وزبةکستاننان قازاقستانعا ءذش اؤدان قالاي قايتارئلئپ ةدئ؟

ول کذنئ وبکومنئث ءبئرئنشئ حاتشئسئ أ.ا.ليأةنسوأ جذمئستا ءوز ورنئندا وتئرعان. ادةتتة، ءبئرئنشئ حاتشئ جذمئستا وتئرعان کةزدة ةکئنشئ حاتشئمةن سويلةسؤ سيرةک. مةن ويلانئثقئراپ قالدئم.
ءاپ-ساتتة تةلةفوندا ديماش احمةت ذلئنئث قوثئر دا سابئرلئ داؤئسئ ةستئلدئ.
- ءادئل، امانسئث با؟ باستئق قايدا؟ - دةدئ.
مةن أ.ا.ليأةنسوأتئث ءوز ورنئندا وتئرعانئن، ءبئراز ؤاقئت بذرئن جولئعئپ، سويلةسکةنئمدئ ايتتئم.
- جارايدئ، وتئرا بةرسئن. سةن مةنئ تئثدا، - دةدئ: - سةن ةسةبئن تاؤئپ، وزبةکستانداعئ ءذش اؤدانعا بارئپ، «پالاؤ جةپ» قايت. پالاؤدئ بوسقا جةمةي، ماعان ءذش اؤدان جايئندا ماتةريالدار اکةپ بةر. سول ءذش اؤداننئث جاعدايئ جاقئندا س و ک پ ورتالئق کوميتةتئنئث ساياسي بيؤروسئندا قارالماقشئ. مةن سوعان بارماقپئن. ماعان رةسمي دةرةکتةر کةرةک بولئپ وتئر، - دةدئ.
- ديماش احمةت ذلئ، ءسئزدئ وتة جاقسئ ءتذسئندئم. ءبئراق سئزگة کةرةکتئ، ساياسي بيؤرودا قارالاتئن ماسةلةنئث دةرةکتةرئن کئم کورئنگةننئث اؤزئنان جيناؤعا بولماس، ول ءذشئن ماعان سةنئمدئ کئسئلةرگة ءسئزدئث اتئثئزدان سالةم ايتئپ، رةسمي فاکتئلةردئ، دةرةکتةردئ الؤعا رذقسات ةتئثئز، - دةدئم.
ديماش احمةت ذلئ ءسال ءذنسئز ويلانئپ تذردئ دا:
- دذرئس، ءبئراق بايقاثدار، اثگئمة کوبةيئپ، بازارداعئداي ؤ-شؤ بولئپ جذرمةسئن، - دةدئ.
اثگئمة بولئپ وتئرعان ماقتاارال، يليچوأکا، کيروأ اؤداندارئ وبلئسئمئزدئث وثتذستئگئندة وزبةک ةلئنة شةکارالاس، ةکونوميکا جاعئنان مئقتئ دامئعان، قازاقستان ماقتاسئنئث 70-75 پايئزئن بةرةتئن، وتة ءئرئ ماقتالئ ايماق بولاتئن. 60-جئلداردئث باس کةزئندة ماسکةؤدة حرؤشةأ، رةسپؤبليکامئزدا ي.يؤسؤپوأ دذرئلدةپ تذرعان زاماندا وزبةکستان رةسپؤبليکاسئ باسشئلارئنئث سذراؤئ بويئنشا وبلئس جذرتشئلئعئنئث، اسئرةسة، سول ءذش اؤداندا تذراتئن حالئقتئث قارسئ بولعان پئکئرئنة قاراماستان ماقتاارال، يليچوأکا، کيروأ اؤداندارئن وثتذستئک قازاقستان وبلئسئ قذرامئنان بولئپ، وزبةکستان رةسپؤبليکاسئنا "ينتةرناسيوناليزم" دةگةن جالپئ جذرتقا تذسئنئکسئز سئلتاؤمةن بةرئپ جئبةرگةن بولاتئن. سول سول-اق ةکةن، ونداعئ ذش اؤدان ةثبةککةرلةرئ بذل شةشئمگة نارازئلئق ءبئلدئرئپ، جوعارئ ورئندارعا، ماسکةؤگة لةک-لةگئمةن ارئزدار جازئپ، جئل سايئن ةثبةکشئلةردئث توپ-توبئ ماسکةؤدةگئ جوعارعئ ورئنداردئث تابالدئرئعئن توزدئرئپ جذرگةن-دئ.
بذل ءذش اؤدان وزبةکستان رةسپؤبليکاسئ قذرامئندا ونشاقتئ جئل بولسا، وسئ جئلداردئث ءبئر جئلئ دا نارازئلئق بئلدئرگةن ارئزسئز وتکةن جوق. جانة ولار ذيئمداسقان ارئزدار بولدئ. بذل ايدان-انئق تذسئنئکتئ جاعدايلار عوي. ويتکةنئ مئثداعان جئلدار بويئ ارالاسئپ کةلگةن ةلدئ، قالئپتاسقان قارئم-قاتئناستئ پئشاقپةن کةسکةنمةن بئردةي جاي. ءبئر جانذيانئث اعا-ءئنئ، اپا-قارئنداسئ، تؤما-تؤئس، جورا-جولداستارئ کذشتةپ ةکئ ةلگة ءبولئندئ. بذل تئنبايتئن داؤ، شةشئلمةيتئن ماسةلةگة اينالعانئنا جوعارئ ورئنداردئث دا کوزدةرئ جةتکةندةي ةدئ. س و ک پ ورتالئق کوميتةتئنئث ساياسي بيؤروسئندا قايتا قارالؤ سةبةبئ دة وسئنئث ناتيجةسئ ةکةن. ارينة، بذعان د.ا.قونايةأتئث ئقپال ةتکةنئ دة بةلگئلئ.
بذرئن ءشاؤئلدئر (قازئرگئ وتئرار)، ماقتاارال اؤداندارئندا ءبئرئنشئ حاتشئ بولئپ قئزمةت ئستةگةن، وسئ کةزدة وزبةکستانداعئ جاثا قذرئلعان سئرداريا وبکومئندا يدةولوگيا جونئندةگئ حاتشئ بولئپ ئستةيتئن مئرزاتاي ذمبةتوأ دةيتئن سةنئمدئ جولداسئمئز بار ةدئ. سوعان تةلةفون سوقتئم. ةکئ ةل شةکاراسئندا عاني مذراتبايةأ اتئنداعئ کةثشاردئث سول کةزدةگئ ديرةکتورئ ق.قذتئشةأ دةگةن جئگئتتئث ذيئندة کةزدةستئک. ةکةؤمئز کةشکئ تاماقتان سوث دالاعا سةرؤةندةپ تئنئعئپ ءجذرئپ، بار ماسةلةنئث ءمان-جايئن ءتذسئندئردئم.
مئرزاتاي کوپ ويلانئپ قالدئ. ءبئرازدان سوث ذلکةن ساقتئق ءبئلدئرئپ: «ةکةؤمئز دة ساياسي ءولئم حالئن کةشئپ جذرمةيمئز بة؟!" - دةگةندةي قاؤپئن ايتتئ. دةسة دة، ساياسي بيؤرو مذشةسئنئث تئلةگئنة، قالا بةرسة سول کةزدةگئ ديماش احمةت ذلئنئث داثقئن، ابئرويئن سئيلاپ، مةن سذراعان مالئمةتتةردئ وتة مذقيات جيناپ اکةلئپ بةرؤگة ؤادة بةردئ.
کةلئسئلگةن مةزگئلدة بارلئق دةرةکتةر قولئما ءتيدئ. ونئ مئرزاتايدئث ءوزئ اکةلئپ تاپسئردئ. قاراسام، وتة قذندئ دةرةکتةر ةکةن. ول سالئستئرمالئ تذردة، بئرنةشة جئلدئث قورئتئندئسئ کورسةتئلئپ جاسالعان، تاسقا باسئلعان ورتالئق ستاتيستيکا باسقارماسئنئث رةسمي ماتةريالدارئ بولاتئن. بذرئشئندا سول کةزدةگئ ءتارتئپ بويئنشا "قذپيا" گريفئ قويئلئپ، "تةک قئزمةت بابئندا پايدالانؤ ءذشئن" دةگةن ةسکةرتپةلةرئ بار.
بذل قذجاتتار مةنئث قولئما تيگةن سوث ونئ جاقسئلاپ سذرئپتاپ، اراسئنداعئ ةث ماثئزدئ دةگةندةرئن ءوز الدئنا حاتقا ءتذسئردئم. ولاردئث کوبئ قازئر ةسئمنةن شئعئپ تا ذلگةرئپتئ. دةسة دة، باستئ-باستئلارئ مئنالار ةدئ:
1. ءذش اؤداندا مال باسئ کذرت کةمئپ، اسئرةسة، قويدئث سانئ تئم ازايئپ کةتکةن، ءئرئ قارا مةن جئلقئنئث سانئ دا ءماز ةمةس ةکةن.
2. بذرئنعئ ماقتا وسئرؤ کورسةتکئشتةرئ، بذکئل وبلئس کولةمئنة ذلگئ بولئپ جذرگةن کوپتةگةن شارؤاشئلئقتاردئث سوثعئ کةزدةگئ کورسةتکئشتةرئ تومةندةپ، مةشةؤ حالگة جةتکةن. ماسةلةن، وداققا بةلگئلئ "ماقتاارال" کةثشارئ ءار گةکتاردان 35-37 سةنتنةردةن ءونئم الئپ کةلگةن بولسا، قازئر ول 27-28 سةنتنةردةن عانا کةلةدئ.
3. ةث باستئسئ، ونداعئ تذرعئلئقتئ قازاق جذرتشئلئعئنا رةسپؤبليکالئق، وبلئستئق، اؤداندئق راديو حابارئن تاراتؤ قئزمةتئ قاراستئرئلماعان. قازاق تئلئندة بةرئلةتئن، کورسةتئلةتئن باعدارلاما جوق.
4. قازاق تئلئندة وقيتئن مةکتةپتةر ءذشئن ءوز تئلئندةگئ وقؤ قذرالدارئ شئقپايدئ. سول کةزگة دةيئن قازاقستاننان ازدئ-کوپتئ الئپ تذرعانئ بولماسا، قازاق تئلئندة گازةت تة شئقپايدئ.
5. جوعارعئ وقؤ ورئندارئندا قازاق مةکتةپتةرئ ءذشئن کادرلار دايارلايتئن فاکؤلتةتتةرئ جوق. کةيئنگئ کةزدة قازاقستاننئث ماماندارئن ول جاققا ارنايئ ءبولؤ، جئبةرؤ توقتاپ، مذعالئم کادرلارئ جةتئمسئز حالگة جةتکةن.
مئنة، وسئنئ جانة سول سياقتئ وزگة دة ءبئرقاتار ماثئزدئ دةرةکتةردئ ارنايئ حاتقا ءتذسئرئپ، ءبئر جاؤاپتئ دا سةنئمدئ کئسئ ارقئلئ سول کةزدة ورتالئق کوميتةتکة جالپئ ءبولئمنئث مةثگةرؤشئسئ بولئپ قئزمةتکة اؤئسقان ديماش احمةت ذلئنئث بذرئنعئ کومةکشئسئ حاکئم شاکئر ذلئ ابدراشيتوأکة جةتکئزئپ بةرگئزدئم.
ارادا ءبئراز ؤاقئت وتکةن بولاتئن. ءبئر کذنئ ديماش احمةت ذلئ تةلةفون سوعئپ، الگئ قاعازداردئ العانئن، ول دةرةکتةردئث وتة ماثئزدئ ةکةنئن، وزئنة وتة ذناعانئن ءبئلدئرئپ، ماعان راحمةت ايتتئ. مةن دة ءوز کةزةگئمدة: «سئزگة ولار ذناسا، ءبئزدئث دة ازدئ-کوپتئ ةثبةگئمئزدئث جانعانئ عوي»، - دةپ قؤانئپ قالعانئمدئ ايتتئم.
70- جئلداردئث باسئندا ةلئمئزگة ذلکةن قؤانئش کةلدئ. وزبةکستان قذرامئنداعئ ءذش اؤدان تةگئس امان-ساؤ ءوز ةلئ - قازاقستانعا قايتا قوسئلئپ، ءار ةلدة، ءاربئر ذيدة ذلکةن قؤانئش، توي-دؤمان بولئپ جاتتئ. بذعان ديماش احمةت ذلئنئث تئکةلةي ارالاسؤئمةن قولئ جةتکةنئن تذسئنگةن جالپئ وبلئس حالقئ وعان ذلتجاندئلئعئ ءذشئن، ةلگة کورسةتکةن قامقورلئعئ ءذشئن شئن جذرةکتةن العئستارئن ايتئپ، دةنساؤلئعئ مئقتئ بولئپ، کوپ جاساؤئنا، باقئتتئ ءومئر سذرؤئنة يگئ تئلةکتةرئن ءبئلدئرئپ جاتتئ. ءسويتئپ، ول ءذش اؤدان 1963- جئلئ ناؤرئز ايئندا وزبةکستان قذرامئنا بةرئلگةن بولسا، 8 جئلدان سوث، ياعني 1971- جئلئ مامئر ايئندا قايتا ورالدئ.
1991 - جئلئ کوکتةم ايئندا الماتئعا باردئم. ديماش احمةت ذلئنئث ذيئنة ءوزئم بارئپ، تةلةفون سوعؤدئث رةتئن تاپپاي، ءسادؤاقاس تةمئربةکوأپةن سويلةستئم. ودان ديماش احمةت ذلئمةن جولئعؤدئ ذيئمداستئرؤدئ سذرادئم. ةرتةثئنة س.تةمئربةکوأ ةکةؤمئز ديماش احمةت ذلئنئث ءذيئنئث الدئنداعئ الاثدا کةزدةسئپ، ساعات 10 دا سوندا باردئق. ول کئسئ ءبئزدئ وتة جايدارئ، جئلئ جذزبةن قارسئ الدئ. ذيدة کيةتئن کيئمئ مةن جذمئس بولمةسئندة 1-2 ساعات وتئرئپ، اثگئمةلةستئک.
مةنئث ول کئسئگة وتة ريزا بولعانئم، سول کةزدةردئث وزئندة اثگئمةلةرئنئث ارقاؤئ ةلدئث، حالئقتئث حال-جاعدايئ بولدئ. ءسوز اراسئندا ةلدةگئ قئزمةت بابئمةن جولئعئپ جذرگةن کوپتةگةن جئگئتتةردئث اتئ-ءجونئن ذمئتپاي، ولاردئ سذراستئرئپ وتئردئ. سوندا وتئرئپ بايقاعانئم، جةکة کئتاپحاناسئ وتة باي کورئندئ. ذلکةن دة بيئک بولمةنئث ةدةنئنةن توبةسئنة دةيئن جةتکةن شکافتاردا يئنتئرةستئرئپ قويعان سورةلةر تولئ کئتاپتار بار ةکةن.
ديماش احمةت ذلئنئث ةسئمئ، ابئروي-داثقئ، ةل اراسئنداعئ بةدةلئ وتة کذشتئ بولعانئمةن، جةر-جةرلةردة قالا کوشةلةرئنة، مةکتةپتةرگة ديمةکةثنئث ةسئمئن بةرؤ سةکئلدئ تالپئنئستار ءالئ از ةدئ. ءبئزدئث قازئعذرت اؤدانئنئث (بذرئنعئ لةنين) باسشئلارئ (سول کةزدةگئ اؤداننئث ءبئرئنشئ حاتشئسئ م.ءئلياسوأ) باستاما کوتةردئ. قازئعذرت سةلوسئنئث ءبئر جاثا کوشةسئنة جانة شاراپحانا اؤئلئندا جاثا سالئنئپ، پايدالانؤعا بةرئلگةن ورتا مةکتةپ د.ا.قونايةأتئث اتئمةن اتالؤئن بذکئل اؤدان جذرتشئلئعئ ذلکةن قؤانئشپةن قذپتاپ، قابئلداعان بولاتئن. مةن سول قونايةأ اتئنداعئ کوشةنئ، ونئث کةيبئر کوپ قاباتتئ ذيلةرئن جانة قونايةأ اتئنداعئ ونجئلدئق مةکتةپتئث جالپئ کورئنئسئن فوتوسؤرةتکة ءتذسئرئپ الئپ بارعانمئن. سول فوتوسؤرةتتةردئ ديمةکةثنئث قولئنا ذستاتتئم. از دا بولسا ديمةکةثنئث کوثئلئ پاستةؤ کةزئ ةدئ. فوتوسؤرةتتئ قولئنا الئپ:
- اؤداننئث باسشئسئ کئم؟ - دةپ سذرادئ. ءسويتتئ دة: - ءوزئنئث دة قارتاياتئنئن بئلةتئن ةستيار جئگئت ةکةن عوي، - دةپ کذلئپ قويدئ.
ءبئز ءبئراز ؤاقئت وتئرئپ قالدئق. ءسادؤاقاس ةکةؤمئز ةندئ بذل کئسئنئ کوپ مازالاساق، شارشاتئپ الارمئز دةگةن نيةتپةن قايئر-قوش ايتئسئپ، کةزدةسؤدةگئ بولعان اثگئمةلةردةن ذلکةن اسةر الئپ قايتتئق.
ءادئل ساسبذقايةأ، قوعام قايراتكةرئ
«جاس الاش»