قازاقتئث قايسار ذلئ قايئسباي بالؤان

كذندةر ايدئ، ايلار جئلدئ جئلئستاتئپ جاتقان ءبئر كذنئ، ءبئر شابارمان، قذمئل ؤاثنئث قايئسبايدئ تويئنا شاقئرتقان حابارئن جةتكئزةدئ.
كةلةس قاريا كامةلةتكة تولئپ، كذشئ جةتئپ تذرعان قايئسبايدئ التاي جةرئندة دة بالؤانعا تذسئرؤدةن كوپ شةكتةيتئن. سويتسة دة، ذلئنئث قانداي سالاؤاتئ جةتةتئنئن كئم ءبئلسئن، ايتةؤئر، بايلار مةن بيلةر ذلئن ارنايئ قوناق ةتئپ، كذرةستئرمةسة دة، «ةل ءذشئن تؤعان ازامات قوي» دةپ، قادئر تذتاتئن. ةندئ مئنة، بذگئن قذمئل ؤاثنئث شئلدةدة وتكئزةتئن «اقتاس» جايلاؤئنداعئ تويئنا شاقئرؤئنا تاثئرقاپ، جئبةرمةيئن دةسة، ازؤلئ ؤاثنئث سالةمئ، جئبةرةيئن دةسة الدةنةدةن جازئم بولا ما دةپ الاثداپ وتئرعاندا، ذلئ قايئسباي:
- اكة، نةدة بولسا، بارئپ كةلةيئن، ءبئر نارسةگة ءجونسئز ذرئناتئن جاس تا ةمةسپئن عوي، سةنئثئز ماعان، - دةپ وتئنةدئ.
- بالام، بالؤاندئق دةگةننئث قاتةرئ كوپ بولادئ. بئرةؤ وشتةسةدئ، بئرةؤ قاستئق ئستةيدئ، ءتئپتئ، ءتئل-كوز بولؤئ دا مذمكئن، كذرةستة ءبئر جةرئث مةرتئكسة دة بةينةت قوي، سودان الاثدايمئن، - دةپ، بالاسئنا دةگةن جذرةك لةبئزئن بئلدئرة وتئرئپ، ازةر رذقساتئن بةرةدئ.
قايئسباي اكةسئنئث جذرةگئن تذسئنةدئ. ءوزئن 19 جاسقا دةيئن ةشكئممةن كذرةسؤگة رذقسات ةتپةگةن بولاتئن. ءبئر جولئ كورشئ اؤئلعا كةتئپ بارا جاتقان جولئندا، ءبئر وزةكتة ذيلئعئسئپ جاتقان ادامدار شوعئرئنا بارسا، قذدئققا ءتذسئپ كةتكةن اتان تذيةنئ شئعارا الماي جاتقانئن كورةدئ. قايئسبايدئ كورگةن وزئمةن تةتةلةس ازاماتتئث ءبئرئ: «اكاؤ، ةل ماپةلةگةن ةر ةدئث، كذشئثدئ اكةث قاشانعا دةيئن قورعايدئ؟ مذندايدا شئعارماعان كذش ارام ةمةس پة؟» دةپ مئث ساققا جذگئرتكةن سوث، بذعان نامئستانعان قايئسباي كيئمئن جةثئلدةتئپ الئپ، قذدئقتاعئ تذيةنئ ةكئ وركةشئنةن ئرعاپ تذرئپ ءبئر جاعئنا سذيرةپ تاستاي بةرةدئ. تذية ءبئر بايدئث تذيةسئ ةكةن. وسئ ماقتانئشپةن ذيئنة ورالعاندا اكةسئ ءبئر قؤانؤئ قؤانسا دا، «اتتةث، بالام-اي، ةندئ سةنئ مئنا ةل سذيرةلةي بةرةدئ-اؤ» دةپ مازالانادئ. سوندا قايئسباي اكةسئنة: «ات مئنسةثئز قؤاناسئز دا، كذرةسكةنئمة نةگة اشؤلاناسئز، اكة!» دةيدئ بالالئق ةركةلئگئن اثعارتئپ. بذعان قايئسبايدئث شةشةسئ ءماز بولئپ، كذلئپ، ذلئن باؤئرئنا تارتئپ: «جالعئز ذلسئث قارعام، جانئمئز سةنئث ذستئثدة عوي، اكةث رذقساتئن بةرگةن سوث، بارساث بارا عوي» دةپ باتاسئن بةرئپ، اتتاندئرئپ جئبةرةدئ.
قايئسباي «اقتاس» جايلاؤئنا كةلئپ، ماساتئداي قذلپئرعان دالا تابيعاتئمةن قوسا التئ تاؤلئقتئث ئعايئ مةن سئعايئ موري، باركول وثئرئندةگئ قازاق شونجارلارئ اق وردا، كوك شاتئرلارئن تئگئپ، مئنا ورتاعا ءتئپتئ ءسان-سالتانات قوسادئ.
قايئسباي ءؤالي بايدئث ذيئنة كةلئپ تذسكةندة، باي جاس تا بولسا قايئسبايعا قوشةمةت كورسةتئپ: «ازامات دةگةن ةلئنئث نامئسئن جوقتاپ، جئرتئسئن جئرتسا ازامات. كول قورعاعان قئزعئشتاي اكةث سةنئ قاشانعئ ماپةلةيدئ، ءوزئثدئ شاقئرعانئم مئنا قئزئقتئ كورسئن دةگةنئم. بذل رةت نةگئزئنةن ذيعئر بالؤاندارئ كذرةسةدئ. سةنئ كذرةستئرةيئن دةپ وتئرعانئم جوق. مذنداي ارئس الئپتارئن كورئپ كوز ايدئن بولساث، كةيئنگئگة جاقسئ دةپ شاقئرعانئم. مذندا ةمئن-ةركئن ءئشئپ-جةپ، سايراندا»، دةيدئ.
قايئسباي توي باستالعانشا ذيعئر بالؤاندارئنئث شئثتاس كوتةرئپ، لوم تةمئر ءيئپ، قذم تولعان داعارلاردئ توبةلةپ، جاتقانئن كورئپ، تاثئرقاپ، ءبئر ورايداء ؤالي بايدان مذنئث جايئن سذرايدئ.
- ذيعئرلاردئث ادةتئ، وسئلاي ئستةسة ذزاققا جذگئرةتئن ءيت سئندئ تارامئس بةرئك، قايسار بولادئ. اؤةلئ ولار كذشالا مةن مئستئث ذگئندئسئن ارالاستئرئپ، بئرةر قالاقتان ءئشئپ، بئرةر اي باعلان ةتئن جةپ سورپالانادئ. بذنئسئ بذلشئق ةتتةرئ مةن ءسئثئرئن كذشةيتةدئ دةيدئ ول.
كوپتةن كذتكةن دؤماندئ توي باستالدئ. ءتذرلئ-ءتذستئ جارئستار بئرةر اپتاعا سوزئلادئ. بالؤانداردئث دا جارئسئ كةلئپ، جةتةدئ. 20 بالؤاندئ وننان قاراما-قارسئ وتئرعئزئپ، اؤةلئ ةكئدةن 10 كةزةك كذرةستئرةدئ. ذتئق العان ونئن بةس كةزةك كذرةستئرئپ، قالعان بةسئن ةكئنشئ كذنئ كذرةستئرگةندة، ةث سوثئندا التئ تاؤلئققا اتئ ءمالئم ناسئر دةگةن بالؤان دارا قالادئ. قايئسباي ةل ئشئندة ءجذرئپ، كذرةسئپ جذرگةن ناسئردئ تانئماعان ةكةن. ءوزئ ءبئر جولئ قاراتوبةدةگئ قئرماندا جذرگةن ءبئر ادامنان قادئردئث ءذيئن سذراعاندا: «اناؤ جةردة» دةپ الدئندا جاتقان سوقامةن جول نذسقاپ، قئر كورسةتكةن ةدئ. قايئسباي دا «ا، بذلاي دا، بئلاي جذرةم عوي» دةپ الگئ سوقانئ ءبئر قولئمةن كوتةرئپ، ناسئردئث مةثزةگةن جاعئن نذسقاپ كةتة بةرگةن بولاتئن. مئنة، سول ازامات وسئ ةكةنئن تاني كةتئپ، جانئندا تذرعان ءؤالي بايعا: «مةن انانئ تانيمئن، قاراتوبةلئك ةمةس پة؟» - دةگةن ةدئ. ءؤالي دة باعانادان قايئسبايدئث قيمئلئن باعئپ وتئرسا كةرةك. «اناؤ ءبئر ءداؤ، بذل وثئردة بذعان تةث كةلةتئن بالؤان جوق»، - دةگةندة، قايئسباي جذلئپ العانداي «مةن ورتاعا شئقسام قايتةدئ؟» دةپ قالدئ. وسئ كةزدة تورةشئ ناسئردئ جذرةلةتئپ وتئرعئزئپ قويئپ، توثئرةگئنة اينالئپ: «مئنا تةثدةسسئز بالؤان - ناسئرعا قارسئ شئعاتئن كئم بار، شئعاتئن ةشكئم بولماسا، باس بايگةنئ وسئ الادئ!» دةپ جار سالادئ.
- مةن شئعامئن، مةن! - دةپ ساثقئلداعان داؤئسقا جينالعان ةل تذگةل قارايدئ. بئرةؤلةر: «مئنا قازاقتئث سورئ عوي» دةسة، بئرةؤلةر ونئ قاراعايدئث توشئنئنداي شئمئر ةتتةرئ مةن بذكئشتةؤ كةث جاؤئرئنئنئث اثعارلانئپ، يئعئ مةن موينئ تذتاسا بئتكةن تذلعاسئنان ذمئتتةنئپ: «مئناؤ دا بةكةر جان ةمةس قوي» دةپ دؤئلداسادئ.
كذرةس مايدانئنا جةتئپ بارعاندا، ناسئر دا قايئسبايدئ تاني كةتةدئ دة «سةنبئسئث، قازاق!» دةيدئ. جارشئ كذرةس ءتارتئبئن ذعئندئرئپ، كذرةستئرؤگة ازئرلةنةدئ. قايئسبايدئث بةلئندةگئ قاباتتاپ بايلاعان قايئستئ شةشكئزئپ، جاتئپ: «ذيعئر كذرةسئ بويئنشا ءبئر ساننان بةلبةؤ بايلاپ، تذسةسئث» دةيدئ. قايئسبايدئث مذنداي كذرةستئ كورگةنئ وسئ ةدئ. بذل تارتئپكة بوي ذسئنباسئنا امالئ جوعئن اثعارئپ، ماقذلداي بةرةدئ. ناسئر قايئسبايدئث بةلبةؤ تاققان اياعئنان ذستاپ وزئنة تارتئپ، ءبئر اياعئن شابئنا جئبةرئپ قئلتاسئنان قاعا، كوتةرمةكشئ بولادئ. قايئسباي وعان كةلتئرمةي ناسئردئث شاتئنا بويلاعان اياعئمةن ئشتةن شالئپ، كوتةرگةن كذيئ جةرگة قويئپ كةتكةندة جينالعان توپ ءدذر ةتئپ ورنئنان تذرئپ كةتةدئ. ءبئراق، جارشئ: «ةكةؤئ تةث جئعئلدئ» دةپ تةرئس ذكئم شئعارئپ، قايتا كذرةسؤدئ بذيئرادئ. قايئسباي مئناؤ ادئلةتسئزدئككة ابدةن شيرئعادئ. ناسئر ةندئ بةلدةسئپ كذرةسؤدئ ايتادئ. قايئسباي مذنداي كذرةستة قالايدا ءوزئنئث ذتارئنا ابدةن سةنئپ، ناسئرعا جانة بةلئن ةمئن-ةركئن ذستاتتئ. ناسئر اككئلئگئنة باسئپ، قايئسبايدئ ئشتةن باسئمةن تئرةپ، ةكئ قئلتاسئنان الئپ، تئك كوتةرئپ اكةتپةكشئ بولادئ. قايئسباي ونئ جاؤئرئنئنان باسا، تاقئمئنئث استئنا جذمئرلاپ ةنگئزئپ، ءبئر ءبذرئپ، شالقالاتا جئعئپ، باسئنان اتتاپ كةتةدئ.
ناسئرعا كذشئ ةركئن جةتةتئن مئنا قازاققا ةندئ قارالئق ئستةؤگة كةلمةسئن اثعارعان جارشئ امالسئز قايئسبايدئث وث بئلةگئن كوتةرئپ، باس بالؤاننئث ذتئلعانئن جاريالايدئ.
ويلاماعان جةردةن التئ تاؤلئقتئث ايبارئن قايتارئپ، قازاقتئث مارتةبةسئن ءبئر كوتةرئپ تاستاعان قايئسبايدئ ءؤالي ورداسئنا اكةتةدئ. ءتامام قازاق مارة-سارة بولئپ، بالؤاندارئنئث اتئن شارتاراپقا جايادئ.
قايئسباي وسئ ذتئقپةن ذيئنة ورالعاندا،ءاكةسئ مةن شةشةسئ انادايدان دودا بولئپ الدئنان شئعادئ. قؤانعانئنان با، الدة الاثداپ ساعئنعانئنان با، ةكةؤئ دة قايئسبايدئ قذشاقتارئنا باسئپ، سذية بةرةدئ. قايئسباي باسقا جذلدةسئن قذمئلداعئ ةلگة تاراتسا دا اتا-اناسئنا ساقتاپ قالعان ءبئر تايتذياعئن جانئنان الئپ شئعئپ، اكةسئنة ذستاتادئ. اكةسئ وعان :
- جئعاتئنئثدئ بئلةمئن عوي، بالام، 16 جاسئثدا شئثگئلدة ذتئق بةرمةي جذرگةن وتئزدئ ةثسةرگةن بالؤانعا ءوزئم سالعاندا بارعان جةردةن باقايئثا ئلمةي لاقتئرعانئثدئ كوزئم كورگةن، اناؤ كوتةرئپ قويعان تاستارئثدئ ون جئگئت جئلجئتا الماي جاتقاندا، «قاراتوبةلئك قارا ديؤ» دةگةنئث سةنئث قاسئثدا بالؤان با؟ ءبئراق، سوندا دا ذيقئ-كذلكئ كورمةي الاثداؤمةن بولادئ ةكةنبئز، - دةپ كةمسةثدةي جئلايدئ.
جينالعان ةلگة مالئن سويئپ، توي جاساعان كةلةس كاريا، ذلئنا ارناؤلئ قازان اسقان ةدئ. تاباق تارتاردا ةل الدئندا اقتارئلا سويلةپ:
- بالام، سةنئ انا جةردة ءبئر مال جةدئ، مئنا جةردة بالةنبةي استاؤ ايران ءئشتئ دةيدئ، بذگئن ءوز ذيئثنةن ءبئر مالدئث ةتئن جةشئ، قارعام، - دةگةندة وتئرعاندار دا قوستاپ كةتةدئ.
قايئسباي اكة تالابئنا ماقذل بولادئ. استاؤ تولئ ءبئر توقتئنئث ةتئن اؤدةمدة قئلعئپ سالئپ، سوثئنان ةكئ شارا سورپاسئن سئمئرئپ العاندا، شةشةسئ ءيئلئپ بةتئنةن ءسذيئپ:
- اشةيئندة تذك تاماعئث جوق ةدئ عوي، قارعام، قارنئث اشئپ جذرگةن جوق پا؟ - دةگةندة وتئرعاندار ءماز بولئپ كذلئسئپ قالادئ.
ؤاقئت قالاي تةز وتةدئ دةسةثئزشئ، ومئرئندة جاؤئرئنئ ةشكئمنةن جةرگة ءتيئپ كورمةگةن قايئسباي بالؤان ذزاماي اكة مةن شةشةدةن ايئرئلعاندا، نةشة كذن بةلئن كوتةرة الماي جاتئپ قالادئ. ءور التايدا شئر ةتئپ بذل دذنيةگة كةلگةندة، اكةسئ مارقذم شاقاباي اتاسئنئث ةسئمئن اتاپ، ذلئنا باقئت، عذمئر تئلةپ، اتئن ازانداپ قايسا دةپ قويعان. اؤئلئ ارالاس، قويئ قورالاس جاتقان اكةسئنئث موثعول دوسئ: «جوق بالاثنئث اتئ قايئسباي بولسئن، ويتكةنئ، قايئس كونپئس، شئدامدئ، ذزئن دذنية عوي» دةگةندة، «ول دا ءجون ةكةن» دةپ، اقئرئ اتئن قايئسباي اتاپ كةتكةن.
ءئسئ باياؤ، سوزگة ساراث، كوپ كذلمةيتئن، بذرق-سارق رةنجئمةيتئن ذلدارئنان وسئ اكة-شةشة ءبئر شاراپاتتئث بارئن ذقتئ ما، ايتةؤئر ةكئ ةلئ ارتئنان قالماي، كوزدةن تاسا ةتكئسئ كةلمةي، وسئرگةن ةدئ. بالؤان اجال القئمداپ جاتقاندا، مارقذم ءوزئنئث تالاي-تالاي ةرلئگئن ةمةس، قايتا-قايتا شةشةسئنئث اتئن اتاپ، و دذنيةگة اتتانعان بولاتئن.
جالعان دذنية-اي، جازمئشقا نة شارا! توپئراعئث تورقا بولسئن، الئپ اتا!
باياحمةت جذماباي ذلئ. قئتاي حالئق رةسپؤبليكاسئ
دةرةككوز: «قازاق سپورتئ» گازةتئ