قاجئلئققا بئرنةشة مارتة بارؤ پارئز با، الدة

 استانا. 26 - قازان. قازاقپارات - جئل ساناپ ةلئمئزدةن قاجئلئققا بارعئسئ كةلةتئن قاؤئمنئث سانئ ارتئپ كةلةدئ. مذسئلماننئث بةس پارئزئنئث ءبئرئ سانالاتئن وسئ ءبئر پارئزدئ وتةؤ اركئمگة بذيئرا بةرمةيتئن باق.
None
None

سول باققا قولئ جةتكةن  5500 وتانداسئمئز قاعبانئ بةتكة الئپ، بةس پارئزئنئث ءبئرئن وتةمةككة اتتانئپ كةتتئ. 2011 - جئلئ بذل يگئ ساپاردئث ءدام-تذزئ  4000 جةرلةسئمئزگة بذيئرعان ةدئ. بيئلعئ كورسةتكئش وتكةن جئلمةن سالئستئرعاندا، 1500 ادامعا ارتئق ةكةن. قوش دةلئك! سول  5500 ازاماتتئث اراسئندا قاجئلئققا ءبئر ةمةس، الدةنةشة رةت بارعان اعايئندار دا بار. مذنداي جايلار قوعامنئث كةيبئر مذشةلةرئنة «قاجئلئققا بئرنةشة مارتة بارؤ پارئز با، الدة ءسان بة؟» دةگةن ساؤال قويعئزئپ ءجذر. ءبئز دة وسئ سذراق اينالاسئندا ويئمئزدئ شيراتئپ كورئپ ةدئك.

قاجئلئققا بئرنةشة مارتة بارعان بابالارئمئز بار ما؟

«بايدئث اسئن بايعذس قئزعانئپتئ» دةگةندةي بولماي، وتكةن عاسئرلاردا الدةنةشة رةت قاجئلئققا بارئپ، پارئزئن وتةگةن ءبئر-ةكئ مئسالدئ عانا تئلگة تيةك ةتةلئك. جئر جولبارئسئ جامبئل جابايةأتئث 1840 - جئلئ دذنيةگة كةلگةن تؤعان اعاسئ تايتئ اتامئز مةككة-مادينةگة ةكئ رةت ساپارلاپتئ-مئس. جامبئل اتامئزدئث قالدئرعان دةرةكتةرئنة قاراعاندا، العاشقئ قاجئلئق ساپاردا تايتئ ورتا ءجذزدئث توبئقتئ رؤئنان قذنانباي وسكةنباي ذلئمةن جانة كئشئ ءجذز ءالئم رؤئنئث ءتورتقارا اتاسئنان شئققان مئرقئ دةگةن قاجئمةن تانئسئپ، ذشةؤئ دوس بولؤعا ؤاعدالاسادئ. تايتئ ةكئنشئ رةت شاپئراشتئ رؤئنان قذدايبةرگةن بولئس، قيسئباي بولئس، اسئلبةك بولئس، قايقئ سارئ، يسابةك كةؤئلباي، شئبئل ساؤئرباي، داؤلةتباق دةگةن كئسئلةرمةن قاجئعا بئرگة اتتانادئ. بذل - ءبئر مئسال. ةكئنشئ مئسال، قذنانباي قاجئلئققا شئعاردا قاسئنا بذرئندا مةككة-مادينةنئ كورگةن اققوزئ وتةمئس ذلئن ةرتةدئ. اققوزئ قاجئ ءذشئنشئ مارتة قاجئلئق ساپارئندا كوز جذمئپ، مةككةگة جةرلةنئپتئ. بذل وتكةن عاسئرلارعا تيةسئلئ اثگئمة. ةندئ بذگئنگة ورالايئق.

قاجئلئق پارئزئن كوپ وتةگةندةر جايلئ

بذرئنعئ زاماندا جول ازابئنئث قيئندئعئنان قاجئلاردئث ءبئرقاؤئمئ مةككةگة جةتة الماي، جولدا شةيئت بولاتئنئ جونئندة مالئمةتتةر جةتةرلئك. مئسالئ، اعئلشئن ساياحاتشئسئ دجةنكينسون قاجئلئققا بارؤ ورتا ازيا تذرعئندارئ ءذشئن ةرلئك بولئپ سانالاتئنئن جازا كةلئپ، دةشتئ قئپشاقتان «قاسساق، دئندةرئ مذسئلمان» بئرنةشة ادام جول ازابئنا توزئپ، مةككةگة ساپارلاپ بارا جاتقانئن ايتادئ. ا.أامبةريدئث دةرةكتةرئنةن قازاق قاجئلارئنئث ذشتةن ءبئرئ تؤعان جةرئنة ءتئرئ كةلمةيتئنئن كورةمئز. ال قازئر شة؟ قازئر ءبارئ وزگةردئ. ءبئر جارئم-ةكئ جئل بويئ ساپار شةگئپ، تذيةمةن، اتپةن ارئپ-اشئپ جولعا شئعؤ ذمئتئلدئ. قالتاثئز قالئث بولسا، «كوك اسپاننئث كةمةسئ» ءاپ-ساتتة مةجةلةگةن جةرگة جةتكئزئپ سالادئ. بالكئم، بئرنةشة مارتة قاجئلئققا بارؤعا وركةنيةت دامؤئنئث اسةرئ دة بولئپ جاتقان شئعار. دةسة دة، قانشالئقتئ جول جايئ وثايلادئ دةگةنئمئزبةن، «شايتانعا تاس لاقتئرؤ» عيباداتئ كةزئندة جذزدةگةن مذسئلماننئث جان تاپسئراتئنئن بئلةمئز.

 مئسالئ، 1990 - جئلئ مةككةدة قاجئلئق پارئزئن وتةؤ كةزئندة 1400 ادام و دذنيةگة اتتانعان ةكةن. وتكةندة «ايتؤعا وثاي» توك-شوؤئندا وسئنداي قيئندئققا مويئمايتئن، سةكسةننئث سةثگئرئن باعئندئرعان فاتيما اداةأا اتتئ اپامئز 34 رةت قاجئلئق پارئزئن وتةگةنئن ايتئپ قالدئ. استاناداعئ بةلگئلئ ءبئر ساؤدا ورتالئعئنئث قذرئلتايشئسئ، 12 مذگةدةك اسئراپ وتئرعان فاتيما اداةأانئ سوزگة تارتپاق بولئپ، قوثئراؤ شالعانئمئزدا اجةمئز بيئل دا قاجئلئعئن وتةؤگة كةتكةنئن بئلدئك. ياعني قاسيةتتئ ساپارعا 35 مارتة جول تارتتئ دةگةن ءسوز. ال ةكس-ءمذفتيئمئز راتبةك قاجئ نئسانباي ذلئ 15 رةت پارئزئن وتةپ قايتقان ةكةن. راتبةك قاجئعا جةتئ رةت ذلكةن، سةگئز رةت ؤمرا، ياعني كئشئ قاجئلئققا بارؤ بذيئرئپتئ. «قازاق دةگةن قايسار ذلتتئ 28 ةلگة تانئتتئم» دةپ «اتتاندايتئن» امانتاي قاجئ قاجئلئق ساپارعا 10 رةت شئعئپتئ. ايتئسكةر اقئن ايبةك قاليةأ ءذش مارتة قاجئلئق ساپاردا بولعان. ارينة، مذنداي دةرةكتةردئ تئزة بةرؤگة بولادئ.

قئزئق دةرةك!

كةيبئر بةيرةسمي اقپارات كوزدةرئ 140 جاستاعئ كاأكازدئق ازاماتتئث قاجئلئققا بارعانئن جازادئ.

2011 - جئلئ ينگؤش مادينات زادايةأا 110 جاسئندا قاجئلئق پارئزئن وتةپتئ.

رةسةيلئك اليپات قاجئ ءشامحالوأا قاجئلئققا 103 جاسئندا بارئپ قايتئپتئ.

بيئل قازاقستاندئق قاجئلار اراسئندا 106 جاستاعئ جاقئپ اتتئ اقساقال بار.

زيالئ قاؤئم نة دةيدئ؟

بةلگئلئ عالئم مةكةمتاس مئرزاحمةتوأ قاجئلئققا كةز كةلگةندئ الدةنةشة رةت اپارؤعا بولمايتئنئن، «قاجئ كوبةيسة دة، قاسيةت كوبةيمةيتئنئن ايتادئ. «قاجئلئققا ءار ادام ئشكئ رؤحاني الةمئن تازالاپ العاننان كةيئن بارؤئ كةرةك. ماعان قاجئلئققا تةگئن اپارؤ جونئندة ذسئنئس ءتذستئ. ءبئراق قاسيةتتئ ساپارعا رؤحاني تذرعئدان دايئن بولماعاندئقتان باس تارتتئم. ويتكةنئ ءبئز بةسئكتة جاتقاننان-اق اتةيستئك تاربيةنئ كوردئك. كةيبئر كوممؤنيستةر سياقتئ ءبئر كذندة قاجئعا اينالا سالؤ قولئمنان كةلمةيدئ. قاجئلئققا الدةنةشة رةت بارعئشتارعا ايتارئم، ولار بةسئنشئ پارئزئن ويداعئداي وتةگئسئ كةلسة، جاياؤ، جالپئلاما جول ازابئن تارتئپ كورسئن» دةيدئ.

تاريح عئلئمئنئث دوكتورئ تالاس وماربةكوأ بولسا، بابالارئمئز قاجئلئققا بئرنةشة اي بويئ ءجذرئپ، ورتا ازيا، قارا تةثئز ارقئلئ باراتئنئن، قازئر ءاپ-ساتتة ذشاقپةن جةتؤگة بولاتئنئن ايتا كةلئپ: «قاجئلئققا قانشا رةت بارام دةسة دة، ءار ادامنئث قذقئ. مةنئثشة، قاجئلئققا بارؤ اللانئث الدئنداعئ پارئزئمئز بولعاندئقتان دا، ونئ جاريالاؤدئث، ماقتان كورؤدئث قاجةتئ جوق. اثگئمة قانشا رةت بارؤدا ةمةس، قالاي بارؤدا؟ وسئ ءبئر ساپارعا نيةت ةتكةن قانشاما اتا-بابالارئمئزدئث ارمانئ ورئندالمادئ. داعئستانداعئ كوتةرئلئستئ باستاعان يمام شامئل پاتشا ذكئمةتئنةن تذتقئننان بوساتئپ، قاجئلئققا جئبةرؤدئ سذرايدئ. اقئرئ نيةتئ قابئل بولئپ، قاعبانئ قذشاقتاپ تذرئپ قايتئس بولعان. سول سةبةپتئ دة مذنداي قاسيةتتئ پارئزدئ سانگة اينالدئرؤعا بولمايدئ جانة «قاجئلئق سانگة اينالئپ بارا جاتئر» دةؤدئث ءوزئ دذرئس ةمةس»، - دةيدئ.

ءسئز نة دةيسئز؟

كةنجة-ءالئ مئرزاباي، «تاستاق» مةشئتئنئث باس يمامئ:

- دئندة قاجئلئققا قانشا رةت بارسا دا شةكتةؤ جوق. مال تاؤئپ، دذنيةسئ جةتئپ تذرسا، وعان نةگة قاجئلئققا بارا بةرةسئث دةپ ايتا المايمئز. قازئر 5-10 مئث ا ق ش دوللارئمةن بئرنةشة مارتة قاجئلئققا بارئپ قايتاتئن اؤقاتتئ ادامدار جةتةرلئك. ولاردئث كورشئلةرئنئث ئشةتئن تاماعئ جوق بولؤئ مذمكئن. ءيا وزگة دة تؤئستارئ قاجئلئققا بارعئسئ كةلةتئن شئعار. اش وتئرعان كورشئنئث قارنئن تويدئرئپ، كيئمئن كوك ةتسةثئز - ةث ابزالئ وسئ.

ال ةكئنشئ جاعئنان قاراساثئز، جيعان-تةرگةندئ بالا-شاعانئث اؤزئنان جئرئپ الئپ، ءبئرتؤعان اعايئنئنا كومةكتةسپةي، قاجئلئق اتاققا بولا جولعا شئقسا، ول شاريعاتقا جات امال. مئسالئ، جاماعاتتار اراسئندا «مةن قاجئلئققا بةس مارتة بارئپ كةلگةنمئن. توردة وتئرئپ، باتا بةرؤئم كةرةك» دةيتئن مذسئلمان باؤئرلارئمئز كةزدةسةدئ. ولاردئ «قاجةكة» دةمةسةث، بالةگة قالاسئث. مةنئثشة، قاجئلئققا اتاق ءذشئن الدةنةشة رةت باراتئن اعايئنعا ودان دا ذلكةن ساؤاپ الاتئن يگئ امالداردئث بار ةكةنئن ءتذسئندئرؤئمئز كةرةك.

قانات بئرلئك ذلئ

دةرةككوز:«الاش ايناسئ» گازةتئ 

سوڭعى جاڭالىقتار