئ باسپانانئ وسئ بانكتةر ارقئلئ الؤعا ءذمئتتئ. كةپئلدة تذرعان ذيلةرئ بار، ءار ءتذرلئ مةملةكةتتئك باعدارلاماعا قاتئساتئن بانكتةر بار، ةندئ ولار وزدةرئنئث حالئققا باسپانا بةرؤ ءادئسئن قايتا قاراؤدئ ذكئمةتكة ذسئنؤئ مذمكئن. سوندئقتان باسپانا باعاسئ ارزاندايتئن تةتئكتةردئ كورئپ وتئرعانئمئز جوق. كةرئسئنشة، جاعدايدئ ءوز پايدالارئنا شةشئپ الؤدئ كوزدةيتئن بانكتةر بذل جةردة قاراپ قالمايدئ.

ءسويتئپ، الاش ايناسئنا پئكئر بئلدئرگةن ساراپشئ مامانداردئث ايتؤئنشا، دوللاردئث كذرت كوتةرئلؤئ باسپانا نارئعئنا اسةر ةتپةي قويمايدئ. ةكئنشئ دةثگةيلئ بانكتةردئث تذرعئن ءذي يپوتةكاسئن توقتاتقانئن، باسپانامةن قامتؤعا قاتئستئ مةملةكةتتئك باعدارلامالاردئث تذرعئنداردئث جاس ارالئقتارئنا، جيناق سالئمدارئنا، الةؤمةتتئك جاعدايلارئنا قاتئستئ ءوزئندئك شةكتةؤلةرئ دة بار ةكةنئن، بولاشاقتا باسپاناعا دةگةن سذرانئس ةسةلةنة تذسةتئنئن العا تارتقان ماماندار تذرعئن ءذيدئث باعامئ تومةندةمةيتئنئن العا تارتتئ. 

قاؤئپ مونوپوليستةردةن دة كةلةدئ

ابزالئندا، تذرعئن ءذي نارئعئنا قاتئستئ ماماندار «بانكتةر ءوز الدئنا، مذندايدا مونوپوليستةر دة قاراپ قالمايدئ» دةسةدئ. جالپئ، سوثعئ 12 جئلدا ةلدةگئ باسپانا باعاسئ 600 پايئزعا دةيئن قئمباتتاعانئنا باسئمدئق بةرئپ وتئرعان ماماندار «بذل جةردة مونوپوليستةر تاعئ دا سول جابايئ نارئق قاعيداسئنا جذگئنئپ كةتةدئ» دةپ وتئر.

اتامذرات شامةنوأ، ةكونوميست-عالئم:

- نةگئزئندة دوللاردئث بذلايشا كذرت ءوسؤئ ئشكئ نارئققا ايتارلئقتاي اسةر ةتپةؤئ كةرةك. ول سئرتقئ نارئقتاعئ باعاعا، ةكسپورتقا، سئرتقئ ساؤدا-ساتتئققا اسةر ةتؤئ ءتيئس. ال وتاندئق ءونئم، وتاندئق كاسئپورئندار، وتاندئق ئشكئ نارئق بذدان زارداپ شةكپةؤئ ءتيئس. تذتئنؤشئلار دا سوعان وراي قئمباتشئلئقتئ اسا سةزئنبةؤئ كةرةك-تئن. نارئقتئث زاثدئلئعئنئث ءوزئ وسئ.

ءبئراق بئزدة جابايئ نارئق قالئپتاسئپ كةتكةن. دوللار كوتةرئلسة ءبئتتئ، سول دوللارعا قاتئسئ جوق سالانئث وزئندة باعانئث ءوسئمئ بولادئ. مئسالئ، ازئق-تذلئك نارئعئن الايئقشئ. دوللاردئث قذنئ كوتةرئلدئ مة، ازئق-تذلئكتئث دة قذنئ دةمدة ءوسئپ شئعا كةلةدئ. بذعان سةبةپ «ءبئز ةلگة ازئق-تذلئكتئث 80 پايئزئن يمپورتتاپ اكةلةمئز» دةپ اقتالساق تا، بذل جةردة وتاندئق وندئرئسشئلةر تاؤار باعامئن اسپانداتپاؤئ ءتيئس. سوندا وتاندئق ونئمگة دةگةن سذرانئس ارتئپ، يمپورت وزئنةن-ءوزئ قالتارئستا قالا بةرةتئن ةدئ.

ءبئراق بذل زاثدئلئققا وتاندئق مونوپوليستةر باعئنباي تاؤارئنئث قذنئن ودان ءارئ وسئرة بةرةدئ ةمةس پة؟ سول ءتارئزدئ تذرعئن ءذي سالاسئن الايئق،  مذندايدا قذرئلئس ماتةريالدارئنئث 80-90 پايئزئن سئرتتان اكةلةتئن بذل سالادا باعا قئمباتتامايدئ، وعان «العئشارت جوق» دةپ بةيقام وتئرؤعا تاعئ بولمايدئ. باعانئ مونوپوليستةر قئمباتتاتادئ. قذرئلئس ماتةريالدارئن شةتتةن اكةلةتئندئكتةرئن جةلةؤ ةتئپ ولار قازئردئث وزئندة باعانئ ءوسئرئپ قويدئ، ال ةندئ ءبئر-ءبئر جارئم ايدان سوث باعانئ ءتئپتئ وسئرةدئ. تذرعئن ءذيدئث قذرئلئسئ سول ءذيدئث ءاربئر شارشئ مةترئنة كةتةتئن شئعئنمةن بايلانئستئ بولعاندئقتان، بذل جةردة باعا وسةدئ دةمةسكة امال جوق.

وسئلايشا مامانداردئث پايئمداؤئنشا، باسپانا باعامئ جؤئق ارادا ارزاندامايدئ، كةرئسئنشة، بئرتئندةپ كوتةرئلؤئ ابدةن مذمكئن. ارينة، ساراپشئلارئمئزدئث بذل ءسوزئ باسپاناعا مذقتاج وتباسئلاردئث ارمانئن ودان بةتةر الئستاتقانداي. ال ةندئ مذندايدا مةملةكةتتئك تذرعئدا نة ئستةؤ كةرةك؟

نارئقتاعئ ذيلةردئث 30 پايئزئ جالدامالئ بولؤ كةرةك

«ةگةر مةملةكةت حالئقتئ ارزان باسپانامةن قامتاماسئز ةتؤدئ ماقسات تذتسا، وندا ةلدة جالدامالئ تذرعئن ذيلةردئث ساناتئ كوبةيؤئ كةرةك. مذنداي جالدامالئ تذرعئن ذيلةر جالپئ العانداعئ تذرعئن ءذي نارئعئنئث 30 پايئزئن قذراؤئ كةرةك» دةيدئ ماماندار.

بذعان قوسا مةملةكةتتئك نةمةسة مؤنيسيپالدئق تذرعئن ذيلةر 8-10 پايئزعا جةتسة، سوندا عانا ةلدة تذيتكئلئ از، ماسةلةسئنئث ءمانئ شةشئلگةن تذرعئن ءذي نارئعئ قالئپتاسادئ.  مئنة، قازاقتئث باسپانا ماسةلةسئن شةشؤ ءذشئن ورتاق اينالئمداعئ تذرعئن ذيلةردئث شامامةن العاندا 30 پايئزئ ءتئپتئ ودان دا كوبئ حالئققا قولجةتئمدئ، ارزان بولؤئ ءتيئس.

ةسكةرةتئنئ، بذگئندة  تذرعئن ءذي سالاسئنداعئ جالدامالئ ارزان جذية گةرمانيادا - 60 پايئزدئق، شأةسيادا - 57 پايئزدئق، نيدةرلاددا - 55 پايئزدئق، دانيادا - 44 پايئزدئق، جاپونيا مةن ا ق ش-تا 34 پايئزدئق دةثگةيلئك كورسةتكئشكة جةتكةن. كورشئمئز رةسةيدة بذل كورسةتكئش تذرعئن ءذي نارئعئنئث جالپئ كولةمئنئث 20 پايئزئن قذراپ وتئر.

وكئنئشكة قاراي، ماماندار ءبئز ءذشئن بذل مةجةگة جةتؤدئث اؤئلئ تئم الئستاؤ ةكةنئن، بئزدةگئ تذرعئن ءذي نارئعئنداعئ باعا جئل سايئن ءوسئم باياؤ بولسا دا ءوسئم بةرئپ بةرئپ وتئراتئنئن، 12 جئلدئث ئشئندة باسپانا باعاسئن 600 پايئزعا دةيئن وسئرگةن بئردةن-ءبئر ةل ةكةنئمئزدئ العا تارتادئ. «ةگةر تذرعئن ءذي نارئعئنداعئ باعا بذلاي قذبئلا بةرةتئن بولسا ةث كةمئ 15 جئلدا دا ةلدة ارزان ذيلةردئث كورسةتكئشئ 30 پايئزدئق مةجةنئ باعئندئرا المايدئ» دةيدئ ماماندار.

اأتور: قارلئعاش زارئققان قئزئ
«الاش ايناسئ»

سوڭعى جاڭالىقتار