جاسامپازدئقتئث جارقئن جولئ-ق ر پرةزيدةنتئ ن. نازاربايةأتئث فرانسياداعئ بةلگئلئ جؤرنالعا بةرگةن سذحباتئ
فرانسؤز جؤرناليستةرئ، اسئرةسة، قازاقستاننئث يسلام ئنتئماقتاستئعئ ذيئمئ ءتوراعالئعئنا ةرةكشة ئنتالئلئق تانئتتئ. وسئ جانة باسقا دا ماسةلةلةر قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأتئث L'Essentiel des Relation Internationales جؤرنالئنا سذحباتئندا كورئنئس تاؤئپ وتئر. "ةگةمةن قازاقستان" گازةتئنئث بذگئنگئ سانئندا اؤدارئلئپ باسئلعان سول سذحباتتئ نازارلارئثئزعا ذسئنامئز.
- پرةزيدةنت مئرزا، 3 - ساؤئردة ءسئز تاعئ دا تابئسپةن مةملةكةت باسشئسئ بولئپ سايلاندئثئز. ءسئزدئث كةزةكتةن تئس پرةزيدةنتتئك سايلاؤ وتكئزؤ تؤرالئ شةشئمئثئز نة نارسةگة نةگئزدةلدئ؟
- بذل وثاي ةمةس شةشئم وبيةكتيأتئ قاجةتتئلئكتةن تؤئندادئ.
وتكةن جئلدئث سوثئندا قازاقستاندئقتاردئث كوپتةگةن توبئ مةنئث پرةزيدةنتتئك وكئلةتتئگئمدئ 2020 - جئلعا دةيئن ذزارتؤ تؤرالئ رةفةرةندؤم وتكئزؤدئ ذسئندئ. ازاماتتارئمئزدئث 5 ميلليوننان استامئ رةفةرةندؤم وتكئزؤ كةرةك دةگةن پئكئر ءبئلدئردئ. بارلئق دةموكراتيالئق كذشتةر وسئ باستامانئ قولداپ، «قازاقستان-2020» كواليسياسئن قذردئ.
ةل پارلامةنتئ ءتيئستئ زاث قابئلدادئ. الايدا كونستيتؤسيالئق كةثةس ونئ كونستيتؤسياعا سايكةس كةلمةيدئ دةپ تانئدئ، ءبئراق تا رةفةرةندؤم وتكئزؤ مذمكئندئگئنئث ءوزئن تةرئسكة شئعارعان جوق.
مةن مةملةكةت باسشئسئ رةتئندة نةگئزگئ زاثنئث گارانتئ بولئپ تابئلامئن جانة دة ونئث ساقتالؤئن قامتاماسئز ةتؤگة ءتيئسپئن.
رةفةرةندؤم وتكئزؤ قازاقستاندئق ساياساتكةرلةردئث كةلةسئ بؤئنئنا تةرئس باعدار بةرؤئ ئقتيمال پرةسةدةنت تؤعئزؤئ مذمكئن ةدئ. مةن مذنداي قادامعا بارا المادئم، ويتكةنئ مةنئث ماقساتئم - دةموكراتيالئق قازاقستان قذرؤ.
سونئمةن ءبئر مةزگئلدة، بذكئل حالئقتئق سايلانعان پرةزيدةنت رةتئندة مةنئث رةفةرةندؤم يدةياسئن قولداعان كوپتةگةن سايلاؤشئلاردئث پئكئرئن ةسكةرمةؤگة قذقئم جوق ةدئ. وسئنداي جاعدايدا كونستيتؤسياعا دا، حالئقتئث ةركئنة دة قيعاش كةلمةيتئن جالعئز دذرئس تاثداؤ كةزةكتةن تئس سايلاؤ بولدئ.
سايلاؤدئث ةل تاؤةلسئزدئگئنئث 20 جئلدئعئ جئلئندا وتكئزئلؤئنئث دة ايرئقشا ءمانئ بار. ةلةكتورالدئق ناؤقاننئث قورئتئندئلارئ وتكةن جولئمئزعا بةرئلگةن وبيةكتيأتئ باعا بولدئ. وسئ ماثئزدئ تاريحي ساتتة ءبئزدئث حالقئمئز بةيبئتشئلئك جانة جاسامپازدئق ساياساتئن جالعاستئرؤ ءذشئن داؤئس بةردئ.
- پرةزيدةنت مئرزا، ءسئز قازاقستاندئ ذيلةسئمدئ قوعام مةن كوپتةگةن مادةنيةتتئث تذراقتئلئق ورتالئعئ ةتئپ قالاي قذرا الدئثئز؟
- ءبئزدئث تاؤةلسئزدئگئمئزدئث تاريحئ - بذل بارلئق ةتنوستار دوستئعئنئث جئلناماسئ.
قوعامداعئ بةيبئتشئلئكتئ، كةلئسئم مةن تذراقتئلئقتئ ساقتاؤدئ مةن قازاقستاننئث ةث باستئ جةتئستئكتةرئنئث ءبئرئ سانايمئن. ءبئز مةملةكةتتئك ساياساتتئث نةگئز قالاؤشئ باسئمدئقتارئنا اينالعان تولةرانتتئلئق، كةلئسئم مةن ءدئني توزئمدئلئك قاعيداتتارئن ءئس جذزئندة جذزةگة اسئرا الدئق.
كذردةلئ جاعدايدا بئزگة بارلئق ةتنوستئق توپتار اراسئنداعئ ءوزارا قارئم-قاتئناستئث وثتايلئ مودةلئن جاساؤدئث ءساتئ ءتذستئ. ول ةل تاعدئرئ ءذشئن ازاماتتئق جاؤاپكةرشئلئككة، ءوزارا تذسئنئستئك پةن پاتريوتيزمگة نةگئزدةلگةن. بارلئق ةتنوستاردئث تةث قذقئقتئلئعئ ءبئزدئث زاثنامالارئمئزدا بةكئتئلگةن.
ءبئز بئرةگةي قوعامدئق-ساياسي ينستيتؤت - قازاقستان حالقئنئث اسسامبلةياسئن قذردئق. ول كونستيتؤسيالئق مارتةبةگة ية جانة ةل پارلامةنتئنة دةپؤتاتتار سايلاي الادئ. وتكةن جئلدار بةدةرئندة اسسامبلةيا ذلتارالئق تذتاستئقتئث ارقاؤلئق ينستيتؤتئنا اينالدئ.
بذگئندة ءبئزدئث ورتاق ءذيئمئز - قازاقستان رةسپؤبليكاسئندا 140 ةتنوس پةن 46 كونفةسسيانئث وكئلدةرئ بةيبئت قاتار ءومئر ءسذرئپ جاتئر. ولار مةملةكةتتئك قئزمةتتة، بيزنةستة، عئلئمدا جذمئس ئستةپ، وزدةرئنئث تالانتتارئمةن قازاقستاننئث اتئن سپورتتا، ونةردة بذكئل الةمگة تانئتئپ ءجذر.
بئزدة ةشقاشان ةتنوستئق نةمةسة ءدئني نةگئزدة جاثجالدار ورئن الئپ كورگةن جوق. ةتنوسارالئق جانة كونفةسسياارالئق كةلئسئم ءبئزدئث ساياساتتاعئ، ةكونوميكاداعئ جانة الةؤمةتتئك سالاداعئ تابئستارئمئزدئ قامتاماسئز ةتئپ، كةث اؤقئمدئ رةفورمالاردئ سةرپئندئ جذرگئزؤگة مذمكئندئك بةرگةن ئرگةتاس بولدئ.
تاؤةلسئزدئكتئث 20 جئلئندا ءبئز بئرةگةي، تاتؤ قازاقستاندئق وتباسئن قذردئق.
- قازاقستان - ورتالئق ازياداعئ ةث تابئستئ مةملةكةت. نةنئث ارقاسئندا ءسئزدئث ةلئثئز ةكونوميكالئق جانة ساياسي تذرعئدان وثئردةگئ جةتةكشئ دةرجاأاعا اينالا الدئ؟
- وتكةن جئلدار ئشئندة قازاقستان ذلكةن ناتيجةلةرگة جةتتئ. بذگئندة الةمدة دامؤدئث بئرةگةي جانة جةمئستئ مودةلئ رةتئندة «قازاقستاندئق جول» تؤرالئ كوپ ايتئلئپ ءجذر. ءبئزدئث ةلئمئز - جاثا تاؤةلسئز مةملةكةتتةر اراسئنداعئ ةث جةمئستئلةرئنئث ءبئرئ. حالئقارالئق ساراپشئلار مةن الةمنئث جةتةكشئ مةملةكةتتةرئنئث كوشباسشئلارئ ءبئزدئث رةفورمالار تاجئريبةسئن تابئستئ دةپ تانيدئ.
ءبئز «قازاقستان-2030» ستراتةگياسئنا سايكةس العا باسئپ كةلةمئز. 1997- جئلئ قابئلدانعان ءدال وسئ قذجاتتا مةملةكةتتئث ذزاق مةرزئمدئ ماقساتتارئ ايقئندالئپ، ولارعا جةتؤدئث ناقتئ جولدارئ كورسةتئلگةن.
سونئمةن قاتار، دامؤدئث تذتاس ءبئر ذزاق مةرزئمدئ باعدارلامالارئ جذمئس ئستةؤدة. ءبئز ذدةمةلئ يندؤستريالئق-يننوأاسيالئق دامؤ باعدارلاماسئن، بيزنةس قالئپتاستئرؤ، دةنساؤلئق ساقتاؤ، تؤريزم، مادةنيةت جانة باسقا دا كوپتةگةن دامؤ باعدارلامالارئن جذزةگة اسئرؤدامئز.
بذگئندة ءبئزدئث باستئ ماقساتئمئز ةكونوميكانئ جاثعئرتؤ بولئپ تابئلادئ. وتكةن جئلئ ءبئز جالپئ قذنئ 800 ميلليارد تةثگةنئ قذرايتئن 150 دةن استام جاثا يندؤستريالئق نئسانداردئ پايدالانؤعا بةردئك. تاياؤداعئ ةكئ جئلدا تاعئ جالپئ قذنئ 8،1 تريلليون تةثگة بولاتئن شامامةن 300 دةن استام نئساندئ جذزةگة اسئرماقشئمئز.
بةلگئلةنگةن بارلئق جوسپارلاردئ جذزةگة اسئرؤ قازاقستاننئث وثئردةگئ كوشباسشئلئق ورنئن بةكةمدةپ قانا قويماي، الةمدةگئ باسةكةگة اسا قابئلةتتئ 50 ةلدئث قاتارئنا ةنؤگة مذمكئندئك بةرةتئنئنة سةنئمدئمئن.
دامؤدئث قازئرگئ قولدا بار دةثگةيئ بئزگة دةموكراتيالئق رةفورمالاردئ بةلسةندئرةك جذرگئزؤگة جاعداي تؤعئزئپ وتئر. وسئ باعئتتاعئ ءبئزدئث تابئستارئمئزدئث تانئلؤئ رةتئندة وتكةن جئلعئ ة ق ئ ذ-عا ءتوراعالئعئمئزدئ اتاپ ايتؤعا بولادئ. قازاقستان ءوزئن اشئق جانة سةنئمدئ مةملةكةت رةتئندة كورسةتة ءبئلدئ. بذل مارتةبةنئ ءبئز ودان ءارئ دة ساقتاؤ نيةتئندةمئز.
- ءسئز كوپ أةكتورلئ ديپلوماتيالئق باعئت ذستانئپ كةلةسئز. ءسئزدئ اتالعان مودةلدئ قابئلداؤعا نة نارسة يتةرمةلةدئ؟ ول «قازاق جانئنئث» ةتنومادةني ةرةكشةلئگئنة قانشالئقتئ سايكةسةدئ؟
- دوستئق سذيگئشتئك، اشئقتئق جانة قوناق جايلئلئق - قازاقتار مةنتاليتةتئنئث باستئ ةرةكشةلئكتةرئ. ءبئز تةث قذقئقتئق جانة ءوزارا پايدالئ ارئپتةستئككة ذمتئلاتئنداردئث بارلئعئمةن دة سةنئمدئ قارئم-قاتئناس قذرؤعا دايئنبئز.
قازاقستان ةؤرازيانئث ءدال جذرةگئندة ورنالاسقاندئقتان، ستراتةگيالئق ارتئقشئلئقتارعا ية. ءبئز ءوزئمئزدئث سئرتقئ ساياسي باعئتئمئزدئ جذزةگة اسئرؤدا بذل جايتتئ دة ةسةپتةن شئعارمايمئز.
ءبئزدئث ةلئمئز جةتةكشئ كوپتةگةن مةملةكةتتةرمةن تئعئز ئنتئماقتاستئقتا. رةسةي، قئتاي، ا ق ش جانة ةؤرووداق ءذشئن قازاقستان، اسئرةسة، ورتالئق ازيامةن ءوزارا ءئس-قيمئل ماسةلةلةرئندة ستراتةگيالئق ارئپتةستةر بولئپ تابئلادئ.
ءبئزدئث سئرتقئ ساياساتئمئز بذكئل ةؤرازيا كةثئستئگئندة بةيبئتشئلئك پةن تذراقتئلئقتئ قامتاماسئز ةتؤگة باعئتتالعان. مئنة، ناق سوندئقتان ءبئز ورتالئق ازيادا يادروسئز ايماق قذرؤ يدةياسئن بةلسةندئ ئلگةرئ جئلجئتئپ، يادرولئق قارؤدان تولئقتاي باس تارتتئق.
قازاقستاندا الةمدئك جانة ءداستذرلئ دئندةر كوشباسشئلارئنئث سيةزدةرئ تذراقتئ تذردة وتكئزئلئپ كةلةدئ. ءبئزدئث ةلوردامئز استانا جاهاندئق كونفةسسياارالئق ءذن قاتئسؤ وتكئزةتئن ةث تاپتئرماس ورئنعا اينالدئ.
سالماقتئ جانة بةيبئتسذيگئش سئرتقئ ساياسي باعئت قازاقستانعا الةمدئك ارةنادا جاؤاپكةرشئلئكتئ جانة سةنئمدئ ارئپتةس رةتئندة ورنئعؤعا مذمكئندئك بةردئ. ة ق ئ ذ مةن ي ئ ذ-عا ءتوراعالئق - ءبئزدئث كوپجئلعئ جاسامپازدئق جذمئسئمئزدئث زاثدئ ناتيجةسئ.
بذگئندة قازاقستان ةؤروپا مةن ازيا اراسئنداعئ دوستئق پةن ئنتئماقتاستئقتئث «كوپئرئ» بولئپ وتئر. ءبئز وسئ ةكئ كونة مادةنيةتتةردئث توعئسئندا ورنالاسقانبئز. سوندئقتان ةلئمئزدئث ميسسياسئ دا ايرئقشا - ةلدةر مةن حالئقتاردئث جاقئنداسؤئنا ئقپال ةتؤ.
- ءسئزدئث ةلئثئز ة ق ئ ذ-عا ءتوراعالئقتان كةيئن ي ئ ذ-عا جةتةكشئلئك ةتةتئن بولدئ. قازاقستاننئث ة ق ئ ذ-عا ءتوراعالئعئ مةن استانا سامميتئنئث نةگئزگئ قورئتئندئلارئ قانداي؟ قازاقستان ي ئ ذ-عا باسشئلئق ةتؤ كةزةثئندة قانداي مئندةتتةر اتقارماق؟
- قازاقستان ة ق ئ ذ-عا ءتوراعالئعئ كةزةثئندة ذلكةن جذمئستار جذرگئزدئ جانة جاقسئ ناتيجةلةرگة قول جةتكئزدئ.
ءبئز ذيئمنئث قئزمةتئنة سونئ سةرپئن قوستئق. ونئث نازارئن وركةنيةتتةر ءذن قاتئسؤئن نئعايتؤعا، ورتالئق ازيانئث ةكونوميكالئق جانة ةكولوگيالئق پروبلةمالارئنا اؤداردئق.
قازاقستان ةلورداسئندا 11 جئلدئق ذزئلئستةن سوث ذيئمداستئرئلعان ة ق ئ ذ-عا مذشة ةلدةر مةملةكةت باسشئلارئنئث سامميتئ اسا زور وقيعا بولدئ.
كةزدةسؤ قورئتئندئلارئ بويئنشا استانا دةكلاراسياسئ قابئلداندئ. ول ة ق ئ ذ دامؤئنئث جاثا قئرئن - ةؤرواتلانتيكالئق جانة ةؤرازيالئق قوعامداستئققا ءبئرتذتاس جانة بولئنبةيتئن قاؤئپسئزدئك تذرعئسئنان كةلؤ باعئتئن ايقئنداپ بةردئ.
استانادا ءبئز ئنتئماقتاستئقتئث بذرئنعئ «مذحيتتان - مذحيتقا دةيئنگئ» دةپ اتالاتئن دةثگةيئنة قاراعاندا كةثئرةك، جاثا كوورديناتتارئنا وتتئك. بئزگة وسئ كةث بايتاق كةثئستئكتة قاراما-قايشئلئقتاردئ جوسپارلئ تذردة شةشئپ، سةنئم مةن ينتةگراسيانئ نئعايتؤ قاجةت.
قازئر باتئستا مؤلتيكؤلتؤراليزم ساياساتئنئث قذلاعانئ تؤرالئ مالئمدةلؤدة. ءبئراق، گةنري فورد ايتقانداي، ادامدار جةثئلئس تاپقاننان گورئ ءجيئ تئزة بذگةدئ. مةن وسئ باعئتتاعئ جذمئستار توقتاتئلماؤئ ءتيئس دةپ سانايمئن.
قازاقستان ءوزئنئث ي ئ ذ-عا ءتوراعالئعئ بارئسئندا شئعئس پةن باتئستئ جاقئنداستئرؤ ساياساتئن جالعاستئرادئ. سونداي-اق ءبئز الةمدة يسلام وفوبيانئث تارالؤئنا قارسئ تذرئپ، جاهاندئق جانة وثئرلئك قاؤئپسئزدئكتئث نئعايؤئنا ئقپال ةتةتئن بولامئز. جذمئسئمئزدئث ماثئزدئ اسپةكتئسئ انتيادرولئق قئزمةت بولادئ.
قازئر وسئ ماسةلةلةردئث بارلئعئ كوكةيكةستئ. ولار ادامزاتتئث ХХІ عاسئرداعئ دامؤئنا تئكةلةي اسةر ةتةتئن بولادئ. قازاقستان ءوزئنئث ي ئ ذ-عا ءتوراعالئعئ ميسسياسئن جذزةگة اسئرؤعا ذلكةن جاؤاپكةرشئلئكپةن كةلئپ وتئر.
"ةگةمةن قازاقستان" گازةتئ، 21- قئركذيةك، 2011 - جئل.