عالئمدار «ذيئقتاماسا» ةكةن

وقئمئستئلار وسئمةن ةكئنشئ رةت 12-ءساؤئر كذنئن وتاندئق عئلئم قئزمةتكةرلةرئنئث ءتول مةرةكةسئ رةتئندة اتاپ ءوتتئ. شارا شةثبةرئندة ءبئلئم جانة عئلئم ءمينيسترئ باقئتجان جذماعذلوأ يننوأاسيالئق جوبالاردئث كورمةسئن تاماشالادئ جانة «Еlsevier» باسپاحاناسئنئث باسقارما ءتوراعاسئ موبيد روحينتونمةن ئنتئماقتاس-تئق تؤرالئ ةكئجاقتئ كةلئسئمگة قول قويدئ.
ءمينيستردئث مالئمدةؤئنشة، 180 مةملةكةتپةن ارئپتةستئك ورناتقان باسپاحانا كذنئ بذگئنگة دةيئن 8 ميلليوننان استام عالئمنئث ماقالاسئن جارئققا شئعارعان. الداعئ ؤاقئتتا قازاقستانداعئ عئلئمي-زةرتتةؤ ينستيتؤتتارئنئث عئلئمي قئزمةتكةرلةرئ مةن جاس عالئمدارئ اتالمئش باسپاحانانئث ونئمدةرئن قولمةن ذستاپ، كوزبةن كورة الادئ. سونداي-اق وسئ باسپاحانادان وزدةرئنئث ةثبةكتةرئن باسئپ شئعارؤ مذمكئندئگئنة ية بولادئ.
رةسمي راسئمنةن كةيئن ذيئمداستئرئلعان سالتاناتتئ جيئندا مينيستر ب.جذماعذلوأ عالئمداردئ كاسئبي مةرةكةلةرئمةن قذتتئقتاپ، 12-ءساؤئردئث اتاؤلئ كذن بولئپ جاريالانؤئ بةكةردةن-بةكةر ةمةس ةكةنئن ءتذسئندئرئپ بةردئ. «12-ءساؤئردئث قازاقستان عئلئم قئزمةتكةرلةرئنئث كذنئ بولئپ تاثدالؤئ كةزدةيسوقتئق ةمةس. سةبةبئ ءدال وسئ كذنئ قازاقستان ذلتتئق عئلئم اكادةمياسئنئث نةگئزئن سالعان عذلاما عالئم قانئش ساتبايةأ دذنيةگة كةلگةن» دةدئ ول. ءسوز اراسئندا مينيستر تاؤةلسئزدئك العاننان كةيئنگئ 20 جئل ئشئندة وتاندئق ءبئلئم، عئلئم سالاسئ كوپتةگةن قيئنشئلئقتاردئ باستان وتكةرگةنئن تئلگة تيةك ةتئپ: «1990 - جئلدارئ تالاي تالانتتئ جاس عئلئم سالاسئنان تذبةگةيلئ باس تارتئپ، بيزنةسكة بةت بذرئپ كةتتئ. ءسويتئپ، ءبئزدئث سالامئز توقئراؤعا ذشئرادئ. دةگةنمةن ةلباسئ نذرسذلتان نازاربايةأتئث ساياسي كذش-جئگةرئنئث ارقاسئندا قازاقستاندئق عالئمدارعا مول مذمكئندئك جاسالدئ. «عئلئم تؤرالئ» جاثا زاثناما ئسكة قوسئلدئ. عئلئمدئ قارجئلاندئرؤدئث شةشئمئ تابئلدئ. «بولاشاق» باعدارلاماسئمةن ءبئلئم العان ستؤدةنتتةر قازاقستاننئث قارئشتاپ دامؤئ جولئندا تةر توگة باستادئ» دةدئ.
بذدان كةيئن ةلئمئزدئث باس ذستازئ جينالعانداردئث نازارئن عئلئم سالاسئنا باعئتتالئپ جاتقان قئرؤار قارجئعا اؤداردئ. «2010 - جئلئ عئلئمي-زةرتتةؤ جذمئستارئنا بيؤدجةتتةن 20 ميلليارد، 2011 - جئلئ 29 ميلليارد تةثگة ءبولئندئ. بيئل بذل كورسةتكئش 49 ميلليارد 800 مئث تةثگةگة جةتئپ وتئر. 2015 - جئلئ عئلئمعا جذمسالاتئن قارجئ ةلئمئزدةگئ ئشكئ جالپئ ءونئمنئث 1 پايئزئنا پارا-پار بولسا، 2020 - جئلئ ةث از دةگةندة 1،5 پايئز دةثگةيئنة جةتكئزئلةدئ» دةدئ. وسئدان سوث مينيستر عئلئمنئث وتئمةن كئرئپ، كذلئمةن شئعئپ جذرگةن ءبئر توپ عالئمدئ ءبئلئم بةرؤ جذيةسئن دامئتؤعا قوسقان ذلةسئ ءذشئن ءبئلئم جانة عئلئم مينيسترلئگئنئث توسبةلگئسئ هام قذرمةت گراموتالارئمةن ماراپاتتادئ.
«ةلباسئ وتاندئق عالئمداردئث الدئنا عئلئم جةتئستئكتةرئن ةكونوميكالئق جانة الةؤمةتتئك تاؤارعا اينالدئرؤ، يننوأاسيانئ دامئتؤ، ئرگةلئ زةرتتةؤلةردئ الةمدئك دةثگةيگة كوتةرؤ سئندئ تاپسئرمالار قويدئ. بذل باعئتتا ءبئراز جذمئس اتقارئلئپ جاتئر. قازاقستان عالئمدارئ حالئقارالئق دةثگةيدة تانئلا باستادئ. عالئمدارئمئزدئث عئلئمي ماقالالارئنئث الةمگة ايگئلئ عئلئمي باسئلئمداردا جاريالانؤئ جيئلةدئ. دةگةنمةن جةتكةن جةتئستئككة توقمةيئلسؤگة بولمايدئ. ءبئز سئزدةرگة ءذمئت ارتامئز. سئزدةر عئلئمعا ءالئ تالاي جاثالئق ةنگئزةسئزدةر دةگةن سةنئمدةمئز» دةدئ ب.جذماعذلوأ قذتتئقتاؤ كةزئندة.
ءوز كةزةكتةرئندة بئلئم جانة عئلئم مينيسترلئگئ عئلئم كوميتةتئنئث ءتوراعاسئ نذرلان ئبئرايئم، ذلتتئق عئلئم اكادةمياسئنئث اكادةميگئ كارل بايپاقوأ، «نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئ» د ب ذ اتقارؤ كةثةسئ ءتوراعاسئنئث ورئنباسارئ الماس تورةگةلدئ ذلئ جانة «Еlsevier» باسپاحاناسئنئث باسقارما ءتوراعاسئ موبيد روحينتون بايانداما جاساپ، عئلئم سالاسئن دامئتؤعا قاتئستئ تئث ويلارئن ورتاعا سالدئ. ال مةملةكةتتئك سئيلئقتئث يةگةرئ، ماتةماتيك-عالئم مذقتارباي وتةلبايةأ وتاندئق عالئمداردئث كةيبئر عئلئمي جاثالئقتارئ قولداؤ تاپپاؤئنئث سالدارئنان قولدانئسقا ةنبةي قالاتئندئعئنا قئنجئلئس ءبئلدئردئ.
«ايتؤ كةرةك، وتاندئق عئلئمعا جان-جاقتئ قولداؤ كورسةتئلئپ جاتئر. عالئمدارئمئز دا تالماي، تانباي ةثبةك ةتؤدة. ناتيجةلةرئ دة جامان ةمةس. الايدا ولارعا بيزنةس وكئلدةرئنئث قولداؤئ قات بولئپ تذر. بيزنةسمةندةر قذيعان اقشالارئن ءاپ-ساتتة ةسةلةندئرئپ العئسئ كةلةدئ. عئلئم وندايعا باعئنبايدئ. ونئث ءوزئنئث تالاپ-تئلةگئ بار. عئلئمعا جذمسالعان اقشا بئرنةشة جئلداردان كةيئن عانا قايتادئ. عئلئمدا اشئلعان ءبئر جاثالئق الةمنئث بئرنةشة ةلئندة ءبئر مةزةتتة اشئلؤئ مذمكئن. كئم قارجئ تاؤئپ، ءوز جاثالئعئن جالپاق جذرتقا جاريا ةتئپ ذلگةرسة، جاثالئق سوعان تيةسئلئ بولئپ شئعا كةلةدئ. تاپ سول جاثالئقتئ وزگةلةردةن بذرئن اشقان، ءبئراق اقشاسئ بولماؤئنا بايلانئستئ ونئ ةلگة تانئستئرا الماعان عالئم تاسادا قالئپ قويادئ. وسئدان ءبئراز جئل بذرئن تابئلدئ قايؤپوأ دةگةن ارئپتةسئمئز ةكةؤمئز جةل قوندئرعئلارئ مةن قوزعالتقئشتاردئث جاثا تذرلةرئن ويلاپ تاپتئق. ءبئراق ءبئزدئث تؤئندئمئز قازاقستاندا قولدانئسقا تذسپةدئ. مةن ارئپتةسئمة جاثالئعئمئزدئ شةتةلدئث قارجئسئ ارقئلئ وندئرئسكة اكةلةيئك دةپ ةدئم، ول «ءولئپ كةتسةك تة، شةتةلگة ساتپايئق» دةدئ. ءسويتئپ، «جابؤلئ قازان، جابؤلئ كذيئندة» قالدئ. ال ءبئز وسئ جاثالئقتئ ومئرگة اكةلؤ ءذشئن 40 جئل عذمئرئمئزدئ سارپ ةتتئك» دةدئ ماتةماتيك.
Р.S. ءبئز اتالمئش جيئننان كذرسئنئپ قايتتئق. ويتكةنئ وتاندئق عئلئمنئث بذگئنئ مةن بولاشاعئ ءسوز بولعان وتئرئستا عالئمداردئث ءبئرسئپئراسئ قالعئپ-مذلگئپ وتئردئ. مذنئ مينيستر ب.جذماعذلوأ تا بايقاعان بولؤ كةرةك، ول بايانداما اراسئندا ذيئقتاپ وتئرعانداردئ وياتئپ الؤعا تئرئستئ. ايتپاقشئ، باسقوسؤدا «كئرپئك ئلگةندةر» تذسكئ استان كةشئككةن جوق. سوندا ولار بذل جيئنعا نة ءذشئن كةلدئ؟ اس ءئشئپ، اياق بوساتؤعا ما، الدة ذيئقتاپ دةمالؤعا ما؟ بذرئن «دةپؤتاتتار ذيئقتايدئ» دةيتئنبئز، بذدان بئلاي «عالئمدار دا ذيئقتايدئ» دةسةك بولاتئن شئعار، ءا؟
قانات ماحامبةت استانا
دةرةككوزئ:«ايقئن» گازةتئ