اقجاؤلئقپةن الئسقان اتةيستةر اقئرئ اردا جذرگةن اباق كةرةيدئ دة اراققا ذيرةتتئ

   استانا. 27- قاثتار. قازاقپارات -   وسئ كذنئ ويلاپ وتئرسام ناعئز دئننةن بةزگةن شولاق بةلسةندئلةر ءبئزدئث جاقتا بولعان ةكةن. ءبئزدئث جاق دةپ وتئرعانئم: سوناؤ قازاقتار جايلاپ جاتقان قوبدا بةتئ.
None
None

 شاش ال دةسة باس الاتئن وسئ جاندايشاپتار ءدئن-يسلاممةن عانا كذرةسئپ قويعان جوق، ءتئپتئ جذرتتئث ذستئنة كيگةن كيئمدةرئمةن دة الئسقان كةزدةرئ بولدئ. سونداي اسئرة بةلسةندئلةر وتكةن عاسئردئث الپئسئنشئ جئلدارئنئث باسئندا انالارئمئزدئث باسئنداعئ اق جاؤلئعئمةن الئستئ دةگةنگة كئم سةنةدئ. ايتؤعا اؤئز بارماسا دا ءدال سولاي بولعانئ اقيقات.

     ةل ئشئنة وكئلدةر شئعئپ «بذل بارئپ تذرعان ةسكئلئكتئث قالدئعئ، ناداندئقتئث بةلگئسئ. بذدان بئلاي جاؤلئقتارئثدئ سئپئرئپ تاستاپ جالاثباس جذرةسئثدةر ياعني ورامال سالاسئثدار» دةپ دئكةثدةدئ. ول كةزدة جاثا تذسكةن كةلئندةر ءبئر جئل بويئ جةلةك جامئلاتئن دا سوسئن كوپشئلئگئ جاؤلئققا، ياعني اباق كةرةيلةردئث تئلئمةن ايتقاندا كيمةشةك-شئلاؤئشقا كوشةتئن. كةربةز كةلئنشةكتةر، باقؤاتتئ جةردةن شئققان بايسالدئ، سةرئ  بايبئشةلةر توبةلدئرئگئ بار، جيةگئنة شاشاق توگئپ، توبةسئنة ذكئ قاداعان ءساندئ شئلاؤئش كيةدئ. ال كيمةشةكتئث جاعئنا ءتذرلئ-ءتذستئ جئبةك جئپتةرمةن تاثداي ورنةك سالادئ. «باسئندا قئرئق تذيرةؤئش، سةكسةن مارجان» دةگةندةي ءسانقوي، سةرئ ايةلدةر كيمةشةك-شئلاؤئشقا كذمئس تةثگة، ءئنجؤ-مارجان كيگئزئلگةن تذيرةؤئش، شذبئرتپا كذمئس تاعئپ  الادئ. اسارئن اساپ، جاسارئن جاساعان جاسئ ذلكةن اجةلةر، جةسئر قالعان قارالئ ايةلدةر ونشا ساندةنبةي، جاي عانا بئرنةشة سئرئعان قاراپايئم كيمةشةك-شئلاؤئش كيةدئ. شئلاؤئش-كيمةشةك كيمةي، باسئنا ورامال سالعان ايةلدةردئ جاپپاي «جالاثباس» دةپ اتايتئن. تاعئ دا ءبئزدئث ةلدئث تئلئمةن ايتساق، ورامال سالؤدئ «شئت تارتؤ» دةيتئن.

    ال ءبئزدئث قئزدار بولسا شةتئن جئثئشكةلةپ كومكةرگةن، بذرئشتارئنا ازداعان ورنةك سالئپ كةستةلةگةن اق شئتتئ اؤةلئ شارشئلاپ، سوسئن  ءذش-ءتورت ةلئدةي ةتئپ بذكتةپ، ءبئر شةكةسئنةن ءتذيئپ بايلاپ الاتئن. شئتتئث ءتذيئنئ ماثدايعا نةمةسة جةلكةگة ةمةس تؤرا شةكةگة ءدوپ كةلؤئ ءتيئس. شئتتئث شارشئ بذرئشئنئث ذشئ، سئرا سذيةمنةن اسپايتئن. ءسال-ءپال ساندةنگئسئ كةلگةن بويجةتكةندةر شئتئنئث وسئ شارشئ بذرئشئن مولئراق شئعارئپ قويؤدئ ذناتاتئن. وندايدا شةشةلةرئ «قاتئن بولؤعا اسئقتئث با، ونئسئ نةسئ-ةي پاتشاعاردئث» دةسئپ قئزدارئنا ذرسئپ جاتادئ. سول ءتورت ةلئ بوز ورامال بويجةتكةنگة ايئرئقشا جاراسئپ، ءارئ ونئث ون ةكئدة ءبئر گذلئ اشئلماعان بئرةؤدئث ارداقتئسئ ةكةندئگئن ايعاقتاپ تذرار ةدئ.

      ءيا، ءسويتئپ وتكةن عاسئردئث الپئسئنشئ جئلدارئ قازاق ايةلدةرئن «جالاثباستاؤ»، ياعني «جاؤلئقتان قذتقارؤ» ناؤقانئ جذرگئزئلدئ. ءالئ كوز الدئمدا اؤئلدئث كيمةشةك-شئلاؤئش كيةتئن ايةلدةرئ نذرعايشا، ءزامزام، مةنئث شةشةم دة بار ءبئز سياقتئ قاراسيراق بالالاردئ اؤئل سئرتئنداعئ وكئلدةر اسئپ كةلةتئن مويناققا قاراؤئلعا قوياتئن. كيئم كيئسئ مةن تذرپاتئ وزگةشةلةؤ، اسئرةسة اسكةري سومكة قانجئعالاعان بةيساؤات ادام كةلة جاتسا ئزعئتئپ كةلئپ اؤئلعا حابار ايتامئز. شةشةلةرئمئز باستارئنداعئ جاؤلئقتئ سئپئرئپ تاستاپ دةرةؤ شئتتارئن تارتا قويادئ. بذل «قذداعي قايتقانشا» عانا. الگئلةردئث قاراسئ قئر اسا بةرة قايتادان جاپا-تارماعاي كيمةشةك-شئلاؤئشتارئن كيئپ جاتار ةدئ. كةيدة وكئل ةمةس جاي ءبئر بةتالدئ جذرگئنشئنئ نةمةسة باسقا ءبئر جاقتان جولاؤشئلاپ كةلة جاتقان كوپتةن كورئنبةگةن تؤئستارئمئزدئ دا وكئلمةن شاتئستئرئپ الامئز. وندايدا شةشةلةرئمئز جاؤلئقتئ ءبئر شةشئپ، ءبئر كيئپ ابدةن ابئگةرلةنئپ قالادئ. كةيدة اؤئل ايةلدةرئن ادةيئ دذرلئكتئرئپ، كذلكئگة كةنةلؤ ءذشئن جذرگئنشئلةردئ جورتا تانئماي، وتئرئك «ةنتئگئپ» جةتةتئن كةزدةرئمئز دة بولادئ. وندايدا شةشةلةرئمئز ءبئر شيكئلئكتئ سةزئپ قالسا ساباؤ مةن كوسةؤدئث قاي بذرئن قولعا تذسكةنئن الا ذمتئلار ةدئ. وعان قئثاتئن ءبئز جوق، «ماثدايئنا وكئل دةپ جازئپ قويئپ پا، ءبئز قايدان بئلةمئز» دةسئپ ءوپ-وتئرئك اقتالامئز.

     سوندا مويئندارئنا سومكة اسئنئپ، الدةقانداي بولئپ اكئرةثدةپ كةلةتئندةردئث كوبئسئ ءوزئمئزدئث شالا ساؤاتتئ قازاق بةلسةندئلةرئ، اؤئل اراسئنئث «اتقا جةثئل» شابارماندارئ. ةندئ ويلايمئن، وسئ ناؤقاندئ ويلاپ تاپقان دا ءوز ئشئمئزدةن شئققان جاندايشاپ بئرةؤلةر بولار-اؤ دةپ.  بذل سوراقئ ناؤقان كوپكة سوزئلا قويعان جوق، ءبئراق تا كوپتةگةن قازاق ايةلدةرئ «سامايلارئن جاسئرعان، ايبئندارئن اسئرعان» اق شاتئرداي جاؤلئقتارئنان ايئرئلئپ، جالئن كذزةگةن جئلقئداي سئمپيئپ شئعا كةلگةنئ ةسئمدة.

     انالارئمئزدئث اجارئ بولعان اق جاؤلئقپةن ايقاسقان نايساپتار،  ذلتتئق قذندئلئقتارئمئز بةن ءدئني  نانئم-سةنئمئمئزدئ جويؤ ءذشئن، وعان قارسئ كذرةس قذرالئ رةتئندة اراق پةن تةمةكئنئ، قازاقتئث كذندةلئكتئ ومئرئنة كذشتةپ ةنگئزدئ. بذل تؤرالئ تاريح عئلئمدارئنئث دوكتورئ، بةلگئلئ مةملةكةت جانة قوعام قايراتكةرئ زاردئحان قينايات ذلئ: ««مذثعئلدا 1947 - جئلدان باستاپ قازاق كامةنةستةرئنة اراق ءئشؤدئ ذيرةنؤ جانة بذل سالادا كوپشئلئككة ذلگئ كورسةتؤ تؤرالئ پارتيادان رةسمي ءارئ قذپيا تاپسئرما بةرئلة باستادئ. مذنئث ةكئ ءتذرلئ ماقساتئ بولدئ، ءبئرئ حالئقتئ اراققا ذيرةتؤ ارقئلئ ايماقتا جاثادان قذرئلعان ازئق-تذلئك ءوندئرئسئنئث «نةگئزگئ» ءونئمئ  - اراقتئ وتكئزؤ بولسا، ةكئنشئسئ، قازاق جان-دذنيةسئن «ةسكئلئكتةن» تازارتؤ ةدئ.» دةپ جازادئ.

ءيا، وسئنداي كذندةر دة ءوتتئ-اؤ ةل باسئنان.

 امانجول اقئن

دةرةككوز: «نامئس» سايتئ 

سوڭعى جاڭالىقتار