ساعاتبةك قاليةأ، «مادةنيةت» تةلةارناسئنئث جةتةكشئسئ: وركةنيةتتئ ةلدةردئث مادةنيةتئنة ساي باعئتتاردئث ءبارئ دة ارنامئزدا بولادئ
- راقمةت! بئلتئر بالالارعا ارنالعان «بالاپان» تةلةارناسئ اشئلئپ، بيئل 1-قئركذيةكتةن «قازاقستان» تةلةارناسئ ءجذز پايئز قازاقشاعا كوشئپ، ةلدئ قؤانتسا، وعان «مادةنيةت» تةلة ارناسئ قوسئلدئ. مةنئث بئلؤئمشة، «حابار» ارناسئ جانئنان ارنايئ «ءبئلئم» دةگةن تةلةارنا اشئلماقشئ. مذنئث ءبارئن مةملةكةتتئث تاپسئرئسئ بويئنشا الدا قالئپتاسئپ، داميتئن سالالئق تةلةارنالاردئث باسئ دةؤگة بولادئ.
راس، ةلباسئنئث قولداؤئمةن مذنداي تةلةارنانئث اشئلؤئ حالقئمئزدئث اثساپ جذرگةن ارمانئ ةدئ. سوثعئ بةس جئلدئث ئشئندة ءوزئم ارئپتةستةرئمنئث اراسئندا وسئ ماسةلةنئ ءجيئ-ءجيئ ايتا بةرةتئنمئن. ةلئمئزدةگئ ةلةكتروندئق كةثئستئكتئث اتاسئ دا، اناسئ دا بولئپ كةلة جاتقان 55 جئلدئق تاريحئ بار «قازاقستان» تةلةراديو كورپوراسياسئنان باستاپ بارلئق تةلةارنالار كةشةگئ وداقتئث كةزئندة قالئپتاسئپ قالعان جانرلئق جذيةمةن كةلة جاتقانئ بةلگئلئ. ياعني مادةنيةت تة، ةكونوميكا دا، ساياسات تا، سپورت تا - ءبارئ ءبئر تةلةارنانئث ئشئندة توعئسقان. «حابار»، «قازاقستان»، «ةلارنا» - بارئندة دة مادةنيةت سالاسئنا ارنالعان ارنايئ باعدارلامالار بار، بالكئم سولاردئ كةثةيتؤمةن شةكتةلسةك قالاي بولادئ» دةگةن پئكئرلةر دة بولعان. بذل پئكئر مذلدةم دذرئس ةمةس. بذگئنگئ كذندة وركةنيةتتئ ةلدةردئث تةلةأيزيا سالاسئندا سوثعئ ون - ون بةس جئلدا سالالئق، جانرلئق تةلةأيزيا قارقئن الا باستادئ. بذل - قوعامنئث، بذگئنگئ كذننئث سذرانئسئ.
رةسةيدة، ماسةلةن، تةك مادةنيةتتئ قاؤزايتئن «كؤلتؤرا» جانة «أرةميا-4» سةكئلدئ 24 ساعاتتئق كورسةتئلئممةن شئعاتئن ةكئ بئردةي دارا تةلةارنا بار. ةكةؤئن دة مةملةكةت قارجئلاندئرادئ. الئپ رةسةيدئث ءوزئ جاهانداسؤدئث كةيبئر جاعئمسئز ةكسپانسياسئنان قورعانؤ ءذشئن ءوزئنئث تول مادةنيةتئ مةن ءداستذرئن ساقتاپ قالؤعا، دامئتؤعا كذش سالئپ جاتئر. وسئنداي پروبلةما قازاق حالقئنئث دا باسئندا تؤئنداپ وتئر. تاؤةلسئز مةملةكةت بولعاندئقتان ءبئزدئث دة الدئمئزدا تذرعان ةث ذلكةن ستراتةگيالئق مئندةت - مئثداعان عاسئرلئق مادةنيةتئمئزدئ پاش ةتة ءبئلؤ بولؤئ كةرةك. ساياسات بولسئن، ةكونوميكا بولسئن، ونئث باستاؤئندا، نةگئزئندة مئندةتتئ تذردة مادةنيةت جذرةدئ. سوندئقتان مذنداي تةلةارنا ءوز ؤاقئتئندا ءارئ قاجةت جاعدايدا قولعا الئنئپ وتئر دةؤگة بولادئ.
- جاثا باستالعان ئسكة سئنشئ كوپ بولارئ انئق. ءارتذرلئ پئكئرلةردئث بولاتئنئ زاثدئ. تاؤلئكتة ذسئنئلاتئن 16 ساعاتتئ ءماندئ، ماعئنالئ ةتئپ تولتئرؤ وثاي ةمةس بولار؟
- دذرئس ايتاسئز، ونداي پئكئرلةر مولئنان ايتئلدئ دا، ايتئلئپ تا جاتئر. ارينة، ؤاقئت تئعئز بولدئ. ءوز باسئم وسئ ئسكة كئرئسكةلئ ءذش-اق اي بولدئ. تذجئرئمداماسئن جاسادئق، ذيئمداستئرؤ جذمئستارئمةن اينالئستئق. ءبئراق كورةرمةن الدئندا «ؤاقئتئمئز تاپشئ بولدئ» دةپ اقتالئپ جاتؤ ابةستئك بولادئ. ارنانئث جذمئسئ ءبئرئنشئ كةزةكتة قازاق حالقئنئث ونةر تاريحئ مةن مادةني جادئگةرلةرئن ذلئقتاپ، ةلئمئزدةگئ وسئ سالاداعئ شةتقاقپاي بولئپ كةلگةن كةلةلئ ماسةلةلةرگة كوثئل ءبولئپ، ذلتئمئزدئث مادةنيةتئن دامئتؤدئ، ةستةتيكالئق تالعامئن كةثةيتؤدئ كوزدةيدئ. تذثعيئق تةرةث تاريحئمئزدئ پاراقتاپ، سالت-داستذرئمئزبةن ساباقتاستئرئپ قازاقتئ وزگةگة دة، وزئنة دة تانئتؤدئ كوزدةپ وتئرمئز.
ءوز تاراپئمنان كوپتةگةن جوبالار جاسالدئ. قازاقتئث مادةني مذراسئ شةكسئز. تةك وتكةن 20- عاسئردئ الساق، ةسئمدةرئ التئن ءارئپپةن جازئلئپ قالعان تذلعالارئمئز قانشاما. احمةت جذبانوأ، مذقان تولةبايةأتاردئث مذراسئنئث ءوزئ ذشان تةثئز. وعان زاتايةأيچ، برؤسيلوأسكيلةردئ قوسئثئز. جاثا تاريحي كةزةثدة پايدا بولسا دا، ءبئزدئث مادةنيةتئمئزدئث ءبئر سالاسئنا اينالعان وپةرا جانرئ، بالةت قويئلئمدارئ، درامالئق تةاتر سپةكتاكلدةرئ، سؤرةتشئلةر، جازؤشئلار، قازاق كينوسئنئث ذزدئك تؤئندئلارئ، الةمدئك كينةموتوگرافيانئث وزئق ذلگئلةرئ - قامتيتئن تاقئرئپ جةتئپ ارتئلادئ. قازئر الماتئدا ءوتئپ جاتقان «ةؤرازيا» كينوفةستيأالئ - ءبئزدئث تةلةارنادان ويئپ تذرئپ ورئن الاتئن دذنية. ادةبي كةشتةر، ادةبي پورترةتتةر - حالئقتئث سؤساپ وتئرعان ءبئر سالاسئ. بذل جونئنةن تةلةارنالارعا كئنا ارتؤعا بولادئ.
اقئن انگة ءسوز جازسا عانا ةفيردةن ورئن الاتئن بولدئ. شئعارماشئلئق كةشئ دة سولاي جاسالادئ. ال ونئث اقئندئق، جازؤشئلئق قذندئلئعئ تاسادا قالئپ بارادئ. اقئندارئمئزدئ ةل تانئماسا، عالئمدارئمئزدئ قايدان تانئسئن؟ «جذزدةسؤ» حابارئن سول ءذشئن اشتئق. وندا تةك جازؤشئلار ةمةس، تةاتر ارتيستةرئ دة كورةرمةنمةن جذزدةسةتئن بولادئ. يسرايل ساپارباي، ةسمذحان وبايةأ، تذثعئشباي جامانقذلوأ، ساتئبالدئ نارئمبةتوأتةر ول حاباردئث العاشقئ قوناعئ بولدئ. تذمانباي اعامئزدان باتا الماقشئ بولئپ ةدئك، دةنساؤلئعئنا بايلانئستئ كةلة المادئ. عئلئم سالاسئنا باعئتتالعان «كوكجيةك» باعدارلاماسئ استانادان شئعئپ جاتئر. قازئر ون بةستةي ءتذپنذسقا باعدارلاما دايئنداپ قويدئق. سؤرةتشئلةر شئعارماشئلئعئ بويئنشا ارنايئ «قئلقالام ونةرئ» جوباسئ بار. «كئتاپحانا»، «ءالئ ةسئمدة» دةگةن باعدارلاما جذرةتئن بولادئ. «سول جئلدار» دةگةن تةلةحاباردا 20- عاسئرداعئ ةلةؤلئ مادةني قذبئلئستاردئ قايتا جاثعئرتؤ قولعا الئنادئ. «التئن كومبة» اتتئ ادةبي تةلةأيكتورينامئز دا بار. بئلةمئن سئن دا، باسقاسئ دا بولادئ.
- قانشا دةگةنمةن قوبالجؤ بار سياقتئ؟ كورةرمةنئث تالابئنان، ويئنان شئعؤ وثاي ةمةس قوي؟
- مئندةتتئ تذردة. ءدال مذنداي قوبالجؤ بذرئن ءوز تاجئريبةمدة كةزدةسكةن ةمةس. جاثا ءسئزدئث الدئثئزدا قاجئتاي ءئلياسوأ سياقتئ اقئن اعالارئمئز بولئپ كةتتئ. سول كئسئلةر «نة تئندئرئپ جاتئرسئثدار؟» دةپ ساؤال قويادئ. بذل، ارينة، جاناشئرلئق. ءارئ ماعان ارتئلعان ذلكةن جاؤاپكةرشئلئك. جاثاعئ ايتئلعان ءئستئث ءبارئن جالعئز مةن جاساپ جاتقانئم جوق. قاجةكةث سةكئلدئ ءار قازاق وسئنداي جاناشئرلئق ءبئلدئرئپ، تةلةفونمةن بولسا دا اقئل-كةثةسئن بةرئپ جاتسا، جوبامئز جامان بولماس دةپ ويلايمئن. نة دةسةك تة، ارنامئزدئث باعئتئ ايقئندالعان، تذجئرئمداماسئ جاسالعان. ءبئراق 26- قئركذيةكتةن باستاپ تولئققاندئ ءبئر دذنية شئعارامئز دةپ كةسئپ ايتؤ، ارينة، ارتئق بولار. ءبئراق تةلةارنا جذمئسئ سول كذنئ باستالئپ كةتةدئ.
جاثاعئ ايتئلعان مادةني سالالاردئث ءبارئن بئردةن قامتي المايتئن بولعاندئقتان، الدئمئزعا ءذش كةزةثنةن تذراتئن ماقسات قويئپ وتئرمئز. قانشالئقتئ قارجئ، كذش كةرةك، سونئث ءبارئن وسئ ءذش كةزةثدة ايقئندايتئن بولامئز. جاثا جئلدا ةكئنشئ، ناؤرئز مةرةكةسئندة ءذشئنشئ كةزةثنئث جذمئسئن باستاپ، جاثا باعدارلامالار ةنگئزةتئن بولامئز. وسئلايشا ءبئر-ةكئ جئلدئث ئشئندة ءوزئنئث تذراقتئ كورةرمةندةرئ بار، تولئق قالئپتاسقان دةربةس تةلةارنا بولئپ شئعامئز دةگةن ويدامئز. ءبئز ءذشئن ءدال قازئر وتة وزةكتئ ماسةلة - مادةني ورتادان قور جيناؤ. ذلكةن جازؤشئلارئمئزدئ، مايتالمان تذلعالارئمئزدئث بةينةسئن ءتئرئ كةزئندة جازئپ الئپ قالؤ. ماسةلةن، اقسةلةؤ سةيدئمبةك اعامئز قايتئس بولعاندا بئزگة ونئث كوزئ تئرئسئندة تذسكةن بةينةلةرئن تاؤئپ الؤ قيئنعا سوقتئ. جانئبةك كارمةنوأ تة، قادئر مئرزا ءالئ دة، باسقا دا كوزئ كةتكةن تذلعالارئمئز سولاي. نةگة ءبئز تاريحي قذندئلئقتارئمئزدئ دةر كةزئندة جازئپ المادئق، كئم وعان كةدةرگئ بولدئ؟ ال رةسةيدة ءبئر تذلعا ومئردةن قايتقان كذنئ-اق ول جايلئ تذتاس فيلم كورسةتئلةدئ. ايگئلئ كذيشئ ءدينا نذرپةيئسوأانئث ون مينؤتتئق قانا بةينةتاسپاسئ ساقتالئنئپ قالعان. قئرقئنشئ جئلدارئ سوعئس كةزئندة الماتئدا بولعان «موس فيلم»، «لةن فيلمدةر» وزدةرئنئث دذنيةلةرئن جازئپ جاتقاننان قالعان-قذتقان ءبئر پلةنكاعا دينا اپامئزدئ جازا سالعان عوي. سول دذنيةلةردئث ءبارئ جوعالدئ، ال بار-جوعئ ون مينؤتتئق دينا تؤراسئنداعئ بةينةتاسپا ماثگئ ساقتالئنئپ قالدئ. مئنة، قذندئلئق قايدا جاتئر.
- «قازاقستان» تةلةارناسئ 1-قئركذيةكتةن باستاپ ءجذز پايئز قازاقشاعا كوشتئ. وسئ ارنانئث بازاسئندا قذرئلعاندئقتان «مادةنيةت» تةلةارناسئ دا تازا قازاقشا حابار تاراتاتئن بولار؟
- تاؤلئكتة بولئنگةن 16 ساعاتتئث سةكسةن پايئزئ قازاقشا، جيئرما پايئزئ ورئسشا بولادئ. وپةرا تةاترئنئث تاريحئ، ونئث كةرةگةسئن كةرگةن كوريفةيلةردئث شئعارماشئلئعئ جايئنداعئ حابار ورئس تئلئندة شئعادئ. سةبةبئ وسئ سالادا جذرگةندةردئث باسئم كوپشئلئگئ - ورئس تئلدئلةر.ةؤرازيالئق كةثئستئكتة ورنالاسقاندئقتان ءبئز ءوز مادةنيةتئمئزبةن تذيئقتالئپ قالا المايمئز. ونئث ذستئنة بئزدة كوپتةگةن ذلت وكئلدةرئ تذرادئ. تةك ذلتتئق، وتاندئق قذندئلئقتارمةن شةكتةلئپ قالماي، الةمدئك مادةنيةت جاؤهارلارئن دا كةثئنةن تانئستئراتئن بولامئز. وركةنيةتتئ ةلدةردئث مادةنيةتئنة ساي باعئتتاردئث ءبارئ دة بئزدة بولادئ. فيلمدةر، قويئلئمدار سئرتتان ساتئپ الئنادئ. الةمگة ايگئلئ كينوستؤديالار مةن تةلةكومپانيالاردئث ةث ذزدئك فيلمدةرئ كورةرمةنگة ذسئنئلادئ. تاعئ ءبئر قولعا الئناتئن سالا - تذركئ-تئلدةس حالئقتاردئث مادةنيةتئن جاثعئرتؤ بولماق.
- ءوزئمئزدة بذرئننان جيناقتالعان «التئن قورداعئ» دذنيةلةردئ پايدالانؤ جايئ قالاي؟
- مذراعاتتئ پايدالانؤ، ارينة، ءبئرئنشئ كةزةكتةگئ دذنية. 55 جئلدئق تاريحئ بار «قازاقستان» تةلةارناسئنئث باي مذراعاتئن پايدالانباساق نة بولعانئ؟ مذراعاتقا ارنايئ ؤاقئت بولئنگةن. مذراعاتتاعئ كونة دذنيةلةردئ جاثا سيفرلئق جذيةگة اؤئستئرئپ جاتئرمئز. ساپالارئ، ارينة، كةرةمةت دةپ ايتا المايمئز، ءبئراق قولدا بار دذنيةلةردئ كورسةتةتئن بولامئز. «حابار»، «ةلارنا» سةكئلدئ باسقا دا تةلةارنالاردئث مذراعاتئن پايدالانؤ ءذشئن ارنايئ كةلئسئمشارت جاساسئپ جاتئرمئز.
- ارنالارئثئز رةسةيدئث «كؤلتؤراسئنا» ذقساپ كةتپةي مة؟
- فورماتتارئ ذقساؤئ مذمكئن. ءبئراق قازاقتئث قذندئلئعئن، ةلدئگئمئزدئ ايتئپ، تاراتئپ جاتساق نةگة ذقساؤئ مذمكئن؟ ماسةلة ءبئزدئث شةبةرلئگئمئزگة بايلانئستئ.
- ال قامتئلؤ اؤماعئ قالاي بولماقشئ؟
- كادئمگئ كابةلدئك جذية بويئنشا تاراتئلادئ. ذلكةن قالالاردا كورسةتئلةدئ، ال اؤئل-ايماقتا ءدال قازئر كورسةتئلؤئ قيئنداؤ شئعار. ارينة، اؤئلدا دا «تارةلكةلةرئ» بار ادامدار كورة الادئ.
- شتات، كادر ماسةلةسئ تولئق شةشئلدئ مة؟
- جاثا ايتتئم، وسئدان ءدال ءذش اي بذرئن ماثايئمدا ةشكئم جوق، ءوزئم جالعئز بولاتئنمئن. وسئ ءذش ايدا تةحنيكالئق جاراق جيناؤ، قارجئلاندئرؤ، تذجئرئمداماسئن جاساؤ، باعدارلامالار سسةناريئن جازؤ ماسةلةسئمةن قاتار مامان تارتؤ دا قوسا قابات ءجذردئ. قازئر جاستار تؤراسئندا ءارتذرلئ جاعئمسئز اثگئمةلةر ايتئلادئ، ءبئراق مةنئث ماثايئمداعئلاردئث ءبارئ - جاستار. ذجئمنئث توقسان پايئزئ دةؤگة بولادئ. ءبارئ ءبئر كئسئدةي وتانشئلدئق كوزقاراسپةن جذمئس ئستةپ جاتئر، كئم ءذشئن، نة ءذشئن ئستةپ جاتقاندارئن جاقسئ بئلةدئ. سوندئقتان شئعارماشئلئق توپ ءذشئن جاثا ارنادا جذمئس ئستةؤ وتة قئزعئلئقتئ بولئپ وتئر.
- نةگة جاستار؟ نةگة تاجئريبةلئ، ساقا تةلةجؤرناليستةردئ جيناماسقا؟
- مذنئث وزئندئك سةبةبئ بار. ويتكةنئ جاثا ارناداعئ ذيرةتؤ، قالئپتاستئرؤ نةگئزئن جاستار وزئنةن باستاسئن دةدئم، ةرتةث وسئ جةردئث ناعئز ذستاحانالارئ وزدةرئ بولئپ قالادئ. ارينة، قالامدارئنئث ذشقئرلئعئن بايقاپ، قانشالئقتئ سالادان حاباردار ةكةندئكتةرئن زةرتتةپ بارئپ جذمئسقا تارتتئق. كوبئسئ - ءوزئم بذرئننان بئلةتئن بالالار. ءبئراق مئندةتتئ تذردة باعئت-باعدار كورسةتؤ ءذشئن سئرتتان كةثةسشئلةردئ شاقئرئپ، پئكئرلةسئپ وتئرامئز. ال مذراعاتتا مئندةتتئ تذردة بذرئننان تاجئريبةلئ كئسئلةر جذمئس ئستةيدئ. ويتكةنئ جاستار دذنيةدةن ءوتئپ كةتكةن كئسئلةردئ تانئماي، شاتاستئرؤئ مذمكئن. ءتئپتئ اراسئندا زةينةتكة شئعئپ كةتكةن كئسئلةردئ شاقئرئپ مذراعات ئسئنة جةكتئك، قازئر ولار استئن ذستئنة شئعارئپ قوپارئپ جاتئر.
- ذلتتئق ونةردئ ورگة سذيرةپ جذرگةن مؤزئكا تانؤشئ عالئمسئز. كورةرمةنگة جاقسئ تانئس «اؤئلدئث التئ اؤئزئ»، «دالا-دؤمان»، «سةگئز قئرلئ»، «دالا سازئ»، «قازاقتئث 100 ءانئ» سياقتئ تالاي-تالاي جاثا باعدارلامالاردئ دذنيةگة الئپ كةلگةنئثئز بةلگئلئ. ماعان تةلةراديو سالاسئندا وسئ جذكتئ جالعئز كوتةرئپ جذرگةندةي كورئنةسئز...
- مادةنيةت سالاسئ - نةگئزگئ ماماندئعئم. قذرمانعازئ اتئنداعئ ذلتتئق كونسةرأاتوريانئ بئتئرگةنمئن. ونةرتانؤ عئلئمئنئث كانديداتئمئن. كذيشئلةر پسيحولوگياسئنان ديسسةرتاسيا قورعاعانمئن. تةلة-راديو سالاسئنا ستؤدةنتتئك شاعئمنان ارالاستئم. ول كةزدة ءئليا جاقانوأ مؤزئكالئق باس رةداكتور بولئپ جذمئس ئستةيتئن. ةسكئ كوز جؤرناليستةردئث كوزئن كورئپ، تاجئريبةسئنةن بارئنشا ذيرةندئك. 1980- جئلداردئث سوثئنان باستاپ قازاق تةلةأيزياسئنا اؤئسئپ، مؤزئكالئق رةداكتور بولدئم. «حابار» تةلةارناسئندا بةس جئل جذمئس ئستةدئم. ذلتتئق مؤزئكامةن تئثعئلئقتئ اينالئسامئن. بذل - مةنئث ومئرلئك ءئسئم. ونئ مةن ذلكةن يدةولوگيالئق دذنية دةپ ةسةپتةيمئن. ءسئز مئسالعا كةلتئرگةن جوبالارئمدا ذلتتئق ونةرپازداردئث قوعامداعئ ورنئن كورسةتؤگة تئرئستئم. ءتورت جئل سئر سذلةيلةرئمةن اينالئستئم. كونسةرتتةرئن وتكئزئپ، ناسيحاتتاپ قانا قويماي، ولاردئ تةلةأيزيالئق فورماتقا ةنگئزدئم، ءسئثئردئم.
قازاق مؤزئكاسئ - فولكلور ةمةس، كلاسسيكا. ءوتئپ كةتكةن ةسكئ دذنية ةمةس! اقان سةرئ، ءبئرجان سالدئث، يمانجذسئپتئث اندةرئن، قورقئتتئث، تاتتئمبةتتئث، ئقئلاستئث مؤزئكاسئن بذگئندة ون سةگئزدةگئ جاس جئگئتتةر ايتئپ، تارتئپ ءجذر. رةسةيدئث اتاقتئ ديريجةرئ يؤريي تةميركانوأتئث: «ةگةر مؤزئكا بذگئن ورئندالئپ جاتسا، وندا ول قاشان جازئلعانئنا قاراماستان جاثا شئققانمةن بئردةي» دةگةن ءسوزئ بار. ءبئزدئث كةز كةلگةن ءان-كذيئمئزدئ ءدال سولاي دةپ ايتؤعا بولادئ. جاپونداردئث «سؤمو» دةگةن كذرةسئ بار، ونئمةن بذگئندة نةمئس تة، اعئلشئن دا اينالئسئپ ءجذر. ءبئراق كذرةس جاپوندئكئ. جاپوننئث اتاقتئ بالؤاندارئ يمپةراتوردئث وث جاعئنا وتئرعان. ولار ةجةلدةن ذلتتئق قذندئلئق رةتئندة باعالانعان. ناتيجةسئن بذكئل الةم كورئپ وتئر.
ءبئزدئث ءداستذرلئ ونةرئمئز دة بئلة-بئلگةنگة باعاسئ جوق دذنية. وسئ جةردة ايتئس ءجذرئپ جاتقاندا ونئث رةيتينگئسئ جاثا كةلئپ تذسكةن جاثالئقتارمةن بئردةي بولادئ. شةت- ةلدئكتةردئث ءوزئ ةلئگئپ، ءتئلدئ تذسئنبةي جئلارمان بولادئ، «اقئندار نة دةپ جاتئر» دةپ جانئ اؤئرادئ. ول ءذشئن ءتئل ذيرةنؤ كةرةك دةيمئن. كذي تارتئس تا سولاي. ةگةر ءبئز بذگئن ايتئستئ، كذي تارتئستئ، جئرشئ-جئراؤلارئمئزدئ «ةسكئنئث سارقئنشاعئ» دةپ كةرئ يتةرئپ تاستار بولساق، ءسويتئپ، ونئث ورنئنا جانسئز ءولئ داؤئستاعئ فونوگراممامةن شؤئلداسقان انشئلةردئ كوتةرمةلةي بةرسةك، كئم بولعانئمئز، قايدا بارا جاتقانئمئز؟ بئلة بئلسةك، قازاقتئث مادةنيةتئن ةسترادالئق دةثگةيدة ذستاپ وتئرعان دا - سول باياعئ ذلتتئق قذندئلئقتارئمئز. بذگئندة ءشامشئ مةن ةسكةندئردئث دةثگةيئندة ءان شئعارئپ جاتقان قاي كومپوزيتوردئ بئلةسئز؟ مةن ءوز باسئم بئلمةيمئن. سوثعئ ون بةس جئلداعئ ةث كةرةمةت ءان تئنئشباي راحئموأتئث «التايدئث ار جاعئنان كةلگةن ارؤئ» عانا شئعار. «ذلئتاؤ» انسامبلئنئث دذنيةءجذزئن تاثعالدئرئپ جذرگةنئ دة - سول باياعئ قازاقتئث كذيئنئث ارقاسئ. بئلة بئلسةك، حالئقتئث نازارئ - ذلتئمئزدئث كلاسسيكالئق اندةرئنة سونشالئقتئ اؤئپ وتئر. مذنئ وسئ سالانئث باسئ-قاسئندا جذرگةن سوث ءبئلئپ ايتامئز.
ونةر سالاسئندا وزئمئزگة سئن كوزبةن قارايتئن كةز كةلدئ. مةنئث باسقا سالاعا بارعئم كةلمةيدئ. بذل - مةن بولماسام بارئ قاراث قالادئ دةگةن ءسوز ةمةس. ةشكئم جاناشئر بولماسا دا، قازاق مؤزئكاسئ ءوزئن-ءوزئ جوعالتپاي الئپ كةلة جاتقان قذندئلئق. سوندئقتان مةن ءداستذر-سالت، ذلتتئق مادةنيةتئمئز جوعالئپ كةتةدئ دةپ قورئقپايمئن، تةك كةؤدةدة سونداي بولماسئن دةگةن قورقئنئش بار. جاثا تةلة-راديو سالاسئندا جالعئز ذلت مؤزئكاسئنئث جذگئن جالعئز كوتةرئپ جذرگةندةيسئز دةدئثئز. بذل قؤاناتئن ءسوز ةمةس. راسئندا، وسئ ذلتتئق ونةرمةن تذبةگةيلئ اينالئساتئندار از. وسئ ماقساتتا تاربيةلةپ جاتقان شاكئرتتةرئم بولعانمةن، ولاردئث كوبئسئ باسقا سالاعا اؤئسئپ كةتئپ جاتادئ. ايتپةسة زةرتتةيتئن تاقئرئپ جةتةدئ. كلاسسيكاعا اينالعان ةسترادالئق اندةردئث تاريحئ زةرتتةؤسئز جاتئر. ءابئلاحات ةسپايةأ، قاپان مؤسين، اسةت بةيسةؤوأ، ءشامشئ قالداياقوأ، نذرعيسا تئلةنديةأتةردئث اندةرئ جايئنداعئ اقپارات جةتئمسئز. حالئق انئنة اينالئپ كةتكةن اأتورلئق اندةر قانشاما. ءاننئث ومئرگة كةلؤ تاريحئ ساقتالماعان، قاعاز بةتئنة تذسپةگةن دةگةندةي. ال شئن مانئندة، ءاربئر ءاننئث، كذيدئث ءوز تاريحئ نةمةسة اثئزئ بولاتئنئن ذمئتپاؤئمئز كةرةك. مةنئث ةندئگئ ارمانئم - ذلتتئق ءداستذرلئ مؤزئكاعا ارنالعان تةاتر اشؤ! سول تةاتردا ذسئنئلعان دذنيةلةر وسئ «مادةنيةت» ارناسئنان كورسةتئلؤئ كةرةك. ويلاثئزشئ، مةن قايرات بايبوسئنوأتئ تئثداعئم كةلسة، استاناعا بارئپ ذيئنة قوناق بولؤئم كةرةك ةكةن. ال مةن قايراتتئ كذن سايئن تئثداعئم كةلةدئ. نةگة بئزدةر تاؤةلسئز ةل بولا تذرا، وسئ ةلدئث قارا ورمان حالقئ - قازاقتئث وزئنة عانا ءتان ءانئ مةن جئرئن، كذيئ مةن ءبيئن وزگة جذرتتئث ونةرئنئث تاساسئندا قالدئرئپ، وزگةگة دةن قويئپ، ءوزئمئزدئ بولةكتةپ قويدئق؟ ماعان ءداستذرلئ ءانشئنئ راحاتتانئپ تئثدايتئن، كةلگةن قوناعئمدئ الئپ بارئپ ماقتاناتئن، جان دذنيةمدئ رؤحاني ازئقتاندئراتئن ورئن كةرةك. مةن سياقتئ ويلايتئن مئث-مئثداعان قازاق بالاسئ سونداي مةكةندئ كذتئپ وتئرعالئ قاشان؟
تةلةأيزيا تةك بار نارسةنئ كورسةتؤگة ارنالعان، سوعان دانةكةر بولاتئن دذنية. ال مادةنيةت پةن ونةردئ ساقتاپ قالاتئن، وركةندةتةتئن ورئن - ءداستذرلئ تةاتر. كارئس تةاترئ بار، نةمئس تةاترئ بار، وزبةك تةاترئ بار. ال قازاقتئث ءداستذرلئ مؤزئكاعا ارنالعان ءتول تةاترئ جوق. درامالئق تةاترلار بذعان كئرمةيدئ، ولاردئث ءوز زاثدئلئعئ بار. تةلةأيزيا - ذلكةن ستراتةگيالئق سالا. ول ءوز قازانئندا ءوزئ قايناي بةرمةي، حالئقتئث ويئمةن، كورةرمةننئث كوزقاراسئمةن، پئكئرئمةن بئتة قايناسئپ جاتؤئ قاجةت.
قازئر بايقاساثئز بذرئنعئداي ةمةس، ساؤلة جانپةيئسوأا، ةرجان قوسبارماقوأ، ءابدئلحاميت رايئمبةرگةنوأتةر ةفيردةن ءجيئ كورئنةتئن بولدئ، سةبةبئ حالئق ولاردئ تانئسئن، ءبئلسئن، ذلتتئق ونةردةن ةركئن سؤسئنداسئن دةدئك. ءداستذرلئ ءانشئ-كذيشئلةرئمئز دومبئراسئن قذشاقتاپ توي-تومالاقتا جذرةدئ، قالا بةردئ تار اؤديتوريادا ساباق بةرةدئ. ولار قايدا بارئپ بويلارئنداعئ بذلقئنعان ساف ونةرلةرئن كورسةتةدئ؟! ماسةلةنئث ءبارئ جئلدامداتئپ ءداستذرلئ مؤزئكاعا ارنالعان تةاتر اشؤعا بارئپ تئرةلةدئ. قازئرگئ ءداستذرلئ انشئلةردئث، كذيشئلةردئث، جئرشئلاردئث رةپةرتؤارئن كةثةيتئپ، وزدةرئن تولئق كورسةتة بئلةتئندةي جاعداي جاساؤعا ءتيئسپئز. سول ارقئلئ ءداستذرلئ انشئلةردئث، كذيشئلةردئث بةدةلئن، رؤحئن كوتةرةمئز، كةشةدةن جةتكةن كونة ءداستذردئ مذرتئن بذزباي ساقتاپ قالامئز. قازاقتئث ءداستذرلئ مؤزئكاسئ بار قازاققا ورتاق دذنية بولعانئمةن، وزئندئك ئشكئ ةرةكشةلئكتةرگة تولئ، ءبئرئن-ءبئرئ قايتالامايتئن سان قئرلئ. ماسةلةن، باتئستئث داؤئلداتقان توكپة انئمةن، توكپة كذيئمةن ارقانئث كةث تئنئستئ اندةرئن، قاراتاؤدئث شةرتپة كذيلةرئن سالئستئرا المايسئز. قازئر ءبئز وزئمئزگة دةيئنگئ ساقتالئپ كةلگةن وسئ اسئل قازئنانئ مذمكئندئگئنشة قئزئقتاي الماي وتئرمئز. ال ءبئز ونئ دامئتئپ، جةتئلدئرئپ كةيئنگئ بؤئننئث قولئنا، جذرةگئنة بةرئپ كةتؤئمئز كةرةك، بذل - ءسئز بةن بئزگة امانات! سول ءذشئن دة جاثا اشئلعان تةلةارناداعئ نةگئزگئ تذجئرئمدامانئث ئشئندة - قازاقتئث حالئق مؤزئكاسئ، سال-سةرئلةردئث اندةرئ، ونئث ئشئندة قازاق ءانئنئث التئن عاسئرئنا بالانعان كومپوزيتورلاردئث شئعارمالارئن ناسيحاتتاؤ، قايتا جاثعئرتؤ جايئ دا كئرةدئ.
- اثگئمةثئزگة راقمةت! جاثا تةلةارنانئث بولاشاعئ زور بولسئن، كورةرمةنگة تةك قؤانئش، جاقسئلئق سئيلاسئن! سذحباتتاسقان تورةعالي تاشةنوأ
دةرةككوز: «ايقئن» گازةتئ