امانتاي ساديةأ: جات اعئمعا اربالما، جاس ورةن

كةشة ءدئننئث اتئن جامئلئپ، نةندةي ماقساتتئ كوزدةگةندةرئ بةلگئسئز تةررورشئلارعا قاتئستئ وي تولعاعان قازاقستان مذسئلماندارئ ءدئني باسقارماسئنئث اتئراؤ وبلئسئ بويئنشا وكئلئ، وبلئستئق «يمانعالي» ورتالئق مةشئتئنئث باس يمامئ امانتاي ساديةأ بئزگة ارنايئ سذحبات بةردئ.
- امانتاي ءابئلدا ذلئ، الدئمةن وبلئستاعئ ءدئني احؤالعا توقتالئپ وتسةثئز...
- قازئرگئ تاثدا جالپئ قازاقستاننئث باتئس ايماعئندا ءدئني احؤال تذراقتئ دةگةنئمئزبةن، ءالئ دة كذردةلئ تذستارئ بولئپ وتئر. «اؤئرعانئن جاسئرعان ولةدئ» دةمةكشئ، مذنئ جاسئرؤعا بولمايدئ. ساناسئ قالئپتاسئپ ذلگةرمةگةن جاستارئمئز تةرئس پيعئلدئ توپتاردئث قولشوقپارئنا اينالئپ وتئرعانئ وكئنئشتئ. جاستاردئث بارلئعئنا توپئراق شاشؤعا بولمايدئ، ءبئراق، ولاردئث اراسئندا قاسيةتتئ قذراننئث اياتتارئ مةن حاديستةردئ ءناپسئسئنئث قالاؤئمةن وزگةرتئپ پايدالاناتئندار بار. ولار - اتاققا قذمارلار مةن شالا بئلئمدئلةر، ياعني، ناماز وقيتئن جاستاردئث اراسئندا وزدةرئن كوسةم ةتئپ ةسةپتةيتئن جاستاردئث ءئس-ارةكةتئ.
- ال، كذنئ كةشةگئ قذلسارئداعئ وقيعا اتئراؤدئ عانا ةمةس، قازاق جذرتئن شوشئندئردئ. ايتئثئزشئ، جاستارئمئزدئث قولئنا قارؤ الئپ، ءوز ذلتئنا، ءوز باؤئرلارئنا قارسئ شئعؤئنا نة سةبةپ بولدئ؟
- جئلئوي اؤدانئنداعئ ءدئني احؤال ماعان جاقسئ تانئس. وندا مةشئتكة كةلئپ ناماز وقؤشئلاردئث سانئ 1000-نان اسادئ. ءبئراق، بارلئعئ تةرئس جولدا دةؤ اعاتتئق. ال، قارؤلئ قاقتئعئس ناتيجةسئندة قازا تاپقان بةس ازامات پةن جارالانعان جئگئتتئ وبلئستئث باس يمامئ رةتئندة قذران مةن سذننةتتةن جانة شاريعاتتان اؤئتقؤشئلار دةؤدةن باسقا ايتارئم جوق. وسئندايدا حازرةتئ ءاليدئث شاكئرتئ حاسان باسريدئث: «حاديس ادامداردئ اداستئرادئ، تةك عالئمداردان باسقاسئن» دةگةن ءسوزئ ةسكة تذسةدئ. بذل - حاديس ءئلئمئن عالئمدار عانا دذرئس تذسئنة الادئ دةگةن ءسوز. ال، ءدئني ساؤاتسئز ادام ونئث ماعئناسئن تئكةلةي ءتذسئنئپ، اداسؤئ ابدةن مذمكئن. اسئرةسة، استارلئ حاديستةردئ ءئلئمسئز جاستار تئكةلةي قابئلدايدئ دا، شاريعاتتان اداسؤشئلئق باستالادئ.
شئندئعئندا، وبلئس حالقئنئث 98 پايئزئ - قازاقتار، ونئث ئشئندة باسئم كوپشئلئگئ - مذسئلماندار. تةك مةملةكةت نة يمامدار ةمةس، ولاردئث يماندئلئققا جات ءئس-ارةكةتئنة بذكئل ةل قارسئ. ءتئپتئ، كذنئ كةشةگئ جذما نامازئنا جينالعان 3 مئثعا جؤئق ادام وسئ وقيعاعا قاتئستئ ويلارئن ايتئپ، ونئث ئشئندة 100 دةن استامئ ولاردئث ارةكةتئنئث دذرئس ةمةستئگئن، بذل ئسپةن مذسئلمانداردئث اتئنا كذية جاققاندئعئن اشئق ايتتئ.
شئن مذسئلماننئث ةلئنة، جةرئنة، وتانئنا، ذلتئنا، دئنئنة، مذسئلمان جاماعاتئنا پايداسئ تيةدئ. مذحاممةد پايعامبارئمئز: «ةگةر ادامنئث قوعامعا پايداسئ تيمةسة، زيانئن تيگئزبةگةننئث ءوزئ - پايدا كةلتئرگةننئث بةلگئسئ» دةگةن ةكةن. ةكئنشئ حاديستة: «كئمدة-كئم تئلئمةن دة، قولئمةن دة زيانئن تيگئزبةسة - ول شئنايئ مذسئلمان» دةگةن. ال، ءبئز «مذسئلمانمئن» دةپ، ءبئراق، تئلئمئزبةن، قولئمئزبةن قوعامعا زارار كةلتئرسةك، پايعامبار ايتقان وسيةتتةرگة قايشئ كةلگةندئگئمئز.
بذعان سةبةپ - جاستارئمئزدئث ءدئني بئلئمسئزدئگئ. يسلام شاريعاتئ ةث الدئمةن ءبئلئم الؤعا شاقئرادئ. ءتئپتئ، ةث العاشقئ ايات: «وقئ، وقئ، اللانئث اتئمةن وقئ» دةپ ءتذسئرئلدئ. ةندةشة، ءدئندئ جةتئك ءبئلؤ ءذشئن دة ةث الدئمةن ءبئلئم كةرةك. ايتا كةتؤ كةرةك، ءدئن ءذش ءتذرلئ جولمةن تارالادئ، ءبئرئنشئسئ - تئلمةن، ةكئنشئسئ - جازؤ-سئزؤمةن، ءذشئنشئسئ - كوركةم مئنةزبةن.
- وسئنداي سذمدئق ارةكةتتةرگة بارعانداردئ كةيبئرةؤلةر «تةررورشئلار»، ةندئ ءبئرئ «جيهادشئلار»، ال، ةندئ ءبئرئ «شاهيدتةر» دةگةن پئكئر ايتؤدا. ءسئزدئث ويئثئزشا ولار كئمدةر؟
- ولاردئ «جيهادشئلار» نة «شاهيدتةر» دةپ ايتا المايمئز. بذل تةك مةنئث عانا ويئم ةمةس، الةمدةگئ ءدئن عالئمدارئنئث، تةولوگتاردئث پئكئرلةرئ مةن شئعارعان ءپاتؤالارئ وسئعان كةلئپ تئرةلةدئ.
- نةلئكتةن؟
- مذنئث بئرنةشة ناقتئ سةبةبئ بار. ءارقايسئسئنا جةكة-جةكة توقتالئپ كةتكةن ارتئق بولماس.
«جيهاد» ءسوزئنئث قازاقشاسئ - ءبئر ماقساتقا قول جةتكئزؤ، ذمتئلؤ دةگةنگة سايادئ، تئكةلةي ايتقاندا - كذرةسؤ. دةگةنمةن، بذگئنگئ جاستارئمئزدئث ويئندا «جيهاد» ءسوزئ «سوعئسؤ»، «اتئسؤ» دةگةن تذسئنئك قالدئرعانداي اسةر ةتةدئ. دئنئمئزدة بذعان قارسئ كةلةتئن كوپتةگةن حاديستةر بار. قولئنا قارؤ الئپ، سوعئسؤدئ «جيهاد» دةپ سانايتئندار پايعامبارئمئزدئث زامانئندا دا بولعان. سونداي ادامنئث ءبئرئ مذحاممةد (س.ع.س.)-عا كةلئپ: «مةن جيهادقا شئققئم كةلةدئ؟» دةگةندة، پايعامبارئمئز ودان: «اتا-اناث ءتئرئ مة؟» دةپ سذرايدئ. ول «ءيا» دةگةندة: «ةندةشة، اتا-اناثا قئزمةت ةت، ةثبةگئن اقتا» دةپ اقئل بةرگةن ةكةن. الگئ ادام سوندا دا بولماي: «مةن جيهادتئ قولعا قارؤ الئپ، سوعئسقا بارؤ دةپ ويلاسام» دةگةندة، پايعامبارئمئز: «جوق، جيهاد - الدئمةن اتا-اناثا قئزمةت ةتؤ. ءتئپتئ، ذلكةن سوعئس بولا قالعاننئث وزئندة وعان اتا-اناثنئث رذقساتئنسئز شئعؤعا بولمايدئ» دةپ توقتاتقان ةكةن.
قولعا قارؤ الئپ، سوعئسؤ جانة وسئ ءئس-ارةكةتتئ «جيهاد» دةپ ساناؤ - اتا-بابالارئمئزدئث جوثعار، قالماق اسكةرئنة قارسئ شئعئپ، «ذلئم قذل، قئزئم كذث بولماسئن» دةپ، ةلئن، جةرئن، وتانئن قورعاپ قالؤئ دةر ةدئم. ءيا، ةل باسئنا كذن تؤئپ، سئرتتان جاؤ شاپقان جاعدايدا عانا قولعا قارؤ الئپ، وتاندئ قورعاؤ - جيهاد. ءبئراق، قوي ذستئنة بوزتورعاي جذمئرتقالاعان مئناداي بةيبئت كذندة، تئنئش زاماندا ةلدئث شئرقئن بذزئپ، انالاردئ جئلاتئپ، بالالاردئ ذرةيلةندئرگةندةردئ «جيهادشئ» نة «شاهيد» دةپ اتاي المايمئز. سةبةبئ، پايعامبارئمئزدئث ساحيح حاديسئندة: «وزدةرئثة جانة وزگةلةرگة ءولئم تئلةمةثدةر» دةلئنگةن.
جالپئ، جيهادقا - اتا-اناسئن باعئپ وتئرعان ذل مةن قئزدئث ارةكةتئ، شةكارا شةبئندة ةلدئث تئنئشتئعئن كذزةتئپ تذرعان ساربازدئث قئزمةتئ، ذل-قئزئن تاربيةلئ ةتئپ ءوسئرئپ، ةل قاتارئنا قوسقان اتا-انانئث، اؤرؤ ادامدئ ةمدةگةن دارئگةردئث، ةل ءذشئن ءادئل قئزمةت ةتةتئن باسشئنئث، ءبئلئم، عئلئم ئزدةگةن جاننئث ءئس-ارةكةتئ جاتادئ. ال، ادام ولتئرؤمةن «جيهاد جاسادئم» دةؤ - ناداننئث ءئس-ارةكةتئ.
جيهادتئث ةث ذلكةنئ - ادامنئث وزئمةن، ءوز ناپسئسئمةن كذرةسؤئ. ماسةلةن، مذسئلمان الةمئندة ةث ذلكةن سوعئس اتانعان بادئر سوعئسئنان كةلة جاتئپ پايعامبارئمئز مذحاممةد جانئنداعئلارعا قاراپ: «ءبئز كئشئ جيهادتان شئعئپ، ذلكةن جيهادقا بارا جاتئرمئز» دةدئ. سوندا ساحابالارئ: «ءيا، راسؤلؤللاه، بذدان ذلكةن قانداي جيهاد بولؤئ مذمكئن؟» دةپ سذراعاندا، ول (س.ع.س.): «جيهادتئث ذلكةنئ - ءوز ناپسئثمةن كذرةسؤ» دةپ جاؤاپ بةرگةن ةكةن.
ال، شاهيدتةر دةپ - ةلئنئث بوستاندئعئ مةن ازاتتئعئ ءذشئن قولئنا نايزا ذستاپ، جاؤعا قارسئ اتتانداپ، سول جولدا ةرلةرشة قازا تاپقان باتئرلارئمئزدئ ايتا الامئز. سول سةكئلدئ، شاريعاتئمئز دذنيةگة ءسابي اكةلؤ جولئندا قازا تاپقان ايةلدئ، ورازا ذستاپ ءجذرئپ نةمةسة ناماز وقئپ تذرئپ دذنية سالعان، ياعني، ادام بالاسئنا پايدا اكةلةتئن ءئس جاساپ جاتئپ دذنيةدةن وتكةن ادامدئ عانا «شاهيدتةر» قاتارئنا جاتقئزادئ. ال، ءوز ةلئنة ءوزئ قارسئ شئعئپ، بيلئككة قارسئ كةلئپ، ءوزئن-ءوزئ ولتئرگةندةردئ «شاهيد» دةي المايمئز. ءتئپتئ، يسلام عالئمدارئنئث وندايلارعا «جانازا نامازئ وقئلمايدئ» دةگةن دة ءپاتؤالارئ بار.
- دةمةك، جاستارئمئزعا قازاق حالقئ عاسئرلار بويئ ذستانئپ كةلة جاتقان يمام اعزام ءابؤ حانيفا ءمازهابئن ءتذسئندئرؤ جايئ جةتكئلئكسئز بولعانئ عوي...
- قازاق قازاق بولماي تذرعاندا-اق جةر بةتئندة عذن، ساق سةكئلدئ كوپتةگةن تايپا ءومئر سذرگةنئ تاريحتان بةلگئلئ. سول كةزةثدة قازاق ةلئنئث اراسئندا حريستيان ءدئنئ مةن شامانيزم وتة قاتتئ دامئدئ. كةرةي مةن جانئبةك قازاق حاندئعئن قذرعاننان كةيئن ةلئمئزگة جات وسئ دئندةردةن ذلتئمئزدئ اراشالاپ قالؤ ءذشئن يسلام ءدئنئن قابئلداؤعا شةشئم قابئلدادئ. الايدا، عاسئرلار بويئ ايعا، كذنگة، وتقا تابئنئپ قالعان ةلگة ءبئر اللاعا عانا سئيئنؤعا ؤاعئزدايتئن يسلامدئ قابئلداتؤ وثاي بولعان جوق.
وسئلايشا، بيلةر مةن اقساقالدار كةلئسة وتئرئپ، قازاق جاستارئن ورتا ازيا، ارابيا، تذركيا ةلدةرئنة ءدئني ءبئلئم الؤعا اتتاندئردئ. ولار وقئپ كةلگةنشة ارادا ون جئلداي ؤاقئت ءوتتئ. سارالاي كةلة، ولاردئث العان بئلئمدةرئنئث باعئتئ ءارتذرلئ ةكةندئگئ ايقئندالدئ. سولاردئث ئشئندة قازاق ةلئنة قايسئسئ جاقئن ةكةندئگئن انئقتاؤ ماقساتئندا بيلةر مةن اقساقالدار جينالئپ، ولاردان سئناق الدئ. ناتيجةسئندة، اتا-بابالارئمئز يمام اعزام ءابؤ حانيفا ءمازهابئن تاثداپ الدئ. ويتكةنئ، ول قازاقئ ادةت-عذرئپپةن، سالت-داستذرمةن ذيلةسئم تاباتئن مةكتةپ ةدئ.
سودان بةرئ قازاق حالقئ ءوز اراسئندا دا، كورشئلةرئمةن دة تاتؤ دا، تذراقتئ عذمئر كةشتئ. سةبةبئ، وزبةك، تاجئك، تاتار، ذيعئر، وزگة دة كوپتةگةن تذركئ تةكتةس ذلتتاردئث بارلئعئ ءابؤ حانيفا ءمازهابئن ذستانعاندئقتان، اراسئندا ءدئني الاؤئزدئق دةگةن اتئمةن بولمادئ، قانداي قيئندئقتا دا جةتئم مةن جةسئرئ جئلامادئ.
بابالاردان جالعاسئپ كةلة جاتقان ءمازهابئمئزدئ كةيئنگئ ذرپاققا جةتكئزؤ جايئ جةتكئلئكسئز دةي المايمئن. دةگةنمةن، شةت مةملةكةتتةردةن ءدئني ءبئلئم الئپ كةلئپ جاتقانداردئث قارسئ ءئس-ارةكةتئ ءبئزدئث قئزمةتئمئزگة كةدةرگئ كةلتئرؤدة. ولاردئث ماقساتئ - جاس بؤئندئ اداستئرؤ. تاؤ-تاستئ ارالاپ، مةدرةسةسئماقتاردان ءبئلئم العان ولار ةلگة كةلئپ، بذعاناسئ بةكئمةگةن جاستارعا كوسةم بولعئسئ كةلةدئ. ءمازهابتئ ذمئتتئرئپ، تةك قذرانمةن، سذننةتپةن جذرؤگة شاقئرادئ. ال، قذران مةن سذننةتتئ ءتذسئنؤ، جوعارئدا ايتقانئمداي، ءدئن عالئمدارئنئث عانا قولئنان كةلگةن.
- ءسوزئثئزدئث سوثئندا، وبلئستئث باس يمامئ رةتئندة جاستارعا ايتارئثئز...
- تةثگةنئث ةكئ جاعئ سةكئلدئ، ءار زاتتئث پايداسئ مةن زيانئ بولادئ. ماسةلةن، وتكئر پئشاق جاقسئلئققا دا، جاماندئققا دا پايدالانئلادئ. سول سةكئلدئ، اقئلدئ، ءبئلئمدئ ادام شاريعاتتئ پايدالئ ئسكة جاراتسا، بئلئمسئزدةر جان تذرشئگةرلئك ءئس-ارةكةتتةر جاساؤدا.
قذراندا: «ةگةر بئلمةسةثدةر، ءبئلئم يةلةرئنةن سذراثدار»، - دةگةن ايات بار. جاستارئمئزدئ قاتةلةسئپ، وت باسقانشا، قاتةلةسپةي تذرئپ، بئلگةندةردةن سذراپ الؤعا، اداسپاؤعا شاقئرامئن. ال، ءمازهاب ذستانعان ادام اداسؤشئلئققا بارمايدئ. شاريعات - ذلكةن الةم. سوندئقتان، عالامتوردان ون شاقتئ حاديستئ جاتتاپ الئپ، ءدئندئ مةثگةردئم دةؤ قاتة. يسلام ساقالدان باستالئپ، بالاقتان اياقتالمايدئ. جاستارئمئز وسئنئ تذسئنؤلةرئ كةرةك.
ةلدئث ةرتةثئ بولار ذرپاق بابالارئمئزدئث بئزگة قالدئرعان اماناتتارئن ذمئتپاؤئ ءتيئس. ولار قانداي قيئن زامانداردئ باستان وتكةرئپ، تالاي تةپةرئشتئ ؤاقئتتارعا شئداپ باقتئ، سوندا دا وزگةنئث قولشوقپارئ بولئپ كةتكةن جوق، جةرئن جاؤعا تاپتاتپادئ، كوكئرةكتةرئنةن وزدةرئ كورة الماعان ازاتتئقتئث ارمانئن وشئرمةدئ. مئنة، ءبئز بذگئن اتالارئمئز اثساعان سول تاؤةلسئزدئككة قول جةتكئزئپ وتئرمئز. ةندةشة، ةگةمةندئكتئ، تئنئش تا، بةيبئت ءومئردئ ارتئق كورئپ، ةلباسئنئث ذستانعان ساياساتئنا باعئنعئسئ كةلمةيتئندةرگة، ايرانداي ذيئعان ةلگة ئرئتكئ سالؤشئلارعا ءبئزدئث قوعامدا ورئن جوق.
ءبئز تئنئشتئق پةن تذراقتئلئقتئ تذمار ةتكةن ةلئمئزدئ باسئمئزعا قونعان باعئمئز دةپ بئلةيئك. ءدئنئمئز بةن ءداستذرئمئز كةث ةتةك الئپ، وركةندةي باستاعان ؤاقئتتا وسئنداي بايتاق ةلئمئز بةن جةرئمئزدئ باعالاي بئلگةن قازاقتئث بالاسئ عانا باقئتتئ، ازات بولا الادئ. ةلئن، جةرئن، ءدئنئن سذيةتئن، قوعامعا پايداسئ تيةتئن جاستارئمئزدئث كوپ بولؤئن اللا تاعالا ءناسئپ ةتسئن!
- ءامين، سذحباتئثئزعا راحمةت. ةلئمئز تئنئش، حالقئمئز امان بولسئن!
سذحباتتاسقان الپةش سادئق