الةمدة تالاي ايتؤلئ امئرشئلةر ولةث جازؤمةن اينالئسقان

استانا. 17- قئركذيةك. قازاقپارات - ةجةلگئ قئتايدا پوةزياعا مةملةكةتتئك ماثئز بةرئلگةن: يمپةراتوردئث ءوزئ اقئنداردئث ولةثدةرئن ساراپتاپ وتئرئپتئ. قئتاي يمپةراتورئ سيانلؤن قايعئلئ ولةث جازاتئن اقئنداردئ ءولئم جازاسئنا كةسكةن.
None
None

 ال سول كةزدةگئ قئتايلئق شةنةؤنئكتةر بيلئكتة قالؤ ءذشئن ءوز جاندارئنان ولةث شئعارؤدان ةمتيحان تاپسئرئپتئ. وسئلايشا سول زاماندا بيلئك باسئنداعئ ادامداردئث ذيلةسئمگة ذمتئلئسئن، قول استئنداعئ ادامداردئث جان دذنيةسئنة ذثئلة بئلؤلةرئن تةرگةپ-تةكسةرگةن. ياعني، وسئ ارقئلئ ولاردئث ةل باسقارؤ قابئلةتئن بايقاپ-بئلگةن.

«ادةبيةتئ ذلئ بولماي، ةل ةشؤاقئتتا ذلئ بولمايدئ» دةپ كةمةثگةر عاباث - عابيت مذسئرةپوأ ايتقانداي، ةجةلگئ قئتايلئق بيلةؤشئلةر ولةثئ وركةندةمةگةن ةلدة رؤحاني ورلةؤ بولمايتئنئن ةرتةدةن سةزئپ-بئلگةندةي.

تاريحقا ذثئلسةك، ريم يمپةراتورئ اأگؤستان باستاپ، تالاي ايتؤلئ امئرشئلةر ولةث جازؤمةن اينالئسقان. ءامئر تةمئردئث ذرپاعئ بابئر پاتشانئث كةرةمةت اقئن بولعانئ تاريحقا ءمالئم. ستالين دة، ماو-سزة-دؤن دا (ماؤزئدذث)، حو-شي-مين دة، بةن لادةن دة ولةث جازئپتئ. ك س ر و كوسةمدةرئنئث ءبئرئ - يؤريي اندروپوأتئث ارتئندا دا سئرلئ ولةث شؤماقتارئ قالعان. «ةگةر ول ةل بيلةؤشئ بولماعاندا، كةرةمةت اقئن بولاتئن ةدئ» دةسةدئ بئلةتئندةر. كةشةگئ دارعا اسئلعان يراك پرةزيدةنتئ ساددام حؤسةيئننئث تةمئر تورلئ تذرمةدة جاتئپ ولةث جازعانئن، ونئ اقئن بولات شاراحئمبايدئث قازاقشاعا اؤدارعانئن دا ايتا كةتةلئك. كاددافي دة ولةثنةن قذرالاقان بولماعان.

كورولدةر مةن يمپةراتورلاردئث قولئنا قالام العئزئپ، اسپانداعئ ايمةن، كوكتةگئ بذلتپةن سئرلاستئرعان ولةثنئث قذدئرةتئ نةدة ةكةن، ءا؟ بوسقا ؤاقئتتئ جوعالتاتئن، اقشا تاپپايتئن، ونبةس نارسةمةن شذعئلدانؤ - ءتورت قذبئلاسئ تذگةل ولارعا نةگة كةرةك-ءدذر؟ وسئلاي دا ويلايتئندار بار بولار. ءبئراق...

يمپةراتور نةرون دا ولةث جازئپتئ. ذرپاقتارئ ونئث ءبئر شؤماعئن دا بئزگة جةتكئزبةؤگة بارئنشا كذش سالعان. نةروننئث اتئ تاريحتا ولةثدةرئمةن ةمةس، قان ؤئستاعان زذلئمدئعئمةن قالدئ.

فرانسؤز كورولئ ليؤدوأيك تاماشا ولةثدةر جازئپ قانا قويماي، ءوز سوزئنة اؤةن دة شئعارعان. فرانسؤز گةرسوگتارئنئث ءبئرازئ بذكئل ةؤروپاداعئ مئقتئ اقئنداردئث قاتارئندا سانالادئ. انگليا مةن شوتلانديا كورولدةرئنئث كوبئسئ پوةزيامةن شذعئلدانعان. سونئث ءبئرئ - اعئلشئن كورولئ گةنريح VIII. ةل بيلةؤشئلةرئنئث كوبئسئنئث ولةثگة بةت بذرؤئ - ولاردئث ذزاق ؤاقئت تذتقئندا بولؤلارئ مةن تذرمةدة وتئرؤلارئنا دا بايلانئستئ. اعئلشئن حانشايئمدارئ ماريا ستيؤارت جانة ةليزاأةتا I پوةزيامةن شئنداپ شذعئلدانعان. بةس عاسئر بذرئن ءومئر سذرگةن ولاردئث ولةثدةرئ بذگئنگة كذنگة دةيئن جةتئپ وتئر.

شئعئس شاحتارئ، امئرشئلةرئ مةن حان-سذلتاندارئ كالليگرافيا نةمةسة اسةمدةپ حات جازؤ ونةرئن مئندةتتئ تذردة مةثگةرئپ قانا قويماي، قاسيدا، عازال، بايئت، رؤباي، مةسنةؤي جازؤمةن شذعئلدانعانئن كورةمئز. الةمگة ايگئلئ پارسئ پوةزياسئن دامئتقان دا سامانيتتةر داؤئرئندةگئ ةل بيلةؤشئلةرئ بولعان. عازناؤي پاتشا كةزةثئندة ذلكةن اقئندار مةن جازؤشئلار شئققان. سول كةزدة پوةزيادا «حوروساني ءادئسئ» ةتةك العان. ءوزئمئزدئث ابئلاي حاننئث جئرلارئ جةتپةگةنمةن، كذيلةرئ ءبئزدئث زامانئمئزعا جةتئپ وتئر. دجاأاحارلال نةرؤ مةن گانديلةر ءذندئ حالقئنئث بيلةؤشئلةرئ عانا ةمةس، كةرةمةت اقئن-جازؤشئلارئ دا.

ولةث-جئردئث وركةندةؤئ، ارينة، يسلام ءدئنئنئث كةلؤئمةن جاثا ساتئعا، بيئك بةلةسكة كوتةرئلگةنئ انئق. بايقاساثئز، مذسئلماندئق ماتئندةردئث ماثئزدئ بولئگئ ولةث-جئر فورماسئندا كةلةدئ. ورتا عاسئرداعئ وقئمئستئلاردئث، ءتئپتئ، مةديسينا عئلئمئنا قاتئستئ تراكتاتتارئنئث وزئندة دة ولةث ءورئپ جذرةدئ. مذنئث سةبةبئن ئزدةسةثئز، مذسئلمان ادامنئث تولئققاندئ ءبئلئم الؤ ءذشئن تازا ءدئني ئلئمدةرمةن قاتار، ولةث دة جاتتاپ، پوةزيانئث نةگئزدةرئن ذيرةنگةنئن بايقايسئز. پوةزيا - يسلام مادةنيةتئنئث بولئنبةس ءبئر بولشةگئ بولعان.

 ارئنئ ايتپاي-اق، مذنئ ماسةلةن، ابايدئث سةمةيدةگئ مةدرةسةدة ءدئني ءبئلئم الئپ ءجذرئپ، فيزؤلي، ءشامسي، قوجا حافيزدةردئث پوةزياسئنان سؤسئنداپ، سولارعا ةلئكتةپ ولةث جازعانئنان دا كورؤگة بولادئ.

يسلامنئث پوةتيكالئق سيپاتئنئث نةگئزئ قاسيةتتئ قذران كارئمگة بارئپ تئرةلةدئ. ارينة، قذران ادامنئث ةمةس، قذدايدئث ءسوزئ بولعاندئقتان دا ونئ پوةزيامةن سالئستئرؤ استة مذمكئن ةمةس. ءبئراق جاراتؤشئ ءوز ءسوزئنئث ماعئناسئن ادامداردئث قابئلداؤئنا ساي فورمادا تذسئرگةنئ انئق. دةگةنمةن، قذران ءسوزئن اثگئمةگة دة، پوةزياعا دا، فيلوسوفيالئق تراكتاتقا دا ذقساتؤ مذلدةم مذمكئن ةمةس.

قذران اراب تئلئندة تذسئرئلگةنئمةن، ونئ قانئ اراب جانة تؤمئسئنان اراب ءتئلدئ ورتادا وسكةن ادامنئث ءوزئ ءتذسئنؤ ءذشئن ذزاق وقئپ-ذيرةنؤئنة تؤرا كةلةدئ. جاي كوزبةن وقؤ مةن ماعئناسئن ءتذسئنؤ از، وعان قوسا، داؤئستاپ ماقامداپ وقي ءبئلؤ كةرةك.

فيلولوگتار «پوةزيا - ءتئلدئث ةث جوعارئ فورماسئ» دةيدئ. اباي جارئقتئق «ولةث - ءسوزدئث پاتشاسئ، ءسوز ساراسئ، قيئننان قيئستئرار ةر داناسئ» دةپ كةتكةن. قذرانعا قاتئستئ وسئ تذرعئدان قاراستئرساق، ارينة، ول ساپاسئ مةن مازمذنئ جاعئنان ادام بالاسئ تؤدئراتئن پوةزيامةن ءذش قايناسا سورپاسئ قوسئلمايدئ. ءبئراق پارادوكس، قذراننئث ءدال وسئ قول جةتپةس بيئكتئگئ مةن قذپيالئلئعئ اقئنداردئ ماثگئلئككة شابئتتاندئرؤمةن كةلةدئ. ال بئزدئثشة، شابئت، ارابشا «يلحام» دةگةننئث ءوزئ جاراتؤشئدان كةلةتئن نارسة، ول - ءبئزدئث جاراتؤشئمةن سئرلاسؤئمئز، مةيئرئمئن تئلةؤئمئز. قذدايعا جالبارئنؤئمئز، دذعامئز، ونئمةن تئلدةسؤئمئز. كلاسسيكالئق يسلام ءداؤئرئ تذسئنداعئ وقئمئستئلاردئث تراكتاتتارئنداعئ پوةزيالئق سارئندار ءدال وسئنئ مةثزةيدئ.

ماسةلةن، يبن سينا مةن ومار حايام ءارئ كةرةمةت عالئم، ءارئ عاجايئپ اقئن بولعان. ولار قانشا تةرةث عذلاما عالئم بولعانئمةن، ون سةگئز مئث عالامنئث قذپيا سئرئنا تةرةث بويلاي الماي، تاثعالعاننان جاراتؤشئنئث قذدئرةتئنة باستارئن ءيئپ، جذرةك سئرلارئن پوةزيا تئلئمةن ورنةكتةگةن. سوپئلئق ادةبيةتتئث ءئرئ وكئلدةرئ قوجا احمةت ياسساؤي، رؤميلةر دة جاي اقئن ةمةس، ةل بيلةؤشئلةر بولعان. پوةزيا - يسلام مادةنيةتئنئث بولئنبةس ءبئر بولشةگئ رةتئندة پؤشكين مةن بؤنيندةردئ شابئتتاندئرعان.

ةلباسئ نذرسذلتان نازاربايةأ تا ولةث جازادئ. جذرتقا بةلگئلئ «ءذشقوثئر»، «ةلئم مةنئث»، رةسةيلئك اتاقتئ «نا-نا» توبئ ورئندايتئن «موي گورود» اندةرئنئث، سونداي-اق قازئرگئ ءانذراننئث كةيبئر تارماقتارئن نذر-اعا جازعان. دومبئرا شةرتئپ، ءان سالاتئن، اؤئق-اؤئق ولةث جازئپ قوياتئن ةلباسئنئث بذل قاسيةتئ اسةمدئككة دةگةن جاي عانا اؤةستئك قانا ةمةس، ءسوز ونةرئنة دةگةن ذلكةن قذرمةتتئث بةلگئسئ. ولةث جازاتئن پرةزيدةنتتةر از ةمةس. تاياؤدا يزرايل پرةزيدةنتئ شيمون پةرةس ءوزئ شئعارعان ولةثدةرئن سايتقا سالئپ، بذكئل الةمنئث كومپوزيتورلارئنا ءوزئنئث سوزئنة ءان شئعارؤعا ذسئنعان. نوبةل سئيلئعئنئث يةگةرئ اتانعان پرةزيدةنتتئث ولةثدةرئنئث نةگئزگئ تاقئرئبئ بةيبئتشئلئك ةكةن. الةمنئث مةن دةگةن كومپوزيتورلارئ قازئر شيموننئث سوزئمةن اؤرة بولؤدا.

ةرتةدة دأورياندار ءبئلئم العان مةكتةپتة ءار بالاعا مئندةتتئ تذردة ولةث-جئر جازدئراتئن بولعان جانة ولارعا سودان تياناقتئ ةمتيحان تاپسئرتقان. تاربيةسئ مةن العان ءبئلئمئ سولاي بولعاندئقتان دا شئعار، دأوريانداردئث كوبئسئ تاريحتا شةتئنةن اقئن رةتئندة بةلگئلئ. قازاقتئث حان-سذلتاندارئ دا مةدرةسة-مةكتةپتة اسكةر، ةل باسقارؤ ونةرئمةن قاتار، اقئندئق ونةردئ دة مةثگةرئپ شئققان. وكئنئشكة قاراي، بذگئنگئ ءبئزدئث قوعام ولةثنةن الئستاپ كةتتئ. بذگئندة جوعارئ وقؤ ورئندارئندا قذرمةتتئ پروفةسسوردئث لةكسيادا ولةث وقئعانئن كورؤدئث ءوزئ ارمان. باستاؤئش سئنئپ وقؤشئلارئنا مذعالئمدةر ولةث جازدئرؤدئ قويعان. جالپئ، ءسوز ونةرئ قازئر جةتئم بالانئث كذيئن كةشؤدة ةكةنئ انئق. قارئن قامئ بارئنةن دة جوعارئ تذر. سولاي بولسا دا، ءومئردئ ولةثسئز ةلةستةتؤ قيئن...

تورةعالي تاشةنوأ

«ايقئن»

سوڭعى جاڭالىقتار