الماتئدا ابايدئث قولجازباسئ العاش رةت قالئث قاؤئمعا ذسئنئلدئ

رات. اباي - قازاقتئث ءتولقذجاتئ. قذنانباي اؤلةتئنئث عانا ةمةس، قازاقتئث شئراعئن جاققان وي الئبئنا قاتئستئ قانداي جادئگةر بولماسئن، قازاققا ئستئق، قاسيةتتئ بولاتئنئ سوندئقتان. ذلتتئث ذلئ اقئنئنا قاتئستئ دذنيةلةر بذگئندة جيناقتالدئ دةگةنئمئزبةن دة، ءبئرسئپئرا دذنيةلةردئث ءبازبئر کةزةثدة بوي کورسةتئپ قالؤئنان ءالئ دة ءذمئتتئمئز.
None
None

مئنة، سونداي قذندئ زات الماتئدا نازارعا شئعارئلئپ وتئر. قازاقتاي ذلتتئث مئنةزئن ةکشةپ، بولمئسئن بةدةرلةگةن، ادامزاتتئث ايتارئنا ءئرئ ءپالساپا قوسقان اباي قذنانباي ذلئنئث مذباراک ساؤساقتارئ تيگةن، ءوز قولئمةن جازئلعان قولجازباسئ ق ر مةملةکةتتئک ورتالئق مذراجايئنا قويئلدئ.

25-قاراشا کذنئ ةل تاؤةلسئزدئگئنئث 20 جئلدئعئنا وراي اشئلعان «ابايدئث قولجازباسئ» اتتئ کورمةگة سونئمةن بئرگة اباي قذنانباي ذلئنا بايلانئستئ سيرةک کةزدةسةتئن جادئگةرلةر مةن دةرةکتةر، ءتذرلئ مةکةمةلةردةن انئقتالئنعان حاتتارئنئث کوشئرمةلةرئ، اباي بالالارئنئث پورترةتتةرئ، ونئث شئعارمالارئنئث ءار ءتذرلئ کةزةثدةردةگئ باسئلئمدارئ، ايةلئ ءدئلدانئث دومبئراسئ، ابايدئث ورئندئعئ قويئلعان.

ةث قئزئعئ، کورمةگة تذثعئش رةت حاکئم ابايدئث قازاق تئلئندة اراب جازؤئمةن جازئلعان «ءبئراز ءسوز قازاقتئث ءتذبئ قايدان شئققاندئعئ تؤرالئ» دةپ اتالاتئن قولجازباسئ قويئلدئ.

بذل - شئنئمةن دة ذلئلئقتئث قولتاثباسئ. ئقتياتتئ، مارجانداي جازئلعان جازؤلار ابايدئث ساؤاتتئلئعئن، کورکةم جازؤعا بةيئمئن، تازالئعئن اسپةتتةيدئ.

سابةث، ءسابيت مذقانوأ 1945- جئلئ اباي شئعارمالارئنئث تولئق جيناعئنا جازعان العئ سوزئندة: «بذدان باسقا ابايدئث شئعارماسئ ساقتالماعان» دةگةن بولاتئن. اتالعان قولجازبا ةرتةدةن ساقتالئپ کةلة جاتئر. مذنئ سابةث دة کورگةن. ءبئراق، ءئشئنارا زةرتتةؤشئلةردئث قولئنا تيگةنئمةن، جذرتشئلئق نازارئنا ذسئنئلماعان ةکةن.

«بذل قولجازبانئ 1933 - 1934- جئلدارئ مذحتار اؤةزوأ باستاعان ةکسپةديسيا سةمةي وثئرئنةن اکةلدئ. قولجازبا 1899- جئلئ قازاق تئلئندة اراب جازؤئمةن، قارا قارئنداشپةن 4 پاراققا، ياعني، 8 بةتکة جازئلعان. بذل قولجازبانئ «ابايدئث وزئنئکئ» دةپ کوپتةگةن زةرتتةؤشئلةرمةن قاتار، ابايدئث ذلئ تذراعذلدئث (1875 - 1934- جئلدارئ ءومئر سذرگةن) ةستةلئگئ دة راستايدئ. اتالعان قولجازبانئث قارا قارئنداشپةن جازئلعاندئعئ دا نازاردئ اؤدارتادئ.

ويتکةنئ، اباي ءوز شئعارمالارئنئث دةنئن قارا قارئنداشپةن جازعان. سونداي-اق، بذل قولجازبانئث جازؤ ذلگئسئ ابايدئث ادةبي حاتشئسئ بولعان، ونئث شئعارمالارئن کوشئرئپ جازؤشئ مذرسةيئت بئکئ ذلئ (1860 - 1917- جئلدارئ ءومئر سذرگةن) جانة تذراعذل اباي ذلئنئث قولجازبالارئنداعئ جازؤ ةرةکشةلئکتةرئنة مذلدةم ذقسامايتئندئعئ انئقتالدئ. دةمةک، قولجازبانئ ذلئ اقئننئث ءتولتؤما تؤئندئسئ دةؤگة تولئق نةگئز بار»، - دةيدئ ق ر ورتالئق مةملةکةتتئک مذراجايئنئث قولجازبالار ورتالئعئنئث جةتةکشئ عئلئمي قئزمةتکةرئ، فيلولوگيا عئلئمدارئنئث کانديداتئ، دوسةنت پاکيزات اؤةسبايةأا.

سونداي-اق، کورمةگة ذلئ اقئننئث قذندئ ءذش قولجازباسئ العاش رةت قويئلدئ. بذل - تذراعذل اباي ذلئ مةن احات قذدايبةردئ ذلئ جازئپ العان اباي ولةثدةرئنئث ءتذپ نذسقاسئ، سونئمةن قاتار، ابايدئث حاتشئسئ بولعان، اباي شئعارمالارئن جيناقتاعان مذرسةيئت بئکئ ذلئ قولجازباسئنئث ءتورتئنشئ نذسقاسئ. مؤزةي قئزمةتکةرلةرئنئث ايتؤئنشا، بذل قولجازبانئث بذگئنگئ کذنگة دةيئن ءذش نذسقاسئ عانا بةلگئلئ. اتاپ ايتقاندا، 1905- جئلعئ نذسقاسئ ق ر ذ ع ا ورتالئق عئلئمي کئتاپحاناسئندا، 1907- جئلعئ نذسقاسئ م.اؤةزوأ اتئنداعئ ادةبيةت جانة ونةر ينستيتؤتئنئث قولجازبا قورئندا، 1910- جئلعئ نذسقاسئ م.اؤةزوأ مذراجايئندا ساقتالعان.

پاکيزات اؤةسبايةأانئث ايتؤئنا قاراعاندا، بذل قولجازبالار مذراجاي قورئندا ةرتةدةن ساقتالعان، ءبئراق زةرتتةؤشئلةردةن وزگة ةشکئمگة قولجةتئمدئ بولماي کةلدئ.

«ءبئز وسئ قولجازبانئ کوپشئلئک، قالئث جذرتشئلئق کورسئن، ءبئلسئن دةگةن ماقساتپةن ارنايئ ةل تاؤةلسئزدئگئنئث 20 جئلدئعئنا وراي ذسئنئپ وتئرمئز. بذل - ذلکةن ءئستئث باستاماسئ عانا. الداعئ ؤاقئتتا اباي شئعارمالارئنا ارنالعان ذلکةن ةثبةک، کئتاپ دايئنداپ جاتئرمئز، وندا وسئ قولجازبالار، ترانسکريپسياسئمةن، قازاقشا اؤدارماسئمةن جانة سوزدئگئمةن بةرئلةتئن بولادئ»، - دةدئ ول.

کوپتةگةن جئلدار ادةبيةت جانة ونةر ينستيتؤتئندا ساقتالعان شئعارما ورتالئق مذراجاي قورئنا قاشان جانة قالاي تذسکةنئ بةلگئسئز. قولجازبانئث ءتذپ نذسقاسئن زةرتتةؤگة 5 جئلداي ؤاقئت جذمسالعان. 8 بةتتئک شئعارمانئث ءبئرئنشئ بةتئندة قاعازدئ جاساعان رةسةيدئث ؤسپةنسکي زاؤئتئ جانة 1899- جئل دةگةن تاثبا بار. سوندئقتان، اباي بذل شئعارمانئ سول جئلئ جازعان دةگةن مالئمةت بار.

«ءبئراز ءسوز قازاقتئث ءتذبئ قايدان شئققاندئعئ تؤرالئ» اتتئ قولجازبانئث قازاق قارپئندةگئ اؤدارماسئ 1933، 1939، 1940، 1945، 1977، 1986، 1995 جانة 2005- جئلدارداعئ کئتاپتاردا بةرئلگةن. ال، اراب ارپئندةگئ نذسقاسئنئث 1-بةتئ عانا کورسةتئلةدئ.

کورمة 2012- جئلدئث قاثتار ايئنئث اياعئنا دةيئن جذمئس ئستةيتئندئکتةن کةز-کةلگةن ازاماتقا ذلئلئق قولتاثباسئن کورؤگة مذمکئندئک بار دةگئمئز کةلةدئ.

دةرةككوز: «الماتئ اقشامئ» گازةتئ

سوڭعى جاڭالىقتار