ماثعئستاؤدان موثعولياعا نةمةسة مذثالدان مذثعئلعا دةيئن
گذلنذر قارئنداسئمدئ كةلئن ةتئپ سالةم ةتتئرمةك بولعان ةركئن دوسئمدئ الدئمةن ونئث ادايعا جيةن ةكةنئن، سوسئن كذيةؤ بولعانئن ةسئنة مئقتاپ تذرئپ سالدئم. مةيمانعا ءسذر قوسئپ قازان كوتةرگةن ةكةن، ءجا، ةت تاقئرئبئنا ءالئ تالاي ورالاتئن بولامئز. جامان ادام ئشكةن-جةگةنئن ايتادئ دةگةن بار...
شئلدةنئث 13-كذنئ اتار-اتپاستان استانانئث اؤةجايئنان تابئلدئق. باسشئمئز ةرلان تئنئمباي ذلئ، ةركئن سايلاؤ ذلئ جانة ءوزئم. وسكةمةنگة ذشتئق. ايئرقانات اسپانكوكتئ ايئرا ءتئلئپ كةلةدئ، تومةننةن ءذلبئ اقتئ ءذلبئرةپ... ؤست كامةننوگورسكئدةن ؤسكامانعا دةيئن ءتئلئ سئنعان بورت جةتةكشئسئنة رازئلئق ءبئلدئرئپ، اؤةجايدان قالاعا تاكسي ذستادئق. تاكسيست جئگئت سالت باستئ، ساباؤ قامشئلئ ساتئرلاعان ءذش ةركةكقوستئ قاعئتئپ كةلةدئ. «استانانئث بويداقتارئ، ءبئزدئث قالانئث قئزدارئ سذلؤ...» دةيدئ ول. ازئلئنةن بذرئن ءبئزدئث قالانئث دةگةنئ ذنادئ. ءيا، ءبئزدئث قالا عوي بذل!...
س.امانجولوأ اتئنداعئ شئعئس قازاقستان مةملةكةتتئك ؤنيأةرسيتةتئنة سوقتئق. رةكتور بةيبئت مامئرايةأ جئلئ قذشاق كورسةتتئ. ؤنيأةرسيتةتتئث بذگئنگئ احؤالئمةن تانئستئردئ. كوثئل جذبانتارلئق ئرگةلئ ئستةر اتقارئلئپ جاتقانئ كورئنئپ تذر. ءدالئز بويئنا ئلئنگةن كوپ سؤرةتتئث اراسئنان ماثعئستاؤدئث شةرقالاسئ مةن بةكةت اتا مةشئتئ كوزئمة ئستئق شالئندئ. تذسكة دةيئن ؤاقئت وتكئزئپ، اؤةجايعا قايتا كةلدئك. ولگةيگة باراتئن ذشاققا وتئردئق.
بايولكةنئث بيئگئ
استانانئث ؤاقئتئ 14:40 دةگةندة ا ن-24 قذلاعئثنئث قاؤاشاعئن قاثعئرلاتئپ، كوككة كوتةرئلدئ. ءبئرازدان سوث كوبئك بذلتتئث اراسئنان جةر قاراسئ كورئندئ. اعايراندانئپ جاتقانئ تاؤلئ جةردئث بةدةرئ مة دةدئم. استانادان 1 ساعات ايئرماسئ بار ولگةيگة جةرگئلئكتئ ؤاقئت 17:40-تا قوندئق. اؤةجاي ةسةپتئ عيماراتقا بةتتةگةنئمئزدة قاپتالداعئ شارباقتان قارعئپ تذسكةن قارا جئگئت ءبئزدئ باس سالئپ قذشاقتاپ، بةتئمئزدةن ءسذيئپ جاتئر. ةرلان اعا مةن ةركئن دوس جاثاعئ تئعئنشئق قارامةن ارقا-جارقا. بذرئن ءبئلئس ةمةس، كئسئكيئكتةنئپ تذرعان مةنئ تاس قئلئپ قذشاقتاپ الدئ دا قاسئما وتئراسئث دةپ، «دذثك» ةتكئزدئ. حالئقارالئق دارةجةدةگئ الپينيست، تالاي تاؤدئث بيئگئن باعئندئرعان، سةگئز قئرلئ، بايولكة قذلجاسئنئث ساقاسئنداي بولعان جاناربةك اقئبي اعاممةن وسئلاي تانئستئم. ايتقانداي، اؤةجايدان ءوزئم ولةثئمةن عانا تانئس سذراعان اقئن ءبئر توپ ولگةيلئك ازاماتتارمةن قارسئ الدئ.
دايار كولئكپةن ءاپ-ساتتة سذراعان اعانئث ذيئنة تذستئك. دالاعا اعاش ءذي تئگئپ قويعان ةكةن. كيئز ءذي دةپ جازبادئ-اؤ دةمةثئز. قئزئل ؤئقتئ سذيةكتةپ شانشئعان، شئمئراؤلاپ ءشي تذتقان، شئمقاي بوياپ باؤ سالعان ادايدئث كيئز ءذيئن كورئپ وسكةن ماعان، ارينة، ءالئ كذنگة كوشپةلئ دالا سالتئنان ايئرئلماعان مذثعذليا قازاقتارئنئث ءذي تئگؤ سالتاناتئ ايپئر تاثسئق كورئنبةدئ. ءار جةردئث سالتئنا قاراي سالتاناتئ، اعاشئنا قاراي ءذيئ عوي. بوز ءذيدئث تورئندة راؤشان جةثگةيدئث پةيئلدئ دامئنةن الئپ، شايئنةن مةيئر قاندئردئق. مالدئث مايئنا پئسكةن باؤئرساق، ئرئمشئك-قذرت، جةنت... قاعازبةن قاپتاعان شوكولادتاردان گورئ مةنئث جذمئسئم وسئلارمةن بولدئ. ئلة ةت كةلدئ. ءذي يةسئ سذراعان اعا تاباقتئ ورتاعا قويئپ، پئشاقتئ بئزگة ئسئردئ. تاثداعانئثدئ تةرئپ جةؤگة بذل سالتئث دا دذرئس ةكةن-اؤ دةپ قويئپ، مولئنان قارپئدئم. قئمباتتئ وقئرمان، كوردئثئز بة، ءبئز ةت تاقئرئبئنا تاعئ ورالدئق.
داستارقان باسئندا اؤئل ازاماتتارئنئث قاي-قايسئسئ دا ذيلةرئنةن قوناقاسئ بةرگئلةرئ كةلةتئنئن ءبئلدئرئپ جاتتئ. ماقسات قويدئث باسئ ةمةس، تاؤدئث تاسئ ةكةندئگئن سئپايئلاپ تذسئندئرگةننةن كةيئن ءبارئ دة ئرزاشئلئقتارئن ءبئلدئردئ. ايتپةگةندة ولاردئث ئقئلاسئن قالاي اتتاپ كةتةرمئز؟
سذلؤباي - ءاننئث كذيئگئ
ئشكة ةل قوندئرعان سوث ةرلان تئنئمباي ذلئ ءجذرئستئث باعئتئن پئسئقتاؤعا كئرئستئ. ةكئ جئل بويئ ةكئ رةت وقتالئپ، ذيئنةن جول دورباسئن ارقالاپ شئعئپ تذرئپ ءساتئ تذسپةي قالعان ساپارئ عوي. بذل جولئ ةرلان اعانئث قاپئ قالعئسئ جوق. اجئث-گذجئث اثگئمةدةن كةيئنگئ مامئلة ساپاردئث جةبةتئ قايئرقئنعا جالعاساتئندئعئ بولدئ. ةركئن دوسئم فوتواپپارات، بةينةكامةرا، GPS -تةن باستاپ، شتاتيأكة دةيئنگئ بارلئق قارؤ-جاراقتئث دايئندئعئن تةكسةرئپ شئقتئ. داستارقاننئث باتاسئن قئلعان بويدا كورشئ كوشةدةگئ جاناربةكتئث ذيئنة سوقتئق. قاقپانئ وندئردةي جاس بالا سالةم بةرئپ، اشتئ. «اعا، قوش كةلدئثئزدةر! جاقسئ جةتتئثئزدةر مة؟»، - دةپ ءئشئ-باؤئرئثا كئرئپ باراتقان بالانئث تاربيةسئ نةتكةن كوركةم ةدئ؟! 14 جاسار نذربةك جاناربةك ذلئ. جاناربةكتئث تاربيةسئ!
وزئنةن باقانداي 10 جاس كئشئ مةنئث ءوزئمدئ اعالاپ باراتقان جاناربةكتئث اقجذرةگئنةن باؤئرعا دةگةن قذرمةتتئ، قانداسقا دةگةن ساعئنئشتئ تاركوكئرةك بولماساث ءتذيسئنؤئث كةرةك. شئنئن ايتقاندا، ماعان وسئ ولگةيدئث ادامدارئنئث ئشئنةن ةث ءبئر جانعا جاقئندئقتئ، كوثئل تازالئعئن كورسةتكةن، تاپقان ذلكةن ولجام جاناربةك اعا بولدئ. مذندا دا اؤلاعا تئگئلگةن اعاش ءذيدئث تورئنةن ءدام تاتئپ، نذربةكتئث بوساعادان جةتةكتةپ كئرگئزگةن ايمذيئز قوشقارئنا مةيمان-باتامئزدئ بةرئپ، اتتانئپ كةتتئك. ايتقانداي ذمئتئپ بارادئ ةكةم، جاثاعئ جاس ءوندئر وندئرشةگئن سوزئپ تذرئپ ءان سالئپ بةردئ دومبئرامةن. شورماننئث ءمذستافاسئ اتئن العان جاياؤ مذسانئث «اق سيساسئن» كةلئستئرئپ سالدئ. كادئمگئ توسةكتئ كذيشئلةرشة وتئرئپ، دومبئراسئن شةرتكةن كذيئ ارمةن قوثئردئث الدئمةن، قئسقاشا اثگئمةسئن ايتئپ بةرئپ، كذيئن شالدئ. كذيدئث ءون بويئنان وزةگئثدئ شالعان شةر، ورتةگةن زاپئران، وكئنئشتئث كذيئگئن سةزةسئث. بالا سوسئن سئبئزعئسئن سئثسئتتئ. سازئ قانداي مذثلئ... سول سازدئث اتئ قانداي دةسة ويلانباستان ساعئنئش دةر ةم.
سئبئزعئسئن قولئنا الئپ جئميا كذلئپ تذرعان نذربةككة ةرلان اعاسئ ماثدايئنان ءسذيئپ، ةلدةن الا شئققان سئي-سياپاسئن بةردئ. نذربةكتة انشئلئك اتادان بار ةكةن. جاناربةكتئث اكةسئ اقئبي مومباي ذلئ ايتؤلئ سازگةر، ءانشئ ةكةندئگئن كةيئن ةستئپ-بئلدئك. وتئز بةس جئل ساقساي سذمئنئنئث مادةنيةت ذيئندة ةسةلئ ةثبةك ةتئپ، «موثعوليا مادةنيةتئنئث وزات قئزمةتكةرئ» اتانعان اقئبيدئث اكةسئ مومباي دا دومبئرا ذستاپتئ. دومبئراشئ مومبايدئث كةمپئرئ باتيقا شةشةمئز دة سؤئرئپ سالماسئ بار كئسئ ةكةن. وسئدان سوث نذربةك قالاي ءانشئ بولماسئن؟! ءبئزدئث الدئمئزدا نذربةك ذلان-باتئرداعئ انشئلةر كونكؤرسئنا قاتئسئپ قايتقان بةتئ ةكةن. اؤةلئ «اق سيسانئ» ورئنداعاندا العاشقئ كةزةث بويئنشا ةكئنشئ ورئنعا تابان تئرةپتئ. ةكئنشئ كةزةثدة نة ايتايئن دةپ اكةسئنةن سذراسا، پاتريوت جاكةث ءارؤاعئ رازئ بولسئن سذلؤبايدئث ءانئن ايت دةدئ. سذلؤباي - قئتايداعئ التايدا ءومئر سذرگةن باهادذر باتئرلاردئث ءبئرئ. ونئث ءانئن ايتقان نذربةك ةكئنشئ كةزةثنةن كةيئن ةث سوثعئ ورئنعا دةيئن شةتتةتئلئپتئ. ءذشئنشئ كةزةثدة نذربةك ةشكئمنةن اقئل سذراماؤ كةرةك ةكةنئن ءتذسئنئپ، موثعولدئث «التئن جول» دةگةن ءانئن قازاقتئث دومبئراسئنا قوسئپ ايتئپ بةرگةن ةكةن، ئنتالاندئرؤ سئيلئعئنا ية بولئپتئ.
حوش، سونئمةن، باعاناعئ كةلئسئم بويئنشا ءبئر كولئكپةن جولعا شئقتئق. استانادان شئققان ءذش ساپارشئعا جولدان جاناربةك قوسئلدئ. سذراعان اعا بذل ساپار بئرگة جذرة المادئ، سةبةبئ اسا قؤانئشتئ جاعدايعا بايلانئستئ. قازاقتان شئققان قالامگةر سذراعان راحمةت ذلئنا موثعوليا مةملةكةتئنئث مادةنيةت قايراتكةرئ اتاعئ بةرئلمةكشئ ةكةن. ءبئز بارعان كذنئ وسئ ةلدئث پرةزيدةنتئ دة ولگةي ءوثئرئن بةيرةسمي ساپارمةن ارالاي كةلئپتئ. جةرگئلئكتئ بيلئك پرةزيدةنت ماراپاتئن تاپسئرئپ قالؤئ مذمكئن، ةلدة بولئثئز دةگةن سوث سذراعان اعانئ ءبئز قينامادئق، قايتا قوشتادئق. ءتورت جولاؤشئسئن تيةگةن باؤئرجان اتتئ اعامئز جول تالعامايتئن «تويوتاسئن» تاي مئنگةن بالاداي ويقاستاتئپ كةلةدئ. تذرسئن جذرتباي اعا وسئ بايولكةنئ ارالاعان ساپارئندا باؤئرجان اتقوسشئلئق قئلئپتئ. سودان بةرئ بذل جاققا جولعا شئقساث جولداسئث باؤئرجان بولسئن دةگةن ماتةل تاراعان. ايتسا ايتقانداي ةكةن. ءبئز بذعان جول بويئ يمان كةلتئردئك.
بةسبوعدانئث يئعئ
ولگةيدةن شئققاننان كئدئرمةي سارتاپ جولعا سالدئرتتئق. سول قاپتالدا ساقساي سذمئنئ قالدئ. موثعولشا ساقساي دةگةن ةش ماعئنا بةرمةيدئ، دةمةك، بذل ءبئزدئث ساق بابالارئمئزدان قالعان، - دةيدئ جةرگئلئكتئ قازاقتار. الدا قذي مةزگئل جةلئ ءبئر تئنباعان جةلدئقابئرعا. بارعان سايئن بيئكتةپ كةلةمئز. باعئتئمئز اتاقتئ بةسبوعدا تاؤئنئث ةتةگئندةگئ جةبةتئ قايئرقئن. سوناؤ 6-7- عاسئرلاردان ادامزات بالاسئ كةيئنگئگة ءبئر دةرةك قالدئرعئسئ كةلئپ، وسئ تاؤدئث جاقپارلارئن كوپ قاشاپتئ. جةبةتئ قايئرقئن - موثعولشادان اؤدارعاندا شئثعا شةبةلةپ جازؤ دةگةندئ بئلدئرةدئ ةكةن. ذزاماي شام كئردئ. قئزئل ءئثئر شاق. قوبدانئ قيئپ ءوتئپ كةلةمئز. بذعان دةيئن ورئستان ةلةكتر قؤاتئن تاسئمالداپ وتئرعان موثعولدار قوبدادان سؤ ةلةكتر ستانساسئن سالؤعا كئرئسئپتئ.
جاناربةك وتة اثگئمةشئل جئگئت. ءوزئنئث وسئ تاؤدا ءجذرئپ باستان كةشكةندةرئن اسئقپاي بايانداؤعا كئرئستئ. تئثداپ كورسةثئز، جاعاثئزدئ ذستار ةدئثئز. قاسئمئزدا اقتارئلئپ اثگئمةسئن ايتئپ، شاپقئلاپ قئزمةتئن قئلئپ جذرگةن قارا جئگئت تالايدئث ءومئرئن قذتقارعان ناعئز ةرجذرةك ةكةن. وتكةن جولئ مذثعذليانئث تاؤعا ورمةلةؤشئلةرئنئث بئرئنشئلئگئ ءوتتئ دةپ باستادئ جاناربةك جول قئسقارتار اثگئمةلةرئن. بةسبوعدا تاؤئنا شئعؤ ءذشئن جولدا 20 شاقئرئمدئق مذز وزةنئن وتؤگة تؤرا كةلةدئ. قوبدانئث بئرنةشة الپينيستةرئ تاؤعا شئعئپ كةتكةلئ ةش حابارسئز قالئپتئ. نةگئزئ 12 ساعاتتئث ئشئندة ولار قايتئپ كةلؤئ ءتيئس ةكةن. سودان جاناربةك سةن تاؤعا شئعئپ ءجذرسئث عوي دةگةسئن قاسئما وسئ قالاي دةگةن 4 جئگئتتئ ةرتئپ الئپ، ورلةپ كةتتئم، - دةيدئ جاكةث. جولشئباي مذزداقتئث بويئندا اداسئپ قالعان قالعان تاؤشئلاردئ تاؤئپ الئپ، امان-ةسةن ةتةككة ءتذسئرئپتئ. كوبئنئث اياق-قولدارئ ذسئك شالعان، ايتةؤئر شئعئن بولماپتئ. ولاردئث جةتةؤئ دة الةمنئث ءبئراز بيئكتةرئن باعئندئرعان ءابجئل جئگئتتةر بولسا دا، جولشئباي قاتتئ سؤئق ذرئپ، ةستةرئنةن تانئپ قالئپتئ، سودان باعئتتارئنان دا جاثئلعان ةكةن. جاناربةك ءوزئنئث بئرنةشة ادامنئث ءومئرئن ساقتاپ قالعان ةرلئك ءئس بئتئرگةنئن مذلدة سةزئنبةيدئ ءبئر قاسيةتئ. سامبئرلاپ اثگئمةسئن سوعئپ وتئر. وقتا-تةكتة مئناداي دا ءبئر حيكايا بار دةپ مةنئ بذيئرئمنةن ءتذيئپ قالادئ دا باستاي جونةلةدئ. مةن دة ديكتوفونئمنئث ءتئلئن باسئپ اؤرةمئن.
بايانتاؤدئث بايانئ
باسئن بوز شالعان تاعئ ءبئر بيئك تاؤدئ كورسةتكةن جاناربةك ادةتتةگئدةي اثگئمةسئن باستاپ كةتتئ: بايانتاؤ دةيدئ ةكةن بذل بيئكتئ. 1932- جئلئ بايان دةگةن اتامئزدئ موثعولدار اتؤ جازاسئنا بذيئرادئ. جازئعئ، ءسئرا، ذكئمةتكة قارسئلئق. ةكئ جةندةت قولئن ارتئنا قايئرا بايلاپ، اتقا سالئپ اكةلة جاتقاندا، ةكةؤئن دة شئرةي تةؤئپ، بايلاؤلئ كذيئندة قاشئپ، قذتئلئپ كةتكةن ةكةن. قاشقئن بايان ئشكئ موثعولدان ءوتئپ، وسئ تاؤعا كةلئپ پانالاپتئ. قارنئ اشقاندا ةتةكتة قازاق اؤئلدارئنا كةلئپ ءئشئپ-جةم، كةرةك-جاراعئن الئپ كةتئپ تذرادئ ةكةن. بايان كةلدئ دةگةندة اؤئلدا جان بالاسئ قالماي وشاقتارئن تاستاپ، قاشئپ كةتةدئ ةكةن. بايان بولسا تاؤدان اتئپ العان بذعئ، ةلئك، مارالئن الگئ ذيلةرگة تاستاپ، ورنئنا وزئنة قاجةتتئ دذنيةلةرئن الئپ كةتةدئ ةكةن. كئسئ حاقئسئن جةمةپتئ. ءسويتئپ قئرئق جئل قاشئپتئ. ذستاؤعا كةلگةن ذكئمةت ادامدارئنا قاراسئن شالدئرماعان. قاشقئن باياننئث باسئن اكةلگةن ادامعا پالةن سئياقئ بةرةمئز دةگةن حابار راديودان ءجيئ ايتئلادئ.
ءسويتئپ جذرگةندة، ءبئر اثشئ قازاق باياننئث ئزئنة ءتذسئپ، اثدئعان الماي قويا ما، اتئپ ولتئرةدئ. سول كذنئ بايانعا موثعول ذكئمةتئ «40 جئل بويئ ةشكئمنئث الا ءجئبئن اتتاعان جوق، زيانئ تيمةدئ، ءومئرئنئث كوبئ ازاپپةن ءوتتئ، ةندئ كةشئردئك»، - دةپ راديودان رةسمي حابارلاعان كورئنةدئ. باياندئ اتئپ اكةلدئم دةپ ةلگة جار سالا كةلگةن الگئ اثشئ بذل حاباردئ ةستئپ قاتتئ وكئنئپتئ. سول كذنئ قايتادان اتئنا وثگةرئپ، بايان باتئرعا لايئق قذرمةت كورسةتئپ، تاؤدئث شئثئنا جةرلةپ قايتقان دةسةدئ. بايانتاؤدئث حيكاياسئ وسئلاي دةپ ءتامامدادئ بئزگة اقئبيدئث جاناربةگئ. وزةگئثة تاس تئعئلعانداي كذيدة قالدئرادئ ةكةن... قئرئق جئل قاشقان ازاپ پا؟ ازاپ!.. ءبئر كذن قالعاندا، ءولئم قذشؤ وكئنئش پة؟ وكئنئش!.. قازاقتئ قازاق اتتئ ما؟ نة دةيسئث ةندئ؟... ءبارئمئز ءذنسئز قالدئق...
بابالاردئث ايانئ
تئنئشتئقتئ تاعئ دا جاناربةكتئث ءوزئ بذزدئ.
- مئنا ذزئنا بويئ جاتقان تاؤدئ كوردئثئزدةر مة؟
- قايسئ، مئنا قاراؤئتئپ جاتقان با؟
- وي، سةندةر ونئث دةرةگئن بئلمةگةسئن ءمان بةرمةي كةلةسئزدةر. بذل - مودةن كوشة عوي.
- ال، سايرا جاكة...
- ءتذسئ قاشئپ، ءتذن جورتقان... تذركئنئ ةل ةتكةن ةرلةردئث ءبئرئ، سوناؤ كذلتةگئننئث الدئندا وتكةن ءارؤاقتئ مودة قاعاننئث تاؤئ ةكةن بذل. زامانئندا قئتايعا زاؤال بولعان مودةنئث تاؤئن تذركئ بالاسئ جةر باسئپ ءتئرئ جذرسة ءبئر باسؤئ - پارئز، ءبئر كورؤئ - بورئش!.. جاناربةك مذنئ ايتقاندا، ءوزئ دة ءارؤاقتانئپ كةتتئ. شئنئندا دا، ادامعا رؤح بةرةتئن ءزاؤ بيئكتئك ةكةن. باسئندا مودة قاعانعا ارنالعان ةسكةرتكئش بار دةيدئ. سذيةگئ دة وسئندا شئعار، كئم بئلگةن... جاناربةكتئث تذركئنئث ةرلئگئن ايتئپ، اتويلاعان داؤئسئ قذلاعئما تالئعئپ شالئندئ. مذحتار اعا ماعاؤيننئث تاس بالبالدئ قذشئپ، بابالارئمنئث رؤحئ قايدا دةپ، باباؤراعان اثگئمةسئ ةسئمة ءتذستئ. كوزئمة جاس كةلدئ. جاناربةكتئث ءبئر اثگئمةسئ كوكئرةگئثة تاس تئقسا، ةندئ ءبئرئ كوزئثنةن جاس شئعارئپ، جورعا كولئگئمئزدئث باسئن ودان ءارئ جولعا جوستئردئق.
ذلانقوسقا جةتئپ، اعاش كوپئردةن وتتئك. ذلان موثعولشادان اؤدارعاندا قئزئل دةگةندئ بئلدئرةدئ ةكةن. ال، قوس دةگةنئ - قايئث. قوبدا بويئنا ءار جةردةن وسةتئن قئزئلقايئث بار ةكةن. قابئعئ قانقئزئل بولئپ كةلةدئ دة، سودان بذل جةر قئزئلقايئث - ذلانقوس اتانعان. 1911- جئلئ بوعدئ حان قازاقتارعا قونئسقا وسئ جةردئ بةرئپتئ. كةرةيدئث شةرؤشئ تاقتاسئ ورناپ، شةرؤشئ-قوشؤئن اتانعان جةر ةكةن. كةيئن ءسئرا، 1940- جئلدارئ قازاقتئث نةگئزگئ تابانئ بايان-ولگيگة اؤئپتئ. وسئ ايماقتئ ءوز قولئمةن قذرعان اقساقالداردئث ءبئرئ - جةثئسحان دذزةلباي ذلئ وسئ ذلانقذستئق ةكةنئن بئلدئك. جةثئسحان اقساقال زامانئندا وسپان باتئر گومينداث ذكئمةتئمةن سوعئسقاندا قازاقتان اسكةر جيناؤئنا جاردةم ةتكةن، ودان كةيئن دالةلحان باتئردئث شئعئس تذركئستاندئ ازات ةتؤ مذراتئنا ذلةسئن قوسقان ةلةؤلئ تذلعا. «اقساقال ءتئل بئلةسئز، وسئ جةردئث جاي-جاپسارئنا قانئقسئز» دةپ، جوعارئدان كةلگةن باسشئلاردئث كوبئ جةثئسحان قاريانئ ساعالايدئ ةكةن. كةتةرئندة بئزدةن قانداي جاردةم دةگةندةرگة: «ماعان ةشتةثة كةرةگئ جوق، وسئ اؤئلعا ءبئر مةكتةپ سالئپ بةرة سالشئ، كوپئر تذرعئزا قويشئ» - دةپ، ةلدئث جوق-جئتئگئن تذگةندةپ وتئراتئن كئسئ بولئپتئ. سويتكةن جةثئسحان قارتتئث كوپئرئنةن دة وتتئك.
ءبئراز جذرگةن سوث سوعاق سذمئنئن دا جاناي وتتئك. بذل باياعئ 1860- جئلدارئ قئتايدان قازاقتاردئ وسئ جةرگة باستاپ كةلگةن ةكئ ازاماتتئث ءبئرئ - كوگةش پةن جئلقئشئ بولئسئ مئناؤ سوثعئسئنئث جاتئپ جايلاعان جةرئ ةكةن. ول كةزدة رؤباسئ، كوسةمدةرئ، باتئرئ، اقساقالئ دذنيةدةن وتكةسئن قابئرئن بذزئپ، ءمايئتئن قورلاؤ ارقئلئ كةيئنگئ ةلئنئث ساعئن سئندئرئپ، ءارؤاعئن قاشئرؤ دةگةن تذسئنئكتئث بذزئلماي تذرعان شاعئ بولسا كةرةك، جئلقئشئ ءوزئنئث قابئرئن وسئ سوعاققا سالدئرئپ، كةيئن دةنةسئن سذمدئ ايرئق دةگةن جةرگة جةرلةتئپتئ. «بذل القاپتا بذرئن شةرؤشئنئث قئرئققانباس نازار دةگةن باتئرئ ءومئر ءسذرئپتئ»، - دةپ باستادئ جاكةث جاثا حيكاياسئن. قئرئققانباس اتانؤ سةبةبئ شاشئن ةش قذرال وتپةگةن سوث، مال قئرقاتئن قئرئقتئقپةن قيادئ ةكةن. ءوزئ كةدةي-كةپشئككة موثعولدئث دا، قازاقتئث دا بايلارئنئث مال-مذلكئن تارتئپ الئپ بةرئپ وتئرئپتئ. ءبئر كذنئ توناؤ كورگةن بايلار بئرئگئپ اقئلداسا كةلة، بئلاي شةشئپتئ. پالةن دةگةنبايدئث اؤئلئ اس بةرةدئ دةپ جاريالايئق، نازار سوندا ونئث مالئن تارتئپ الام دةپ بارار، سول كةزدة بئرئگئپ قولعا تذسئرةلئك دةپتئ. ايتقانداي، باي اؤئلئنا نازار كةلئپ تيةدئ. ويلاستئرعانداي بايلاردئث قارؤلئ ادامدارئ ذستاپ الئپ، الدئرماعان سوث موينئنا قئل ارقان سالئپ اتپةن سذيرةتئپتئ. تالاي جةرگة سذيرةتئپ ابدةن ولتئردئك دةپ اكةلئپ تاستايدئ.
قاسقئر ئشئگئ دال-دال، دةنةسئنئث كورةتئن جةرئ جوق. جذرةكسئنگةن بايلاردئث بئرةؤئ نايزا تئعئپ كورةلئك دةپتئ. بئرةؤئ ولگةن نازارعا نايزا سالؤ - نامئسسئزدئق دةپ بوي بةرمةپتئ. سودان ءبئرئ تابانئن ءتئلئپ كورةيئك دةپتئ. تئلسة باتئردان ةش دئبئس شئقپايدئ. اقئرئ ءولدئ-اؤ دةپ ءبارئ سولاي تاستاپ كةتئپ قالادئ. قئرئققانباس نازار موينئنا تذزاق تذسكةندة ءبئر ساؤساعئن تاماعئنا سالئپ ذلگةرگةن ةكةن، سودان الگئ ازاپتئث بارئنة ءتوزئپ جاتئپتئ. ماناعئ ايتقان بايانتاؤعا بارئپ، ابدةن جاراقاتئن جازئپ، ءوز-وزئنة كةلگةنشة، ةشكئمنئث كوزئنة تذسپةي ءجذرئپتئ. اقئرئ ءبئر كذنئ باتئر ةلدئث كوزئنة كورئنة باستايدئ. جارلئ-جاقئباي نازاردئ اكةسئ كةلگةندةي قؤانا قارسئ الادئ. بذل حابار باياعئ بايعا جةتئپتئ. ول ساسقاننان مالئن ادام اياعئ بارا الماس ءبئر ارالعا ايداپ سالئپ، ارقايئث جذرة بةرئپتئ. بايدئث مذنئسئن ةستئگةن نازار ءبئر تذندة سال جاساپ، اعئستئ وزةندئ كةسئپ ءوتئپ، ارالدا جاتقان جئلقئلاردئث قذلئندارئن تذگةل سويئپ، تةرئسئنةن قذلئنجارعاق تئگئپ الئپتئ. جذرتتان حابار ةستئگةن باي مةنئث مالئما جةتؤ نازارعا قايدا دةپ بوي بةرمةپتئ. سويتسة بذل بايدئث قذلئنئ باسقادان بولةك كئلةث الاسئ بار قذلئندار ةكةن. نازاردئث ذستئندةگئ قذلئنجارعاقتئ كوزئمةن كورگةن باي سول جةردةن اشؤ-ئزادان قالتاسئنان پئشاعئن الئپ، ءوزئنئث بةتئن ءوزئ تئلگئلةپ تاستاپتئ... «بةتئث تئلئثگئر دةگةن قارعئس وسئ ةكةن عوي» دةپ، جاكةث بذل اثگئمةنئث دة باسئن قايئرئپ تاستادئ.
كولئگئمئز بئرةسة تاستاققا، بئرةسة قالئث تذسكةن قارا جولعا سالئپ زؤلاپ كةلةدئ. قاس قارايا توثئرةك كورئنؤدةن قالدئ. ماشينانئث جارئعئمةن بايقاپ كةلةم، ئلعالدئ سؤئ مول جةردةن ءوتئپ بارامئز. بذل كوكمويناق دةگةن جةر دةدئ جولباسشئم. مذثعذلشاسئ كوكوتئل ةكةن. ارجاعئندا كوكمويناق دةگةن وزةن بار، مئناؤ سونئث تابانئن ةل جايلاپ كوكمويناق سذمئنئ اتانعان. جةر بةدةرئ وزگةرئپ باستادئ، بئرتئندةپ جوتاعا شئعئپ باراجاتقاندايمئز. الدا موثعولقوبئل-سارئمساقتئق دةگةن بةلدةن اسساق جةبةتئ قايئرقئن ءتيئپ تذر، - دةدئ جاناربةك. «قازاقتئث انة دةگةن يةگئنئث استئندا ءذش كذن ءجذردئم» دةپتئ ءبئر سارت.
ءانؤار بيماعامبةت
(جالعاسئ بار)
دةرةككوز: «جاس قازاق» گازةتئ