ادال باسةكةلةستئكتئث ةكونوميكا دامؤئنداعئ اتقاراتئن رولئ اسا ماثئزدئ

سوندئقتان دا، بذگئنگئ تاثدا ذلتتئق باسةكةگة قابئلةتتئلئكتئ ارتتئرؤ كوپتةگةن ةلدةردئث سئرتقئ ةكونوميكالئق ساياساتئندا نةگئزگئ باسئمدئقتاردئث ءبئرئ رةتئندة باعدارلانئپ وتئر.
ال حالئقارالئق باسةكةلةستئكتة وپئق جةمةؤ ءذشئن ةث الدئمةن بذعان تةك ذلتتئق ةكونوميكانئث تيئمدئلئگئن ارتتئرؤ ارقئلئ عانا قول جةتكئزؤگة بولاتئندئعئ ايقئن. سونئمةن قاتار، ةكونوميكالئق جاهاندانؤدئث باستالؤئمةن باسةكةلةستئك قاتئناستار دا شئن مانئندة عالامدئق سيپاتقا ةنئپ وتئرعانئ ايدان انئق. ال مذنداي جاهاندانؤ زامانئندا ءارئ ذلتتار مةن مةملةكةتتةردئث ءوزارا باسةكةلةستئگئ مةن ئقپالداستئعئ ارتئپ وتئرعان جاعدايدا، ةث ءبئرئنشئ كةزةكتة ادامنئث «اقئل ويئنا»، ونئث بئلئمئنة كوپ كذش سالئناتئنئ بةسةنةدةن بةلگئلئ. سول ارقئلئ ذلتتئق باسةكةلةستئكتئ دامئتؤعا بارئنشا قول جةتكئزؤگة بولادئ. سوندئقتان دا، مةملةكةت باسشئسئ نذرسذلتان نازاربايةأ سوثعئ جئلدارداعئ حالئققا جولداؤلارئندا باسةكةلةستئك ساياساتئن بارئنشا كةثئنةن ذستانؤعا ذندةپ كةلةدئ. اسئرةسة بيزنةستئك ورتادا ادال باسةكةلةستئكتئث شارتتارئن قالئپتاستئرؤعا باسا ءمان بةرئلؤدة. وسئ باعئتتا مةملةكةتتئك ورگانداردئث الدئنا دا قاجةتتئ ماسةلةلةردئ دذركئن-دذركئن العا قويعانئ ءمالئم.
ةلباسئنئث بذعان دةيئنگئ جولداؤلارئندا جذكتةلگةن باسةكةگة قابئلةتتئ ةلدةردئث قاتارئنان كورئنؤ يدةياسئنئث تئكةلةي امالئ دا، بولاشاقتا وركةنيةتتئ ةلدةرمةن تةرةزةنئ تةث ذستاؤ قاعيداتئ دا ادامي كاپيتالدئ دامئتؤمةن، ونئ مةملةكةت تاراپئنان قولداؤئمةن تئعئز بايلانئستئ دةسةك بولادئ. ال ةكونوميكاداعئ ذدايئ باسةكةلةستئك - نارئقتئ دامئتئپ، ةلدئ دة بايئتاتئنئ ايقئن. سوندئقتان دا، بذگئنگئ نارئقتئق زاثدئلئق ادال باسةكةلةستئككة ذندةپ، وسئنداي ورتانئث مئعئم دامؤئمةن، سوعان بارئنشا جاعداي جاساؤئمةن نةگئزدةلةدئ. ءبئر سوزبةن تذيئندةسةك، كئم جذمئستئ وزگةدةن ارتئق قانا ةمةس، وزگةگة قاراعاندا ءتيئمدئ جذزةگة اسئرسا، باسقانئث دذنيةسئنة قاراعاندا ساپالئ ونئمدئلئكتئ اتقاراتئن بولسا، ادال باسةكةلةستئكتئث ذلگئسئ مئنة، وسئ.
ونئث ذستئنة نارئق زامانئندا تاؤار وتكئزؤدةگئ نارئقتئث تالابئ دا تاؤاردئث ساپاسئنا بايلانئستئ بولئپ، كئمنئث ءونئمئ ساپالئ بولسا، سونئث ساؤداسئ دا جذردةك بولاتئنئ بةلگئلئ. دةمةك، باسةكة بولؤ قاجةت، ول سذرانئس تؤدئراتئن قوعام ءذشئن ذلكةن زاثدئلئق.
سوندئقتان دا باسةكةلةستئك ساياساتئ مئعئم ةلدئث ةكونوميكاسئ دا تذراقتئ داميدئ، وثايلئقپةن شايقالمايدئ. ويتكةنئ، باسةكةلةستئك سالاسئنداعئ ساياسات ةلدئ الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق دامئتؤ ماقساتئنا قول جةتكئزؤدئث نةگئزگئ قذرالئ عانا ةمةس، سونئمةن بئرگة كاسئپورئنداردئث باسةكةگة قابئلةتتئلئگئ مةن ازاماتتاردئث تذرمئس دةثگةيئن ايقئندايتئن ءتذيئندئ فاكتور بولئپ تابئلادئ. بذدان بولةك، باسةكةلةستئك ساياساتئ نارئق سؤبيةكتئلةرئنئث جارئسقا ءتذسؤئ ءذشئن جاعدايلاردئ قامتاماسئز ةتئپ قانا قويماي، ةكونوميكانئث تيئمدئلئگئن جانة باسةكةگة قابئلةتتئلئگئن ارتتئرؤ، كاسئپورئنداردئ جاثعئرتؤ جانة ازاماتتاردئث تاؤارلار مةن قئزمةتتةرگة قاجةتتئلئگئنئث ةكونوميكالئق ءتيئمدئ تاسئلدةرئن قامتاماسئز ةتؤ ءذشئن جاعداي جاساؤ ماقساتئندا مةملةكةت جذزةگة اسئراتئن دايةكتئ شارالار كةشةنئن بئلدئرةدئ. سوندئقتان دا، كةز كةلگةن ةل ءذشئن بذگئنگئ تاثدا باسةكةلةستئك ساياساتئنداعئ ذستانئمنئث ماثئزئ ارتئپ وتئر.
ال ةلئمئزدةگئ جاعدايعا كةلسةك، قازاقستاننئث 2030- جئلعا دةيئنگئ دامؤ ستراتةگياسئندا ةكونوميكانئث باسةكةگة قابئلةتتئلئگئن دامئتؤدئث، نئعايتؤدئث ذزاق مةرزئمدئ باعدارلارئنئث نةگئزئ قالانعانئ بةلگئلئ. بذل رةتتة ةكونوميكانئث باسةكةگة قابئلةتتئلئگئن ارتتئرؤدئث نارئقتئق تةتئكتةرئ رةتئندة باسةكةلةس نارئقتاردئ جانة مونوپولياعا قارسئ رةتتةؤدئث سةنئمدئ قذرالدارئن قذرؤ ايقئندالدئ. سونئمةن قاتار، ةلئمئزدة 2009- جئلئ قابئلدانعان «باسةكةلةستئك تؤرالئ» زاثنئث ءوزئ كاسئپكةرلةردئث بةلسةندئلئگئن ارتتئرئپ، ةلئمئزدةگئ باسةكةلةستئكتئ دامئتؤدئث ءتيئمدئ تةتئگئنة اينالئپ وتئر. سونئمةن بئرگة زاث شةثبةرئندة كاسئپكةرلئكتئث بةلسةندئلئگئن ارتتئرؤ، شاعئن جانة ورتا بيزنةس سؤبيةكتئلةرئن قولداؤدئث ماثئزدئ مةحانيزمدةرئ ةنگئزئلگةن. اتاپ ايتقاندا، قذجاتتا مةملةكةتتئك ورگانداردئث كاسئپكةرلئك قئزمةتكة ارالاسا بةرؤئنة توسقاؤئل قويئلئپ، مونوپولياعا قارسئ ورگانداردئث كةز كةلگةن تةكسةرئس جذرگئزؤئنة تئيئم سالئنادئ.
ال زاثنان بولةك، بئلتئرعئ جئلئ باسةكةلةستئكتئ دامئتؤدئث 2010 - 2014- جئلدارعا ارنالعان باعدارلاماسئ قابئلدانعان بولاتئن. قذجات زاثنامالئق بازانئ جةتئلدئرؤگة، ةكونوميكانئث كاسئپكةرلئك جانة ينأةستيسيالئق تارتئمدئلئقتارئ ءذشئن جاعدايلار جاساؤعا باعئتتالعان. جالپئ، باسةكةلةستئك ساياساتتئث ماقساتتارئنا قول جةتكئزؤ ءبئرقاتار مئندةتتةردئ شةشؤدئ باعامدايدئ. اتاپ ايتقاندا، نةگئزدةلمةگةن ئشكئ جانة سئرتقئ ساؤدا كةدةرگئلةرئن قئسقارتؤ، ارتئق رةتتةؤلةردئ بولدئرماؤ، كولئكتئك، اقپاراتتئق، قارجئلئق، ةنةرگةتيكالئق ينفراقذرئلئمداردئ دامئتؤ جانة نارئققا قاتئسؤشئلار ءذشئن وعان قول جةتئمدئلئكتئ قامتاماسئز ةتؤ ةسةبئنةن جالپئ باسةكةلةستئك ورتانئ جاقسارتؤ قاراستئرئلادئ. ةلئمئزدئث كونستيتؤسياسئندا اركئمنئث كاسئپكةرلئك قئزمةت ةركئندئگئنة، ءوز مذلكئن كةز كةلگةن زاثدئ كاسئپكةرلئك قئزمةت ءذشئن ةركئن پايدالانؤعا قذقئعئ بار ةكةندئگئ كوزدةلگةن. مونوپوليستئك قئزمةت زاثمةن رةتتةلةدئ جانة شةكتةلةدئ. جوسئقسئز باسةكةگة تئيئم سالئنادئ.
جالپئ العاندا، قازاقستاندئق باسةكةلةستئك ساياساتتئث بذگئنگئ كذنئ باسئم باعئتقا اينالعانئ ايقئن. بذل رةتتة الةمدئك ةكونوميكالئق داعدارئس تؤئنداعالئ ذكئمةت وتاندئق شاعئن جانة ورتا كاسئپكةرلئك سالاسئن قولداؤدئ ءجئتئ قاراستئرئپ كةلةدئ. بذلاي بولؤئ زاثدئلئق تا. ويتكةنئ، جذمئسپةن قامتؤ، الةؤمةتتئك سالانئ ويسئراتپاؤ، سونداي-اق قالئپتئ باسةكةلةستئك ورتانئ دامئتؤ ءذشئن دة جةكة مةنشئك سةكتوردئث بةرةرئ مول. سوندئقتان دا ةكونوميكالئق داعدارئس كةزةثئندة تذراقتئلئقتئ ساقتاؤ، ءتئپتئ ةكونوميكالئق قاؤئپسئزدئكتئ كذشةيتؤ تذرعئسئنان الئپ قاراعاندا، وتاندئق كاسئپكةرلئكتئ جانئن سالا قولداؤ بيلئكتئث ئزگئ امالدارئنئث بئرئنة اينالعانئ راس. ارينة، نارئق ءوز زاثدئلئعئمةن ءومئر سذرةدئ. دةگةنمةن، قازئرگئ دذنية ةلدةرئندةگئ ءبئرشاما كذيزةلئس كوپ نارسة بويئنشا وزگةرئستةر ورنةگئن سالئپ جاتقانئ دا راس. ءبئرقاتار مةملةكةتتةر الپاؤئت كومپانيالاردئث قذلدئراؤئنان بولاتئن سالداردئث الدئن الؤ ءذشئن وندايلاردئ مةملةكةتتةندئردئ. ءسويتئپ، الةؤمةتتئث امالئن شةشؤ ءذشئن مةملةكةت بيزنةسكة ارالاسئپ تا كةتتئ. قازاقستان دا قارجئ سةكتورئن قالئپتئ ذستاؤ ءذشئن بانكتةرگة ارالاستئ. بذل ؤاقئتشا بولسا دا داعدارئستئق كةزةثنئث اؤرةسئ ةدئ. ياعني ءاربئر مةملةكةت الپاؤئت كومپانيالاردان، ءئرئ قارجئ قذرئلئمدارئنان باستاپ، شاعئن بيزنةستئ قذتقارؤعا دةيئنگئ جاردةمدئ ءوز حالئنشة جذرگئزدئ.
وسئنداي جذيةلئ شارالار ناتيجةسئندة كاسئپكةرلئك سةكتورئندا داعدارئس كةزةثئندة ءتيئمدئ ناتيجةلةرگة قول جةتكئزئلدئ، شاعئن بيزنةس سالاسئندا «قان جذگئردئ». جذرتشئلئقتئث جذمئسپةن قامتئلؤئنان باستاپ، وتاندئق تاؤار وندئرؤشئلةر اراسئندا ءوزارا باسةكةلةستئك تة جاندانا باستادئ. شاعئن جانة ورتا بيزنةس سالاسئندا جايلئ جاعداي قالئپتاستئرؤ، ئسكةرلئك ورتانئ جاقسارتؤ شارالارئ قازاقستاننئث ءتذرلئ حالئقارالئق رةيتينگتةگئ پوزيسياسئنئث دا نئعايؤئنا سةپتئگئن تيگئزئپتئ.
ماسةلةن، دذنيةجذزئلئك بانكتئث جذرگئزگةن جئل سايئنعئ «Doing Business - 2010» رةيتينگئ ناتيجةسئ بويئنشا قازاقستان 183 ةلدئث ئشئندة 70 تةن 63- ورئنعا كوتةرئلگةن. ال حالئقارالئق مةنةدجمةنتتئ دامئتؤ ينستيتؤتئنئث شأةيساريادا ورنالاسقان الةمدئك باسةكةگة قابئلةتتئلئكتئ زةرتتةؤ ورتالئعئ ةلدةردئث باسةكةگة قابئلةتتئلئگئنئث جئل سايئنعئ رةيتينگئسئنئث 2009- جئلعئ قورئتئندئسئ بويئنشا قازاقستان وتكةن جئلمةن سالئستئرعاندا 3 پوزيسياعا كوتةرئلئپ، 36 - ورئنعا جايعاسئپتئ. ايتا كةتةرلئگئ، قازاقستاننئث وسئ پوزيسياسئ رةسةيدئ (49-ورئن) 13 تارماققا، ؤكراينانئ (56- ورئن) 20 تارماققا ارتقا تاستاپ، جةتةكشئ پوزيسياعا كوتةرئپ وتئر. سونداي-اق دذنيةجذزئلئك ةكونوميكالئق فورؤمنئث رةيتينگئ بويئنشا، قازاقستان الدئثعئ جئلدئث ناتيجةلةرئمةن سالئستئرعاندا بار-جوعئ ءبئر پوزيسياسئن جوعالتئپ، 67- ورئنعا تذراقتاعان. داعدارئس كةزةثئندةگئ جاعدايدئث سالقئنئ بولعاندئقتان بذنداي رةيتينگتة رةسةي بئردةن 12 پوزيسياعا قذلدئراپ، 51-دةن 63- ورئنعا تومةندةسة، ؤكراينا ون پوزيسياعا سئرعئپ، 72-دةن 82-ورئنعا دةيئن كةرئ كةتكةن.
الداعئ ؤاقئتتا دا بيزنةستئ ذكئمةتتئك قولداؤدئث شاراسئ - باسةكةلةستئكتئ ارتتئرا ءتذسؤ مةن ونئمدةردئث ةكسپورتقا باعدارئن دامئتؤعا باعئتتالاتئنئ ءسوزسئز. ويتكةنئ، بئرئنشئدةن قازاقستاننئث داعدارئس قاؤپئن سةيئلتئپ، كةدةندئك وداق سةكئلدئ ةكونوميكالئق قاتئناستئث جاثا دةثگةيئنة قادام باسؤئ. قازاقستاندئق تاؤار وندئرؤشئلةردةن باسةكةلةستئكتئث جئتئلئگئن تالاپ ةتةدئ. ةكئنشئدةن، سوثعئ ؤاقئتتا باسا نازار اؤدارئلعان قازاقستاندئق قامتؤ شاراسئنئث ءوزئ وتاندئق بيزنةستةن ساپالئ عانا ةمةس، باعاسئ، قئزمةتئ بويئنشا تذتئنؤشئ كوثئلئنةن شئعاتئن ءونئم ءذشئن باسةكةلةستئكتئ سذرانادئ. ذشئنشئدةن، وثدةؤ كاسئپورئندارئن قذرؤعا، ونئث ئشئندة اؤئل شارؤاشئلئعئ سالاسئنداعئ بيزنةستئ قارجئلاندئرؤدا بيلئكتئث قولداؤئ بذرئنعئدان دا ارتا تذسةدئ. بذنئث ءوزئ بيزنةستئث قوسئمشا مذمكئندئكتةرئن قاراستئرؤعا ئنتالاندئرؤ بولئپ تابئلادئ. تورتئنشئدةن، ذدةمةلئ يندؤستريالئق-يننوأاسيالئق دامؤ باعدارلاماسئ ءئرئ كاسئپورئنداردئث اينالاسئندا شاعئن جانة ورتا بيزنةستئث وركةندةؤئنة جول اشادئ. بيزنةستئ قولداؤدئث بذدان باسقا شارالارئ جةرگئلئكتئ جةرلةردة جذزةگة اسؤئن جالعاستئرادئ.
دةگةنمةن، قازاقستان نارئعئ الةمنةن تئسقارئ دامي المايتئن دةثگةيدة ةكةنئن ةسكةرگةن دة لازئم. كوپ جاعدايدا، ونئث ئشئندة باسةكةلةستئكتئ قورعاؤ امالدارئندا سئرتقئ فاكتورمةن ساناسؤعا ءماجبذرمئز. كةدةندئك وداق شةثبةرئندةگئ دذنيةلةر دة ساؤاتتئ باسةكةلةستئكتئ تالاپ ةتةتئنئ ايقئن. بذل رةتتة ازئق-تذلئك قاؤئپسئزدئگئنة قاتئستئ باسةكةلةستئكتئث ورنئ وراسان. ةندةشة وسئ ماسةلةنئ ازئراق سارالاساق.
جالپئ ةلئمئزدئث ئشكئ ازئق-تذلئك رئنوگئ ءالئ كذنگة دةيئن يمپورتقا ءبئرقانشا تاؤةلدئ ةكةندئگئ راس. دةگةنمةن، سوثعئ ؤاقئتتا ذكئمةت ةلئمئزدةگئ الةؤمةتتئك ماثئزئ بار ازئق-تذلئك تاؤارلارئنئث باعاسئن سئرتقئ فاكتورلارعا قاراماستان تذراقتئ باقئلاؤعا الؤعا ذمتئلئپ كةلةدئ. جانار-جاعارماي باعاسئ توثئرةگئندةگئ اثگئمةلةردئث ءوزئ بذعان مئسال بولا الادئ. بذل رةتتة باسةكةلةستئكتئ قورعاؤ جونئندةگئ اگةنتتئگئ وتكةن جئلدان باستاپ ازئق-تذلئك تاؤارلارئ بويئنشا ارنايئ قذرئلعان جذمئس توبئنا جةتةكشئلئك جاساپ كةلةدئ. اتالمئش كوميسسيا ازئق-تذلئك تاؤارلارئنئث باعاسئن تذراقتاندئرؤ، ونئث تاپشئلئعئن بولدئرماؤ ماقساتئندا ءبئرقاتار ئقپالدئ شارالاردئ دا جذزةگة اسئرؤدا. سونئمةن بئرگة بذل رةتتة جةرگئلئكتئ اتقارؤشئ ورگانداردئث جانة وثئرلئك شتابتاردئث دا ازئق-تذلئك تاؤارلارئنئث باعاسئن تذراقتاندئرؤ ماسةلةسئندةگئ جذمئستارئن اتاپ وتكةن ءجون.
ال جالپئ وسئ نارئقتاعئ جاعدايعا كةلةتئن بولساق، باسةكةلةستئكتئ قورعاؤ جونئندةگئ اگةنتتئك ماماندارئنئث پايئمداؤئنشا، ازئق-تذلئك ماسةلةسئندة ءبئرقاتار نازار اؤدارؤعا تذرارلئق فاكتورلار بارشئلئق. ةث الدئمةن قازئرگئ تاثدا ةلئمئزدة ازئق-تذلئك ونئمدةرئن ساقتاؤ ينفراقذرئلئمدارئ مةن لوگيستيكالارئ تاپشئلئق كورئپ وتئر. بذل ءوز كةزةگئندة جينالعان ءونئمنئث ساقتالؤئن جانة ونئ تذتئنؤشئلارعا جةتكئزؤدئث قيئندئقتارئن تؤعئزادئ. مامانداندئرئلعان مال سويؤ پؤنكتتةرئنئث، كوكونئس قويمالارئنئث، تاؤارلاردئ ساقتاؤ جانة قايتا وثدةؤ ورتالئقتارئنئث جةتئمسئزدئگئ ئشكئ رئنوكتا يمپورتتئق تاؤارلاردئث ذستةمدئك قذرؤئنا اكةلئپ سوقتئرؤدا. اسئرةسة، بذل جاعداي ماؤسئمدئق كةزةثدةردة شيةلةنئسئپ كةتةتئندئگئن تاجئريبة كورسةتكةن. دةگةنمةن، بذنداي ماسةلة كةشةندئ شارالاردئ قاجةت ةتةتئنئ ايقئن. ونئث ءبئر جولئ - ةلئمئزدةگئ ذدةمةلئ يندؤستريالئق-يننوأاسيالئق دامؤ باعدارلاماسئ شةثبةرئندة جذزةگة اسپاق. ماسةلةن، يندؤستريالئق دامؤ باعدارلاماسئنئث جوسپارئنا قاراعاندا 2010- جئلدئث وزئندة عانا ئشكئ رئنوكتاعئ وسئنداي پروبلةمالاردئ شةشؤ ماقساتئندا جالپئ قذنئ 95،8 ميلليارد تةثگةنئ قذرايتئن 87 ينأةستيسيالئق جوبا جذزةگة اسا باستايدئ. ونئث ئشئندة 42 نئسان قازئردئث وزئندة پايدالانؤعا بةرئلدئ. ال 2011- جئلدئث اياعئنا دةيئن جالپئ قذنئ 55،5 ميلليارد تةثگةنئ قذرايتئن 45 جوبا پايدالانؤعا بةرئلمةك. وسئنداي نئسانداردئ ئسكة قوسؤ ارقاسئندا ةلئمئزدئث بارلئق وثئرلةرئندةگئ كوكونئس قويمالارئنئث جذيةسئ كوبةيتئلمةك. ءسويتئپ، بذل ازئق-تذلئك تذرلةرئنئث تاپشئلئعئن جويؤ ذدةرئسئنة جول اشادئ. وسئلايشا، يندؤستريالاندئرؤ باعدارلاماسئندا قولعا الئنئپ وتئرعان شارالار ةلئمئزدئث ازئق-تذلئك قاؤئپسئزدئگئن قامتاماسئز ةتؤگة ةلةؤلئ ذلةس قوسادئ. سونئمةن قاتار، ساراپتاؤلار كورسةتئپ وتئرعانئنداي، ازئق-تذلئك رئنوكتارئنداعئ باعانئث كذرت قئمباتتاؤئ ادةتتة جئل باسئندا جانة مةرةكةلةر قارساثئندا ورئن الاتئندئعئ دذركئن-دذركئن بولئپ تذراتئن قذبئلئسقا اينالعان. كوپ رةتتة ازئق-تذلئك باعالارئنئث قئمباتتاؤئ تابيعي مونوپوليا جانة رةتتةلؤشئ رئنوك سؤبيةكتئلةرئنئث ونئمدةرئ مةن قئزمةتتةرئ تاريفئنئث كوتةرئلؤئنة دة تاؤةلدئ بولئپ كةلةدئ. ماسةلةن، مذناي ونئمدةرئ جانة ةلةكتر قؤاتئنئث تاريفتةرئ كوتةرئلسة، بذل ءبئرقاتار تاؤارلاردئث قذنئنا دا قوزعاؤ سالادئ. تاؤار قذنئنئث ارتؤئ ينفلياسيانئث وسؤئنة اكةلئپ سوقتئرادئ. ماسةلةن، مذناي ونئمدةرئنئث باعاسئن كةدةن وداعئنئث شةثبةرئندةگئ ةلدةرمةن تةثدةستئرؤ ءذشئن بيئلعئ جئل باسئندا ةلئمئزدةگئ بةنزين جانة ديزةل وتئنئنئث باعاسئ 14،6 پايئزدان 22،6 پايئزعا دةيئن كوتةرئلدئ. باعا دا سوعان ئلةسئپ وتئرعانئ ايقئن. بذل - ءبئر ماسةلة. ةكئنشئ جاعداي: بئرةگةي كةدةندئك اؤماق جاعدايئندا بيزنةستئث باسةكةگة قابئلةتتئلئگئ اسا وزةكتئ ماسةلة. ارينة، كةدةندئك وداقتا قاي تاراپ وتة-موتة باسةكةلئ بولسا، نارئق تا سوعان تيةسئلئ بولاتئنئ جاسئرئن ةمةس. وسئ تذرعئدان العاندا، كةدةندئك وداق شةثبةرئندة وتاندئق تاؤار وندئرؤشئلةردئث باسةكةلةستئگئن ارتتئرا ءتذسؤدئث ماثئزئ زور بولماق. سوندئقتان دا، ئشكئ نارئقتا الئپساتارلارمةن ةمةس، رةسةيلئك جانة بةلارؤستئق وندئرؤشئلةرمةن بئرگة اشئق باسةكةلةستئككة ءتذسئپ وتئرعان كاسئپورئنداردئث باسةكةگة قابئلةتتئلئك دةثگةيئنة دةم بةرؤدئث قاجةتتئلئگئ ايقئن.
جالپئ، نارئقتاعئ تئعئزدئق ءام باسةكةلةستئك الداعئ ؤاقئتتا دا ارتا تذسةتئنئ ءسوزسئز. ءتئپتئ وسئ رةتتة رئنوكتا قالئپتاسقان قانداي دا ءبئر بوس كةثئستئكتئ كاسئپكةرلةر نةمةسة مةملةكةتتئك كاسئپورئندار تولتئرمايتئن بولسا، ونئ ءسوزسئز الئپساتارلار مةن ساؤداگةرلةر تولتئراتئنئنا دا نازار اؤدارعان لازئم. ةندةشة ئشكئ نارئققا دا سولار اسةر ةتةدئ دةگةن ءسوز. بذل رةتتة قالئپتاسقان جاعدايدان مذمكئندئگئنشة مولئراق پايدا تاؤئپ قالؤ ماقساتئندا ءوزارا مامئلةگةرلةر دة تؤئنداپ جاتاتئنئ، ولاردئث ةشتةثةدةن تايئنبايتئنئ دا بذعان دةيئن دة قئلاث بةرگةنئ بار. سوندئقتان دا، مةملةكةتتئك ورگاندار بذل ماسةلةدة جةدةل دة جذيةلئ شارالار قابئلداعانئ ابزالئراق. ءبئر سوزبةن ايتقاندا، ةلئمئزدةگئ باسةكةلةستئكتئ دامئتؤ، باسةكةلةستئككة قابئلةتتئ ورتا قالئپتاستئرؤ ءذشئن نارئق احؤالئن ذدايئ زةرتتةپ وتئرؤ ورئندئ.