ذرپاق ذساقتالؤئنئث سئرئ نةدة؟

ال بذگئنگئ بئتئرؤشئلةر تذگئل، جوعارئ وقؤ ورنئندا وقيتئن ستؤدةنتتةردئث وقؤشئلاردان ايئرماسئ جوق. بويلارئ الاسا، بئلةكتةرئ قئزدئكئندةي جئپ-جئثئشكة، وتة ارئق. كةشةگئ ةثسةگةي بويلئ ةر ةسئمدةي، الپامئستاي الئپ تذلعالئلاردئ ئزدةؤ - جارئق كذندة جاپئراقتئث اراسئنا ءتذسئپ كةتكةن ينةنئ ئزدةؤمةن پارا-پار. سپورتتئ جانئنا سةرئك ةتكةن جئگئتتةردئث اراسئندا بئلةك كذشئ بئلةم-بئلةم، ذزئن بويلئلارئ بار. ءبئراق وتة سيرةك. وسئ ذساقتالؤدئث استارئندا قانداي سئر بار؟ ذثئلئپ كورةلئكشئ...
بذگئندة اسكةري بورئشئن وتةؤگة نيةت ةتكةن جئگئتتةردئث سئننان ءسذرئنئپ، قاتارعا ئلئگة الماي جذرگةندةرئ كوپ. بذگئندة بولاشاققا بةرئلةر جولداما ئسپةتتئ اسكةري بيلةتكة قول جةتكئزؤ دة قيئندادئ. اسكةري-مةديسينالئق سذزگئدةن سذرئنگةندةردئث قاتارئ سيرةؤدئث ورنئنا، قالئثداپ بارادئ قايتا. بيئلعئ كذزگئ شاقئرئلئمدا شئمئر دةگةن جئگئتتةرئمئزدئث ءوزئ شالقاسئنان ءتذستئ. اسكةري كوميسسارياتتئث الدئ ئعئ-جئعئ. جوعارئ وقؤ ورئندارئنداعئ سياقتئ، ءبئر ورئنعا ون ادامنان كةلةدئ. ةلئمئزدئث قورعانئس سالاسئندا قئزمةت ةتؤگة نيةت ةتكةن 100 جئگئتتئث تةك 20 سئ عانا قيامةتتئث قئل كوپئرئندةي بولعان وتكةلةكتةن ءوتئپتئ. تةث جارتئسئ دا ةمةس، باقانداي 20 پايئزئ عانا. اسكةري مةديسينا قئزمةتكةرلةرئنئث ايتؤئنشا، بذگئنگئ بوزبالالاردئث باسئم بولئگئ سالماق جةتئسپةؤشئلئگئنةن سذرئنةدئ ةكةن. ودان كةيئنگئ كةزةكتة مايتابان، أاريكوزدان جاپا شةگةتئندةر قذرايتئن كورئنةدئ. ءيا، وتان قورعاؤئ ءتيئس ذرپاعئمئزدئث ذساقتالئپ بارا جاتقانئنئث استارئندا كوپ سئر جاتئر، ارينة. وسئدان شيرةك عاسئر بذرئن جذرةك تالماسئ، قان قئسئمئ، قانت ديابةتئ دةرتتةرئ ئلؤدة ءبئر كةزدةسةتئن. بذگئندة بذل اؤرؤ جاس تالعاماي، تئم جاسارئپ بارادئ. ذيئقتاپ جاتئپ ارعئ دذنيةگة اتتانئپ جاتقاندار، جاپ-جاس بولئپ جذرةكتةن كةتئپ جاتقان جئگئتتةر كوبةيدئ. دارئگةرلةر جذمباق اؤرؤلاردئث كوبةيؤئنئث باستئ سةبةبئ ةكولوگيا دةسة، ةكئنشئدةن، كذندةلئكتئ تذتئناتئن تاعام تذرلةرئنئث نارسئزدئگئنةن دةپ وتئر. راسئندا، تازا تاعام تذتئنؤ - بذگئندة قيئننئث قيئنئ. اينالا قورشاعان ورتانئث ءبارئ - ؤ، ئشكةن سؤئمئز دا، جةگةن تاعامئمئز دا - ؤ. سودان كةلئپ دةنساؤلئق ناشارلاماعاندا، قايتسئن! باستئسئ، بالالارئمئزدئ جاستايئنان قذنارلئ تاماقتاندئرا الماي وتئرعاندئعئمئزدا سياقتئ. دةنساؤلئققا تيگئزةر زاردابئ كوپ قئتاي تاعامدارئن تذتئنؤعا ماجبذرلةر كوپ. ودان اؤرؤ بولاتئنئن بئلسة دة، امالئ جوق.
عئلئمعا بةلگئلئ زاثدئلئق: قذنارلئ توپئراقتا وسكةن ءبيداي دانئندة ادام اعزاسئنئث دامئپ-جةتئلؤئنة وتة قاجةتتئ مئثنان استام مينةرال مةن دارؤمةن بار. الايدا سول اسا قاجةتتئ قذنارلئلئقتئ بذگئنگئ جوعارئ تةحنولوگيامةن وثدةپ، «جوندةپ»، ءوز قولئمئزبةن قذرتئپ وتئر ةكةنبئز. اتام زامانعئ تاس ديئرمةندةرگة تارتئلعان ءئرئ ذندار ادامعا قاجةتتئ بذكئل دارؤمةندئ وتةپ كةلگةن ةكةن. جوعارئ تةحنولوگيامةن تارتتئرئلعان ذندا قورةكتئك زاتتاردئث 75 پايئزئ جذتئلئپ، تةك 20 پايئزداي عانا پايدالئ كوزئ قالادئ ةكةن. اپپاق ذننان دايئندالعان اس اتاسئ دا، تاعام تذرلةرئ دة نةبئر دةرتتةردئث وشاعئ بولئپ تذر. ونئث قذرامئنداعئ ارتتئرئلعان كومئرسؤتةكتةر ادام اعزاسئنداعئ اؤرؤ بئتكةننئث قوزعاؤشئ كذشئنة اينالادئ. ونئ مذلدةم پايدالانباؤ كةرةك دةپ كةسئپ ايتؤدئث قاجةتئ جوق. ءبئز مولشةرئنةن اسئرا پايدالانعان سوث، اسقازاندا قورئتئلماي، شئري باستايدئ. مئنة، وسئدان كةلئپ نةبئر اؤرؤ بئتكةن ءورشي باستايدئ. تةك ذن ونئمدةرئ عانا ةمةس، اسقاتئق مايئمئز دا اعزانئث جاؤئ بولئپ ةسةپتةلةدئ. ءتذرلئ سةح، زاؤئتتاردا دايئندالعان ونئمدةردئث كةيبئرئنة «ءبئرئنشئ سئعئندئدان دايئندالعان» دةپ جازئپ قويادئ. ونئ بئرةؤ تذسئنةدئ، بئرةؤ تذسئنبةيدئ. سوسئن ونئث قاعاز ةتيكةتكاسئنا دا سةنة بةرؤگة بولمايدئ. كذنباعئستئث، ماقتانئث، نة بولماسا ماقسارئ مايئنئث نةشئنشئ سئعئندئدان دايئندالئپ جاتقانئن وزدةرئنةن وزگة ةشكئم بئلمةيدئ. ناتيجةسئندة قاراپايئم حالئق زارداپ شةگةدئ. زياندئ مايلاردان حولةستةرين پايدا بولادئ. ول جذرةك-قان تامئرلارئ اؤرؤئنئث ورشؤئنة اكةلئپ سوعادئ. اس اتاسئن مول پايدالاناتئنئمئز راس ةندئ. وسئنئث سالدارئنان جئل سايئن قان اينالئمئ جذيةسئ بويئنشا 80 مئث قازاقستاندئق كوز جذمادئ ةكةن. اعزانئث دامئپ-جةتئلؤئ ءذشئن تارتئلعان زاماناؤي ذندا قذنارلئ توپئراقتان الئنعان بارلئق دارؤمةن مةن مينةرالداردئث جوعالئپ كةتؤئنئث سالدارئ، مئنة، قانداي!
ودان بولةك جئگئتتةرئمئزدئث مايتابان اؤرؤئنا شالدئعؤئنئث باستئ سةبةبئ شةتةل اياق كيئمدةرئنئث سالدارئ ةكةنئن جوققا شئعارؤعا بولمايدئ. راسئندا، بذگئندة اسكةرگة شاقئرتئلعان جئگئتتةردئث ذشتةن ءبئرئ مايتابان دةرتئنةن زارداپ شةگةدئ. بذل دةرتتئث دةندةؤئن بالا شاقتان ئزدةگةن ءجون سياقتئ. اناتوميالئق ولشةمدةرگة ساي كةلمةيتئن اياق كيئمدئ كيگةن بالانئث ةرتةثگئ كذنئ جالپاق تاباندئلئق دةرتئنة تذسالاتئنئ ءسوزسئز. وتانداستارئمئزدئث اياعئنداعئ شاركةيلةردئث 75 پايئزئ - قئسئق كوزدئلةردئث تاؤارلارئ. أاريكوز دةرتئنة دة وسئ اياق كيئمدةردئث قوسار ذلةسئ از ةمةس... وسئنئث ءبارئ دة، اينالئپ كةلگةندة، ذلتئمئزدئث ذساقتالؤئنا اكةلئپ سوعئپ وتئر. ارادا از ؤاقئت وتكةننةن كةيئن تئپتةن ةرگةجةيلئلةر ةلئنة اينالؤئمئز دا بةك مذمكئن عوي...
مذسا ايتجانوأ، مةديسينا عئلئمئنئث دوكتورئ:
- زةرتتةؤ بارئسئندا 7 مةن 10 جاس ارالئعئنداعئ بالالاردئث اسقازانئ ناندئ ذزاق قورئتاتئنئ انئقتالدئ. سول سةبةپتةن دة جاپوندئق تاجئريبةگة سذيةنئپ، ناننئث ورنئن بالئق جانة سذتپةن الماستئرؤ كةرةك.
ارينة، مذنئ قذپتايتئندار دا، قوس قولداپ قارسئ بولاتئندار دا تابئلار. اس اتاسئنا قارسئ مايدان اشقالئ دا وتئرعان جوقپئز. دةگةنمةن عئلئمي تذجئرئم جاساؤ ويئنشئق ةمةس. سوندئقتان دا ءبئر شئندئقتئث بار ةكةنئ راس ةندئ.
قئزئق دةرةك
جؤئردا قازاق تاعامتانؤ اكادةمياسئ نان جةمةگةن بالا اقئلدئ بولادئ دةپ، مةكتةپ وقؤشئلارئنئث تاماقتانؤ راسيونئنان ناندئ الئپ تاستاؤدئ ذسئندئ. العاشقئ ةكسپةريمةنت رةتئندة الماتئداعئ ءبئر مةكتةپتة جاثا وقؤ جئلئنان باستاپ مةكتةپ اسحاناسئنئث مازئرئنةن ونئ الئپ تاستاپتئ.
اأتور: گذلجان كوشةروأا
دةرةككوزئ:«الاش ايناسئ» گازةتئ