ةركةكتئث بةلسئزدئگئ ذلتتئث سورئ

بذرئن ءاربئر وتباسئندا كةم دةگةندة 9-10 بالادان بولؤشئ ةدئ. قازاقتئث باسئم بولئگئ كوپبالالئ بولاتئن. سونئث ارقاسئ شئعار، قازاق تالاي ناؤبةتتةن امان قالدئ.
وتكةن عاسئردئث 30- جئلدارئنداعئ زاؤال ءبئزدئث ذلتتئث باسئنا قارا بذلت بولئپ ءذيئرئلدئ.
سول كةزةثدة ذلان-عايئر دالامئزدا بار-جوعئ 2-3 ميلليون قازاقتئث قالعانئن ذمئتا قويعان جوقپئز. ةسةسئنة التئن قذرساقتئ انالار ارقاسئندا باسئمئز قايتا كوبةيدئ. ئشكئ جانة سئرتقئ قازاقتئ قوسقاندا 15 ميلليون ةكةنبئز. ارينة، وعان شذكئرلئك ةتةمئز. دةسة دة قازئرگئ تاثدا باس اؤئرتاتئن تاقئرئپقا اينالئپ كةلة جاتقان ماسةلة بار. ول - ةرلةردئث بةدةؤلئگئ. ونئ دا ذلتتئث باسئنا تونگةن قاتةر دةسةك تة ارتئق ةمةس. «الاش ايناسئ» وسئ تاقئرئپ توثئرةگئندة وي قوزعايدئ.
باستئ سةبةپ - ةكولوگيا ما؟
بذل اؤرؤ تؤا ءبئتتئ دة بولا بةرةدئ. دةگةنمةن وعان قورشاعان ورتانئث دا اسةرئ از ةمةس ةكةن. كذندةلئكتئ تئرشئلئكتئ كورئثئز. اراق پةن تةمةكئ، ةسئرتكئگة اؤةستةنگةندةر بارشئلئق. سالاؤاتتئ ءومئر سالتئن ذستانؤشئلار تئم از. ول دا پروبلةما. ةر ازاماتتار اراسئنداعئ بةلسئزدئك وسئنداي جاعدايلاردان تؤئندايدئ. سونداي-اق جذيكةگة تذسكةن سالماق تا بةدةؤلئككة الئپ كةلةدئ ةكةن. ءدارئ-دارمةكتئ شةكتةن تئس پايدالانا بةرؤگة دة بولمايدئ.
راس، قازئر ءتذرلئ جاعداي ورئن الادئ. ءبئر-اق كذندة جذمئسسئز قالؤئث عاجاپ ةمةس. اينالئپ كةلگةندة، وتباسئنئث اسئراؤشئسئ بولعاننان كةيئن بذل جاعداي دا ةر جئگئتكة وثايعا سوقپاسئ انئق. قئسقاسئ، كذيبةث تئرشئلئكتئث سوثئ ةرلةر بةلسئزدئگئنة يتةرمةلةپ وتئر. دارئگةرلةر جذيكةسئنة سالماق تذسكةن جئگئتتةردئث گارموندارئ السئرئپ كةتةتئنئن ايتادئ. مةديسينادا فيزيولوگيالئق جاعدايدا ةركةكتةردئث گارموندارئ 45-55 جاسقا بارئپ قانا ازايؤ كةرةك ةكةن. وكئنئشكة قاراي، قازئر مذنداي جاعداي ورئمدةي جاستاردئث اراسئندا دا بةلةث الئپ بارادئ.
وسئ تذرعئدا ويلاناتئن جاعدايلار از ةمةس. بارلئعئن كذيكئ تئرلئك پةن ةكولوگياعا جاؤئپ وتئرا بةرةمئز بة؟ بالكئم، ونئث باسقا دا سالدارئ بار شئعار؟ ماسةلةن، اس-اؤقات دةگةندئ الايئقشئ. ةرتةدة اتا-بابالار تابيعي ءونئمدئ تذتئندئ. قئمئز-قئمئران ءئشتئ. ةت جةدئ. جازدا جايلاؤدا، قئستا قئستاؤدا مةكةن ةتتئ. ةشقانداي ةكولوگيالئق جاعدايعا ذرئنعان جوق. ال قازئر نة جةپ ءجذرمئز؟ قئمئز بةن قئمئران قول جةتپةستةي. بازارعا بارساث، ونئث باعاسئنان باسئث اينالادئ. بذرئنعئداي جئلقئ بايلاپ جذرگةندةر ساناؤلئ. تذيةنئث تذستةپ تة تانئمايتئن ذرپاق ءوسئپ كةلةدئ.
ارينة، شةتتةن كةلگةن ونئمدةردئث ساپاسئنا سئن ايتؤعا ابدةن بولادئ. ولار بئزگة قانداي ونئمدةرئن جئبةرئپ جاتئر؟ بذل تةك ءبئر اللاعا عانا ايان نارسة. ءبارئن بارداي قئلعئتئپ جاتئرمئز. ونئث ساپاسئنا ءذثئلئپ جاتقان ةشكئم جوق. ماسةلةن، قئتايدا ادامنئث ذرئعئنا اسةر ةتةتئن اس ونئمدةرئ بار ةكةنئن تالاي ةستئپ-بئلدئك. قازاقتئث تذتئنئپ جذرگةنئ سول ونئمدةر ةمةس پة ةكةن؟
جاستاردئث بةلسئزدئگئ دة ويلانتادئ..
راس، ةرلةر اراسئنداعئ بةدةؤلئك كذننةن-كذنگة كوبةيئپ بارادئ. وكئنئشتئسئ، ونئث جاسارئپ بارا جاتقانئ دا قايسئبئر قؤانارلئق جاعداي؟ سول سةبةپتئ بذل ماسةلةنئ اركئمنئث ءوز ةركئندةگئ شارا دةپ قاراعانئمئز دذرئس بولماس. وعان بيلئك باسئنداعئ اتقامئنةرلةر نازار اؤدارسا دةگةن وي بار. ةلئمئزدةگئ ؤرولوگيا عئلئمي ورتالئعئنا ات باسئن بذراتئن اعايئننئث قاتارئ كوبةيئپ بارا جاتقانئ ويلانتادئ. ارينة، قازاقتئث كوپ بولئگئنئث ةكولوگيالئق احؤالئ اؤئر ةكةنئ بةلگئلئ. سةمةي پوليگونئنئث سالدارئ از بولماي تذر. ئلگةرئدة ورتالئققا سول پوليگون اؤماعئنداعئ ازاماتتار ءجيئ كةلةدئ ةكةن. وكئنئشكة قاراي، قازئر ولاردئث اؤقئمئ كةثةيئپ كةتكةن كورئنةدئ. اتاپ ايتقاندا، اقتاؤ، اتئراؤ، الماتئ، شئمكةنت، قئزئلوردا، ماثعئستاؤ وثئرلةرئنةن كةلةتئن جاندار بار. نةگة؟
راس، كةيدة اؤئرا قالعانمةن، جازئلئپ كةتةر دةگةن وي بولادئ. بذل - ءبئزدئث قازاققا ءتان قذبئلئس. ةرتةث-ةرتةثمةن تالاي تاثدئ اتئرامئز. سولاي جذرگةندة وسئلايشا ةسةمئز كةتئپ قالئپ ءجذر. قازئر ورتالئققا بارؤشئلاردئث ءبئرشاماسئ 30-40 جاستاعئ سوقتالداي جئگئتتةردئ قذرايدئ ةكةن. ويلانئپ كورةلئك ةندئ...
جئگئتتةر جاراپ تذرسا...
سونئمةن، قازئر ةر ازاماتتاردئث قانشا پايئزئ سول دةرتتئث قذربانئ بولؤئ مذمكئن؟ بذل تذرعئدا بولجام ءارتذرلئ. ةرتةرةكتة بةلسئزدئك اؤرؤئنا شالدئققاندار 5-10 پايئزدان اسپاعان ةكةن. قازئرگئ تاثدا ءاربئر 5- ايةل، ءاربئر 6- ةركةك وسئ اؤرؤدئث قذربانئ بولئپ تذر. باتئس عالئمدارئنئث زةرتتةؤئنشة، سوثعئ ءبئر عاسئردا ةر ازاماتتار ذرئعئنئث بةلسةندئلئگئ ورتا ةسةپپةن 90 پايئزدان 35-40 پايئزعا دةيئن تومةندةپ كةتكةن.
قازئر قازاق ءذشئن دةموگرافيا دئلگئر ماسةلة. الئپ دالامئزدا بار-جوعئ 17 ميلليون شاماسئندا حالئق ءومئر ءسذرئپ جاتئر. قايسئبئر كةزةثدة سانئ بئزبةن قاتارلاس بولعان وزبةكتةر قازئر بئزدةن 2 ةسةدةي ارتئپ، 30 ميلليون ادامنئث ول جاق-بذل جاعئنا بارئپ قالدئ.
سول سةبةپتئ بذل ماسةلةگة بةي-جاي قاراي قويمالئق. جئگئتتةر جاراپ تذرسا، كةلئندةر دة ذرپاق وربئتؤدةن باسئن الئپ قاشا قويماس. سودان كةيئن ءاربئر قازاقتئث شاثئراعئندا بذرئنعئداي بولماسا دا، كةم دةگةندة 6-7 بالادان ويناپ جذرسة قانداي عاجاپ كورئنئس دةيمئز.
ذلت تاعدئرئنا سةلقوس قارامايئق. بذل تذرعئدا ويلاناتئن ماسةلة كوپ-اق...
اأتور: ءادئل تذرسئنبةك، قئزئلوردا وبلئسئ.