بيئككة كوتةرئلدئم. حالئقتان الاسا ةكةنئمدئ ذمئتپادئم

 استانا. 29- قئركذيةك. قازاقپارات - 1985- جئلئ ك پ س س و ك-نة باس حاتشئ بولئپ، ميحايل گورباچةأ سايلاندئ. سول جئلدئث كذزئندة قازاقستانعا كةلئپ، سةلينوگراد قالاسئندا اؤئل شارؤاشئلئعئ قئزمةتكةرلةرئنئث ايماقتئق كةثةسئن وتكئزدئ.
None
None

 كونفةرةنسياعا رةسةيدئث كورشئ وبلئستارئنئث وكئلدةرئ دة قاتئستئ. گورباچةأ كةثةس الدئندا جانة كةثةستةن كةيئن قازاقستان كومپارتياسئ و ك-نئث ءبئرئنشئ حاتشئسئ دئنمذحامةد قونايةأپةن جذرة سويلةسئپ، قئرئن قاباق تانئتقانئن جذرت تةلةارنادان دا كورئپ بايقاعان ةدئ. كةشكئ استان كةيئن گورباچةأ قوناق ذيگة كةتكةن سوث قونايةأ: «مئنا گورباچةأ ةلدئ كوگةرتپةيدئ، قذردئمعا الئپ بارادئ. ةندئ مةنئث زةينةتكةرلئك دةمالئسئما شئققانئم ءجون شئعار»، - دةگةن. سوندا الدئندا وتئرعان ءبئر توپ قئزمةتكةرلةر اراسئنان ك س ر و مينيسترلةر كةثةسئ ءتوراعاسئنئث ورئنباسارئ نذريةأ:

 «ديماش احمةتوأيچ، نةگة ولاي دةيسئز. ءسئز ساياسي بيؤرونئث مذشةسئسئز. تذركئ حالئقتارئنئث ئشئنةن سئزدةي قئزمةت بيئگئنة كوتةرئلگةن جان جوق. وداقتاعئ بارشا تذركئ حالقئ سئزگة ارقا سذيةپ وتئر. گورباچةأ كئم؟ ول اؤئل شارؤاشئلئعئ مةن وندئرئستةن ةشتةثة بئلمةيدئ. ءسئز وعان اؤئلشارؤاشئلئعئن قالاي وركةندةتؤ كةرةكتئگئن ايتئپ، قامشئنئ باسئثئز. ونئث وسال جةرئ، ءسئز سةكئلدئ بئلئكتئ جانداردان قاتتئ تايساقتايدئ»،- دةگةنئ سول كةثةسكة قاتئسقانداردئث ةستةلئكتةرئنة جازئلعان.

 نذريةأتئث وسئ سوزئنةن مةملةكةت جانة قوعام قايراتكةرئ قونايةأقا دةگةن كذللئ تذركئلةردئث ئستئق ئقئلاسئن، ءئلتيپاتئن سةزةمئز. مئنة، سونداي جاننئث تؤعانئنا 100 جئل تولئپ وتئر. بيئل جئل باسئنان بةرئ رةسپؤبليكا جذرتشئلئعئ اتاپ ءوتئپ كةلةدئ. جؤئردا دئنمذحامةد قونايةأتئث اتا جذرتئ - الماتئ وبلئسئنئث بالقاش اؤدانئندا دا سونداي اؤقئمدئ شارالار ءوتتئ. مةرةكةنئ رةسپؤبليكانئث وبلئستارئنان كةلگةن قوناقتار مةن جةرگئلئكتئ حالئق اياؤلئ ازاماتتئث باقاناستاعئ بيؤستئنة گذل شوقتارئن قويؤمةن باستادئ. سودان سوث قونايةأ اتئنداعئ ساياباق پةن سپورت الاثئنئث اشئلؤ سالتاناتئنا قاتئستئ. مادةنيةت ذيئندة «تذعئرئ بيئك تذلعا» اتتئ عئلئمي-پراكتيكالئق كونفةرةنسيا بولدئ. سوثئ ذلكةن تويعا جالعاستئ.

ذلكةن ةكراننان بيئك تذلعانئث ءومئر جولدارئ تؤرالئ تذسئرئلگةن دةرةكتئ فيلم كورسةتئلدئ. فيلمنةن سوث حالئقارالئق قونايةأ قورئنئث پرةزيدةنتئ كةثةس مذستاحانوأقا ءسوز بةرئلدئ. ول دئنمذحامةد قونايةأ رةسپؤبليكانئ باسقارعان كةزةثدة ةل ةكونوميكاسئنئث دامئپ، مادةنيةتئنئث گذلدةنگةنئن، قاراپايئم ةثبةك ادامدارئنا دةگةن قذرمةتئن بئرنةشة مئسالدارمةن ةستةلئگئنة ارقاؤ ةتتئ.

كونفةرةنسيادا نةگئزگئ باياندامانئ قازاقستان تاريحشئلار قاؤئمئنئث ءتوراعاسئ، تاريح عئلئمدارئنئث دوكتورئ، پروفةسسور مامبةت قويگةلديةأ جاسادئ. بايانداماشئ دئنمذحامةد قونايةأتئث سان قئرلئ قئزمةتئنئث ةلةؤلئلةرئنة ناقتئ توقتالئپ، عئلئمي تذرعئدان تالداپ بةردئ.

«ءبئز جةكة تذلعانئث قئزمةتئنةن ءسوز قوزعاعاندا ونئث ارتئندا جةرئ مةن ةلئ تذرعانئن ةسكةرة بةرمةيمئز. قونايةأتئث ارتئندا ةلئ تذر، كةث بايتاق قازاق جةرئ تذر. جةكة تذلعانئث تاريح ساحناسئنا كئرؤئ، ذلكةن ابئرويعا ية بولؤئ، ةث الدئمةن ونئث ةلئنة بايلانئستئ. الةمدة كذلةمئ جاعئنان توعئزئنشئ ورئن الاتئن قازاق جةرئنئث استئ مةن ذستئندةگئ بايلئعئ.

ورئستئث بةلينسكي دةگةن تاماشا ويشئلئ بولعان. سول 19- عاسئردئث ةلؤئنشئ جئلدارئ جازعان ماقالاسئندا ايتقان ةكةن. «الةم نةگة پؤشكيندئ بئلمةيدئ؟ ال نةگة اعئلشئن اقئنئ بايروندئ بئلةدئ؟ ويتكةنئ بايروننئث ارتئندا انگليا تذر. الةمدئك وركةنيةتتئث دامؤ باستاؤئندا اعئلشئندار تذر. ولار بايروندئ قذرمةت تذتقان». قازاق ةلئ دة سونداي. قونايةأ قاي جاعئنان بولسا دا حالئقتئق قذرمةتكة لايئقتئ تذلعا. قونايةأتئث ارتئندا قازاق حالقئ تذر.

مةن تاريحشئمئن. سوندئقتان دا كةز كةلگةن تاريحي تذلعانئ تاريحي كونتةكسپةن قارايمئن. وسئ تذرعئدان العاندا سوثعئ عاسئردا قازاق حالقئن جوعارئ دارةجةگة كوتةرگةن، قازاق ةلئنة بةرةكةت اكةلگةن ةكئ تذلعا بار. ونئث ءبئرئنشئسئ 17- عاسئردئث ةكئنشئ جارتئسئ مةن 18- عاسئردئث باسئندا ءومئر سذرگةن تاؤكة حان. ةسئم حاننئث نةمةرةسئ، جاثگئر حاننئث ذلئ ءاز تاؤكة. ءاز تاؤكة اتانؤئ ونئث زامانئندا حالئق ةركئن، سوعئسسئز ءومئر سذرگةن. «اقتابان شذبئرئندئعا» دةيئن قازاق حالقئ سان جاعئنان كذرت ءوستئ. ءاز تاؤكةدةن كةيئن قازاق جةرئ مةن ةلئنةن تئنئشتئق كةتتئ. «اقتابان شذبئرئندئ»، 19- عاسئردا قازاق ةلئنئث رةسةيمةن قوسئلؤئ، كوپتةگةن سوعئستار.

 الاش ارئستارئنئث كوسةمئ ءاليحان بوكةيحانوأ «قازاق» گازةتئندةگئ ءبئر ماقالاسئندا بئلاي دةيدئ: «اينالايئن حالقئم، جاسئ ذلكةن قاريا، ورئمدةي جاس جئگئت ءذيئثنئث الدئنان داؤئل، ارتئنان داؤ كةتپةيدئ. ةسئثدئ ءجئي. «اقتابان شذبئرئندئدان» كةيئن قيئن زامان كةلدئ». مذنئ ول 1917- جئلئ جازعان. شئن مانئندة كةثةس وكئمةتئنئث ءئسئ. «اقتابان شذبئرئندئنئث» قاسئرةتئنةن كةم بولعان جوق. قازاق حالقئ سان جاعئنان دا، ساپا جاعئنان دا تومةندةپ كةتتئ. اشتئق تالايلاردئ جوق قئلدئ. رةپرةسسيا ءبئرئنشئ بؤئن، ةكئنشئ بؤئن زيالئلاردئ قذربان ةتتئ. وسئنئث ءبارئ قازاق حالقئنا وتة اؤئر ءتيدئ.

 ال قازاق حالقئنا ءبئر جاقسئ زامان كةلگةنئ ةكئنشئ دذنيةجذزئلئك سوعئستان كةيئنگئ كةزةث بولدئ. قازاق حالقئ سان جاعئنان دا، ساپالئق جاعئنان دا ءوستئ. بذل كةزةث دئنمذحامةد قونايةأتئث ةثبةگئنة، باسشئلئق قئزمةتئنة تئكةلةي بايلانئستئ بولدئ. ةگةر وسئ كةزةثدة ةلدئ قونايةأتان باسقا بئرةؤ باسقارعاندا قازاقستاننئث دامؤئ وسئنداي جوعارئ دةثگةيدة بولار ما ةدئ، بولماس پا ةدئ؟ بذعان ذلكةن سذراق قويؤ كةرةك. ويتكةنئ وسئ كةزةثدة قازاقستاندئ دامؤعا الئپ بارا الاتئن ذلكةن تذلعا قاجةت-اق ةدئ. قازاقستاندئ وركةندةؤ ءوسؤ جولئنا باستايتئن ءئرئ تذلعا كةرةك ةدئ. ةل ئشئندةگئ ءار ذلت ءوكئلدةرئنةن قذرالعان باسشئلئقتارمةن، سونداي-اق اناؤ ماسكةؤدةگئ ازؤلارئن ايعا بئلةگةن باسشئلارمةن ءتئل تابئسا الاتئن تذلعا كةرةك بولاتئن. ماسكةؤ مةن الماتئنئث اراسئنا التئن كوپئر بولا الاتئن ينتةللةكتؤالدئ، مادةنيةتتئ تذلعا كةرةك ةدئ. اسئرةسة، رةپرةسسيادان، سوعئستان كةيئن. سونداي تذلعا دئنمذحامةد قونايةأ ةدئ. ؤاقئت قازاق حالقئنا سول تذلعانئ بةردئ. ول زامان سذرانئسئنا تولئق جاؤاپ بةرة الدئ. سول ءذشئن دة ءبئز ونئ ماقتان تذتامئز. ويتكةنئ ول شئن مانئندة كةمةثگةر».

بايانداماشئ بذدان ءارئ دة قونايةأتئث سان ءتذرلئ ادامي قاسيةتتةرئنة دة توقتالئپ، ئشكئ ءمانئن اشئپ بةردئ. باياندامادان سوث تاريح جانة ةتنولوگيا ينستيتؤتئ ديرةكتورئنئث ورئنباسارئ سأةتلانا سماعذلوأا، دئنمذحامةد قونايةأتئث قارئنداسئ روزا احمةتوأا، قونايةأتئث جةكة دارئگةرئ احات مذلئكوأ، قازاقستاننئث ماسكةؤدةگئ وكئلةتتئگئندة ذزاق جئلدار ةثبةك ةتكةن ءسابيت جادانوأ، جؤرناليستةر وراز قاؤعاباي مةن كولباي ادئربةك ذلئ جانة ارداگةر كيم سةرئكبايةأ جارئسسوزگة شئعئپ، ءوز ويلارئن ورتاعا سالدئ.

 «...اسئپ تاسئمادئم، شذكئرشئلئك جاسادئم. ساپ-ساپ كوثئلئم دةپ ءوزئمدئ-ءوزئم سابئرعا شاقئردئم. بيئككة كوتةرئلدئم. حالئقتان الاسا ةكةنئمدئ ذمئتپادئم. قايتئپ اشار ةسئگئمدئ قاتتئ جاپپادئم»، - دةپ ارتئندا ذلاعاتتئ ءسوز قالدئرعان دئنمذحامةد قونايةأ سئندئ جالپئ حالئقتئق تذلعانئث ءومئر جولئ مةن ءئسئ كةيئنگئلةرگة ذلگئ بولارئ ءسوزسئز.

كولباي ادئربةك ذلئ

«تذركئستان»

سوڭعى جاڭالىقتار