زايئرلئلئقتئ اتةيزممةن شاتاستئرئپ المايئق
مةملةكةتتئث حالقئ قانداي سةنئمدة بولامئن دةسة دة - ءوز ةركئ. ويتكةنئ ةلئمئزدةگئ بارلئق كونفةسسيا وكئلدةرئ زاث الدئندا بئردةي. ءبئراق ءبئز وسئ زايئرلئلئق ذعئمئن قاتة ءتذسئنئپ جذرگةن جوقپئز با؟ ماسةلةن، ءبئزدئث ساياسي ةليتا مذمكئندئگئنشة ءوزئنئث ئشكئ سةنئمئن جاسئرئپ قالؤعا تئرئسادئ. شةندئلةردئث ئشكئ سةنئمئ، رؤحاني تذسئنئگئ، نانئمئ بةلگئلئ بولسا، ونئث ساياسي كارةراسئ دا تذگةسئلةتئندةي كورئنةدئ. وسئنئث سالدارئنان بيلئك پةن حالئقتئث اراسئنداعئ بايلانئس الشاقتاپ تذرعان سياقتئ. ونئ جاقئنداتؤدئث جولدارئ بار ما؟
رامازان ايئ - جاقسئلئقتئث جارشئسئ
ءبئز بذگئن نةگة بذلاي كوسئلئپ وتئرمئز؟ قازئر ون ةكئ ايدئث سذلتانئ بولئپ سانالاتئن رامازان ايئ تؤئپ، بذكئل مذسئلمان قاؤئمئ اؤئز بةكئتتئ. وسئ ورايدا قانشا قازاقستاندئقتئث ورازا ذستاعانئن بئلدئرةتئن ناقتئ دةرةك جوق بولعاندئقتان، لوگيكاعا سذيةنؤگة تؤرا كةلةدئ. ماسةلةن، ةلئمئزدةگئ حالئقتئث 74 پايئزئ - مذسئلمان، 23 پايئزئ - پراأوسلاأيةلئك حريستيان، قالعانئ وزگة دئندة ةكةنئن ةسكةرسةك، قازئر سول 74 پايئزدئث كةمئندة تورتتةن ءبئرئ (ويتكةنئ ول 74 پايئزدئث ئشئندة سابيلةر، مذسئلمان بولا تذرا، ورازا ذستامايتئندار ت.ب. بار) ورازا ذستاپ جاتئر دةؤگة بولادئ. ياعني ةلئمئزدةگئ بذقارانئث 18،5 پايئزئ بةس پارئزدئث ءبئرئ سانالاتئن عيباداتئن وتةؤدة.
اقپارات قذرالدارئ 2012 - جئلدئث قئركذيةك ايئندا قازاقستان حالقئنئث سانئ 16 ميلليون 835 مئث ادامعا جةتكةنئن حابارلاعان بولاتئن. سول 16 ميلليون 835 مئثنئث 18،5 پايئزئ دةگةنئمئز - 3 114 475 ادام دةگةن ءسوز. سول 3 ميلليوننان اسا بذقارانئث نيةتئ ةلدئث تئزگئنئن ذستاپ وتئرعان شةندئلةردئ سةلك ةتكئزة الئپ وتئر ما؟ تاعئ دا ناقتئ جاؤاپ بةرؤ قيئن. ءبئزدئث اكئم قارالار رامازان ايئندا ءبئر مارتة اؤئزاشار بةرگةن بولادئ. بذل 74 پايئزئ ءبئر ءدئندئ ذستاناتئن ةلدئ قاناعاتتاندئرا الا ما؟ بةلگئسئز. بةلگئلئسئ - «مةملةكةت دئننةن بولئنگةن» دةگةن سئلتاؤ عانا.
ءبئزدئث ةل زايئرلئ ةكةنئ راس. ءبئراق زايئرلئلئق جاقسئلئق جاساؤعا، كةمباعالدارعا كومةكتةسؤگة، يگئلئكتئ ئستةردئث باستاماشئسئ بولؤعا، اشتاردئ تويدئرؤعا قارسئلئق دةگةندئ بئلدئرمةسة كةرةك. سول ءذشئن دة وسئ قاسيةتتئ ايدا شةندئلةرئمئز ئزگئلئكتئ ئستةردئث جارشئسئ بولئپ، جاقسئلئقتئث باسئ-قاسئندا جذرؤئنة بولادئ عوي... بذل - ءبئر...
شةنةؤنئك ةث الدئمةن بذقارامةن جاقئن بولؤئ ءتيئس
مذسئلماندئق - كوركةم مئنةز دةگةن ءسوز. يسلام - ادةپتئلئك جانة جاقسئ مئنةز ءدئنئ. ءبئراق سولاي ةكةنئن بئلة تذرا، ءبئزدئث اتقامئنةرلةر وزدةرئن بذقارادان اسقاق ذستاؤعا تئرئسادئ. سوندئقتان دا ءدئني ماسةلةگة كةلگةندة ءبئز ايتئپ وتئرعان زايئرلئلئق ماسةلةسئن العا تارتئپ، جاعداياتتئ ساياسيلاندئرئپ جئبةرةدئ. وعان ةلئمئز تاؤةلسئزدئك العان جئلدارئ شةتتةن كةلئپ، ءبئرتذتاس سةنئمدةگئ حالئقتئ اعئم-اعئمعا بولئپ جئبةرگةن ميسسيونةرلةردئث ءئسئ سةبةپ بولسا كةرةك. ول كةزدة ءتذرلئ ساياسي استارئ بار اعئمدار بذقارانئ ءئرئتئپ، ازاماتتارئمئزدئث ساناسئنا شابؤئل جاسادئ.
سوندئقتان دا ءبئزدئث ساياسي ةليتا ءدئني ماسةلةگة «ةكئ شوقئپ ءبئر قارايتئن» ساؤئسقانداي ساق. ال باسقا مةملةكةتتةردة شة؟ ماسةلةن، تذركيا، يران، ءازئربايجان سةكئلدئ ةلدةردئث بيلئك وكئلدةرئ مةشئتكة بارئپ تاراؤئق نامازئنا قاتئسادئ، بذقارامةن بئرگة اؤئز اشادئ، جذما نامازئنا بارئپ، عيبادات جاسايدئ، ةلدئث مذث-مذقتاجئن تئثدايدئ. وسئ قادامدارئ ارقئلئ حالئقپةن جاقئنداسا تذسةدئ. دةمةك، ولار ورازا ءاربئر باي مةن قارنئ توق ادامدئ - كةدةي مةن اشتئث كةيپئنة كئرگئزةتئنئن، اشتئق پةن ءشول بارلئق ادامداردئ تةثةيتئنئن بئلةدئ. ونداي شةنةؤنئكتةر تذرمئسئ ناشار ادامدارمةن قارئم-قاتئناس جاساپ، وركوكئرةكتئك پةن استامشئلئق جاساؤدان دا تئيئلادئ. بذل ءوز كةزةگئندة سول شةندئگة دةگةن حالئقتئث ئقئلاسئن، سذيئسپةنشئلئگئن ارتتئراتئنئ ايتپاسا دا تذسئنئكتئ. اللانئث الدئندا ساجدةگة جئعئلئپ، حالقئنئث اماندئعئن حاقتان تئلةگةن شةنةؤنئك ةشقاشان دا جةمقورلئق پةن پاراقورلئققا بارمايتئنئ بةلگئلئ. ياعني بذل قاسيةتتئ اي شةنةؤنئك پةن بذقارا اراسئن جاقئنداسؤعا سةبةپشئ بولا الاتئنئن بئلدئرسة كةرةك. بذل - ةكئ.
زايئرلئلئق - ادامعا قاتئستئ ةمةس، سةنئمگة قاتئستئ تؤعان تذسئنئك
ذشئنشئدةن، الةمدئك تاجئريبةگة كوز جئبةرسةثئز، ءار ةلدئث يدةولوگياسئ تذرعئندارئنئث سةنئمئنة، ذلتتئق قذندئلئعئنا، سالت-ساناسئنا بايلانئستئ قذرالاتئنئن كورةسئز. بذل ورايدا «ءدئن - ساياساتتان، ال ساياسات دئننةن بولئنگةن» دةسةك تة، قازاق مةملةكةتئنئث نةگئزئندة مذسئلماندئق پسيحولوگيانئث جاتقانئن جوققا شئعارا المايسئز. ةلئمئزدئث بذكئل رؤحانياتئنئث ءوزئ مذسئلماندئق نةگئزدة دامئپ جاتئر. ويتكةنئ ءار قازاق ءوزئن «مذسئلمانمئن» دةپ سانايدئ. ولاي بولسا، ءوز شةنةؤنئكتةرئمئزدئ سول قازاقتاردان، قازاقتئقتان بولئپ قاراستئرؤعا بولا ما؟ ولار «زايئرلئمئز» دةپ بالالارئنا ازان شاقئرئپ ات قويماي ما، سذننةتكة وتئرعئزباي ما، نةكةسئن قيماي ما؟
ارينة، مذنداي جورالعئنئث ءبارئن جاسايتئنئ بةلگئلئ (ءئشئنارا جاسامايتئندار بار بولؤئ مذمكئن). دةمةك، ولار، ةث الدئمةن، مذسئلمان، سونان كةيئن عانا، مةملةكةتتئك قئزمةتكةر دةگةن ءسوز. كةثةستئك كةزةثدة ءبئزدئث ةلدئ اتةيزمنئث جالئنئ شارپئدئ. ونئث ناتيجةسئندة جاراتئلئستان تئس كذشتةرگة (قذدايعا، ارؤاققا، رؤحقا، و دذنيةگة ت.ب.) سةنؤدئ جوققا شئعاراتئن اتةيستئك كوزقاراستار جذيةسئ قالئپتاستئ. سودان بولار ءبئزدئث ازاماتتارئمئز ءالئ كذنگة زايئرلئلئق پةن اتةيزمنئث اراجئگئن اجئراتا الماي جذرگةن سةكئلدئ. ايتپةسة وسئ ءبئر قاسيةتتئ ايدا ءبئزدئث شةندئلةرئمئز قيسايعانعا سذيةؤ بولؤعا، جئعئلعاندئ تذرعئزؤعا، جئلاعان جاناردئث جاسئن قذرعاتؤعا اسئعار ةدئ.
ءسوز سوثئ
ارينة، بذگئندة ءبئرتذتاس مذسئلمان زاثدئلئقتارئنا باعئناتئن يسلام مةملةكةتئ بولؤدئث پايداسئ جوق. بةلگئلئ ءبئر دئنگة نةمةسة ءدئني اعئمدارعا باسئمدئق بةرگةننةن دة ذتارئمئز شامالئ. تةك مذسئلمان ةلئ بولعاندئقتان، اتا-بابامئزدئث ذستانعان جولئنا قذرمةتپةن قاراؤئمئز قاجةت سةكئلدئ. ول قذرمةت مذسئلمان مةيرامدارئندا، ورازا سةكئلدئ قاسيةتتئ ايلاردا انئق بايقالؤئ قاجةت. شةندئلةرئمئز مةملةكةتتئث رةسمي وكئلئ رةتئندة ءدئني ماسةلةلةردةن الشاق بولعانئمةن، ازامات رةتئندة ذلت سةنئمئنةن سئرت اينالماعانئ ءجون. سةبةبئ مةملةكةتتئك ساياساتتئث باسئم باعئتئن بةلگئلةيتئن ذلتتئق يدةيا، ذلتتئق يدةولوگيا تئكةلةي حالئقتئث سةنئمئمةن استاسئپ جاتادئ.
ءتذيئن
ناقتئ تةورياعا سذيةنسةك، زايئرلئ مةملةكةتتئث زاثناماسئ تولئقتاي نةمةسة ءئشئنارا ءدئني نورمالارعا سايكةس كةلؤئ ابدةن مذمكئن ةكةن. دةمةك، مةملةكةتتئث زايئرلئلئعئ ءدئني تذسئنئكتةرگة قاراما-قايشئلئقپةن ةمةس، ودان ازات بولؤئمةن انئقتالادئ دةگةن ءسوز. قازئرگئ ءبئزدئث مةملةكةتكة قاراپ وتئرئپ، تولئعئمةن زايئرلئ جولدا ةكةنئن اثعارؤعا بولادئ. ءبئراق سول مةملةكةتتئث قئزمةتئن جاساپ جذرگةن «جالدامالئلار» عانا قاساث تذسئنئك سالدارئنان ءوز سةنئمئنة، ذلتتئق تانئمئنا ازاتتئق الا الماعان سياقتئ. ءبئزدئث ايتپاعئمئز وسئ بولاتئن.
اأتور: قانات بئرلئك ذلئ
«الاش ايناسئ» گازةتئ