وزبةك مةكتةبئندةگئ قازاق بالالارئنئث جايئ

استانا. قازاقپارات - بالكئم، بذل ماسةلةنئ ساياسيلاندئرؤدئث قاجةتئ جوق شئعار. ءبئراق، سايرام اؤدانئندا قازاقتئث ءبئرتالاي ذل-قئزدارئ وزبةك سئنئپتارئندا وقئپ جذرگةنئ راس.
None
None

وبلئستئق ءبئلئم باسقارماسئنئث ذلكةن جيئندا ايتقان مالئمةتئنة قاراعاندا، بذگئندة 150 قازاق بالاسئ وزبةك مةكتةپتةرئنئث پارتاسئندا وتئر.

بذل ماسةلةنئ العاش رةت وبلئستئق تئلدةردئ دامئتؤ باسقارماسئنئث باسشئسئ بالقيا كومةكبايةأا ايتقان بولاتئن.

ئلة-شالا وبلئستئق ءماسليحاتتئث دةپؤتاتتارئ ماسةلة ةتئپ كوتةردئ. «وزبةك مةكتةپتةرئندة وقيتئن وقؤشئلاردئث ءبئرئنئث اناسئ وزبةك، ءبئرئنئث اكةسئ وزبةك. ءتئپتئ، مانكةنت اؤئلئنان ينتةرنات تا اشتئق. ءبئراق اتا-انالار بالالارئن وندا بةرگئسئ كةلمةيدئ. ال، ءبئز ةشكئمدئ ماجبذرلةي المايمئز» دةپ جاؤاپ بةرگةن بولاتئن حالئق قالاؤلئلارئنئث سذراعئنا وبلئستئق ءبئلئم باسقارماسئنئث باسشئلارئ. 

وثتذستئكتة بذل ماسةلةنئث كذن تارتئبئنةن تذسپةي كةلة جاتقانئنا ءبئراز جئلداردئث ءجذزئ بولدئ. و باستا وزبةك سئنئبئندا وقيتئن قازاق وقؤشئلارئنئث سانئ 350 بولعان ةكةن. قازئر ول 150-گة تومةندةپتئ. وزبةك سئنئبئندا وقيتئن قازاق وقؤشئلارئ نةگئزئنةن سايرام اؤدانئنئث اققالا جانة مانكةنت اؤئلدارئندا كةزدةسةدئ. بذل جاعداي مذمكئندئكتئث جوقتئعئنان ةمةس، اتا-انالاردئث ءوز بالالارئن وزبةك سئنئبئنا بةرؤئنةن تؤئپ وتئر. بولماسا وثكةي وزبةك اؤئلئندا تذراتئن ءبئرلئ-جارئم قازاق وتباسئلارئ امالئنئث جوقتئعئنان بالالارئن وزبةك مةكتةبئنة بةرؤگة ءماجبذر.

ايتسة دة، ءوزئثئز ويلاثئزشئ، اثگئمة وزبةك مةكتةبئندة وقئپ جذرگةن قازاق بالالارئ تؤرالئ بولئپ وتئر. ءبئراق، «اتا-اناسئنئث ءبئرئ وزبةك ذلتئ» دةگةندئ قالاي تذسئنؤگة بولادئ؟ اكةسئ وزبةك بولسا، ول بالانئ قالاي قازاق دةپ ايتامئز؟ اناسئ وزبةك، اكةسئ قازاق بولسا ءبئر ءسارئ؟ ياعني، بذل جةردة «اتا-اناسئنئث ءبئرئ باسقا ذلت» دةپ، ةلدئ شاتاستئرؤدئث قاجةتئ جوق.

وسئ ماسةلة بويئنشا جاقئندا سايرام اؤدانئنا قاراستئ اققالا اؤئلئندا بولئپ قايتتئق. مذندا 360 تان استام ءتذتئن بار. جولئ ناشار دةمةسةثئز، اققالادا جارئق، سؤ، كوگئلدئر وتئن، ءبارئ بار. وسئ اؤئلدئث تذرعئنئ ومار ؤمةربةكوأتئث 4 قئز، 1 ذلئ بار ةكةن. ءوزئ قازاق، شةشةسئ مةن ايةلئ وزبةك ذلتئنان. الا تاقيالئ اعايئندارمةن ارالاسئپ، ذنةمئ وزگة تئلدة سويلةگةندئكتةن بولار، ومار اعانئث ءوزئنئث دة، ذل-قئزدارئنئث دا ءتئلئ دة، ءتذرئ دة وزبةك ذلتئنان اؤمايدئ.

ءتئل ارقئلئ تاربية بةرئلةدئ عوي، ذل-قئزدارئنئث ةثبةكقور، جةر وثدةؤگة يكةمئ بارئ، وتاعاسئنئث ءوزئ دة شارؤاعا پئسئق ةكةنئ تام-تاسئنان-اق كورئنئپ تذر. «ذلكةنئم مةكتةپتئ وزبةكشة ءبئتئرئپ، قازئر شئمكةنتتة وقيدئ. بالام مةكتةپكة دةيئنگئ دايارلئق توبئن وزبةك تئلئندة وقئپ، بيئل اشئلعان قازاق سئنئبئنا بةردئم. بالالاردئ قازاق مةكتةبئنة اپارئپ وقئتايئق دةگةن وي مازالايدئ، ءبئراق، قازاق مةكتةبئ الئس ورنالاسقان.

ةكئنشئدةن، قئزدارئم 6-9 سئنئپتاردا وقئعاندئقتان ةندئ قازاق سئنئبئندا ساباقتئ يگةرئپ كةتة الا ما، جوق پا، ول جاعئ دا الاثداتادئ. جاقئندا مةكتةپتئث ديرةكتورئ جينالئس جاساپ «قازاقشا وقيمئن دةگةن وقؤشئلاردئ كورشئ اقبذلاق اؤئلئنداعئ مةكتةپكة بةرئثئزدةر» دةگةن. ءبئراق، وعان جاعدايئمئز جوق، كذن سايئن بالالاردئ اپارئپ-الئپ كةلؤ دة وثاي ةمةس.

اؤداندئق ءبئلئم ءبولئمئ بالالاردئث قاتئناپ وقؤئ ءذشئن كولئك بةرةمئز دةپتئ. وعان دا كذمانمةن قارايمئز، ويتكةنئ، ءبئزدئث اؤئلدا قئس اؤاسئندا جول قاتئناسئ قيئن»، دةيدئ بئزبةن اثگئمةسئندة ومار ؤمةربةكوأ. «اققالا» جالپئ ورتا مةكتةبئنئث 9-سئنئپ وقؤشئسئ ةلأيرا ؤمةربةكوأامةن سويلةسكةنئمئزدة: «قازاقشا وقئعئم كةلةدئ، ءبئراق قاتئناپ وقؤعا جاعدايئمئز جوق. سئنئبئمئزدا مةن عانا قازاقپئن. ةگةردة قازاقشا مةكتةپكة اؤئسسام وقئپ كةتة الامئن»،  دةدئ. ال، زؤحرا، فاتيما قذرالبايةأالار وزبةك مةكتةبئنة باؤئر باسئپ قالعانئن ايتادئ.

- «اققالا» جالپئ ورتا مةكتةبئندة بذگئندة 517 وقؤشئ ءبئلئم الؤدا. 75 مذعالئم ساباق بةرةدئ. وسئ ؤاقئتقا دةيئن تازا وزبةك مةكتةبئ ةدئ، وتكةن جئلدئث قئركذيةك ايئنان باستاپ 1 قازاق سئنئبئن اشتئق. وندا 10 بالا وقيدئ. ونئث 5 ةؤئ قازاق، 5 ةؤئ وزبةك. قازاق بالالارئنئث سانئ از بولعاندئقتان، امال جوق، 5 وقؤشئنئ وزبةك سئنئبئنان اؤئستئردئق. بذل سئنئپقا قازاق ءتئلئن مةثگةرگةن وزبةك مذعالئمدةرئ ساباق بةرةدئ. جالپئ، قازاق پةن وزبةك وقؤشئلارئ وتة تاتؤ-ءتاتتئ تذرادئ، - دةدئ مةكتةپ ديرةكتورئنئث وقؤ ءئسئ جونئندةگئ ورئنباسارئ شاكير تولامةتوأ.

جالپئ العاندا،  وثتذستئك قازاقستان وبلئسئندا تذراتئن 717 444 وزگة ذلت وكئلئنئث 83،5 پايئزئنا ءوز انا تئلئندة ءبئلئم الؤلارئنا تولئق جاعداي جاسالعان. وبلئستئق ءبئلئم باسقارماسئنئث باستئعئ البينا ةلشيةأانئث ايتؤئنا قاراعاندا، وتكةن وقؤ جئلئندا 1019 مةكتةپتة 74 پايئز وقؤشئ قازاق سئنئبئندا، 10،8 پايئزئ ورئس سئنئبئندا، 15،1 پايئزئ ذلتتئق توپتاردا ءبئلئم العان. ايتسة دة، بذگئندة وثتذستئكتة مةملةكةتتئك تئلدة ءبئلئم الؤعا قذلشئنئس تانئتئپ وتئرعان وزگة ذلت وكئلدةرئنئث قاراسئ كوپ ةكةنئ كوثئل قؤانتادئ. وسئلايشا، وزبةك مةكتةپتةرئندة ءبئلئم الاتئن قازاق بالالارئنئث دا ماسةلةسئ بئرتئندةپ شةشئلئپ كةلةدئ.

ورالحان ءداؤئت، «ةگةمةن قازاقستان»

سوڭعى جاڭالىقتار