ماثگئلئك ةلدةن شةتةلدةگئ قانداستار شةت قالماي ما؟

الايدا كةزئندة قازاق قوعامئن نةگئزگئ مذراتئ بةلگئسئز مةملةكةت رةتئندة سئنايتئندارعا ةندئ ذلتتئق ماقسات ايقئندالسا دا ذنامايتئندئعئ قالاي؟
كةشة «ميراس» قوعامدئق كةثةسئنئث وتئرئسئنا قاتئسقان قوعام قايراتكةرلةرئ وسئلايشا نةبئر وزةكتئ ويلاردئ ءوربئتئپ وتئر.
ةلباسئنئث حالئققا ارناعان جولداؤئنداعئ باستاماسئنا وراي ماثگئلئك ةل اكتئسئن دايئنداؤعا كئرئسكةن «نذر وتان» پارتياسئ جانئنداعئ مادةنيةت پةن ونةردئ دامئتؤ ماسةلةلةرئ جونئندةگئ «ميراس» قوعامدئق كةثةسئن ءماجئلئس دةپؤتاتئ ماؤلةن اشئمبايةأ جذرگئزدئ.
2010 - جئلئ قذرئلعان كةثةستئث نةگئزگئ ماقساتئ - قازاقستان حالقئنئث رؤحاني مذراسئن ساقتاپ، مادةنيةت پةن ونةردئ دامئتؤ سالاسئنداعئ مةملةكةتتئك ساياساتئن جذرگئزؤ كةزئندة «نذر وتان» پارتياسئنئث، مةملةكةتتئك ورگانداردئث، ازاماتتئق قوعامنئث كةلئسئلگةن ءئس-ارةكةتتةرئن قامتاماسئز ةتؤ. سونداي-اق ذلتتئق مذرامئزدئ ناسيحاتتاپ، اتالعان سالاداعئ وزةكتئ ماسةلةلةردئ شةشؤدئث تةتئكتةرئن تاؤئپ، وزةكتئلئگئن ارتتئرؤدئ كوزدةيدئ. مذنئ العاشقئ بولئپ ءسوز العان «نذر وتان» پارتياسئ ءتوراعاسئنئث ءبئرئنشئ ورئنباسارئ باؤئرجان بايبةك تة اشئپ ايتتئ.
- «پرةزيدةنت نذرسذلتان نازاربايةأ «قازاقستان - 2050» ستراتةگياسئن جذزةگة اسئرؤعا جاپپاي جذمئلؤعا شاقئردئ. ونداعئ باستئ باعدار - تذعئرئ تايماس تاؤةلسئزدئكتئ ورنئقتئرؤ، ماثگئلئك ةلگة اينالؤ. ويتكةنئ مئناداي قئم-قؤئت زاماندا ءوز ةلئنئث تئزگئنئنةن ايئرئلئپ جاتقاندار دا بار. ةلباسئ قويعان ذلئ ماقساتتئ ورئنداؤدا پارتياعا ةرةكشة ميسسيا جذكتةلؤدة.
جاهاندانؤ داؤئرئندة ءوزئنئث مادةنيةتئ مةن ءتئلئن ساقتاپ، ءداستذرئن دامئتقان ةل عانا دةربةس بولا الادئ. ءبئز وسئ تذرعئدان ذلتتئق ءتول قذندئلئقتارئمئز - ايتئس پةن كذرةستئث، كوكپار مةن ساياتشئلئقتئث ذيئمداستئرئلؤئنا ماقساتتئ تذردة قولداؤ ءبئلدئرئپ، قولاستئمئزعا الدئق. ةندئ مةملةكةتتئك ءتئلدئ وركةندةتؤ دة پارتيانئث قاتاث قاداعالاؤئنا الئندئ. قازئرگئ كةزدة قازاق ءتئلئن دامئتؤدا ءتاپ-ءتاؤئر تابئسقا قول جةتكئزدئك، دةگةنمةن ورئندالعان ءئستئث ساپاسئندا اتتةگةن-ايلار بار.
بذل قذزئرلئ ورگانداردئث دا ءوز مئندةتئن تولئق ورئنداماؤئمةن بايلانئستئ. ونئث ذستئنة باياعئ جالتاقتئق پسيحولوگيانئث دةندةپ كةتؤئ دة قيئندئق كةلتئرؤدة. مةملةكةت باسشئسئ مةجةلةگةن قوعامنئث 95 پايئز مةمةلةكةتتئك تئلدة سويلةؤگة قول جةتكئزؤئمئز قاجةت.
ءبئلئم جانة عئلئم مينيسترلئگئنةن الئنعان رةسمي مالئمةتكة قاراعاندا، بذگئندة قازاق مةكتةپتةرئندة 35 مئثنان استام وزگة ذلت وكئلدةرئ وقئپ جاتئر. بذعان ءبئز ءوز تاراپئمئزدان ينتةلةكتؤالدئ قولداؤ كورسةتؤگة بةيئلمئز. جالپئ، ذلتتئق قذندئلئقتارعا قاتئستئ ذستانئمدار كورئنئس تاباتئن «ماثگئلئك ةل» اكتئسئن دايئنداؤ اركئمنئث ذلةسئمةن جذزةگة اسادئ. مذنداي اؤقئمدئ ءئس ناؤقانشئلدئقتئ ةمةس، ءئرئ ساياسي كذشكة ءتان ساليقالئلئقتئ قاجةت ةتةدئ» دةدئ باؤئرجان بايبةك.
ءماجئلئس دةپؤتاتئ قؤانئش سذلتانوأ تئلگة بايلانئستئ بيلئكتئ ءداستذرلئ تذردة سئناؤ «سانگة» اينالئپ كةتكةنئنة قئنجئلئسئن ءبئلدئردئ. ةث الدئمةن قوعامدئق، ءاربئر وتباسئلئق سانانئ وزگةرتؤگة كذش سالؤ كةرةكتئگئنة تةرةثئرةك توقتالدئ. ال تئكةلةي ذلتتئق يدةياعا اينالاتئن «ماثگئلئك ةل» جوباسئن بازبئرةؤلةردئث قيال-عاجايئپقا بالايتئندئعئنا مذلدة كةلئسپةيتئندئگئن جةتكئزدئ. «2050 قايدا، ءبئز قايدا؟» دةپ قيا تارتاتئنداردئث دا ةشقانداي ذشپاققا شئعارمايتئندئعئنا نالئپ سويلةدئ.
- شئنئندا دا ماثگئلئك ةلگة اينالؤ ءذشئن الدئمةن ءسوزدئ ةمةس، سانانئ وزگةرتؤگة ءتيئستئمئز، - دةپ قايئردئ تةاترلار وداعئنئث ءتوراعاسئ تذثعئشباي جامانقذلوأ. - ةلئمئزدة قازئر 54 تةاتر بار، ءبئراق كئمنئث قانداي شئعارمانئ ساحنالاپ جاتقانئن ةشكئم قاداعالاپ وتئرعان جوق.
وسئ ةلدة جازئلعان، ذلتتئق دذنيةتانئمدئ كورسةتةتئن دذنيةلةردئ دايئنداؤدئث ورنئنا، سولتذستئك وبلئستارداعئ ارئپتةستةر شةكارانئث ارعئ بةتئنة شاپقئلاپ، سول جاقتئث شئعارماسئن اكةلئپ تئقپالاپ كةلةدئ. تئپتةن ارتيستةردئ كورشئلةردةن شاقئرتئپ ءجذر. بذلار بولسا دا وزدةرئنة ءتان داعدئلئ كورئنئستئ قويعان سوث، قالئپتاسقان سانا قالا بةرؤئ مذمكئن.
ونداي جاعدايدا ءبئز جاس ذرپاقتئ جاثاشا تاربيةلةؤئمئز كةرةك قوي. بذل تذستا دا قئنجئلاتئن جايت كوپ. ةلدة 9 قؤئرشاق تةاترئ بار ةكةن. ولاردئث دا 6-7 سئ - ورئسءتئلدئ ذجئمدار. سوندا ءبئز ذرپاعئمئزدئث ذعئمئنا قايتادان بذرئنعئ سارئندئ ءسئثئرئپ جاتئرمئز. قؤئرشاققا قؤئرشاق دةپ ةمةس، تاربية قذرالئ رةتئندة قاراؤدئ ذيرةنة الماي كةلةمئز.
- مادةنيةت پةن ءبئلئم ةگئز عوي، - دةيدئ بةلگئلئ قوعام قايراتكةرئ بةكبولات تئلةؤحان. - سوندئقتان دا ذل-قئزئمئزدئث ذلتتئق تاعئلئمدا بئلئممةن سؤسئنداؤئنا ةرةكشة ءمان بةرگةنئمئز ابزال. الايدا شئن مانئندة ولاي ةمةس. ماعان مةكتةپتة ساباق وتةتئن وتة بئلگئر جاس مذعالئمدةر ءوتئنئش ايتئپ كةلدئ. ولاردئث ؤاجئنة قذلاق قويساثئز، قايران قالاسئز. ماسةلةن، 4-سئنئپقا ارنالعان «ماتةماتيكا» وقؤلئعئندا مئناداي ةسةپ ءجذر. «ذيدة 2 مةگةجئن بار. بذعان قوسا، پالةن رؤبلگة تاعئ 2 توراي ساتئپ الئندئ. سوندا قانشا شوشقا بولدئ؟» جةتئ اتامئزدان بةرئ شوشقا جةمةيتئن قازاقتئث بالاسئنا ةسةپتئ وسئلاي ذيرةتؤ ةسةرسوقتئق ةمةس پة؟!
ونئث ذستئنة رةسةيدئث رؤبلئنئث بئزگة قاتئسئ قانشا؟ حيميا وقؤلئقتارئندا دا كوز سذرئنةتئن قاتةلةر قاپتاپ ءجذر. 2-سئنئپتئث وقؤلئعئندا ءابئش كةكئلبايةأتئث كذردةلئ سؤرةتتةمةلةرئ بةرئلئپتئ. ونئ سةگئز جاستاعئ وقؤشئ تذرماق، پارلامةنتتةگئ 107 دةپؤتاتتئث ئشئنةن 40 ئ تذسئنسة، شذكئرشئلئك ايتاسئز عوي. نةگة ءبئز كوزگة بادئرايئپ كورئنئپ تذرعان كةمشئلئكتةردئ جوندةمةيمئز؟ قازاق بالاسئنا قاراپايئم اريفمةتيكانئ ذيرةتؤدئ اقاث، اقسةلةؤ سةيدئمبةك ايتپاپ پا ةدئ. «مةندة 2 تاي بار، ناعاشئم باسئرةگة بئرةؤئن بةردئ. بارلئعئ قانشا تاي بولدئ؟» دةسةك، بالا ءارئ ناعاشئنئ تانئپ، ءارئ باسئرة دةيتئن سالتتئ ءبئلئپ وسپةي مة؟! قاتةلئكتئث باسئ، جوعارئدا.
ءبئر وقؤلئقتئ ءتورت اأتور ءتورت قالادا تذرئپ جازادئ. ال ناعئز ءبئلئمدئ دة بئلگئر ماماندارعا ةش ؤاقئتتا وقؤلئق جازؤعا مذمكئندئك بةرئلمةيدئ. «ميراس» وسئنداي ولقئلئقتئ تذزةتؤگة اتسالئسسا قانةكي؟!
جازؤشئ، قايراتكةر سذلتانالئ بالعابايةأ تا شةتئن ماسةلةنئ كوتةردئ. «قازاقستان - 2050» باعدارلاماسئن جذزةگة اسئرؤدان شةتةلدةگئ 5 ميلليون قازاق نةگة تئس قالادئ؟» دةيدئ قالامگةر. يگئلئكتئ كوزدةگةن باستاماعا شةتةلدةگئ قانداستارئمئزدئ دا قاتئستئرؤدئ كوزدةگةن جازؤشئ 50 بةتتةن تذراتئن ارنايئ جوباسئن مينيسترلئكتةرگة وتكئزگةنئمةن ءبئر-بئرئنة سئلتةؤمةن اقئرئ اياقسئز قالئپتئ.
بذدان باسقا دا ءتذرلئ قايراتكةرلةر وي قوسقان كةثةستئ قورئتقان م.اشئمبايةأ «ميراستا» قوزعالعان وزةكتئ ماسةلةلةردئ دةپؤتاتتاردئث تالقئسئنا سالئپ، ذكئمةتتئث نازارئن اؤدارتؤعا كئرئسةتئندئكتةرئن جةتكئزدئ.
بةيسةنباي داؤلةت ذلئ، استانا
«ايقئن»