ءبئر حالئقتئث تئلدئك تذرعئدان ةكئگة ءبولئنؤئ ذلتئمئزدئث باستئ تراگةدياسئ

استانا. 24- قئركذيةك. قازاقپارات - بذعان دةيئن «ناعئز قازاقتار» مةن «شالاقازاقتار» تؤرالئ اثگئمة كوبئنة كوشةدة، اس ذيدة ايتئلئپ كةلسة، قازئر اقپارات قذرالدارئنئث بةتئنة شئقتئ. قازاق تئلدئلةرگة قارسئ «شالا قازاقتار» ورئس ءتئلدئ باسپاءسوزئنئث بةتئندة اشئق مايدانعا شئعئپ ءجذر.
None
None

 ءبئر حالئقتئث تئلدئك تذرعئدان ةكئگة ءبولئنؤئ ذلتئمئزدئث باستئ تراگةدياسئ ةكةنئ انئق. «جاس قازاق» گازةتئ بذل تاقئرئپتئ ءبئر ةمةس، بئرنةشة رةت قاؤزاپ كةلةدئ. ونداعئ ماقساتئمئز - وتقا ماي قذيؤ ةمةس، جاقئنداستئرؤ، پئكئر تالاستئرؤ ارقئلئ اقيقاتقا جةتؤ، ورتاق توقتامعا كةلؤ، الئستئ جاقئنداتئپ، اعايئندئ تابئستئراتئن، ءتذرلئ پئكئرلةرگة ورئن بةرةتئن الاثقاي بولؤ.

 رةداكسيامئزدئث كةزةكتئ قوناقتارئ - «اسپانداؤ» عئلئمي-ءبئلئم بةرؤ قورئنئث پرةزيدةنتئ قانات نذروأ پةن «ذلت تاعدئرئ» رةسپؤبليكالئق قوزعالئسئنئث ءتوراعاسئ دوس كوشئم ءسوز تالاستئرا كةلة، مامئلةگة جةتؤدئث جاقسئ ذلگئسئن كورسةتئپ بةردئ.  

جاس قازاق:  ءبئزدئث بذگئنگئ تاقئرئبئمئز - ورئستئلدئ، ياعني شالاقازاقتار فةنومةنئ. ولاردئث اراسئندا وزدةرئن قازاق حالقئنان بولةك ةرةكشة توپقا جاتقئزئپ جذرگةندةرئ دة بار. سونئمةن، شالاقازاقتار دةگةنئمئز كئمدةر، ولاردئث قوعامداعئ رولئ قانداي؟

قانات نذروأ: ةرتةدة «شالاقازاقتار» دةپ كوشپةلئ ومئردةن قول ذزگةن جارتئلاي وتئرئقشئ قازاقتاردئ اتاعان. قازئرگئ تاثدا بذل اتاؤ مذلدة باسقاشا ماعئناعا ية. ويتكةنئ، قازاق ةتنوسئنئث كوپ بولئگئ قازئرگئ كةزدة ورئس ءتئلدئ بولئپ كةتتئ. ءبئز ساياسي-نورماتيأتئك جاعئنان مويئنداماساق تا، عئلئمي تذرعئدان مةملةكةتئمئزدئ وسئ ورئس ءتئلدئ «شالاقازاقتار» باسقارئپ وتئرعانئ انئق.

 ولار قازاقشا دا، ورئسشا دا سويلةي الادئ. بيلئكتةگئ جاسئ كةلگةن باسشئلاردئث ءبئرازئ - قوس تئلدئلةر. الايدا كوبئسئنئث قازاقشا سويلةؤ دةثگةيئ وتة تومةن، سوزدئك قورئ از. ولار ورئسشا ويلايدئ، زاثداردئ ورئسشا قابئلداپ، سوسئن قازاقشاعا اؤدارادئ. وسئ اتالعان جايلارعا سايكةس مئناداي پارادوكس قالئپتاسقان: زاماناؤي قازاق ذلتئ - ورئس ءتئلدئ. قازاقشا سويلةيتئندةردئث ءوزئ كذندةلئكتئ قولدانئلاتئن سوزدةردةن اسپايدئ. ال مةديسينالئق رةسةپت جازؤ پةن دياگنوز قويؤدا، عئلئمي-تةحنيكالئق، قذقئقتئق  سالالاردا ناقتئلئق قاجةت بولادئ. مذنداي جاعدايدا، ورئس تئلئنة جذگئنؤ وتة قولايلئ.

 مئنة، سوندئقتان دا «شالاقازاقتار» قوعامنئث كوپ بولئگئن قذرايدئ. جالپئ، ءوز ءتئلئن، ءدئلئن، مادةنيةتئن ذمئتقاندار قوعامنئث از عانا بولئگئ دةپ كورسةتكئلةرئ كةلگةنئمةن، شئن مانئسئندة، «شالاقازاقتار» قازاق ذلتئنئث بةتئندةگئ قالقئپ الار قايماقتارئ بولئپ وتئر.

ءبئز قازاق حالقئنئث شئعارماشئلئعئن ناسيحاتتايتئن ذلتتئق يدةيا ذسئندئق. كاراوكةگة بارئپ قازاقتئث تاماشا اندةرئن ايتا المايمئز قازئر. ياعني «كوزئمنئث قاراسئ»، «ءبئر بالا»، «دؤدار-اي» اندةرئن دة بئلمةيمئز. ءبئز اعئلشئن اندةرئن ةستيمئز، ذناتامئز، اعئلشئن ءتئلئن ذيرةنةمئز. ءبئز دة وسئلاي قازاق ءتئلئن ناسيحاتتاؤئمئز كةرةك.

 ءبئز ءتئلدئ ءسذيؤئمئز كةرةك. ءتئلدئ سذيگةندة عانا ذيرةنةمئز. سوندا جةرگئلئكتئ ءتئل عانا ةمةس، عئلئمي ءتئل دة، مةديسينا، اكئمشئلئك جانة قذقئقتئق قذجاتتار دا قازاق تئلئندة جاسالماق. وسئلايشا، ءبئز ءتئلدئث بةدةلئن كوتةرةمئز. ءارئ قاراي ءتئلدئث ءوزئ جاثالانئپ، حالئقتئث تذرمئستئق ومئرئنة ةنة بةرةدئ. ءتئلدئ ورتاعا ءسئثئرؤدئث باسقا جولئن كورئپ تذرعان جوقپئن. سةبةبئ، اعئلشئن ءتئلئ ةنتةلةپ كةلة جاتقاندا،  قازاق ءتئلئ عانا ةمةس،  ورئس ءتئلئن دة ساقتاپ قالؤ قيئنعا سوقپاق. مئنة، بذل - مةنئث نةگئزگئ كوزقاراسئم.

 دوس كوشئم: بئرئنشئدةن، مةنئث ويئمشا، ةكئ نارسةنئث جئگئن اجئراتئپ العانئمئز دذرئس. ةكئ تئلدة سويلةيتئن قازاقتار بار جانة شالاقازاقتار بار. مةن بيلينگأيستةردئ «شالاقازاقتارعا جاتقئزبايمئن. ويتكةنئ، ولار قازاق ءتئلئن دة، ورئس ءتئلئن دة  جاقسئ مةثگةرگةن. وتكةن جئلئ سولتذستئك قازاقستاندا قئزئقتئ ءبئر كونفةرةنسيا ءوتتئ. ونداعئ باياندامالاردئث بئرئنةن «شالاقازاقتار» تةرمينولوگياسئن كةزدةستئرئپ قالدئم. ول جةردة «شالاقازاق» ءسوزئنئث شئعؤ تاريحئنا توقتالادئ. ةث العاش قالالار تذرعئزئلا باستاعاندا، قازاقتئث كةيبئر  بايلارئ مذندا ساؤدامةن اينالئسا باستايدئ. ولاردئث اؤئلداعئ ةكئ-ءذش ايةلئنةن باسقا قالادا مئندةتتئ تذردة ءبئر ايةلئ بولادئ. قالا ايةلئنةن تؤعان بالالاردئ «چالا قازاقتار» دةپ اتاي باستاپتئ. بذل - مةنئث العاشقئ كورگةن دةرةگئم.

 نةگئزئنةن، 70-80-جئلدارئ «شالاقازاق» ءسوزئ پايدا بولدئ. وكئنئشكة قاراي، ورئستئلدئلةر مةن قازاقتئلدئلةر ةكئ باسقا الةمدة ءومئر سذرةتئندةي. وقيتئن گازةتتةرئ دة، كورةتئن باعدارلامالارئ، قئزئعؤشئلئقتارئ دا ةكئ ءتذرلئ. مويئندايمئز، تةحنيكالئق اؤدارمالار بار، باسقا دا جايتتار بار، ءبئراق ءبئز بذدان دا وتةمئز. بذعان XVII عاسئردئث ورتاسئنداعئ رةسةيدةگئ فرانسؤز ءتئلئ مةن نةمئس ءتئلئنئث رولئن ورئس ءتئلئ قالاي تئقسئرعانئن دالةل رةتئندة كةلتئرؤئمئزگة بولادئ.

 «شالاقازاقتاردئث» تذسئنئكتةرئ دة، مادةنيةتئ دة، ذستانئمدارئ دا ورئس ءتئلدئ الةمگة جاقئن. ءبئر-ءبئرئن جاقسئ تذسئنةدئ. الايدا ولار ناعئز ورئستار سةكئلدئ ويلاي المايدئ، سولار سياقتئ سويلةي المايدئ، ذستانئمدارئ بولةك. ةث نةگئزگئ ماسةلة، قازاقتاردئث «شالاقازاقتارعا» قئرئن قاراماؤئ، «شئرئگةن جذمئرتقا» دةپ ةسةپتةمةؤئ كةرةك. بذگئن «شالاقازاق»  بولسا، ةرتةث-اق قوس ءتئلدئ بولئپ شئعا كةلةدئ.

قازئر ولاردئث ساياسي ساؤالدارعا، باسقا دا ماسةلةلةرگة قاتئستئ كوزقاراستارئ شوأينيستئك باعئتتا.

 قانات نذروأ: دوسةكة، ءسئزدئث «ناعئز قازاقتئث» ذلتتئق ذستانئمئ دةگةنئثئز تذسئنئكتئ. ال «شالاقازاقتاردئث» شوأينيستئك ذستانئمئ دةگةنئثئزدئ تذسئنبةدئم. مذنئمةن نة ايتقئثئز كةلةدئ؟

دوس كوشئم: مةنئثشة، ورئستئلدئلةردئث شوأينيستئك كوزقاراستارئ ساقتالعان دةپ ةسةپتةيمئن. بذل كةثةس وداعئ كةزئندةگئ يدةولوگيانئث سارقئنشاعئ دا بولؤئ مذمكئن.

قانات نذروأ: سوندا ولار رةسةيدئث مذددةسئن كوزدةيدئ دةمةكسئز بة؟

دوس كوشئم: رةسةيدئث ةمةس، ورئستئلدئلةردئث مذددةسئنة جذمئس ئستةيدئ.

قانات نذروأ: بذل ةكةؤئنئث نة ايئرماسئ بار؟

دوس كوشئم: لةنين ايتپاقشئ، ورئستاردئث مذددةسئ - ذلئ دةرجاأالئق مذددة. وعان ءبئزدئث ئشئمئزدةگئ ورئستاردئث ءبئر ساتئ جوعارئ تذرؤئ، ال قالعاندارئن «بذراتانا» دةيمئز بة، الدة كئرمةلةر دةيمئز بة، جالپئ ةكئنشئ سورتتئ دةپ ةسةپتةؤ سةكئلدئ شوأينيستئك ذستانئم جاتادئ.

قانات نذروأ: اينالئپ كةلگةندة، ماسةلة ءبارئبئر رةسةيگة تئرةلمةي مة؟

دوس كوشئم: جوق، مةن تةرئس باعئتقا بةتتةپ بارا جاتقان كةيبئر ورئستار تؤرالئ ايتئپ جاتئرمئن. ءبئرئنشئ پةتردان كةيئن ورئستاردئث ساناسئندا، قاندارئندا دا «ذلئ دةرجاأالئق» پيعئل پايدا بولدئ. بذل ءوز كةزةگئندة كذندةلئكتئ ومئردة دة، الةؤمةتتئك، ساياسي ورتادا دا كورئنئپ قالادئ.

قانات نذروأ: بذل تذسئنئكتئ جايت.

دوس كوشئم: ءبئر عانا مئسال كةلتئرةيئن. قازاقستان حالقئ اسسامبلةياسئ بار. زاث بويئنشا وندا ةكئ ورئنباسار بولؤئ كةرةك. قازاقستان حالقئ اسسامبلةياسئنئث باسشئسئ - ةلباسئ نذرسذلتان نازاربايةأ. ال قالعان ةكئ ورئنباسارئ جئل سايئن وزگةرئپ وتئرادئ. سوندا ءاردايئم زاحار بؤناكوأ بئلاي دةيدئ: «ةكئ ورئنباساردئث بئرةؤئ مئندةتتئ تذردة ورئس بولؤئ كةرةك. ويتكةنئ، ءبئز كوپپئز. قالعاندارئ اؤئسا بةرسئن». سوندا ءبئز تةث قذقئلئمئز با، جوق پا؟ ولار بذعان جاؤاپ رةتئندة وزدةرئنئث كوپتئگئن العا تارتادئ.

 ياعنيءوزدةرئن وزگةلةردةن جوعارئ ذستاؤ ولاردئث ساناسئنا، قانئنا دةيئن ءسئثئپ كةتكةن. ولاردئث تئلدئك جاعئنان بولسئن، باسقا جاعئنان بولسئن، ءومئر ءسذرؤ كةثئستئكتةرئ تارئلعان سايئن قئجئلدارئ ارتا بةرةدئ. مةنئ ارئپتةسئ رةتئندة بؤناكوأتئث سلاأيان ورتالئعئ، «لاد» سةكئلدئ ذيئمدار ءجيئ شاقئرادئ. سوندا ءاردايئم كةزدةستئرةتئن سذراعئم، قذجاتتاردان دا كورةتئن نارسةم - «ءبئز بذلاردئث بارئنةن جوعارئ ءبئرئنشئ تذرؤشئ ةدئك. قالايشا تةث قذقئلئ بولئپ قالدئق؟» دةگةن وي.

قانات نذروأ: ءيا، ورئس ءتئلدئ قازاقتار كوپ، ولاردئ ورئس دةؤگة بولمايدئ ةمةس پة؟  بذل - سئزگة قويار كةلةسئ ساؤالئم ةدئ. وسئنئ سةزگةن دوسةكةث جاؤابئن بةرئپ تة قويدئ. ءبئز ورئس ءتئلدئ قازاقتاردئث دا قازاق ةكةنئن مويئنداؤئمئز كةرةك. ولاردئث ذلتتئق كوزقاراسئ باسقاشا قئرئنان بولؤئ مذمكئن، ولار ورئستئث مذددةسئن كوزدةمةيدئ. ةگةر شارتتئ تذردة بذركةمةلةمةسةك، مذنئ ةتنوس ئشئندةگئ سؤبةتنوس دةؤگة بولادئ.

 مئسالئ، ورالمانداردئ الئپ قارايئقشئ. ولار ناعئز قازاقتئقتئ ساقتاعانئمةن دة، قازاقي ورتاعا دا، ورئستئلدئ ورتاعا دا ءسئثئسؤئ قيئنداؤ. وسئعان قاراپ، ذلتتئق ذستانئم قازاقتارعا عانا ءتان، ال شوأينيستئك ورئستئلدئلةرگة ءتان دةؤگة بولمايدئ.

 قازاقتار ءوز مةملةكةتئ بولعاندئقتان، وزدةرئ باسقارعئسئ كةلةدئ، ورئستار «ذلئ دةرجاأالئق» ذلت رةتئندة باسقارعئسئ كةلةدئ. الايدا بذل ةكئ كوزقاراس تا دذرئس ةمةس. ءبئزدئث مةملةكةتئمئز ذلتتئق بولئپ سانالادئ. راسئندا دا سولاي ما؟ كةز كةلگةن ذلتتئق مةملةكةت، ءتئپتئ مونوةتنيكالئق مةملةكةت بولسئن، ولار ورتاق ازاماتتئق باعئتتا جذمئس جاسايتئن. مئسالئ، مذستافا كةمال اتاتذرئكتئ الساق، ول بارلئق ازاماتتارئن «تذرئك» دةپ ساناعانئمةن، كذرد، باسقا دا حالئقتارعا «كذرد ةمةسسئث»، «ذلتتارئث جويئلادئ» دةگةن جوق. ءبارئنئث دة تذرئك ةلئنئث ازاماتتارئ ةكةنئن ءتذسئندئردئ.

كةز كةلگةن ةتنوس مةملةكةت بولؤعا ذمتئلادئ. سوسئن ذلت رةتئندة قالئپتاسادئ. ءبئز وسئ ماقساتقا جةتتئك. ةندئ نةگة ذمتئلامئز؟ قازاق ءتئلئن مةملةكةتتئك ءتئل رةتئندة تانيمئز. كةيئنئرةك تةك قازاق قانا ةلدئ باسقارمايتئنئن بئلگةن سوث، «مةملةكةتتئك قئزمةتكة كةلؤ ءذشئن قازاق ءتئلئن ءبئلؤ كةرةك» دةگةن قاعيدا پايدا بولدئ. ونئ كونستيتؤسيانئث ءبئر بولئمدةرئنة دة ةنگئزدئ. مذنئث  استارئندا مذمكئندئگئنشة قازاق بولؤ كةرةكتئگئ كورئنةدئ. قازئرگئ كةزدة ورئستاردئث قئزمةتئ تومةندةپ بارادئ. ال قالعان ذلت وكئلدةرئ ستاتيستيكا بويئنشا ازايئپ جاتئر. وسئ جاعئنان العاندا، ورئستئلدئلةر شؤ شئعارؤدا. ولار وزدةرئندة دة قازاقتار سةكئلدئ مذمكئندئك بولعانئن قالايدئ. ال ءبئز مذنئ شوأينيستئك كوزقاراس دةپ ذعامئز. ياعني ولار تةث قذقئلئق ءذشئن كذرةسئپ جاتئر.

جاس قازاق: دوسةكة، ءسئز ورئستئلدئلةر ءوز قذقئعئ ءذشئن كذرةسئپ جاتئر دةگةن پئكئرمةن كةلئسةسئز بة؟

دوس كوشئم: مةن قازاقستاندا ورئستاردئث ةكئنشئ ساتئعا ءتذسئپ قالعانئن كورگةن جوقپئن. 1994- جئلئ شئمكةنتتة، قئزئلوردادا بولعانئمدا، سولوميننئث ايةلئ سةأريؤكوأا سايلاؤعا ءتذسئپ جاتقان. ناعئز قازاقي ورتادا ول جةثئپ شئقتئ، ياعني قازاقتار سوعان داؤئس بةردئ. باسقالار دا سولاي جاساي الادئ.

كونستيتؤسيادا جازئلعان ةلئمئزدة قازاق ءتئلئن بئلؤگة مئندةتتئ ءبئر عانا ادام بار. ول - پرةزيدةنت. مذنئث ءوزئ دة شارتتئ نارسة. باسقا ةشكئمگة مئندةتتةلمةگةن. ءبئز كةيدة باسقا ةلدةر ءذشئن اكسيوما بولئپ سانالاتئن جايتتاردان زاث جاسايمئز. ةگةر ءبئز وسئ باعئتپةن كةتة بةرسةك، ةرتةثگئ كذنئ زاثعا «ادام ةكئ اياقپةن ءجذرؤئ كةرةك، اؤئزبةن تاماق ءئشؤئ كةرةك» دةگةندةردئ دة ةنگئزؤ قاجةتتئلئگئ تؤئندايدئ.

ءبئز تاؤةلسئزدئك العاندا مذرات اؤةزوأ قازاق رةسپؤبليكاسئنئث ورنئنا ةلئمئزدئ قازاقستان دةپ اتاؤدئ ذسئندئ. وعان مةنئث دوسئم أيتالي أورونوأ قارسئ شئقتئ: «سوسياليزم كةتتئ، كةثةس وداعئ تارقادئ، قازاق رةسپؤبليكاسئ قالدئ. نةگة قازاقستان بولئپ وزگةرؤئ كةرةك؟»

 ال ورئستئلدئلةر مةن شالاقازاقتاردا قورقئنئش بار. مةن ونئ «پريبالتيكالئق سيندروم» دةپ اتايمئن. 1997- جئلئ ءتئل تؤرالئ زاث قابئلدانعاندا قازاق ءتئلئن بئلؤگة مئندةتتئ قئزمةت تذرلةرئنئث ءتئزئمئ دايئندالؤئ كةرةك بولاتئن. سول كةزدة «مينيسترلةر دة قازاق ءتئلئن ءبئلؤئ ءتيئس» دةگةن ذسئنئستار تذسة باستادئ. ولار ءبئر-ءبئرئن تئقسئرؤ ءذشئن وسئنداي ءتاسئل قولدانباق بولدئ. ءتئل ولار ءذشئن وثتايلئ قارؤ بولاتئن ةدئ. ةستونيانئث زاثئن قاراساق، وندا، ةث الدئمةن، ءتئلدئ «ا» كاتةگورياسئ ءبئلؤ كةرةك دةپ  جازئلعان. ول كاتةگورياعا كاسسير، تاكسيست، انئقتاما بولئمئندة جذمئس ئستةيتئندةردئ، ياعني كذندةلئكتئ ادامدارمةن قارئم-قاتئناسقا تذسةتئن ماماندئق يةلةرئن جاتقئزعان. ال ءبئز بئردةن مينيسترلةردةن باستاماق بولدئق. مةملةكةت مذنئ توقتاتتئ.

قانات نذروأ: ءوزئثئزدئ «ذلتشئل» دةپ ايتقانئثئزبةن، ودان گورئ سئزگة «ذلتتئث پاتريوتئ» دةگةن ساي كةلةتئن سةكئلدئ. «ذلتشئل» ءسوزئ ءبئز قالاساق تا، قالاماساق تا جالپئعا بذرئننان بةلگئلئ ماعئنانئ بةرةدئ...

دوس كوشئم: «ذلتشئل» ءسوزئنئث ئشئنة پاتريوتتئق كئرةدئ. ءوزئنئث اتئ-اق ايتئپ تذر عوي.

قانات نذروأ: جوق، ولاي ةمةس. ءسئز ذلتتئق مةملةكةت ءذشئن بارئثئزدئ بةرةتئن ءوز ةلئثئزدئث پاتريوتئسئز. «ذلتشئل» سوزئندة اگرةسسيا باسئمداؤ.

دوس كوشئم:  نةگة ءبئزدئث ذستانئمدارئمئز ةكئ ءتذرلئ؟ مةنئث ةسكئ دوسئم سةرگةي دؤأانوأ بئردة بئلاي دةگةن ةدئ: «مةنئ قازاق دةيسئث بة، قازاقستاندئق دةيسئث بة، ماعان ءبارئبئر. ول ماعان قاتئستئ نارسة ةمةس. تةك ديسكريميناسيا بولماسا بولعانئ». جاقئندا سأويك دا ءدال وسئلاي دةدئ. وندا نةگة 30-جئلداردئث ورتاسئندا «قازاقستاندئق» دةگةن ءسوز شئعئپ، وسئ ءسوزدئث اينالاسئندا داؤ كوبةيدئ؟ مئسالئ، ةرتةثگئ كذنئ رةفةرةندؤم وتكئزئلئپ، ديسكؤسسيادا ءبئر جاعئ «قازاقستاندئق»، ةكئنشئ جاعئ قازاق ءسوزئنئث ذستانئمئن قورعاسا، قاي جاققا وتةر ةدئثئز؟

قانات نذروأ: مةن قازاق پةن قازاقستاندئق دةگةندة بولاشاقتا قازاقستاندئقتئ تاثدار ةدئم. بذل مازمذنئنا قاراي مةنئث عئلئمي ازاماتتئق كوزقاراسئم. ال ساياسي كوزقاراس جاعئنان بئزدة كوپ ءتذرلئ ذلت ءومئر سذرةدئ. قازاقستاندا تذراتئن ورئس قازاق ةمةس، ول ورئس بولئپ قالا بةرمةك. مةنئثشة، ءتئل كةي قذبئلئستاردئ، ءبئزدئث ويئمئز بةن سةزئمئمئزدئ ءدال بةرة المايدئ.

دوس كوشئم: جوق، ءتئل ءدال بةرؤئن بةرةدئ، تةك ءبئزدئث ول قذبئلئس تؤرالئ كوزقاراستارئمئز ءارتذرلئ.

قانات نذروأ: ءيا، ءبئز ءبئر زاتتئ ةكئ ءتذرلئ قابئلدايمئز. مةنئثشة، ءبئر قذبئلئس تؤرالئ بذرئننان قالئپتاسقان مازمذندئ وزگةرتؤدئث قاجةتئ جوق. قازاق دةگةنئمئز - ذلتتئ بئلدئرسة، قازاقستاندئق دةگةنئمئز - ازاماتتئقتئ بئلدئرةدئ. ءبئزدئث ذلت تؤرالئ تذسئنئگئمئز ةؤروپانئث دةثگةيئنة جةتة قويعان جوق. ورئستاردئ ماجبذرلةپ قازاق دةؤدئث قاجةتئ جوق، مذنئ قازاقتاردئث وزدةرئ تذسئنبةي قالادئ ةمةس پة؟

دوس كوشئم: تذسئنبةيدئ دةپ قويا سالساق، ءبئز ةش ؤاقئتتا العا جذرمةيمئز. ولارعا «ذلتشئل» ءسوزئنئث دة جامان ةمةس ةكةنئن ذعئندئرؤئمئز كةرةك.

قانات نذروأ: سئزدئثشة،  «ذلتشئل» ءسوزئ  جامان با؟

دوس كوشئم: جوق.

قانات نذروأ: «ذلتشئل» - جامان، پاتريوت - جاقسئ ءسوز.  مةنئثشة، ءار ءسوزدئث بذرئننان بةرةتئن ءوز ماعئناسئ بار. وعان جاثا ماعئنا ذستةؤدئث نة قاجةتئ بار؟ «ذلتشئل» ءسوزئ جاعئمسئز ماعئنادا قولدانسا، «پاتريوت» ءسوزئ بار عوي. سول دا جةتكئلئكتئ ةمةس پة؟

جاس قازاق: قانات، ءسئز «ءتئلدئ مةملةكةت ويلاپ تاؤئپ جاتئر. ونئ اقشا بةرئپ ومئرگة كذشپةن ةنگئزئپ جاتئر» دةيسئز. ءبئراق ءبئزدئث اباي، شاكارئم، مذحتار اؤةزوأ سةكئلدئ كلاسسيكتةرئمئز، ءئلياس ةسةنبةرلين، مذحتار ماعاؤين سةكئلدئ ءمذيئزئ قاراعايداي جازؤشئلارئمئز ويلاپ تاپقان تئلمةن جازعان با، سوندا؟ دوسةكةث، ءسئز «مةملةكةت قازاق ءتئلئن دامئتؤعا از جاعداي جاساپ جاتئر» دةيسئز. سوندا، قايسئسئثئزعا سةنةيئك؟

دوس كوشئم: ءتئل ءذشئن جاسالئپ جاتقان بئردة-ءبئر دذنية جوق. قايدا كةتكةنئ بةلگئسئز اقشالاردان سئبايلاس جةمقورلئقتئ اثعارامئز. قازاق تئلئنة مذنداي كوپ اقشانئث بولئنگةنئن كورگةن ورئستئلدئلةر نةمةسة وزگة دة ذلت وكئلدةرئ «نةگة بئزگة دة اقشا بولمةيدئ، ءبئز دة قازاقستاندا ءومئر سذرةمئز» دةپ شئعادئ. ءبئراق ول دذرئس ةمةس. قازاق تئلئنة مةملةكةتتئك ءتئل بولعاندئقتان، اقشا بولئنةدئ. ال ول قاراجات قذمعا سئثگةن سؤداي.

قانات نذروأ: ءتئل ماسةلةسئندة بذرئن قاي جةردة تذرساق، سول جةردةن ءالئ دة جئلجئعان جوقپئز. الايدا سةبةپتئ باسقا جاقتان ئزدةيمئن. ولار ءتئلدئ دامئتؤعا ارةكةت جاساپ جاتئر، ءبئراق باعئتئ قاتة. مةملةكةتتئث دذرئس جولعا قويؤئنا الةؤمةتتئك قوعام مذمكئندئك بةرمةي وتئر. ويتكةنئ، بارلئق ادام ورئس تئلئندة سويلةيدئ دةؤگة بولادئ. ءبئزدئث ورئستئلدئ ذلت بولعانئمئز ذلكةن كةدةرگئ تؤدئرؤدا. مذنئ تذزةؤئمئز قاجةت. بولئنگةن اقشا جةلگة ذشئپ جاتئر. سةبةبئ، ونداعئلاردئث وزدةرئ - ورئستئلدئلةر.

دوس كوشئم: مةن مادةنيةت ارقئلئ ءتئلدئ دامئتؤعا كةلئسةمئن. الايدا بذل ةث باستئسئ ةمةس، نةگئزگئ كريتةريلةردئث ءبئرئ عانا بولؤئ كةرةك. كةشةندئ بولؤئ كةرةك.

قانات نذروأ: دوسةكةث ءبارئن جوعارئدان باستاؤدئ ذسئنادئ. ال مةنئث ويئمشا، تومةننةن باستاؤ كةرةك. تاعئ دا 20 جئل بويئ جوعارئدان ذرساق تا ةش وزگةرئس بولمايدئ.

دوس كوشئم: ءبئز تومةنگئ جاقپةن  جذمئس جذرگئزة وتئرئپ، جوعارئنئ دا ذمئتپاؤئمئز كةرةك. ادامنئث ءبئرئنشئ- باسئ، سوسئن قولئ-اياعئ وسپةيدئ، ءبارئ بئرگة داميدئ.

تةك قانا تومةنمةن جذمئس ئستةؤدةن قورقامئن. 90-جئلدارئ ءبئز سوندا كوپ جذمئس ئستةدئك، جولدئ دا جاپتئق، پويئزدئ دا توقتاتتئق. الايدا تومةننةن باستالسا، داؤ-داماي، جانجال كوبةيئپ كةتةدئ.

قانات نذروأ: مةن تومةننةن باستاؤ كةرةك دةگةندة قوعام اراسئندا تئلگة دةگةن قاجةتتئلئكتئ تؤدئرؤ، قازاق تئلئندة سويلةتتئرؤ، سونئ قالاؤ سةكئلدئ ماسةلةلةردئ ايتقئم كةلدئ. كةلة-كةلة ول كذردةلةنئپ عئلئمنئث دا، ساياساتتئث، الةؤمةتتئث، مةديسينانئث، تةحنيكانئث تئلئنة اينالار دةگةن ءذمئتئم بار.

شاديار وستةمئر ذلئ: شالاقازاقتار قازاقتئلدئلةرگة قارسئ ناؤقاندئ باستادئ. بذرئن كوشةدة ايتئلاتئن نارسة ب ا ق-قا شئعا باستادئ. قازاق جؤرناليستةردئث، جازؤشئلاردئث: «ورئستار ءبئزدئث دوسئمئز، ناعئز جاؤئمئز شالاقازاقتار، كذرةسسةك، سولارمةن كذرةسةيئك»  دةگةن پئكئرلةرئن ةستئپ ءجذرمئز.

دوس كوشئم: بئزگة ساياسي مادةنيةتتئلئك جةتئسپةيدئ. اركئمنئث ءوز ويئن ايتؤعا قذقئ بار. ال ءبئز ءوز كةزةگئمئزدة قارسئ پئكئر بئلدئرة الامئز.  مةن سوثعئ كةزدةرئ مذنداي نارسةلةرگة كوثئل اؤدارماؤعا تئرئساتئن بولدئم. بذلارعا جاؤاپ بةرؤ ولارعا جارناما جاساؤمةن بئردةي.

قانات نذروأ: قازاقتئلدئ قازاقتاردئث اراسئندا قازاقستان حالقئنئث وركةنيةتتئ جةتئستئكتةرئنئث ماثئزئن جوققا شئعاراتئندار بار. قازاقتئلدئلةرگة عانا ءئش تارتئپ، اعئلشئنداردئ دا، ورئستاردئ دا، «شالاقازاقتاردئ» دا جاؤ كورةتئن جامان ماعئناسئنداعئ ذلتشئلدار بار. ءبئز رةسةيدئ، ونئث وتارشئلدئعئن جاقتئرماساق تا، رةسةيدئث ارقاسئندا ءداستذرئ ذقساس  موثعوليادان جوعارئ تذرمئز.

دوس كوشئم: ناقتئ دةرةكتةرئثئز بار ما؟ ول قانداي توپتار؟ قانداي ذران تاستاپتئ؟ ورئستار دا كةيدة ماعان وسئلاي دةيدئ. ءبئراق بئردة-ءبئر ناقتئ مئسالئ جوق.

قانات نذروأ: كةز كةلگةن ذلتتا شةكتةن شئعؤشئ بذزاقئلار بار. باستئ تارتئس وسئلاردئث اراسئندا جذرةدئ. قازاقتئلدئلةردئث اراسئندا جوق دةپ ايتا المايمئز. ماسةلةن، اتتارئن اتاماي-اق قويايئن، ذكئمةتتة وتئرعان شالا-قازاقتاردئث كةيبئرئ: «بئزگة قازاق ءتئلئنئث نة قاجةتئ بار؟ وتكةنگة ورالؤ، قايتا قذلدئراؤعا ءتذسؤ نةگة كةرةك؟» - دةگةنئن ءوز قذلاعئممةن ةستئگةنمئن. ءسئز وسئنداي شةكتةن شئققان «شالاقازاق» تؤرالئ ناقتئ دةرةكتئ قايدان كوردئثئز؟ ءوز باسئم بذلاي ويلامايمئن،  ءوز مادةنيةتئمة دةر كةزئندة قول جةتكئزة الماعانئما قئنجئلامئن. مذنداي شةكتةن شئعؤشئلار بارلئق توپتا دا بار.

بذرئن قازاقتئلدئلةر مةن شالاقازاقتار اراسئن جاقئنداتؤ قيئن بولار دةپ ويلايتئن ةدئم. بذل اثگئمةدةن كةيئن ويئمئزدئث ءبئر جةردةن شئعئپ جاتقان تذستارئ كوپ ةكةنئنة كوز جةتكئزدئم. ءبئز تةك جوعارئداعئ جانة تومةندةگئ شةكتةن شئعؤشئلاردان ارئلؤئمئز كةرةك. مذنئث الةؤمةتتئث ماثئزئ دا بار. شالاقازاقتاردئث دةنئ - بيلئكتة، ناعئز قازاقتار - قاراپايئم حالئق وكئلدةرئ. رةسةي تاريحئنداعئداي الةؤمةتتئك كذيزةلئستةردةن ساق بولؤئمئز كةرةك. ورئس ةليتاسئ فرانسؤز تئلئندة سويلةدئ، ورئسشا سويلةؤگة نامئستاناتئن ةدئ. ناعئز ورئستئلدئ حالئق، مذجئقتار ءبارئن بذزئپ جارئپ، دةگةنئنة جةتتئ. ءبئز مذنداي كذيزةلئستةرگة دةيئن جةتپةؤئمئز كةرةك.

شاديار وستةمئر ذلئ

سوڭعى جاڭالىقتار