قازاقستان ي ئ ذ-داعئ ءتوراعالئعئ ارقئلئ بذعان دةيئن يسلام الةمئنةن قول ءذزئپ كةلگةن مادةني-ساياسي بايلانئستارئن قايتا جاثعئرتتئ - ة.قازئحانوأ

استانا. 16- تامئز. قازاقپارات - قازاقستاننئث سئرتقئ ساياساتتاعئ سالماقتئ قادامئ حالئقارالئق ارةنادا مويئندالئپ كةلةدئ.
None
None

ةل تاريحئنداعئ ةث ءبئر ةلةؤلئ كةزةث بولعان 2010- جئلعئ ةؤروپاداعئ قاؤئپسئزدئك پةن ئنتئماقتاستئق ذيئمئنا قازاقستاننئث ءتوراعالئعئ بارئسئندا دا بذل ايقئن اثعارئلعان ةدئ. سودان كةيئنگئ كةزةثدة يسلام ئنتئماقتاستئق ذيئمئنئث تئزگئنئن قولعا العان ةلئمئزدئث ءبئرقاتار باستامالارئ كةثئنةن قولداؤ تاؤئپ وتئرعانئ دا شئندئق. وسئعان وراي، قازاقستاننئث سئرتقئ ساياسات أةدومستأوسئنئث باسشئسئ ةرجان قازئحانوأپةن اثگئمة بارئسئندا ي ئ ذ شةثبةرئندةگئ جانة باسقا دا باعئتتاعئ اتقارئلعان شارالارعا، جةتكةن جةتئستئكتةرگة نازار اؤدارئلدئ.

- مينيستر مئرزا، قازاقستان 2011- جئلعئ ماؤسئم ايئنئث سوثئنا تامان استانادا سئرتقئ ئستةر مينيسترلةر كةثةسئنئث 38- سةسسياسئن قابئلداپ، يسلام ئنتئماقتاستئق ذيئمئنا ءتوراعالئق جاساعانئنا ءبئر جئلدان استام ؤاقئت ءوتتئ. وسئ كةزةثنئث ءوزئ بةلگئلئ ءبئر قورئتئندئلار جاساؤعا مذمكئندئك بةرةتئنئ ءسوزسئز. ةندةشة قازاقستاننئث ذيئمعا ءتوراعالئق قئزمةتئنئث نةگئزگئ ناتيجةلةرئ تؤرالئ ايتا كةتسةثئز؟

- راسئندا، قازاقستان ءتوراعالئعئ زاماناؤي تاريحئمئزدئث وزگةرئسكة تولئ كةزةثئنة، يسلام الةمئندةگئ راديكالدئ ساياسي جانة الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق قذبئلئستار مةزگئلئنة تاپ كةلدئ. وسئدان ءبئر جئل بذرئن ي ئ ذ سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئ كةثةسئنئث 38- سةسسياسئنئث اشئلؤئ بارئسئندا پرةزيدةنت ن.نازاربايةأتئث يسلام قوعامئن پايدا بولعان قارجئلئق-ةكونوميكالئق داعدارئستان شئعارؤ ماقساتئندا الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق جانة ساياسي جاثعئرتؤدئث قاجةتتئلئگئ تؤرالئ باستامانئ كوتةرگةنئ كةزدةيسوق ةمةس.

 مةملةكةت باسشئسئ مذسئلمان قاؤئمداستئعئ ةلدةرئ ئشئندةگئ جةتةكشئ ون ةكونوميكا توپتارئنئث ديالوگ الاثئن، شاعئن جانة ورتا بيزنةستئ قولداؤ قورئن، ي ئ ذ شةثبةرئندة ازئق-تذلئكپةن ءوزارا كومةك كورسةتؤ جذيةسئن قذرؤ سةكئلدئ تاعئ دا باسقا ءبئرقاتار كةث اؤقئمدئ باستامالاردئ ورتاعا سالدئ. قازاقستاننئث جاثارتؤ باستاماسئ ذيئمنئث مذشة-مةملةكةتتةرئ مةن ينستيتؤتتارئنئث قئزؤ قولداؤئن تاپتئ. يسلام بانكئ اتالعان ةكونوميكالئق باستامالاردئ جذزةگة اسئرؤدئ جاقئن جئلدارعا ارنالعان قازاقستانمةن ةلدئك ارئپتةستئك ستراتةگياسئنا قوستئ. ي ئ ذ شةثبةرئندة استانادا شتاب-پاتةرئن ورنالاستئرا وتئرئپ، ازئق-تذلئك بويئنشا ءوزارا كومةك كورسةتؤ قورئن قذرؤعا قاعيداتتئ قولداؤ الئندئ. قازئرگئ تاثدا ساراپشئلار ونئث جارعئسئ مةن جذمئس ئستةؤ ةرةجةسئن بةلسةندئ تالقئلاؤدا.

جالپئ، ي ئ ذ قئزمةتئن جاثعئرتؤ سالاسئندا ناقتئ ناتيجةلةرگة قول جةتتئ دةپ ايتؤعا بولادئ. يسلام كونفةرةنسياسئ ذيئمئنئث اتاؤئن يسلام ئنتئماقتاستئق ذيئمئ اتئنا وزگةرتؤ تؤرالئ تاريحي شةشئم دة استانادا قابئلداندئ، بذل ونئث ايتارلئقتاي ءتيئمدئ حالئقارالئق بئرلةستئككة ترانسفورماسيالانؤئن بئلدئرةدئ. سونداي-اق، ي ئ ذ مذشة-مةملةكةتتةر باسشئلارئنئث دةثگةيئندةگئ كةزدةسؤلةردئ بةلسةندةندئرؤ تؤرالئ كةلئسئم جاسالدئ. جارعئسئ مةن قئزمةت جاساؤ ولشةمدةرئ بةلگئلةنگةن ي ئ ذ-دا ادام قذقئقتارئ جونئندةگئ دةربةس تذراقتئ كوميسسيا قذرؤ سةكئلدئ ماثئزدئ ماسةلة دة ءوز شةشئمئن تاپتئ. ساراپشئلاردئث پئكئرئنشة، بذل ي ئ ذ-نئ قايتا برةندتةؤ اياسئندا جانة مذسئلمان ةلدةرئندةگئ ازاماتتئق قوعامنئث ينستيتؤسيونالدئ نةگئزئن نئعايتؤدا ايتارلئقتاي ماثئزدئ وقيعا.

بذدان بولةك، ي ئ ذ سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئ كةثةسئنئث 38- سةسسياسئنئث استانالئق دةكلاراسياسئ جالپئ العاندا جاثعئرتؤ ذدةرئسئن ورتاق قامتيتئن باعئتتا ذيئمنئث جاثا ساپالئ باعدارلامالئق قذجاتئنا اينالدئ.

وسئلايشا، قازاقستان ءتوراعالئعئنئث باستئ جةتئستئكتةرئنئث ءبئرئ يسلام قوعامئنئث الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق جانة ساياسي جاثارؤئنا كذشتئ سةرپئلئس بةرؤ بولئپ تابئلادئ. قازاقستاندئق ءتوراعالئق نازارئندا ليأيا، سيرياداعئ جاعدايلاردئث دامؤئ، سوماليدةگئ گؤمانيتارلئق داعدارئستئ ةثسةرؤ سةكئلدئ ماسةلةلةر دة بولدئ. اتاپ ايتقاندا، ءبئزدئث ءتوراعالئقتئث قولداؤئمةن جذزةگة اسئرئلعان كةث اؤقئمدئ ناؤقاندار ناتيجةسئندة ي ئ ذ مذشة-مةملةكةتتةرئمةن 500 ميلليون ا ق ش دوللارئ كولةمئندة قاراجات جينالدئ.

سونئمةن قاتار، قازاقستان پالةستينا حالقئنئث ءوز مةملةكةتتئلئگئن مويئنداؤ مةن 1967- جئلعئ شةكارا بويئنشا پالةستينالئق تاؤةلسئز مةملةكةت قذرؤعا دةگةن ذمتئلئسئنا حالئقارالئق قولداؤدئ جذمئلدئرؤ ئسئندة قوماقتئ ذلةس قوستئ. سونداي-اق، ة ق ئ ذ مةن ي ئ ذ سةكئلدئ ءئرئ حالئقارالئق ذيئمداردا ءبئرئزدئ ءتوراعالئق ةتؤئمئز بئزگة وركةنيةت ارالئق بايلانئستاردئ دامئتؤ مةن باتئس پةن مذسئلمان الةمئ اراسئندا وزئندئك كوپئر رةتئندة مازمذندئ ذلةس قوسؤعا ةرةكشة مذمكئندئك بةردئ.

- قازاقستاندئق ءتوراعالئق اياسئندا وتكئزئلگةن ءئس-شارالارعا دا توقتالئپ وتسةثئز؟

- ونداي شارالاردئث تةك اؤقئمدئلارئن عانا اتاپ وتةيئن. مئسالئ، وتكةن جئلئ يسلام الةمئندةگئ باستئ كةزدةسؤ بولعان ي ئ ذ سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئ كةثةسئنئث 38- سةسسياسئمةن قاتار، استانادا 7- بذكئل الةمدئك يسلام ةكونوميكالئق فورؤمئ، دةنساؤلئق ساقتاؤ مينيسترلةرئنئث 3- يسلام كونفةرةنسياسئ، قورشاعان ورتانئ قورعاؤ مينيسترلةرئنئث 4- يسلام كونفةرةنسياسئ، سونئمةن قاتار ئستامبذلدا ي ئ ذ اتقارؤشئ كوميتتةتئنئث وتئرئسئ (سومالي جونئندة، 2011 - جئلعئ 30 - قاراشا)، نيؤ-يوركتا (ليأيا جونئندة، 2011 - جئلعئ 23 - قئركذيةك) جانة جيددادا (سيريا جونئندة، 2011 - جئلعئ 30 - قاراشا)، ي ئ ذ-ة و فورماتئنداعئ وتئرئس، ب ذ ذ با اياسئندا س ءئ م باسشئلارئنئث ذيلةستئرؤ كةزدةسؤئ ءوتتئ.

 سونئمةن قوسا، ي ئ ذ مذشة-مةملةكةتتةرئ مةن باس حاتشئلئعئنئث سذراؤئمةن قازاقستان وكئلدةرئ تؤنيس پةن الجيردةگئ پارلامةنتتئك سايلاؤعا، قئرعئزستانداعئ پرةزيدةنت سايلاؤئنا ذيئم ميسسياسئ قاتارئندا باقئلاؤشئ رةتئندة قاتئستئ. ءاربئر شارانئ ذيئمداستئرؤ استارئندا بئرنةشة مينيسترلئكتةر مةن أةدومستأولاردئث قئزؤ جانة ءبئرئزدئ جذمئسئ جاتئر. سوندئقتان دا، سئزدةر ارقئلئ مذمكئندئكتئ پايدالانا وتئرئپ، ءوز ارئپتتةستةرئمة - مةملةكةتتئك ورگانداردئث باسشئلارئنا ءبئزدئث ورتاق جذمئسئمئزدا كورسةتئلگةن ئنتئماقتاستئق رؤحئ ءذشئن العئسئمدئ بئلدئرگئم كةلةدئ.

- جالپئ قازاقستاننئث ذيئمداعئ ءتوراعالئعئ قالاي باعالانؤدا؟

- وزةكتئ ماسةلةلةر بويئنشا قازاقستاننئث بةلسةندئ ءئس-ارةكةتئ مةن سالماقتئ ذستانئمئ ارئپتةستةر تاراپئنان جوعارئ باعالانئپ جاتئر. ءبئزدئث ءتوراعالئعئمئز وسئ جئلدئث ماؤسئم ايئندا دجيبؤتيدة اياقتالؤئ كةرةك بولاتئن. الايدا بةلگئلئ سةبةپتةرگة بايلانئستئ ذيئم قازاقستاندئ ءوز جذمئسئن 2012- جئلدئث قاراشا ايئنئث ورتاسئنا دةيئن جالعاستئرؤدئ سذرادئ. ونئث ذستئنة، ءبئزدئث توراعالئعئمئز ناتيجةسئندة ي ئ ذ حاتشئلئعئ ذيئمنئث بةس ايماقتئق ورتالئقتارئنئث ءبئرئن قازاقستاندا ورنالاستئرؤ جونئندة ذسئنئسپةن شئققانئن ةسكة سالعئم كةلةدئ. بذل ءبئزدئث قئزمةتئمئزگة بةرئلگةن جوعارئ باعا جانة قازاقستاننئث كذش-جئگةرئمةن ءتوراعالئق لاؤازئمدا يسلام الةمئندة جيناعان سةنئمئنئث بةلگئسئ دةپ بئلةمئن.

 وسئعان وراي، ي ئ ذ باس حاتشئسئ ةكمةلةددين يحسانوگلؤ: «قازاقستاننئث ي ئ ذ سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئ كةثةسئندةگئ ءتوراعالئعئ ي ئ ذ سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئ كةثةسئنئث ءتوراعاسئنا قويئلاتئن تالاپ دةثگةيئن كوتةردئ جانة بولاشاقتا ذيئمنئث مذشة-مةملةكةتتةرئ قاتارئنان بولاتئن ءتوراعالار ءذشئن لايئقتئ باعدار بولماق» دةگةن بولاتئن.

- ةرجان حوزة ذلئ، الةمدة جانة سوثعئ كةزدةرئ ءبئزدئث ةلدة دة ورئن الئپ وتئرعان ةكسترةميستئك پيعئلدار ءتئپتئ حالئقتئث بولئگئندة يسلام ئنتئماقتاستئق ذيئمئنا قاتئستئ دا ذرةي سةزئمئن تؤدئرئپ وتئرعان جوق پا؟ وسئعان قاتئستئ الگئندةي ويداعئ جذرتشئلئققا نة ايتا الار ةدئثئز؟

- مةن بذنداي ذرةيلةردئث تولئعئمةن نةگئزسئز جانة يسلاموفوبياعا بةلشةسئنةن باتقان باتئستئث جاثعئرئعئ دةپ ايتار ةدئم. اتاؤئنا قاراماستان، 1969- جئلئ قذرئلعان ذيئم ءدئني ذيئم بولئپ سانالمايدئ. ي ئ ذ زايئرلئ پرينسيپتةردئ نةگئزگة الاتئن جانة ءذش ءدئني توپتئ - ازيالئق (15 ةل)، ارابستاندئق (22 ةل) جانة افريكالئق، سونداي-اق سؤرينام (وثتذستئك امةريكا) مةن البانيانئ (ةؤروپا) وكئلةت ةتةتئن 57 مةملةكةتتةن تذرادئ. ي ئ ذ ةرةكشةلةيتئن وزگةشةلئكتةردئ ونئث يسلام رؤحاني قذندئلئقتارئنئث جالپئلاما تانئلعان يگئلئگئمةن باسشئلئق ةتةتئندئگئنةن بايقاؤعا بولادئ.

- 2012- جئلدئث 15- اقپانئندا مةملةكةت باسشئسئ قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث «يسلام كونفةرةنسياسئ ذيئمئ جارعئسئن راتيفيكاسيالاؤ تؤرالئ» زاثئنا قول قويدئ. بذل ساياسي جانة تاريحي ماثئزدئ شةشئم ءبئزدئث ةلئمئزدئث مارتةبةسئن ذيئمنئث تولئققاندئ مذشةسئ رةتئندة بةكئتةدئ. ءبئراق، نةلئكتةن بذل قازئر عانا قولعا الئندئ؟ قازاقستان ي ك ذ-دا 1995 - جئلدان قاتئسادئ ةمةس پة؟

- راسئندا، قازاقستان 1995- جئلدئث 9- جةلتوقسانئنان باستاپ گأينةيا رةسپؤبليكاسئنئث كوناكري قالاسئندا وتكةن ي ك ذ (قازئرگئ اتاؤئ ي ئ ذ) سئرتقئ ئستةر مينيسترلةر كةثةسئنئث شةشئمئمةن ي ك ذ-نئث مذشةسئنة اينالدئ. الايدا، 2008 - جئلعا دةيئن ءوز كذشئندة بولعان ي ك ذ-نئث 1974 - جئلعئ جارعئسئنا سايكةس، مذشة-مةملةكةتتةرمةن وعان مئندةتتئ تذردة قول قويئپ، راتيفيكاسيالاؤ قاراستئرئلماعانئن بارلئعئ بئلة بةرمةيدئ. 2008 - جئلدئث 14 - ناؤرئزئندا داكار قالاسئندا (سةنةگال) وتكةن ي ك ذ 11- سامميتئ بارئسئندا ذيئمنئث جاثا جارعئسئ قابئلداندئ. بذل جارعئ توزئمدئلئك، تةثدئك، ادئلدئك جانة ادامگةرشئلئك سةكئلدئ امبةباپ قذندئلئقتارعا نةگئزدةلگةن. سونئمةن قاتار، قذجاتتا حالئقارالئق بةيبئتشئلئك پةن قاؤئپسئزدئككة قولعابئس ةتؤ، مذشة-مةملةكةتتةردئث ةگةمةندئگئن، تاؤةلسئزدئك پةن ايماقتئق تذتاستئعئن سئيلاؤ تؤرالئ باپتار بةكئتئلگةن.

 جاثا جارعئنئث مئندةتتئ تذردة راتيفيكاسيالاؤ تؤرالئ باپتارئنا سايكةس، قازاقستان ءتيئستئ جذمئستاردئ اتقارئپ، ةلئمئزدئث اتا زاثئنا باسئمدئق بةرة وتئرئپ، ذيئمنئث نةگئزئن قالاؤشئ قذجاتتئ راتيفيكاسيادان وتكئزدئ. قازئرگئ ؤاقئتتا مةملةكةتتئك مةكةمةلةرمةن ي ئ ذ ةكونوميكالئق بلوگئنا قاتئستئ كةلئسئمگة قول قويؤ بويئنشا ءتيئستئ جذمئستار اتقارئلؤدا.

- سولتذستئك افريكا مةن تاياؤ شئعئستا ورئن الئپ وتئرعان جاعدايلار قازاقستاننئث  ي ئ ذ سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئ كةثةسئنة ءتوراعالئعئنا تذسپا-تذس كةلدئ. «اراب كوكتةمئ» ذيئمعا مذشة-مةملةكةتتةردئث ءبئرقاتارئندا ساياسي ةليتانئث راديكالدئ تذردة اؤئسؤئنا جانة وسئ ايماقتارداعئ تذراقسئزدئققا سةبةپ بولدئ. وسئ وقيعالار ءتوراعالئقتئث باسئمدئقتارئنا قالاي اسةر ةتتئ جانة قانداي ءئس-ارةكةتتةر قابئلداندئ؟

- ارينة، سولتذستئك افريكا مةن تاياؤ شئعئستا ورئن العان وقيعالار مةن «اراب كوكتةمئ» ءبئزدئث ي ئ ذ-داعئ ءتوراعالئعئمئزعا بةلگئلئ ءبئر تذزةتؤلةر ةنگئزدئ. ءبئراق، بذل جاعدايلار ءبئزدئ قاپئدا قالدئرعان جوق. ءتوراعالئققا دايئندئق كةزئندة ءبئز اتالعان ايماقتارداعئ مذمكئن بولاتئن جاعدايلاردئث دامؤ سسةناريلةرئن، ولاردئث سةبةپتةرئ مةن سالدارئن جالپئ قاراستئرعان بولاتئنبئز. ليأيا داعدارئسئنئث شةشئمئ تابئلعان سوث ءبئزدئث ةندئگئ نازارئمئز سيريانئث باسئنداعئ قايعئلئ جاعدايدئث ورشؤئنة اؤئپ وتئر.

ي ئ ذ شةثبةرئندةگئ ءبئزدئث كذش-جئگةرئمئز مذشة-مةملةكةتتةردئث جالپئ ذستانئمدارئن قذرؤعا، تاراپتاردئث قانتوگئستةردئ توقتاتؤعا، سونداي-اق ك.اننان جوسپارئن جذزةگة اسئرؤعا دةگةن جئگةرئن قولداؤعا، سيريا حالقئنا گؤمانيتارلئق كومةك كورسةتؤگة ءوز سةپتئگئن تيگئزدئ. الايدا، جاعداي ودان سايئن ؤشئعئپ وتئرعانئ بةلگئلئ. تاياؤ شئعئستاعئ حالئقارالئق جاعدايلاردئ ذنةمئ نازارعا الئپ جذرگةن ادامدار ءذشئن ي ئ ذ-داعئ مذشة-مةملةكةتتةردئث سيريالئق ماسةلةگة قاتئستئ ذستانئمدارئ ءبئرتةكتئ ةمةس ةكةندئگئ جانة ايتارلئقتاي ءبئر-بئرئنةن الشاق ةكةندئگئ قذپيا ةمةس دةپ ويلايمئن. وسئلايشا، ءبئرقاتار ةلدةر اراب مةملةكةتتةرئ ليگاسئ اياسئنداعئ سةكئلدئ قاقتئعئستئث باستاپقئ دةثگةيئندة-اق رةسمي داماسكئگة قاتئستئ شارا قابئلداؤ قاجةت دةپ سانادئ، ءتئپتئ سيريانئ ي ئ ذ-نان شئعارؤعا دةيئن باردئ.

جالپئ العاندا، وسئناؤ كذردةلئ جاعداياتتار بارئسئندا ي ئ ذ سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئ كةثةسئندةگئ ءبئزدئث ءتوراعالئعئمئز كوپجاقتئ ديپلوماتيامئزعا سئن بولدئ. ويتكةنئ، سيريا ماسةلةسئندة كوپتةگةن ايماقتئق جانة الةمدئك دةرجاأالاردئث مذددةلةرئ كارتاعا تئگئلدئ، كةي جاعدايدا ءبئزدئث ةلئمئز ءتوراعا رةتئندة بةلگئلئ قئسئمداردئ باستان كةشئردئ. قازاقستان بذل جاعدايدا ءوزئن دةربةس ماقساتتاردئث سوثئنان كةتپةيتئن جانة باسقالاردئث سئلتةؤئمةن جذرمةيتئن تاؤةلسئز بروكةر رةتئندة تانئتتئ دةپ بئلةمئن. قازاقستاننئث ءتوراعا رةتئندةگئ سيرياداعئ جاعداي بويئنشا سالماقتئ جانة تةثگةرئمدئ امالدئ ساقتاؤداعئ قاعيداتتئ ذستانئمئ، وسئ باعئتتاعئ قازاقستان جاساعان ذلكةن جذمئس ذيئم ئشئندةگئ بئتئراثقئلئقتان ساقتاپ قالدئ دةسةك ارتئق ايتقان بولمايمئز.

- پالةستينا ماسةلةسئ ي ئ ذ كذن تارتئبئندةگئ ئرگةتاستئ ماسةلةسئ، ذيئمنئث قذرئلؤئنا سةبةپشئ بولئپ تابئلادئ. قازاقستان تاراپئنان وسئ ماسةلةگة قانداي نازار اؤدارئلؤدا؟

- قازاقستان پالةستينا حالقئنئث ب ذ ذ-عا تولئققاندئ مذشة بولؤعا تالپئنئستارئن قولداؤدئ جذمئلدئرؤ ئسئنة ماثئزدئ ذلةس قوسقانئن اتاپ وتكئم كةلةدئ. ءدال ءبئزدئث ي ئ ذ جئل سايئنعئ ذيلةستئرؤ كةزدةسؤئندةگئ ءتوراعالئعئمئز كةزةثئندة وتكةن ب ذ ذ باس اسسامبلةياسئنئث 66- سةسسياسئندا مذشة-مةملةكةتتةردئث ءتيئستئ شةشئمئ قابئلداندئ. ءبئز يؤنةسكو-دا دا ءوزئمئزدئث پالةستيناعا دةگةن قولداؤئمئزدا ءبئرئزدئلئك تانئتتئق. وسئ جئلدئث ماثئزدئ وقيعاسئنئث ءبئرئ قازاقستان جةتةكشئلئگئمةن ءي ئ ذ مةن أاتيكان اراسئنداعئ تئكةلةي كةلئسسوزدةر وتكئزؤئ بولدئ. بذل ءوز كةزةگئندة أاتيكان مةن يزرايل اراسئنداعئ كةلئسسوزدةردة پالةستينا مذددةسئن ةسةپكة الؤ ماسةلةسئ جونئندةگئ ءوزارا تذسئنئستئككة قول جةتكئزؤگة الئپ كةلدئ.

- بارشاعا بةلگئلئ، ترانس شةكارالئق وزةندةردئ قولدانؤ قازاقستان ءذشئن وزةكتئ ماسةلة بولئپ قالئپ وتئر. 2011 - جئلدئث 13-14 - شئلدةسئندة استاناداعئ ي ئ ذ سؤ كونسةپسياسئن جاساپ شئعارؤ جونئندةگئ ساراپتامالئق وتئرئسئندا سؤ رةسؤرستارئن ءتيئمدئ پايدالانؤ - بذل ي ئ ذ بارلئعئ دةرلئك مذشةلةرئنئث ماسةلةسئ ةكةندئگئ انئقتالدئ. وسئ ماسةلةدةگئ قازاقستان مذددةسئ نازارعا الئنادئ ما، جانة بذل باعئت بويئنشا ذيئمنئث كةلةسئ قادامدارئ قانداي بولماق؟

- ءبئز ورتالئق ازيالئق وثئردة سؤ رةسؤرستارئن ءتيئمدئ، راسيونالدئ تذردة جانة قاؤئپسئز پايدالانؤ ماسةلةسئ بويئنشا ئنتئماقتاستئقتئ جانة بذل باعئتتاعئ ءوزارا ئقپالداستئق فورماسئنئث كةثةيؤئن قولدايمئز. راسئندا، قاؤئپسئز سؤ رةسؤرستارئن پايدالانؤ ماسةلةسئ ي ئ ذ كذن تارتئبئندةگئ ايتارلئقتاي وزةكتئ ماسةلة. 2012 - جئلئ 5-6 - ناؤرئزدا ئستامبذلدا ي ئ ذ سؤ رةسؤرستارئ جونئندةگئ مينيسترلةر كونفةرةنسياسئندا قابئلدانعان ي ئ ذ سؤ كونسةپسياسئ ي ئ ذ اؤماعئندا سؤ رةسؤرستارئن قولدانؤ قاؤئپسئزدئگئن قامتاماسئز ةتؤ ماسةلةسئن جان-جاقتئ ساراپتامالاؤ ءونئمئ بولئپ تابئلادئ. ونئث قاتارئندا جةرلةردئث شولةيتتةرگة اينالؤئ، سؤ كةثئستئكتةرئن لاستاؤ مةن تذزداندئرؤ جانة باسقا دا كوپتةگةن ماسةلةلةر بار.

ةث باستئسئ، وندا مةملةكةتتةردئث سؤ رةسؤرستارئن ءتيئمدئ جانة قاؤئپسئز قولدانؤ بويئنشا جالپئ پئكئرلةرئ كورسةتئلگةن جانة اتالعان سالادا بئرلةسكةن ناقتئ عئلئمي باعدارلامالار مةن جوبالاردئ كةثةيتؤگة شاقئرادئ.

ءبئز ءذشئن بذل قذجات ورتالئق ازيا ةلدةرئمةن سؤ رةسؤرستارئن پايدالانؤ سالاسئ جونئندةگئ ئنتئماقتاستئق بويئنشا قوسئمشا پلاتفورما بولئپ تابئلادئ. سول ءذشئن ي ئ ذ اياسئنداعئ ارئپتةستةرئمئزبةن اتالعان كونسةپسيانئ جذزةگة اسئرؤعا باسئمدئق سالؤ ءذشئن ءوزارا ئقپالداستئققا دايئنبئز.

- ةرجان حوزة ذلئ، قاتارداعئ قازاقستاندئقتاردئ ةث الدئمةن وسئ ءتوراعالئقتئث ءبئزدئث ةلئمئزگة پايداسئ، قئرؤار قاراجاتقا اتقارئلعان قئمبات شارالاردئ جاساؤدئث ماقساتئ مةن قازاقستان ءذشئن وسئ ءتوراعالئق اؤئرتپالئعئ نة ءذشئن قاجةت بولدئ دةگةن سذراقتار قئزئقتئرؤئ مذمكئن. ةندةشة وسئ سذراقتارعا ءسئزدئث جاؤابئثئز قانداي بولماق؟

- سئرتقئ ئستةر مينيسترلئگئ قازاقستاندا وسئنداي دةثگةيدةگئ حالئقارالئق شارالاردئ وتكئزؤ تؤرالئ شةشئم قابئلداي وتئرئپ، ةث الدئمةن ولاردئ ذيئمداستئرؤدئث ساياسي جانة ةكونوميكالئق ماقساتتئلئعئن، ناتيجةسئ مةن اسةرئن باستئ نازاردا ذستايدئ. جانة بذل تةك ي ئ ذ-داعئ ءتوراعالئققا عانا قاتئستئ ةمةس، كةز-كةلگةن حالئقارالئق فورؤمدارعا دا قاتئستئ. ةندئ، ءتوراعالئق پايداسئنا كةلةتئن بولساق، ونئث پايداسئ بار جانة ول كوپ قئرلئ. 1969 - جئلئ قذرئلعان يسلام ئنتئماقتاستئق ذيئمئ (ي ئ ذ) قاتئسؤشئلارئنئث سانئ، قامتيتئن گةوگرافيالئق اؤقئمئ جانة ارنايئ قذرئلئمدارئ بويئنشا ب ذ ذ-دان كةيئنگئ ةكئنشئ ءئرئ حالئقارالئق ذيئم بولئپ تابئلادئ.

 1995- جئلئ ي ئ ذ-عا تولئققاندئ مذشة بولعان قازاقستان بار بولعانئ ون بةس جئلدئث ئشئندة-اق جالپئ حالئق سانئ 1،5 ميلليارد ادامدئ قذرايتئن 57 مذشة-مةملةكةتتةردئ بئرئكتئرگةن ذيئمنئث بارلئق قاتئسؤشئلارئنئث ءبئراؤئزدان قولداؤئمةن ءتوراعالئققا كةلدئ. مةنئث ويئمشا، وسئنئث ءوزئ ءبئزدئث ةل ءذشئن زور تاريحي جةتئستئك. ونئث ذستئنة، بذل ءتوراعالئقتئث ءوزئ جاس بولسا دا بةلگئلئ ءبئر دةثگةيدة قالئپتاسقان مةملةكةتتئث ةندئ دامؤ جولئن باستاپ كةلة جاتقان وزگة ةلدةرمةن ءوزئنئث دامؤ تاجئريبةسئمةن بولئسئپ، ولارعا قول ذشئن بةرؤ مئندةتئن قامتيدئ دةسةك ارتئق ايتقاندئق ةمةس. ساياسي تذرعئدا ي ئ ذ قازاقستاننئث داؤئسئن «ايقئن» شئعارؤعا جانة ءوزئنئث سئرتقئ ساياسي ذستانئمئن كذشتئ مةملةكةتتةر كونگلومةراتئ ارقئلئ العا تارتؤعا مذمكئندئك بةرةدئ.

بذل رةتتة ناقتئ ئقپالداستئقتئث ايقئن بةلگئسئ رةتئندة ي ئ ذ ارنايئ ينستيتؤتئ - يسلام دامؤ بانكئمةن ئنتئماقتاستئقتئ العا تارتؤعا بولادئ. يسلام دامؤ بانكئنئث قازاقستانداعئ جالپئ پورتفةلئ 700 ميلليون ا ق ش دوللارئ شاماسئن قذرايدئ. يسلام دامؤ بانكئ مةن ق ر ذكئمةتئ اراسئنداعئ جاثارتئلعان ةلدئك ارئپتةستئك ستراتةگياسئ ءبئزدئث ئنتئماقتاستئقتئ جاثا دةثگةيگة كوتةرئپ، الةمدةگئ ةث ءئرئ قارجئ ينستيتؤتتارئنئث ينأةستيسيالارئن ةلئمئزدئث ةكونوميكاسئنا قذيئلؤئن ارتتئرادئ.

ءتوراعالئق شةثبةرئندة العاش رةت 2011-2015- جئلدارعا ارنالعان ورتالئق ازيا ةلدةرئمةن ئنتئماقتاسؤ تؤرالئ ي ئ ذ ءئس-شارا جوسپارئ قابئلداندئ. بذنئ ناقتئ انئقتالعان مةرزئمدةرئ مةن قارجئ رةسؤرستارئ بار ايماقتاعئ جان-جاقتئ ئنتئماقتاستئقتئ دامئتؤ تةتئگئ رةتئندة قاراستئرامئز. جوسپاردئث باستئ باعئتتارئنا ساؤدا جاعدايئ مةن ينأةستيسيالئق تارتئمدئلئقتئ جاقسارتؤ، ازئق-تذلئك قاؤئپسئزدئگئن جوعارئلاتؤ، قاؤئپتئ اؤرؤلارمةن كذرةس جونئندةگئ ايماقتئق ئنتئماقتاستئق، ذيئمداسقان قئلمئسپةن، زاثسئز ةسئرتكئ تاسئمالئ جانة زاثسئز ميگراسيامةن كذرةس سةكئلدئ وزةكتئ ماسةلةلةر قامتئلعان.

بذدان بولةك، 2015- جئلئ الماتئنئ «يسلام مادةنيةتئنئث استاناسئ» دةپ جاريالاؤئ مادةني بايلانئستاردئ كةثةيتؤگة كذشتئ سةرپئلئس بةرةدئ. ةگةر بذنئث الدئنداعئ جئلئ قازاقستان ة ق ئ ذ-دا ءتوراعالئق شةثبةرئندة باتئس نازارئن وزئنة اؤدارسا، ي ئ ذ-داعئ توراعالئعئمئزبةن ءبئز ءئس جذزئندة ءوزئمئزدئث زور تاريحئمئز بةن وركةنيةتتئ تئرشئلئگئمئزدئث جاثا قاباتئن اشتئق، بذعان دةيئن يسلام الةمئمةن قول ءذزئپ كةلگةن مادةني-ساياسي بايلانئستارئمئزدئ قايتا جاثعئرتئپ، جاثا دةثگةيگة شئعاردئق. ءتوراعالئق اياسئندا وتكئزئلگةن بارلئق كةشةندئ شارالار، مذسئلمان ةلدةرئمةن ساؤدانئ كةثةيتؤگة جانة يسلام ينأةستورلاردئث كةلؤئنة، قارجئ رةسؤرستارئن تارتؤ مةن يسلام بانكينگئن ةنگئزؤگة، ءبئزدئث ةلئمئزگة تؤريستةر اعئمئن ذلعايتؤعا جانة ءوزارا مادةني-رؤحاني بايؤعا ذلةس قوسا وتئرئپ، ءبئزدئث ةلئمئزدئث ازاماتتارئ ءذشئن ايتارلئقتاي ناتيجةلةر بةرئپ وتئرعانئنا سةنئمدئمئن. جانة قازاقستاننئث يسلام الةمئمةن جاقئنداسؤئنئث تيئمدئلئگئ ذزاق مةرزئمدئ كةزةثدة ودان ءارئ سةزئلة تذسةتئن بولادئ دةپ ويلايمئن.

- اثگئمةثئزگة راقمةت!

سوڭعى جاڭالىقتار