قاسيةتتئ قوجا احمةت بابا كةسةنةسئ قذلاعالئ تذر

None
None
استانا. 15 - شئلدة. قازاقپارات - ذلان-عايئر قازاق جةرئندة قاي كةزةثدة دة مادةنيةتتئث سالتانات قذرعانئنا كذمان كةلتئرة المايسئث. ارينة، ونئث جاندئ ايعاعئ دا بارشئلئق. ولار - باعزئ زاماننان قالعان ساؤلةتتئ نئسانالار، كةسةنةلةر، بالبال تاستار.

ستاتيستيكالئق مالئمةتتةرگة سذيةنسةك، بذگئندة ةلئمئزدة ءئرئلئ-ذساقتئ 25 مئث ةسكةرتكئش بار ةكةن. ال قذندئ جادئگةرلةرئمئزدئث قارا جةر استئندا ءالئ دة سئرئن اشپاي جاتقانئ قانشاما؟

وسئلاردئث ئشئندة كذللئ ورتا ازيا ءذشئن ورنئ وزگةشة تذركئستانداعئ قوجا احمةت ياساؤي كةسةنةسئنئث ءجونئ بولةك. 2004 - جئلئ ةلباسئ نذرسذلتان نازاربايةأتئث باستاماسئمةن نةگئزگئ پريوريتةتئ تاريح پةن مادةنيةت ةسكةرتكئشتةرئن قالپئنا كةلتئرؤ، رةستاأراسيالاؤ، كونسةرأاسيالاؤ جانة مذراجايلاندئرؤ بولئپ تابئلاتئن «مادةني مذرا» مةملةكةتتئك باعدارلاماسئ جاسالئپ، قابئلدانعان-تئن. سونئث ناتيجةسئندة ةلئمئزدةگئ ءبئرقاتار كةسةنةلةر كذردةلئ جوندةؤدةن وتكةن بولاتئن. ارينة، تئندئرئلئمدئ ئستةر دة كوپ. الايدا ارتئق قئلامئن دةپ تئرتئق قئلئپ، جوندةيمئن دةپ ءبذلدئرئپ جاتقان جاعدايئمئز بار.

سوثعئ كةزدةرئ تذركئستانداعئ ياساؤي بابا اتئمةن اتالاتئن كةسةنة قذرئلئسئنئث تابانئ ئلعالدانئپ، قابئرعالارئ تذسة باستاعانئ تؤرالئ ءجيئ ايتئلا باستادئ. ةلباسئنئث وثتذستئك ساپارئمةن تذركئستانعا كةلگةندة «قاز رةستاأراسيا» كاسئپورنئنئث ديرةكتورئ قانات تذياقبايةأ ياساؤي كةسةنةسئنة تذرئكتةر قايتا جاثارتؤ جذمئستارئن جذرگئزگةنئن، ءبئراق ولار پايدالانعان زاماناؤي وقشاؤلاؤ ماتةريالدارئنئث ةجةلگئ قذرئلئسپةن استاسئپ كةتة الماعانئن ايتقان ةدئ. بارلئق جاؤاپكةرشئلئكتئ تذرئكتئث قذرئلئس فيرماسئنا اؤدارئپ وتئرا بةرؤگة استة بولماس. ويتكةنئ حاق يسلامعا ءتان رؤحاني قذندئلئق بارئمئزگة ورتاق. الايدا «كةسةنةنئث كةسةگئ ءبذلئندئ» دةگةن اقپاردان سوث تولاسسئز ءجذرئپ جاتقان جوندةؤ جذمئستارئنئث ساپاسئنا كذماندانا باستادئق.

ءتئپتئ توبةسئنئث قذلاپ كةتؤ قاؤپئ بار كورئنةدئ. ونئث دالةلئ كذمبةزدئث توبةسئ جابئندئمةن ورالئپ، جان-جاعئنا تئرةؤ ورناتئلؤئ سوندئقتان ةكةن.

كةسةگئ كةتئلگةن كةسةنة

تذركئستانداعئ قوجا احمةت ياساؤي كةسةنةسئنئث قازئرگئ جاعدايئ الاثداتارلئق جاعدايدا. بذلاي دةؤئمئزدئث سةبةبئ بار. تؤعان ولكةنئث ءار تاسئنان باستاپ، ءبئر ؤئس توپئراعئنا دةيئن - قادئرلةؤگة، قورعاؤعا تذرارلئق قذندئلئق. عاسئرلار بويئ ساقتالئپ كةلگةن 1،5-3 مةتر قالئثدئقتاعئ دؤالدار، كئرپئشتةرئ مةن وعان جاپسئرئلعان اراب جازؤئمةن كةستةلةنگةن ورنةكتئ پليتالار بذلئنة باستادئ. باستئسئ، جةراستئ سؤئنئث ةسكةرتكئشكة كةلتئرگةن كةسئرئ كوپ بولئپ تذر. ول بويئنشا ةسكةرتكئشتةگئ مايوليكالئق ورنةكتةر مةن باسقا دا ماتةريالداردئث ءبذلئنؤئ ابدةن مذمكئن. ارينة، قايتا جاثعئرتؤ بويئنشا جاسالئنعان جذمئستاردئث ساپاسئ سئن كوتةرمةيدئ.

اؤةل باستا قولدان جاسالئنعان قيانات (چةرنيايةأتئث اتقارؤئمةن كةسةنة كذمبةزئن قيراتؤئ) سالدارئنان، كةيئننةن ءتذرلئ تابيعات فاكتورئنان قيراعان كةسةنةنئ جوندةؤ، قايتا قالپئنا كةلتئرؤ جذمئستارئ 90-جئلداردان بةرئ جذيةلئ تذردة جذرگئزئلئپ كةلةدئ. الايدا ون شاقتئ جئل تولاسسئز جاسالئنئپ جاتقان اتالمئش جذمئستاردئث ناتيجةسئنةن گورئ كةرئ اسةرئ كوبئرةك بولعانداي. وعان دالةل، كةسةنة قابئرعالارئ دئمقئل تارتئپ، سورئ بةتئنة شئعا باستاپتئ.

«ورتا ازيا ةلدةرئ ئشئندة قازاق ةلئ - رؤحاني قذندئ جادئگةرلةرگة باي ولكة. دةي تذرعانمةن ءبئز وسئ مذمكئندئكتئ ءوز دةثگةيئندة كادةگة جاراتا الماي جاتئرمئز»، - دةيدئ جاس جيهانكةز ةرلان سئزدئقوأ. بذگئنگئ تاثدا بابا باسئنا زيارات ةتئپ كةلگةن تؤريستةر دة كةسةنةنئث ئشئندة ةمئن-ةركئن جذرة المايمئز دةپ نارازئلئق تانئتؤدا. سةبةبئ كةسةنةنئث كئرةبةرئسئندةگئ ذلكةن اقساراي كذردةلئ جوندةؤدئ قاجةت ةتةدئ، بئرنةشة جئلدان بةرئ ءئشئ ورمةكشئنئث تورئنداي بولعان ساتئلارعا تولئپ تذر.

مارات تذياقبايةأ، «ازئرةت سذلتان» مةملةكةتتئك تاريحي-مادةني قورئق-مذراجايئنئث تاريحي-مادةني ةسكةرتكئشتةردئ قورعاؤ جانة ارحةولوگيا ءبولئمئنئث جةتةكشئسئ:

-شئندئعئندا، ذلئ قذندئلئقتئ قايتا جاثعئرتامئز دةپ اقاؤعا ذشئراتقانئمئز راس. مذنئث باسئندا تذرئك كومپانياسئ تذر. كةسةنةگة 1995-2000 - جئلدارئ قايتا قالپئنا كةلتئرؤ جذمئستارئن جذرگئزگةن «أاكيف ينشاات» ج ش س-ئ نةگئزئنةن قذرئلئس ماتةريالئ رةتئندة انگيدريت ةرئتئندئلةرئن پايدالانعان. ةرتةدة ئلعالعا ءتوزئمدئ گيپس قوسپاسئن قولدانعان بولاتئن. تابيعي گيپس تاسئن 600-700 گرادؤستا كذيدئرؤ بارئسئندا انگيدريت الئنادئ. انگيدريتتئث گيپستةن ايئرماشئلئعئ ول تذتقئر ماتةريال بولئپ تابئلمايدئ. توبةسئن جابؤعا اؤا وتپةيتئن پةنوپلاسپةن قوسا، جاؤئن سؤئ وتؤدةن ساقتاؤ ءذشئن جذقا قاثئلتئر پايدالانئلعان. سوندئقتان ءجيئ اؤا الماسپاعاندئعئ سةبةپتئ كةسةنة قابئرعالارئ دئمقئلدانئپ، تذزدانا باستاعان.

زةرتتةؤ كورسةتكةندةي، ئرگةتاس استئنداعئ گرؤنتتار ءسال-ءسال دةفورماسياعا ذشئراعان. سارئ توپئراق تارئزدةس گرؤنتتار جةتكئلئكسئز تئعئزدالعان جانة وتئرعئش قئزمةتئن ساقتاپ قالعان. ةسكةرتكئشتئث ئرگةتاسئنئث سالئنؤ تةرةثدئگئ ءارقيلئ بولعاندئقتان، ونئث بولئكتةرئ دة سارئ توپئراق تارئزدةس سؤلانعان توپئراقتا جاتئر، ارا-تذرا قذرعاق جةرلةرئ دة بار. ءبئر انئعئ، جةراستئ سؤئنئث كوتةرئلؤئ كةزئندة سايكةسسئز شوگؤئ دة بايقالؤدا. ءبئر سوزبةن ايتقاندا، بذل كةسةنة شوگئپ بارادئ. بذل جايلئ قالا تذرعئندارئنئث دا مازاسئ كةتة باستادئ. «كذندةلئكتئ كةلئپ، رؤحاني كذش الئپ قايتاتئن قاسيةتتئ ورئننئث ةرتةثئنة ةسكةرؤسئز قاراي المايمئز» دةيدئ.

قايتا جاثعئرتؤ، كذردةلئ جوندةؤ جذمئستارئ ةش تولاستاعان ةمةس. مذنداي شارؤالار كورشئ وبلئستاردا دا جذرگئزئلؤدة. ماسةلةن، ايشا ءبيبئ كةسةنةسئ 2002 - جئلئ سوثعئ رةت جاثارتئلعان. الايدا بئزدةگئدةي بذلئنؤگة ذشئراماعان. ال تذركئستانداعئ قورئق مذراجاي اؤماعئنداعئ ءرابيا سذلتان-بةگئم كةسةنةسئنئث كذمبةزئ تالاي جئلدان بةرئ جاثعئرتئلؤدا. ذستئندةگئ اعاشتان جاسالعان تورئنان باسقا، وندا جذمئس ئستةپ جذرگةن ءتئرئ جاندئ كورة المايسئث. قذزئرلئ ورئندار وسئنئث ءبارئن تذسئنةدئ. دةگةنمةن ءالئ كذنگة دةيئن ناقتئ جذمئستاردئث شةتئ كورئنةر ةمةس. قاپتالعان جاپسئرمالاردئث مذجئلئپ تذسؤگة اينالعان كئرپئشتةرئ دة سول باياعئ قاز قالپئندا. ةث قورقئنئشتئسئ، قالا تذرعئنئ ايتقانداي، كةسةنة ءبئر كذندةرئ وپئرئلئپ، قذلاپ قالا ما ةكةن دةگةن قاؤئپ بار. ولاي دةيتئنئمئز، كةسةنةنئث قابئرعاسئ ابدةن زاكتةنئپ، مذجئلة باستاعان كورئنةدئ. تذركئستان قالاسئنئث 6 بالدئق جةر سئلكئنئسئ بولؤئ ئقتيمال ايماقتا ورنالاسقانئن ةسكةرسةك، بذل قاؤئپتئث تةكتةن-تةككة شئقپاعانئن بايقاؤعا بولادئ.

«ساپاسئز اتقارئلعان جذمئس سالدارئنان كةسةنة ئرگةتاسئنئث گيدرويزولياسياسئ، بولمةلةرئنئث جةلدةتپة جذيةلةرئ سئر بةرگةن. وسئنئث سالدارئنان قازئر كةسةنةنئث قابئرعالارئ تذزدانا باستاپتئ. ال بذل كئرپئشتئث ذگئتئلؤئنة، ونئث ساپالئ قذرامئن جويئپ، ةزئلؤئنة اكةلئپ سوققان. بذدان كةسةنة ذستئندةگئ ذلكةن كذمبةزدئث قذلاؤ قاؤپئ تؤئپ وتئر» دةيدئ كةيبئر ماماندار.

«مادةني مذرا» باعدارلاماسئ قابئلدانعالئ بةرئ قازئرگة دةيئن وثدئ ئستةر ئستةلئنئپ كةلةدئ. 78 تاريح جانة مادةنيةت ةسكةرتكئشتةرئندة رةستاأراسيالئق جذمئستار اياقتالدئ. ءبئزدئث ءتذپ-تذقياندارئمئز تؤرالئ كوپتةگةن مالئمةت بةرةتئن عئلئمدئ مئثداعان ارتةفاكتئلارمةن بايئتقان 26 عئلئمي-قولدانبالئ، 40 ارحةولوگيالئق زةرتتةؤ جذرگئزئلئپتئ. سوثعئ بئرنةشة جئل ئشئندة الماتئ وبلئسئنداعئ ةسئك جانة شئعئس قازاقستان وبلئسئنداعئ بةرةل مذراجاي-قورئعئ جاسالعان.

تاؤةلسئز قازاقستان تاريحئندا العاش رةت ةلئمئزدةگئ ةسكةرتكئشتةردئث ماسشتابتئ ينأةنتاريزاسياسئ وتكئزئلدئ جانة رةسپؤبليكالئق 218 نئسان جانة جةرگئلئكتئ 277 11 نئسان، ماثئزئ بار تاريح جانة مادةنيةت ةسكةرتكئشتةرئنئث ءتئزئمئ قابئلداندئ. دةگةنمةن وسئلاردئث باسئندا تذرعان ذلئ ساؤلةت قذرئلئسئ كةسةنةسئنئث كةيپئن كورئپ، ئستةلئنگةن ءئستئث قانشالئقتئ دةثگةيدة ةكةندئگئنة كوز جةتكئزؤگة بولاتئنداي.

ءتذيئن ءسوز

تاريحي مذرانئث قورعالؤئن، ساقتالؤئن قامتاماسئز ةتؤ ةل بولئپ اتقاراتئن مئندةت ءارئ قوجا احمةت ياساؤي كةسةنةسئن ورتاق يگئلئگئمئز رةتئندة تذتئنؤ ءذشئن ونئث بذلئنؤئنة، توزؤئنا اكةلئپ سوقتئراتئن قاؤئپتئ جاعدايلاردئث الدئن الؤئمئز قاجةت. سوندئقتان، قورئتا ايتقاندا، كةسةنةنئ ساقتاؤ جذمئستارئمةن تئكةلةي اينالئساتئن عئلئمي-زةرتتةؤ ورتالئعئن قذرؤ بذگئنگئ كذننئث وزةكتئ ماسةلةسئنة اينالئپ وتئر. بذل كوپتةگةن مةملةكةتتةردئث تاجئريبةسئندة بار جانة وث ناتيجةسئن بةرئپ وتئر.

اأتور: نذرشات توكةن، وثتذستئك قازاقستان وبلئسئ
«الاش ايناسئ»

سوڭعى جاڭالىقتار
telegram