كذيةؤئمةن بئرگة بوسانؤ سانگة اينالدئ ما؟

استانا. 14- قئركذيةك. قازاقپارات - سوثعئ كةزدةرئ سةرئگئثمةن بوسانؤ شةتةلدة عانا ةمةس، ءبئزدئث ةلگة دة ةندئ. ءتئپتئ وعان مةديسينا ماماندارئ دا كةت ارئ ةمةس، قايتا حوش كورةدئ. بوسانؤ كةزئندة كذيةؤئنئث قاسئندا بولؤئ - دارئگةرلةرگة قوسئمشا كومةك دةيتئن دة بار.
None
None

 الايدا «ءار ةلدئث سالتئ باسقا» دةمةكشئ، جذبايئثمةن بئرگة بوسانؤ قازاق داستذرئنة جات ةمةس پة؟!

باتئس ةلدةرئندة بوسانؤعا جذبايئثمةن بئرگة كئرؤ تاثعالارلئق نارسة ةمةس، ءتئپتئ كةرةك بولسا، بةينةتاسپاعا دا ءتذسئرئپ الئپ جاتادئ. سوثعئ كةزدةرئ بذل جاعداي ءبئزدئث ةلئمئزگة ةنئپ كةلة جاتقانئ دا بةلگئلئ. قازئرگئ جاس كةلئندةرئمئزدئث اؤئزدارئنان كةيدة «بوسانؤ كةزئندة مةن عانا قينالؤئم كةرةك پة، دذنيةگة ءسابي اكةلؤ وثاي ةمةس ةكةندئگئن كذيةؤئم دة ءبئلسئن» دةيتئندةرئن دة قذلاعئمئز شالادئ. دةگةنمةن ادامنان ادام شئعؤئن كورؤ قاتئسؤشئ سةرئكتةسئنئث جيئركةنئشئن تؤدئرمايدئ ما، سونداي-اق ايةل ادامنئث ذياتتئ جةرئن ةر ادامنئث كورؤئ - مةنتاليتةتئمئز ذياثدئعئمئزبةن ولشةنگةن قازاق حالقئ ءذشئن جات قذبئلئس ةمةس پة؟! بذعان ماماندار نة دةيدئ؟

 جانئبةك اجمذحانوأ، الماتئ قالالئق 2 پةرزةنتحانا باس دارئگةرئنئث ورئنباسارئ:

  - سةرئگئثمةن بئرگة بوسانؤ - نةگئزئنةن انالاردئث قاؤئپسئزدئگئ ءذشئن اتقارئلادئ. سةرئكتةس بولئپ ونئث جاقئندارئ، تؤئسقاندارئ، قالاسا، كذيةؤئ دة قاتئسا الادئ. سةرئكتةس بولئپ كئرمةس بذرئن ولار بوسانؤعا دايئندئق مةكتةپتةرئنئث كونسؤلتانتتارئنان كةثةس الادئ. نةگئزئ، سةرئگئثمةن بئرگة بوسانؤ - پسيحولوگيالئق تذرعئدان كومةك بولئپ كةلةدئ.

 بئزدة بوسانؤ كةزئندة مئندةتتئ تذردة اكؤشةر، باقئلاؤشئ دارئگةر قاتئسادئ جانة بوسانؤشئ قالاسا، مورالدئ تذردة، پسيحولوگيالئق تذردة كومةك كورسةتةتئن، سةنئم بئلدئرةتئن جانة مذنداي جاعدايدا ةپتئلئگئ بار جانداردئث دا قاتئسؤئنا بولادئ، ءبئر جاعئنان بذل دارئگةرلةرگة دة كومةك. ةث باستئسئ، سةرئكتةس بولئپ كةلةتئن ةر-ازاماتتاردئث كوبئ ءسابيدئث تؤئلؤئ كةزئندة قاتئسپايدئ، ولار بوسانؤعا دةيئنگئ تولعاق قئسقان ؤاقئتتا عانا ايةلئنئث جانئنان تابئلادئ. ال ءسابيدئث تؤئلؤئنا قاتئساتئندار بذرئن مذنداي جاعدايدئ باسئنان وتكةرگةندةر. سونداي-اق بوسانؤعا قاتئساتئنداردئث بويئندا كةيئن جيئركةنئش سةزئمئ پايدا بولادئ دةپ ويلامايمئن، سةبةبئ ولار وعان ءوز ةرئكتةرئمةن قاتئسادئ، ةشكئم ولاردئ ماجبذرلةمةيدئ.

 ءسابيرا ساتئلعان قئزئ، پسيحولوگيالئق-پراكتيكالئق ورتالئقتئث پسيحولوگئ، قازاقستان پسيحولوگتار قاؤئمداستئعئنئث مذشةسئ:

- جالپئ، مذنئ دذرئس نة بذرئس دةپ كةسئپ ايتؤعا بولمايدئ، سةبةبئ ول اركئمنئث ءوز ةركئندة. بذل جةردة ادام سوعان پسيحولوگيالئق جاعئنان دايئن با، جوق پا ةكةنئنة ءمان بةرؤ كةرةك. ويتكةنئ بوسانؤعا ءبارئ بئردةي قاتئسؤعا بارا بةرمةيدئ، ةر ادامداردئث 4-5 پايئزئ عانا قاتئسقانئمةن، ولاردئث 95-96 پايئزئ بذعان بارمايدئ. پسيحولوگيالئق تذرعئدان، بذل جةردة بوسانؤعا قاتئسقان ةر-ازاماتتاردئث جيئركةنئشئنةن بذرئن، سذيئسپةنشئلئك سةزئمئ ارتادئ. سةبةبئ بوسانؤعا قاتئسؤعا ولار ءوز ةرئكتةرئمةن باراتئنئن ةسكةرؤ كةرةك. سونداي-اق جذرةكسئنگةندةرئنئث اراسئندا «وعان قاتئسؤعا بولا ما، جوق پا؟» دةپ ءبئزدئث كةثةسئمئزگة دة جذگئنةتئندةرئ بار.

 بذل كةزةكتة، ونئث ناتيجةسئ زور بولدئ دةي الامئن. سةبةبئ جاس جذبايلار بالاسئنئث ومئرگة كةلؤئندةگئ قيئندئقتاردئ بئرگة كةشةدئ. مئسالئ، ماعان كةلگةن ايةلدةر، بوسانعان ؤاقئتئندا ءوزئنئث اؤئرعان، قينالعان كةزئن كذيةؤئمةن بولئسكةندةي بولئپ، جاقسئ بوسانعانئن ايتادئ. بذل كةزدة ةر ادام دا ءسابيدئث دذنيةگة وثايلئقپةن كةلمةيتئنئن تذسئنةدئ. قايتا ةر ادام ايةل ادامداردئث اناتوميالئق ةرةكشةلئگئن قابئلدايدئ. مئسالئ، ةر ادامدار «ايتةؤئر بالا پايدا بولدئ» دةپ، دايئن دذنيةگة تاپ بولعانداي قابئلدايدئ. ال سول دذنيةنئث سةگئز ساعاتتئق قينالئسئن سةزئنبةيدئ دة.

 جالپئ، بذل قذبئلئستئ انا ذلتقا نة مئنا ذلتقا جات دةپ ةسةپتةمةيمئن، قايتا مةنتاليتةتئمئزگة ةنگئزگةن دذرئس سياقتئ. سةبةبئ قازاق حالقئ ذياثشئل حالئق بولعاندئقتان كوپ نارسةدة «انانئ بولمايدئ، مئنانئ بولمايدئ» دةپ وزئنة شةكتةؤ قويا بةرةدئ.

 بؤرحان ابدؤلحاكئم، ءدئني باسقارما قئزمةتكةرئ:

 - سةرئگئثمةن بئرگة بوسانؤ - قازاق داستذرئندة بذرئن-سوثدئ بولعان ةمةس، ول باتئستان كةلگةن نارسة. شاريعاتئمئز بويئنشا، بوسانؤعا كذيةؤئنئث كئرؤئ ماثئزدئ بولعان جاعدايدا، ياعني قاسئندا اناسئ، جاقئن تؤئسقاندارئ بولماعان كةزدة عانا رذقسات ةتئلةدئ. ايةل بوسانئپ جاتقاندا قيئن جاعدايدا بولادئ عوي، سوندئقتان قاسئنا تؤئستارئنان، جاقئندارئنان قولداؤ جاساپ تذرعانئن قالايدئ، بذل جةردة ةنةسئ مة، ءسئثلئسئ نة اپكةسئ كئرةدئ قالاسا. ال تؤئسقاندارئ جوق بولعان جاعدايدا عانا نةمةسة دارئگةرلةرگة كومةگئ قاجةت بولعان جاعدايدا كذيةؤئنئث كئرؤئنة بولادئ. كئرگةن بويدا دا ايةلئنة جاي عانا قاراپ تذرماي، ايةلئنة قولداؤ كورسةتئپ، دارئگةرلةرگة كومةكتةسئپ، كةرةك-جاراعئن الئپ بةرئپ تذرؤئ كةرةك. ال بئلايشا شاريعات رذقسات بةرمةيدئ.

  ءيا، زاماننئث وزگةرؤئن وسئدان دا بايقاؤعا بولاتئن شئعار. سةبةبئ كةشةگئ كذنگة ذثئلةتئن بولساق، ةرتة كةزدةرئ تولعاق قئسقان انانئ تاجئريبةسئ مول، ذلكةن ايةلدةر بوساندئرئپ الاتئن بولعان. ال قازاقتئث ازاماتتارئ ايةلدةرئنئث ايئ-كذنئ جاقئنداعاندا، ساياتشئلئق قذرئپ، اؤئلدان جئراق ساپارلاپ كةتئپ، تئنئشتالدئ-اؤ دةگةن شاعئندا اؤئلعا ورالعان. كةلگةن بةتئندة الدئنان جاس بالالار شئعئپ، قؤانئشتئ حابارئن جةتكئزئپ، «ءسذيئنشئ» سذراعان. ةندةشة، وزگة ةلدئث كةيدة ةرسئ نة دذرئس قئلئعئن اجئراتا الماي قالئپ، باتئس ةلئنة ةلئكتةمةس بذرئن، ءار نارسةنئ ءوزئمئزدئث زةردةدةن وتكئزئپ، شاريعات زاثئنا باعئنعانئمئز ءجون شئعار...

 نذرسذلؤ مئرزاحمةت

 «ايقئن» گازةتئ

سوڭعى جاڭالىقتار