مةملةكةت ءسئزدئ ارئپتةس بولؤعا شاقئرادئ

ذكئمةت كةشة قازاقستاندئقتار اراسئنان سةرئكتةس ئزدةؤگة كئرئسةتئنئن جاريالادئ. مينيسترلةر كابينةتئ ءوزئنئث وسئ كذنگئ وتئرئسئندا مةملةكةت پةن جةكةنئث سةرئكتةستئگئ تةتئگئن جاثاشا ئسكة قوسؤ جايئن تالقئلادئ.
راس، ذكئمةت م ج س ينستيتؤتئن، مةملةكةت پةن بيزنةستئث ءوزارا ئقپالداسؤئنئث قالئپ-فورماسئ رةتئندة، 2006 - جئلئ ومئرگة ةنگئزؤگة تالپئنئپ كورگةن. الايدا ةكونومدامؤ ءمينيسترئنئث مويئنداؤئنشا، ونئث «قاناتئن» ورتادان كيلئككةن جاهاندئق داعدارئس قئرقئپ كةتئپتئ. ةندئ بذل تةتئكتئ بيلئك، وعان قاتئسؤشئلار قاتارئن كةثةيتئپ، جاثارعان تذرپاتتا قولدانؤعا نيةتتة. ءبئر عاجابئ سول، وسئ «مةملةكةتتئك جةكة سةرئكتةستئگئنئث» ءتئپتئ جئل سايئنعئ تةندةرلةرگة بالاما بولا الاتئندئعئ مالئمدةلدئ.
اتتاي التئ جئل وتسة دة، «مةملةكةتتئك-جةكة سةرئكتةستئك» (م ج س) قازاقستاندا تانئمالدئلئققا ية بولا المادئ. ةكونوميكالئق دامؤ جانة ساؤدا ءمينيسترئ ب.ساعئنتايةأتئث مالئمةتئنشة، ةلئمئزدة نةبارئ 6 كونسةسسيالئق جوبا قولعا الئنعان، قازئرگئ ؤاقئتتا ونئث 3 نئسانئ ةندئ پايدالانؤعا بةرئلئپتئ، قالعان ذشةؤئ دايئندئق ذستئندة ةكةن. مةملةكةت پةن جةكةنئث اراسئنا «سئنا قاعئپ»، سةرئكتةستئگئن تةجةگةن تاعئ ءبئر جايت انئقتالدئ: «قولدانئستاعئ زاثناما بذكئل الةمدة پايدالانئلاتئن «مةملةكةتتئك-جةكة سةرئكتةستئكتئث» كونتراكتئلةرئنئث ءارالؤان تذرلةرئن قولدانؤعا مذمكئندئك بةرمةيتئن» بولئپ شئقتئ. اتاپ ايتقاندا، قازاقستاندا م ج س-تئ الةؤمةتتئك سالادا جانة تذرعئن ءذي-كوممؤنالدئق شارؤاشئلئعئندا قولدانؤعا شةكتةؤ قويئلئپ تاستاپتئ. ونئث ذستئنة بيؤروكراتيالئق ماشينا مذنداي جوبالاردئ دايئنداؤ مةن جذزةگة اسئرؤ پروسةدؤراسئن قيئنداتئپ قويعان.
«بذل ةكونوميكانئث الةؤمةتتئك ماثئزدئ سةكتورلارئنا شةتةلدئك جانة وتاندئق ينأةستيسيالاردئ تارتؤ ءئسئن ئركؤدة!» دةپ شارت ءتذيدئ مينيستر ب.ساعئنتايةأ. سوندئقتان ذكئمةتكة وسئ كةدةرگئلةردئ قذلاتؤ ذسئنئلدئ. سونئمةن، ةندئ مةملةكةتپةن سةرئكتةس بولؤعا ئنتالاندئرؤدئث قارجئلئق تةتئكتةرئ ئسكة قوسئلماق.
«نةسيةلةندئرؤشئلةر قذقئعئن قورعاؤ جانة تئكةلةي ينأةستيسيالاردئ تارتؤ ءذشئن قاجةتتئ قوزعام-ستيمؤلداردئ جاساؤ ماقساتئندا، ةلباسئنئث تاپسئرماسئ بويئنشا بيئلعئ جئلئ جوبالئق قارجئلاندئرؤ جونئندة زاث قابئلداندئ» دةدئ ةكونوميكا ءمينيسترئ. ءبئر ايتا كةتةر جايت، مةملةكةت جةكةنئ كذرةپ پايدا تاباتئن عانا ةمةس، سونداي-اق الةؤمةتتئك-ماثئزدئ، ءبئراق ءوزئن-ءوزئ وتةمةيتئن جوبالارعا دا تارتپاق، بذل رةتتة مذنداي م ج س جوبالارئن جذزةگة اسئرؤدئث جاثا تةتئگئ - «كورسةتئلةتئن قئزمةت تذرئنئث قول جةتئمدئلئگئ ءذشئن تولةمدئ» ةنگئزؤ ذسئنئلدئ.
«بذل جذيةگة سايكةس، كونسةسسيونةر نئساندئ سالؤدئ جانة ةكسپلؤاتاسيالاؤدئ قامتاماسئز ةتةدئ، ءبئراق تذتئنؤشئلاردان تولةم الؤ قذقئعئن مةملةكةت وزئنة قالدئرادئ» دةدئ مينيستر. ايتپةسة، مةملةكةتكة سةرئكتةس بولعاندار جوباعا، ايتالئق، جولدئ توسةؤگة سالعان اقشاسئن تةزئرةك كةرئ قايتارئپ الؤ ءذشئن تذتئنؤشئلارعا، اتاپ ايتقاندا، سول جولمةن ءوتؤشئ كولئك يةلةرئنة بئردةن جوعارئ اقئ بةلگئلةؤئ مذمكئن. كونسةسسيا زاثئ بويئنشا ونئث وعان تولئق قذقئ بار. وسئ سةبةپتئ، مةملةكةت ءاؤ باستان، حالئقتئث جاپپاي نارازئلئعئنا ماثداي سوقپاؤدئث قامئن جاساپ، وسئ جاثا تةتئكتئ قاراستئرئپ وتئر. ايتپاقشئ، بذل تةتئكتئ قولدانؤ سالاسئنا اأتوجولداردان باسقا، اؤرؤحانالار، ةمحانالار، بالاباقشالار، مةكتةپتةر جاتقئزئلماق.
ةكونوميكالئق دامؤ جانة ساؤدا مينيسترلئگئنة سةنسةك، قالتالئ قازاقستاندئقتاردئث «تابيعي مونوپوليست» بولؤعا كوثئلئ قذلاپ وتئر. «وسئعان بايلانئستئ، كونسةسسيونةرلةر ءذشئن ذزاق مةرزئمگة قئزمةتتةر تاريفئن ءتذزؤ ماسةلةلةرئ پئسئقتالؤدا» دةدئ مينيستر. ياعني ءسئز بةلگئلئ ءبئر ةلدئ مةكةنگة ءوز اقشاثئزعا، ماسةلةن، سؤ تارتئپ، سونداعئ تذرعئنداردان اقئ جيناعئثئز كةلدئ دةلئك، دةمةك، ءسئزدئ قانداي تاريف بةلگئلةي الاتئندئعئثئز قئزئقتئرارئ انئق. سةبةبئ بذل قئزمةت تابيعي مونوپوليا سالاسئنا جاتادئ جانة ونئ ارنايئ اگةنتتئك رةتتةيدئ. ارينة ةگةر ونئث قايتارئمئ از بولسا، ةشبئر قالتالئ وعان تاؤةكةل ةتپةسئ ءسوزسئز. ال ةگةر ولاردئ تارتؤ ءذشئن جيناؤعا بولاتئن اقئنئ كوتةرسة، بذقارا حالئق زارداپ شةگةدئ. سوندئقتان ذكئمةت «اربانئ دا سئندئرمايتئن، وگئزدئ دة ولتئرمةيتئن» تاريفتئث قانداي بولؤئ كةرةكتئگئن ةسةپتةپ، جئل سايئن قانشاعا قئمباتتاتؤعا بولاتئندئعئن ذزاق مةرزئمگة جازئپ قويماق.
ذكئمةتتةن تاعئ ءبئر جاثالئق: مةملةكةت وزئمةن سةرئكتةس بولؤعا كةلئسةتئن جةكةلةر ءذشئن كونتراكتئنئث جاثا تذرلةرئن ةنگئزةتئنئن ءمالئم ةتتئ. ياعني مةملةكةت داؤلةتتئ ازاماتتارئنا ةندئ ونئث جةكة مةنشئگئندةگئ نئسانداردئ پايدالانؤ، وعان بئرلةسة قئزمةت جذرگئزؤ، باسقارؤ جانة جالعا الؤ بويئنشا كةلئسئمشارتتار ذسئنعالئ وتئر. «جةكة مةنشئكتةگئ نئساندار بويئنشا سول كونسةسسيا نئساندارئن پايدالانعانئ ءذشئن ذزاق مةرزئمدئ ارةندالئق تولةمدةر تولةنةتئن بولادئ، - دةدئ مينيستر باقئتجان ساعئنتايةأ.
- ال «باسقارؤعا قاتئستئ كةلئسئمشارتتارعا» كةلسةك، ول ءذشئن جاثا قارجئ جذيةسئن - «كونسةسسيا نئسانئن باسقارؤ ءذشئن سئياقئنئ» ةندئرؤ قاراستئرئلؤدا. بذل تةتئك مةملةكةتتئك مةنشئكتةگئ نئسانداردئ جاثعئرتؤ جانة كةيئنگئ باسقارؤ كةزئندة پايدالانئلا الادئ». باسقاشا ايتقاندا، مةملةكةت ءوزئنئث بةلگئلئ ءبئر نئسانئن جاقسئ جاعدايدا ذستاپ تذرؤدئ سول سالاداعئ نئسانداردئ باسقارؤدا جةتئستئككة قول جةتكئزگةندةرگة سةنئپ تاپسئرؤئ ئقتيمال. بذل نئساندار قاتارئندا اكئمشئلئك عيماراتتار، اؤرؤحانالار، بالاباقشالار جانة باسقالارئ اتالدئ.
ذكئمةتتةگئ جيئندا ةلةث ةتكئزةرلئك ءبئر جاثالئق جاريا ةتئلدئ: ةكونومدامؤ مينيسترلئگئ كونسةسسياعا، ياعني م ج س-كة بةرؤگة تئيئم سالئنئپ كةلگةن ءبئرقاتار نئسانداردان شةكتةؤدئ الئپ تاستاؤدئ ذسئندئ. تئيئمنان شئعارئلاتئن نئساندار قاتارئنا ةندئ «قان تاپسئرؤ قئزمةتئ، أ ي چ سپيد الدئن الؤ، اپات مةديسيناسئ سالاسئنداعئ ذيئمداردان باسقا» مةديسينالئق ماقساتتاعئ نئساندار، ورتا ءبئلئم بةرؤ ذيئمدارئ، حالئقتئ الةؤمةتتئك قورعاؤ، سونداي-اق سؤدئ دايئنداؤ جانة سؤمةن قامتؤ نئساندارئ ةنبةك.
ءبئر ايتا كةتةر جايت، م ج س-تئث وثئرلئك جوبالارئن ازئرلةؤ جانة سذيةمةلدةؤدئ نة الةؤمةتتئك-كاسئپكةرلئك كورپوراسيالارعا جذكتةؤ نةمةسة قاراعاندئ مةن ش ق و-داعئداي، م ج س-تئث دةربةس وثئرلئك ورتالئقتارئن قذرؤ ذسئنئلئپ وتئر. ةكونوميكالئق دامؤ جانة ساؤدا ءمينيسترئ ب.ساعئنتايةأ م ج س جوبالارئنا قاتئسؤ - وتاندئق ينأةستورلار ءذشئن جئل سايئنعئ مةملةكةتتئك ساتئپ الؤلارعا بالاماعا اينالاتئندئعئن مالئمدةدئ. ونئث ايتؤئنشا، م ج س-تئ دامئتؤ بيؤدجةتكة تذسةر اؤئرتپالئقتئ ازايتادئ جانة جةكة سةكتوردئ قوعامدئق قئز- مةتتةر كورسةتؤگة تارتادئ.
ءوز كةزةگئندة ذكئمةت باسشئسئ مةملةكةت پةن جةكةنئث سةرئكتةستئگئن دامئتؤدئ توتةنشة ماثئزدئ ماسةلة دةپ اتادئ. ك.ءماسئموأتئث بايلامئنشا، تؤريزم سالاسئنداعئ نئساندار جةلئسئن دة م ج س جولئمةن دامئتؤعا بولادئ. ايتقانداي ذكئمةت، كةشةگئ جيئنئندا، تؤريزمدئ دامئتؤدئث سةگئزجئلدئق باعدارلاماسئن دا تالقئلادئ. وسئ تذستا وثتذستئك قازاقستاندا ارابتار ءذشئن جازعئ دةمالئس ذيئمداستئرئلاتئندئعئ ءمالئم بولدئ.
- بئز پارسئ شئعاناعئ ةلدةرئنئث تؤريستئك ذيئمدارئ وكئلدةرئمةن كةز- دةستئك، - دةپ اثگئمةلةدئ كارئم قاجئمقان ذلئ، - ولار قئزئعؤشئلئق ءبئلدئردئ. ءبئز - قازاقستاندئقتار، قئستا ولارعا دةمالؤعا بارامئز، ال ولار جازعئ ماؤسئمدا ءارتذرلئ جةرلةرئمئزگة ساياحاتتاپ كةلؤگة قذمبئل. ةث وثتايلئسئ رةتئندة ولار وثتذستئك قازاقستان وبلئسئن اتادئ، - دةي كةلة، ذكئمةت جةتةكشئسئ يندؤستريا ءمينيسترئ ءا.يسةكةشةأكة (ةلباسئنئث جارلئعئمةن، تؤريزم بيئلدان باستاپ، وسئ مينيسترلئككة بةرئلگةن) جانة و ق و اكئمئ ا.مئرزاحمةتوأكة پارسئ شئعاناعئ، تاياؤ شئعئس ةلدةرئنةن تؤ- ريستةردئ تارتؤدئث جانة جازعئ دةمالئسئن ذيئمداستئرؤدئث ءارتذرلئ نذسقالارئن قاراستئرؤدئ تاپسئردئ. «وثتذستئگئمئزدة تؤريستةرگة كةپئلدةندئرئلگةن سذرانئس بار. ءبئراق تؤريستةردئ تاماقتاندئرؤدئ، ورنالاستئرؤدئ جانة باسقالارئنئث بارلئعئن سولار ذيرةنگةن ستاندارتتار بويئنا جاساؤ قاجةت!» دةپ نئقتادئ پرةمةر.
تالقئلاؤ بارئسئندا أيسة-پرةمةر ق.كةلئمبةتوأ تؤريزمدئ دامئتؤ باعدارلاماسئن باسئمدئقتار بويئنشا بولئپ تاستاؤدئ ذسئنعان بولاتئن. بذل جةردة حالئقارالئق جوبالاردئ - جةكة، ورتالئق ازيانئ قامتيتئن وثئرلئك جوبالاردئ - بولةك جانة وبلئستئق اؤقئمداعئ جوبالاردئ دةربةس دامئتؤ ذسئنئلعان. ذكئمةت باسشئسئ ذسئنئستئ قابئل الدئ.
ةلباسئنئث استانادا مةديسينالئق تؤريزمدئ وركةندةتؤ تؤرالئ تاپسئرماسئ دا باعدارلامادا جةكة باعئت رةتئندة كورئنئس تاباتئن بولدئ.
تاعئ ءبئر حابار: تؤريستةر اعئنئن ارتتئرؤ ءذشئن قازاقستان بارئنشا دامئعان 34 ةلمةن اراداعئ أيزالئق رةجيمدئ جويماق. قازئرگئ كةزدة س ءئ م ءتيئستئ جوبانئ ئسكة اسئرؤدا ةكةن. «ءبئز بذل باعئتتاعئ جذمئستئ جةدةلدةتؤ كةرةك دةپ سانايمئز» دةدئ يندؤستريا ءمينيسترئ ءا.يسةكةشةأ. ول بئلتئرعئ 2011 جئلئ قازاقستانعا 5،6 ميلليوننان استام تؤريست كةلگةندئگئن ايتتئ. 5،3 ميلليوننان استام قازاقستاندئق تا قازاقستان اؤماعئن ارالاپ، ءوز وتانئن جاقئنئراق تانؤعا تالپئنئپتئ. ناتيجةسئندة، وتاندئق تؤريزم سالاسئندا وتكةن جئلئ 74 ميلليارد تةثگة كولةمئندة قئزمةت كورسةتئلگةن.
ايحان ءشارئپ
دةرةككوز:«ايقئن» گازةتئ