جاپونيا «يادروسئز الةم ءذشئن» باستاماسئن جذزةگة اسئرؤداعئ الةمدئك ديالوگتاعئ كوشباسشئ رةتئندةگئ قازاقستاننئث كذش-جئگةرئن جوعارئ باعالايدئ - جاپونيا س ءئ م باسشئسئ

   بةيجئث. 26- قاثتار. قازاقپارات /رؤسلان سذلةيمةنوأ/ - سوثعئ جئلدارئ قازاقستان مةن جاپونيا اراسئنداعئ قارئم-قاتئناس، اسئرةسة ةكونوميكا سالاسئندا قارقئندئ دامئپ كةلة جاتئر.
None
None

ورتالئق ازيا ةلدةرئ اراسئندا ءبئزدئث ةلئمئز ءذشئن بذگئنگئ تاثدا قازاقستان ساؤدا-ساتتئق كولةمئ بويئنشا دا، جاپون ينأةستيسياسئنئث سوماسئ بويئنشا دا ءبئرئنشئ ورئندئ يةلةنةدئ.  بذل قازاقستاننئث وسئ وثئردةگئ ءبئزدئث ماثئزدئ ارئپتةسئمئز دةگةندئ ناقتئ ايتؤعا نةگئز بولادئ. وسئ جانة باسقا دا ماسةلةلةر جايئندا قازاقپاراتقا بةرگةن سذحباتئندا جاپونيانئث سئرتقئ ئستةر ءمينيسترئ كويتيرو گةمبا اثگئمةلةيدئ.

- مينيستر مئرزا، ءسئز قازاقستاندئق-جاپوندئق قارئم-قاتئناستئث جاعدايئ مةن بولاشاعئن قالاي باعالايسئز؟

- 1992- جئلئ قازاقستان رةسپؤبليكاسئ مةن جاپونيا ديپلوماتيالئق قارئم-قاتئناس ورناتتئ جانة 2012- جئلدئث 26- قاثتارئندا وسئ ماثئزدئ وقيعاعا 20 جئل تولئپ وتئر. وسئ جئلدار ئشئندة ةكئجاقتئ قارئم-قاتئناس ساياسي، ةكونوميكالئق، مادةني جانة باسقا دا سالالاردا زور جةتئستئكتةرمةن تةرةثدةي تذسكةندئگئن زور قؤانئشپةن اتاپ وتكئم كةلةدئ.

جاپونيا ذكئمةتئ مةن جاپون بيزنةسمةندةرئ قازاقستاننئث الةؤةتئنة، ونئث ئشئندة باي ةنةرگةتيكالئق جانة باسقا دا تابيعي رةسؤرستارئنا ذلكةن قئزئعؤشئلئق تانئتادئ. تابيعي رةسؤرستاردئ، ونئث ئشئندة سيرةك كةزدةسةتئن مةتالداردئ زةرتتةؤ جانة لوگيستيكالئق جذيةلةردئ جولعا قويؤ بويئنشا دا بئرلةسكةن جوبالار قولعا الئنؤدا.

سونئمةن قاتار قازاقستان رةسؤرستار مةن ةنةرگياعا تاؤةلدئلئكتئ تومةندةتؤ ءذشئن شةت ةلدةردةن جاثا تةحنولوگيالار ةنگئزؤ جولئ ارقئلئ ةلدئث ةكونوميكاسئن ءارتاراپتاندئرؤعا ذمتئلادئ. ةنةرگيا ذنةمدةؤ، جاثارتئلاتئن ةنةرگيا كوزدةرئ سالاسئنداعئ جوعارئ تةحنولوگيالارعا ية ءبئزدئث ةلئمئزدئث قازاقستان ءذشئن تارتئمدئ ارئپتةس بولئپ تابئلاتئندئعئنا سةنئمدئمئن. ماسةلةن، وتكةن جئلدئث قازانئندا استانادا ةكونوميكالئق ئنتئماقتاستئق جونئندةگئ جاپونيا مةن قازاقستاننئث ذكئمةتتئك جانة جةكة سةكتورلارئنئث بئرلةسكةن كوميسسياسئنئث ءذشئنشئ وتئرئسئ ءوتتئ، وعان ةكئ ةلدئث شامامةن 200 دةلةگاتئ قاتئسئپ، جوعارئ تةحنولوگيا جانة يننوأاسيا سالاسئنداعئ ئنتئماقتاستئقتئث مذمكئنشئلئكتةرئ تؤرالئ بةلسةندئ پئكئر الماستئ. بئزدة قازاقستاننئث مةملةكةتتئك ماثئزئ زور جوبالارئنا جاپونيانئث قاتئسؤئ ءذشئن زور پةرسپةكتيأا بار ةكةندئگئنة سةنئمدئمئن.

جاپونيا ذكئمةتئ زاثناما نورمالارئن ذيلةستئرؤ ارقئلئ ارئپتةستئككة ةكونوميكالئق توپتاردئث ذمتئلئسئن ودان ءارئ قولداؤعا نيةتتئ. تابئس سالئعئنا قاتئستئ ةكئ جاقتئ تابئس سالئعئن سالؤدان باس تارتؤ جانة سالئق سالؤدان جالتارؤدئث الدئن الؤ تؤرالئ كونأةنسيادان كةيئن ئلة-شالا وتكةن جئلدئث مامئرئندا اتوم ةنةرگياسئن بةيبئت ماقساتتا پايدالانؤ سالاسئنداعئ ئنتئماقتاستئق تؤرالئ جاپونيا مةن قازاقستان رةسپؤبليكاسئ ذكئمةتتةرئ اراسئنداعئ كةلئسئم كذشئنة ةندئ. قازئرگئ ؤاقئتتا ةكئ ةل اراسئنداعئ ئرئقتاندئرؤ تؤرالئ كةلئسئم كةلئسسوزدةر دةثگةيئندة تذر جانة دة ءبئز تاياؤ ارالئقتا ونئ جاساسامئز دةپ ذمئتتةنةمئز.

- 2004- جئلئ ءسئزدئث ةلئثئزدئث ذكئمةتئ «جاپونيا«ورتالئق ازيا» ديالوگئنا باستاماشئ بولدئ. اعئمداعئ جئلئ توكيودا ديالوگ اياسئندا سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئنئث IV كةزدةسؤئ وتةدئ. ءسئز الداعئ كةلئسسوزدةر بارئسئندا قانداي ماسةلةلةردئ كوتةرگئثئز كةلةدئ؟

- ءبئزدئث ةلئمئز ورتالئق ازيانئث بارلئق ةلدةرئنئث ورتاق مئندةتتةرئن بئرلةسئپ شةشؤ جولئمةن ءوثئر ارالئق ئنتئماقتاستئقتئ جئلجئتؤ اشئق ءارئ تذراقتئ ءوثئر رةتئندةگئ ورتالئق ازيانئث گذلدةنؤئ ءذشئن ماثئزدئ دةپ بئلةدئ. «ورتالئق ازيا-جاپونيا» ديالوگئنئث باستئ ماقساتئ ورتالئق ازيا ةلدةرئنئث ءوثئر ارالئق ئنتئماقتاستئعئن العا جئلجئتؤ بولئپ تابئلادئ. بذل رةتتة جاپونيا كاتاليزاتور رةتئندة قاتئسئپ، اتالعان باعئتتاردا وسئ ةلدةردئث كذش-جئگةرلةرئنة قولداؤ كورسةتةدئ. بذل ذستانئم وسئ ديالوگ فورماتئندا استانادا وتكةن سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئنئث ءبئرئنشئ كةزدةسؤئنةن بةرئ وزگةرئسسئز قالئپ وتئر.

كذزدة توكيودا «ورتالئق ازيا-جاپونيا» ديالوگئ اياسئندا سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئنئث ءتورتئنشئ كةزدةسؤئن وتكئزؤ جوسپارلانؤدا. بذل ورتالئق ازيا ةلدةرئمةن ارادا ورناتئلعان ديپلوماتيالئق قارئم-قاتئناستاردئث 20 جئلدئعئنا ارنالعان ءئس-شارالاردئث اراسئندا وتة ماثئزدئ بولئپ تابئلادئ. ءبئز كةزدةسؤدئ قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث سئرتقئ ئستةر ءمينيسترئ ةرجان قازئحانوأتئث قاتئسؤئمةن ءساتتئ وتكئزگئمئز كةلةدئ.

وسئ ديالوگ اياسئنداعئ پئكئرسايئس ناتيجةلةرئ نةگئزئندة مةن ءوثئردئث بةس ةلئ اراسئنداعئ ئنتئماقتاستئقتا ةرةكشة ماثئزدئ بولئپ تابئلاتئن شةشئمدةر ءذشئن كةلةسئ 5 ناقتئ مئندةتتئ قويعئم كةلةدئ. اتاپ ايتقاندا، ولار: قورشاعان ورتا، ةنةرگيا ذنةمدةؤ، جاثارتئلاتئن ةنةرگيا كوزدةرئ؛ مئثجئلدئقتئ دامئتؤ ماقساتتارئ جانة ةكونوميكالئق ايئرماشئلئقتاردئ قئسقارتؤ؛ اؤعانستانداعئ جاعدايدئ تذراقتاندئرؤعا باعئتتالعان ئنئتماقتاستئق؛ تابيعي اپاتتاردئ ةسكةرتؤ سالاسئنداعئ ئقتئماقتاستئق؛ ساؤدا جانة ينأةستيسيا.

قازئرگئ ؤاقئتتا الداعئ سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئنئث كةزدةسؤئنة دايئندئق جذرگئزئلؤدة.

- ءسئز «يادروسئز الةم ءذشئن» باستاماسئن العا جئلجئتؤداعئ قازاقستاننئث قادامئن قالاي باعالايسئز؟

- جاپونيا سوعئس ؤاقئتئندا يادرولئق بومبالاؤدان زارداپ شةككةن الةمدةگئ جالعئز مةملةكةت رةتئندة قازاقستاننئث كةثةس داؤئرئنةن قالعان سةمةي يادرولئق پوليگونئن جابؤئن جانة كةثةس وداعئنان مذراعا قالعان يادرولئق قارؤدئ جويؤئن جوعارئ باعالايدئ. قئسقارتؤعا جاتاتئن قازاقستان رةسپؤبليكاسئنداعئ يادرولئق قارؤلاردئ جويؤ سالاسئنداعئ ئنتئماقتاستئق جونئندةگئ جاپوندئق-قازاقستاندئق كوميتةت قذرئلعان 1994- جئلدان باستاپ، جاپونيا اتالعان كوميتةت اياسئندا يادرولئق قارؤسئزدانؤ بويئنشا قازاقستانعا جاردةمدةسئپ كةلةدئ.

 اتالعان كوميتةتكة جاپونيانئث قوسقان جارناسئنئث سوماسئ 1 ميلليارد 770 ميلليون جاپون يةنئنةن (شامامةن 3،4 ميلليارد تةثگة) اسادئ. سونئمةن قاتار جاپونيا يادرولئق ماتةريالداردئ قورعاؤ جانة ولاردئث ولشةمدةرئن اتوم ةنةرگياسئ نئساندارئندا باقئلاؤ جذيةلةرئن قذرؤعا جاردةمدةسئپ، سةمةي پوليگونئ اؤدانئندا يادرولئق سئناقتاردان زارداپ شةككةندةرگة كومةكتةسؤ ءذشئن مةديسينالئق قذرال-جابدئقتاردئ جةتكئزؤدئ جذزةگة اسئردئ. قازئرگئ ؤاقئتتا يادرولئق فيزيكا ينستيتؤتئنا جانة ءذلبئ مةتاللؤرگيالئق زاؤئتئنا يادرولئق ماتةريالداردئ فيزيكالئق قورعاؤدئ نئعايتؤ ءذشئن قذرال-جابدئقتار جةتكئزؤ جوباسئ جذزةگة اسئرئلؤدا.

سونئمةن قاتار جاپونيا قازاقستاننئث ءوز ةلئن تةك قانا دةنؤكلةاريزاسيالاپ قانا قويماي، «يادروسئز الةم ءذشئن» باستاماسئن جذزةگة اسئرؤ جولئنداعئ الةمدئك ديالوگتاعئ كوشباسشئ ةل رةتئندة كذش-جئگةر جذمساؤدئ جالعاستئرؤئن جوعارئ باعالايدئ. ونئث جارقئن كورئنئسئ وتكةن جئلدئث قازانئندا سةمةي يادرولئق سئناق پوليگونئنئث جابئلعانئنا 20 جئل تولؤئنا ارنالعان حالئقارالئق فورؤمدئ وتكئزؤئ بولئپ تابئلادئ. اتالعان ءئس-شاراعا جاپونيا تاراپئنان بذرئنعئ سئرتقئ ئستةر ءمينيسترئ يو.كاأاگؤتي حانئم، قازاقستانمةن پارلامةنتتئك دوستئق ليگاسئنئث دةپؤتاتتارئ مةن مذشةلةرئ، ناگاساكي قالاسئنئث مةرئ ت.تاؤة جانة يادرولئق قارؤسئزدانؤ جونئندةگئ ماماندار قاتئستئ. وسئنئث بارلئعئ قازاقستاننئث اتالعان باعئتتارداعئ ءئس-قيمئلئن جاپون حالقئنئث قذپتايتئندئعئنا دالةل بولئپ تابئلادئ. جاپونيا ذكئمةتئ «يادروسئز الةم ءذشئن» باستاماسئن جذزةگة اسئرؤدا قازاقستانمةن ودان ءارئ ئنتئماقتاسؤعا نيةتتئ.

- بارشاعا بةلگئلئ، جاپونيا ا ءو ءئ س ش ك بايقاؤشئ-مةملةكةتئ. ا ءو ءئ س ش ك-تئث ازياداعئ بةيبئتشئلئك پةن قاؤئپسئزدئكتئ ذستاپ تذرؤداعئ رولئ قانداي؟

- قازاقستان پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأتئث 2008- جئلعئ جاپونياعا ساپارئ كةزئندة جاپون-قازاقستان بئرلةسكةن مالئمدةمةسئنة قول قويئلدئ، وندا جاپون تاراپئ ا ءو ءئ س ش ك-تئث ودان ءارئ دامؤئن قولدايتئنئ جانة ازياداعئ بةيبئتشئلئكتئ، قاؤئپسئزدئكتئ، تذراقتئلئقتئ ساقتاؤ جانة گذلدةنؤئن قامتاماسئز ةتؤ ماقساتئندا بئرلةسكةن كذش-جئگةرئن جذمساي وتئرئپ، كةثةسكة ءوزئنئث قاتئسؤئن جانداندئرا تذسةتئن نيةتئن ءمالئم ةتتئ.

قازاقستان اؤعانستانداعئ جانة الةمنئث ءبئرقاتار ايماقتارئنداعئ جاعدايدئ تالقئلاؤ ءذشئن تذعئرناما رةتئندة ا ءو ءئ س ش ك -تئث رولئن جانداندئرؤدئ ذسئنئپ وتئرعانئ ماعان بةلگئلئ. بذل ءذشئن، ةث الدئمةن، قول جةتكئزئلگةن وث ناتيجةلةردئ ارتتئرا ءتذسؤ جانة ا ءو ءئ س ش ك مازمذندئ كةلئسسوزدةر وتكئزئلةتئن جانة جاثا، وزةكتئ ذسئنئستار تؤئندايتئن الاث ةكةنئن كورسةتؤ ماثئزدئ. ءوز تاراپئنان جاپونيا ا ءو ءئ س ش ك -تةگئ پئكئرسايئستاردئ ودان ءارئ باقئلاپ وتئرؤعا نيةتتئ.

- بيئلعئ جئلئ ءبئزدئث ةلدةرئمئزدئث حالئقتارئ قازاقستان-جاپون ديپلوماتيالئق قاتئناستارئنئث ورناتئلعان ساتئنة 20 جئل تولؤئن اتاپ وتؤدة. 20 جئل ئشئندة قازاقستان مةن جاپونيا قانداي ناتيجةلةرگة قول جةتكئزدئ؟

- مةنئث باعالاؤئمشا، وتكةن 20 جئل ئشئندة ءبئزدئث ارئپتةستئك قاتئناستارئمئز جوعارئ دةثگةيدةگئ ءوزارا ساپارلار مةن ساياسي ديالوگتاردئث ارقاسئندا ورنئقتئ دامؤعا ية بولدئ. جوعارئ دةثگةيدةگئ كةزدةسؤلةر كةزئندة جانة سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئنئث كةزدةسؤلةرئندة ةكئجاقتئ قاتئناستار ماسةلةلةرئ عانا ةمةس، سونئمةن قاتار حالئقارالئق قوعامداستئقتئث يادرولئق قارؤلاردئ تاراتپاؤ جانة قئسقارتؤ، كليماتتئث وزگةرؤئ سياقتئ وزةكتئ پروبلةمالارئ، سونداي-اق الةمنئث ءبئرقاتار ايماقتارئنداعئ جاعداي تالقئلاندئ. ق ر سئرتقئ ئستةر ءمينيسترئ ةرجان قازئحانوأتئث بيئلعئ كذزدة بولاتئن الداعئ ساپارئ كةزئندة مةن ونئمةن ارئپتةستئك قاتئناستاردئ ودان ءارئ نئعايتؤ ءذشئن ءارتذرلئ تاقئرئپتار بويئنشا پئكئر الئسپاقپئن.

قازاقستان تاؤةلسئزدئك العاننان كةيئن جاپونيا ءسئزدئث ةلگة جاثا مةملةكةت قذرئلئسئندا دايةكتئ جاردةمدةسؤدئ جالعاستئرؤدا. وسئ كوزقاراس تذرعئسئنان الئپ قاراعاندا، ءبئز ءذشئن قازاقستاننئث سوثعئ جئلدارداعئ تاماشا دامؤئن كورؤ ذلكةن قؤانئش ةكةنئن سةنئممةن ايتؤعا بولادئ. بذدان باسقا، ناق وسئ ءسئزدئث مةملةكةتتئث قارقئندئ ةكونوميكالئق ءوسئمئ جاپون-قازاقستان ةكونوميكالئق قاتئناستارئنئث قوزعاؤشئ كذشئ بولئپ، بذعان دةيئن ايتقانئمداي، ءارتذرلئ ينأةستيسيالئق جوبالاردئ جذزةگة اسئرؤعا مذمكئندئك بةرگةنئن اتاپ وتكئم كةلةدئ.

قازاقستاننئث جاثا ةلورداسئ استاناعا قاتئستئ ايتار بولسام، جاپونيا ذكئمةتئ جاپوندئق ساؤلةتشئ كيس كؤروكاأانئث جوباسئ بازاسئندا قالانئ دامئتؤدئث باس جوسپارئن تةحنيكالئق-ةكونوميكالئق نةگئزدةؤ جذرگئزؤگة قاتئستئ. بذدان باسقا قالانئث ينفراقذرئلئمئن دامئتؤ جونئندةگئ «استانا قالاسئنئث حالئقارالئق اؤةجايئن جاثعئرتؤ» جانة «استانا قالاسئن سؤمةن جابدئقتاؤ جانة كارئز قذرئلئسئ» جوبالارئ ءذشئن يةن زاةمدارئن ذسئندئ. ءسويتئپ، سةرپئندئ دامئپ كةلة جاتقان استانا ةكئجاقتئ ئنتئماقتاستئقتئث تاماشا جةتئستئكتةرئنئث بولئگئ بولئپ تابئلادئ.

سونداي-اق مادةنيةت سالاسئندا دا ءبئزدئث حالئقتارئمئز اراسئنداعئ الماسؤ كةثةيئپ كةلةدئ. مةنئث ةستؤئمشة، قازاقستاندئق ؤنيأةرسيتةتتةردة ءبئراز ستؤدةنت جاپون ءتئلئن وقئپ-ذيرةنئپ جذرگةن كورئنةدئ.

 بذدان باسقا، نارئقتئق ةكونوميكانئ قالئپتاستئرؤعا كومةك اؤقئمئندا قذرئلعان «قازاقستان-جاپون ادام رةسؤرستارئن دامئتؤ ورتالئعئ» دا ئنتئماقتاستئقتئث ءارتذرلئ سالالارئندا الماسؤ ءذشئن بازا رولئن اتقارؤدا جاپونيا تذرعئندارئنا ءسئزدئث جةردة ورنالاسقان بايقوثئر عارئش ايلاعئ دا جاقسئ تانئمال. وتكةن جئلعئ قاراشادا تةلةديداردان قازاقستان جةرئندة جاپون عارئشكةرئ فؤرؤكاأا ساتوسي ويداعئداي قونعانئ كورسةتئلگةندة ءاربئر جاپون وتباسئ قازاق دالاسئ تاث شاپاعئنئث تاماشا كوركئن تامشالادئ جانة بذل كورئنئس قازاقستان تؤرالئ، ذلئ جئبةك جولئنئث «دالالئق جولئ» ةلئ تؤرالئ ذلكةن اسةرگة بولةدئ.

 ديپلوماتيالئق قاتئناستاردئث ورناتئلؤئنئث 20 جئلدئعئنا وراي ةكئ ةلدة دة ءارتذرلئ شارالار وتكئزؤ جوسپارلانؤدا، ول ءبئزدئث حالئقتارئمئزدئث ءوزارا تذسئنئستئگئن تةرةثدةتؤدئث جاقسئ مذمكئندئگئ بولماق. ذكئمةت پةن جةكة كومپانيالار بذل جئلدئ جارقئن جانة ةستة قالارلئقتاي اتاپ ءوتؤ ماقساتئندا كذش-جئگةرئن بئرئكتئرؤئنة تئلةكتةستئك بئلدئرةمئن.

- سذحباتئثئزعا راحمةت!

سوڭعى جاڭالىقتار