نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئنة ءتذسؤ ةرةجةلةرئ وتة اشئق - ؤنيأةرسيتةت رةكتورئ شيگةو كاتسؤ

كوپشئلئكتئث ذسئنئسئمةن قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث تذثعئش پرةزيدةنتئنئث ةسئمئمةن اتالعان - نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئ ةلئمئزدة باسةكةگة قابئلةتتئ ءبئلئم بةرؤ جذيةسئن قالئپتاستئرؤ ماقساتئن كوزدةيدئ.
ةلباسئ اتاپ كورسةتكةندةي، ؤنيأةرسيتةت قازاقستاننئث كةلبةتئن وزگةرتةتئن 21- عاسئر عالئم-ماماندارئ بؤئنئن - جاثا ةليتانئ دايارلاؤدئ جذزةگة اسئرادئ. نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئنئث العاشقئ جئلئنئث ناتيجةسئ جانة بولاشاق جوسپارلار تؤرالئ اگةنتتئگئمئزدئث تئلشئسئنة ؤنيأةرسيتةت رةكتورئ شيگةو كاتسؤ ايتئپ بةردئ.
- شيگةو كاتسؤ مئرزا، 2010- جئلدئث كذزئندة نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئ العاشقئ ستؤدةنتتةرئن قابئلدادئ. ءبئرئنشئ وقؤ جئلئنئث ناتيجةلةرئ قانداي؟
- ستؤدةنتتةرئمئز جؤئردا لوندون ؤنيأةرسيتةتتئك كوللةدجئنئث Foundation باعدارلاماسئ بويئنشا ءبئر جئلدئق وقؤ كؤرسئن اياقتادئ. قازئر شةشؤشئ ةمتيحانداردئث ناتيجةلةرئن كذتؤدةمئز. سوندئقتان ازئرشة ةشقانداي اكادةميالئق قورئتئندئ جاساي المايمئن.
« Foundation باعدارلاماسئ ستؤدةنتتةرگة نة بةرةدئ جانة نةلئكتةن وعان وقؤلارئنئث ءبئر جئل ؤاقئتئن جذمسادئ؟»، دةگةن سذراققا جاؤاپ بةرؤ ءذشئن، باعدارلاما تؤرالئ كةثئرةك ايتئپ وتةيئن. شةت ةلدةردئث دةنئندة وقؤشئلار مةكتةپ قابئرعاسئندا 12-13 جئل وقيدئ. قازاقستان 12-جئلدئق ءبئلئم بةرؤ جذيةسئنة ةندئ اياق باسئپ وتئر. سوندئقتان، Foundation باعدارلاماسئنئث باستئ ماقساتئ - نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئنئث ستؤدةنتتةرئن حالئقارالئق ستاندارتتارعا سايكةس تولئق جوعارئ ءبئلئم الؤ پروسةسئنة دايئنداؤ. ونئمةن بئرگة ءبئز وسئ باعدارلاما ارقئلئ قازاقستاندئق تالاپكةرلةر قانداي قيئندئقتارمةن كةزدةسةتئنئن كورة الامئز. مئسالعا، وتكةن وقؤ جئلئندا قازاقستاندئق وقؤشئلاردئث فيزيكا، حيميا جانة بيولوگيا پاندةرئنةن لابوراتوريالئق جذمئستاردئ جذرگئزؤگة پراكتيكالئق داعدئلارئنئث تاپشئلئعئن كورسةتتئ. ءبئراق ونئمةن ءبئر مةزگئلدة، ولاردئث تةوريالئق جاعئنان بئلئمدةرئ جوعارئ ةكةندئگئن اتاپ وتكئم كةلةدئ. ةكئنشئدةن، نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئندة ءبئلئم بةرؤ اعئلشئن تئلئندة جذزةگة اسئرئلادئ. سوندئقتان، وسئ ءتئلدئ تةرةثئرةك وقئتؤعا ءجئتئ نازار اؤدارئلادئ. ياعني، ول حالئقارالئق ستاندارتتارعا سايكةس - زةرتتةؤ جذمئستارئن قاعاز بةتئنة ءتذسئرؤ، سئلتةمةلةردئ دذرئس قويؤ جانة سئني تذرعئدان ويلاؤدئ دامئتؤ. جالپئ ايتقاندا، وقئتؤشئلار Foundation باعدارلاماسئ بويئنشا ءبئلئم ءنارئن جاثا جولدارمةن، جاثا ءادئس-تاسئلدةرمةن سؤسئنداتادئ. ستؤدةنتتةر تاپسئرعان ةمتيحانداردئث ناتيجةلةرئ - Foundation باعدارلاماسئنئث دا كورسةتكئشئ. وتكةن وقؤ جئلئ بارلئعئمئز ءذشئن - العاشقئ بولدئ. وسئ جئلدئث ئشئندة ءبئز دة، سةرئكتةسئمئز دة كوپكة ذيرةندئك دةپ ويلايمئن. بئلتئر ءبئز راسئندا وتة دارئندئ تالاپكةرلةردئ قابئلدادئق. بيئلعئ تالاپكةرلةردئث دايئندئق دةثگةيئ دة بئلتئرعئدان كةم ةمةس، مذمكئن ودان دا اسار، ونئ ؤاقئت كورسةتة جاتار.
Foundation باعدارلاماسئن بئتئرگةن ستؤدةنتتةرئمئز ةندئ كةلةسئ جئلدان باستاپ تاثداعان ماماندئقتارئ بويئنشا وقؤلارئن باستايدئ.
- ؤنيأةرسيتةتتة بيئل جاثادان قانداي فاكؤلتةتتةر اشئلادئ؟
- بيئل نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئ جاثا ءذش فاكؤلتةتكة قابئلداؤدئ باستايدئ. اتاپ ايتقاندا، ولار - ينجةنةريا مةكتةبئ (سةرئكتةسئمئز - لوندون ؤنيأةرسيتةتتئك كوللةدجئ، ذلئ بريتانيا)، عئلئم جانة تةحنولوگيالار مةكتةبئ (سةرئكتةسئمئز - كارنةگي مةللون ؤنيأةرسيتةتئنئث اي-كارنةگي بولئمشةسئ، ا ق ش)، الةؤمةتتئك جانة گؤمانيتارلئق عئلئمدار مةكتةبئ (سةرئكتةسئمئز - أيسكونسين مةديسون ؤنيأةرسيتةتئ، ا ق ش). ستؤدةنتتةر اتالمئش فاكؤلتةتتةرگة تاثداعان ماماندئقتارئ جانة كورسةتكةن بئلئمدةرئ بويئنشا تذسةدئ.
- العاشقئ ستؤدةنتتةردئث جوعارئ ءبئلئمئن اتاپ ءوتئپ جاتقانئثئز قؤانتادئ. ءبئراق، ةستئگةن قذلاقتا جازئق جوق. نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئندة كئلةث شةندئلةر مةن شةكپةندئلةردئث بالالارئ وقيدئ دةگةندئ ءجيئ ةستيمئز.
- ءيا، اشئلعانئمئز كةشة عانا بولسا-داعئ، وكئنئشكة قاراي، نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئندة تةك قانا داؤلةتتئ وتباسئلاردان شئققان بالالار وقيدئ دةگةن قاتة ستةرةوتيپ قالئپتاسئپ ذلگةردئ. ءبئز بذل ستةرةوتيپتئ بذزؤئمئز كةرةك. سةبةبئ، نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئندة وقؤعا قابئلدانؤ شارتتارئنان ةش مذدئرمةي وتكةن بالالار عانا وقيدئ جانة ولار قازاقستاننئث بارلئق 16 ايماعئنان قابئلداندئ. ولاردئث دةنئن استانا، الماتئ قالالارئ مةن اقمولا، الماتئ، قاراعاندئ جانة وثتذستئك قازاقستان وبلئستارئنئث جاستارئ قذرايدئ. ولاردئث الةؤمةتتئك جاعدايلارئ دا ءارتذرلئ.
- «تاؤدئ بيئك دةمةثدةر، تالاپتانساث شئعارسئث، جاؤدئ مئقتئ دةمةثدةر، ةرلئك قئلساث جئعارسئث»، - دةمةكسئز عوي. ياعني، نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئنة تالاپتانسا اؤئلدئث قاراپايئم بالاسئ دا تذسة الادئ عوي؟
- وكئنئشكة قاراي، مةن قازاقستاننئث ورتا ءبئلئم جذيةسئنئث جاعدايئن ساراپشئ دةثگةيئندة بئلمةيمئن. ءبئراق ءبئر نارسةنئ ايقئن ايتا الامئن، نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئنة ءتذسؤ ةرةجةلةرئ وتة اشئق. ءبئز ذلتتئق ءبئرئثعاي تةستئنئث ناتيجةلةرئمةن قابئلدامايمئز، تالاپكةرلةر اعئلشئن تئلئنةن جانة ارناؤلئ پاندةردةن ةمتيحاندار تاپسئرادئ. جانة بئزدة ةشقانداي كأوتا نةمةسة جةثئلدئكتةر جوق. ونئمةن بئرگة، وقؤعا تذسؤگة ازئرلئكتةر الدئن الا باستالادئ. مئسالئ، بئزگة وقؤعا تذسؤگة نيةتتةنگةن 11- سئنئپ وقؤشئسئ كذزدةن باستاپ تالاپكةرلةر تئركةؤئنةن ءوتؤئ كةرةك.
قابئلداؤ شارتتارئنان وتپةي-اق وقؤعا قابئلداؤ تؤرالئ زاثسئز ذسئنئستاردئث كؤاسئ دة بولعانئمدئ جاسئرمايمئن. وسئ سذحبات ارقئلئ ؤنيأةرسيتةتئمئزدة وقؤعا قابئلداؤ راسئمدةرئ اشئق ةكةندئگئن تاعئ ءبئر قاداپ ايتقئم كةلةدئ. ونئث ذستئنة، ؤنيأةرسيتةت جذمئسشئلارئ قابئلداؤ پروسةسئنة ةش اسةر ةتة المايدئ.
اؤئلدئق جةرلةردةگئ تالاپكةرلةردئ تئلگة تيةك ةتتئثئز، ارينة، جالپئ كونكؤرس بويئنشا ءتيئستئ ةمتيحانداردئ تاپسئرؤ ارقئلئ ولار دا نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئنة وقؤعا تذسة الادئ. بذل جةردة مذمكئن، اؤئلدئق جةرلةردةگئ مةكتةپتةردئث ءبئلئم دةثگةيئن كوتةرؤ ماسةلةسئ تؤرالئ ويلانؤ كةرةك شئعار. مةن بذل سذراققا ءجيئ كةزئگةمئن. جؤئردا وسئ ماسةلة بويئنشا پئكئرتالاسقا قاتئستئم جانة قازاقستاننئث اؤئلدئق ةلدئ مةكةندةرئندة كوپ دارئندئ بالالار بارئن ةستئدئم. مذمكئن، اؤئلدان كةلگةن بالالارعا ؤنيأةرسيتةتئمئزگة ءتذسؤ مذمكئندئگئن جوعارئلاتؤ كةرةك شئعار. بذل نازارعا الئنؤئ ءتيئس ماسةلة. نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئنة ءتذسؤدئ قيئنداتاتئنئ - بالالاردئث اعئلشئن ءتئلئن جةتئك بئلمةؤئ. ارينة، ءبئز مةكتةبئمئزدة دارئندئ بالالاردئث وقئعانئن قالايمئز. تالانتتئ ماتةماتيكتةردئ، فيزيكتةر مةن بيولوگتاردئ اعئلشئن ءتئلئن بئلمةگةندئگئ ءذشئن جوعالتئپ الساق، ول - ذلكةن وكئنئش. قازئر وسئ پروبلةمانئث ءتذيئنئن تارقاتؤ مذمكئندئكتةرئن جان-جاقتئ قاراستئرئپ جاتئرمئز. مذمكئن، كةلةشةكتة اعئلشئن ءتئلئن ذيرةتؤ باعدارلامالارئن ئسكة اسئرؤعا قوسئلئپ قالارمئز.
- 2011- جئلدئث 15- ماؤسئمئنان باستاپ نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئ مةن تذثعئش پرةزيدةنتتئث ةسئمئن يةلةنگةن زياتكةرلئك مةكتةپتةر دةربةس ءبئلئم بةرؤ ذيئمدارئ دةپ اتالا باستادئ. بذل دةربةستئك سئزدةرگة نة بةرةدئ؟
- ؤنيأةرسيتةتئمئزدئث دةربةستئك قاعيداتتارئ «نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئ»، «نازاربايةأ زياتكةرلئك مةكتةپتةرئ» جانة «نازاربايةأ قورئ» مارتةبةسئ تؤرالئ» ق ر زاثئندا ايقئن جازئلئپ، كورسةتئلگةن. ءيا، نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئنئث زاثدئ مارتةبةسئ - دةربةس ءبئلئم بةرؤ ذيئمئ دةپ وزگةرتئلدئ. بذل دةگةنئمئز - نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئ بذدان-بئلاي ءبئلئم بةرؤ باعدارلاماسئندا ق ر ءبئلئم جانة عئلئم مينيسترلئگئنئث ستاندارتتارئن پايدالانباي، ءوز ستاندارتتارئ بويئنشا جذمئس جاسايدئ دةگةن ءسوز. ياعني، اكادةميالئق ةركئندئك الدئق. ال ؤنيأةرسيتةتتة ذيئمداستئرؤ جانة باسقارؤ ماسةلةلةرئ بويئنشا شةشئمدةردئ قابئلداؤ قامقورشئلئق كةثةستئث قذزئرئنا بةرئلدئ. ارينة، ءبئز قازئر دامؤدئث العاشقئ ساتئسئندامئز. قازئرگئ ؤاقئتتا قامقورشئلئق كةثةس مذشةلةرئنئث دةنئن ذكئمةت، ذلتتئق جانة مةملةكةتتئك ورگانداردئث وكئلدةرئ قذرايدئ. ؤاقئت وتة كةلة ونئث قذرامئن كةثةيتؤدئ كوزدةپ وتئرمئز. وعان حالئقارالئق اكادةميالئق سالادا تانئمال جانة اكادةميالئق ةركئندئك قاعيداتئن ذستانعان ءبئلئم ذيئمدارئنئث وكئلدةرئن شاقئرماق نيةتتةمئز. اكادةميالئق ةركئندئك دةگةنئمئز نة؟ ول - پروفةسسورلئق-وقئتؤشئلار قذرامئن جذمئسقا شاقئرؤ شارتتارئن ةركئن بةكئتؤ، حالئقارالئق سةرئكتةستةردئ ئزدةؤ، وقؤ باعدارلامالارئن وزدئگئمةن قذراستئرؤ. الةمگة تانئمال وزات ؤنيأةرسيتةتتةردئ الئپ قاراساق، ولاردئث ءبارئ بئرئنشئدةن - دةربةس، ةكئنشئدةن - اكادةميالئق ةركئندئك قاعيداتئن ذستانئپ وتئر.
- ؤنيأةرسيتةتتة 4 عئلئمي ورتالئق بار. سول ورتالئقتاردئث جذمئسئ تؤرالئ ايتئپ بةرسةثئز.
- نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئندة جذمئس ئستةيتئن 4 عئلئمي ورتالئقتئث - ةنةرگةتيكالئق زةرتتةؤلةر ورتالئعئ، حالئقارالئق پانارالئق ينسترؤمةنتالدئق ورتالئق، ءومئر تؤرالئ عئلئم ورتالئعئ مةن ءبئلئم بةرؤ ساياساتئ ورتالئعئنئث ءارقايسئسئنئث حالئقارالئق سةرئكتةسئ بار. سةبةبئ، بذگئنگئ كذنئ ءوز قازانئثدا پئسئپ، باسقالاردان دارالانئپ زةرتتةؤ جذمئستارئن جذرگئزة المايسئث. قازئر عئلئم تةك عالامدئق تذردة عانا دامي الادئ. ورتالئقتاردئث ماقساتئ - حالئقارالئق ارئپتةستةرمةن بئرلةسئپ عئلئمي زةرتتةؤلةر وتكئزئپ، جوعارئ تةحنولوگيالئق جاثا ونئمدةردئ شئعارؤ، ولاردئ نارئققا اكةلؤ. مئسالعا، ةنةرگةتيكالئق زةرتتةؤلةر ورتالئعئ جاثارتئلاتئن ةنةرگةتيكا، فيزيكا جانة جوعارئ ةنةرگياداعئ تةحنيكا، ةنةرگةتيكا جانة ونئث قورشاعان ورتاعا جانة اؤا رايئنا ئقپالئ سالالارئندا جوبالاردئ ارتتئرئپ وتئر. بذل ورتالئقتئث باستئ مئندةتئ - قازاقستان رةسپؤبليكاسئندا قازئرگئ زامانعا ساي جانة قولجةتئمدئ ةنةرگةتيكالئق تةحنولوگيالاردئ الةمدئك جةتةكشئ عئلئمي ورتالئقتارمةن جانة كومپانيالارمةن بئرلةسئپ ازئرلةؤ جانة كوممةرسيالاندئرؤ.
ال حالئقارالئق پانارالئق ينسترؤمةنتالدئق ورتالئقتئث ماقساتئ - ةرةكشة قئمبات تذراتئن تالداؤ جابدئعئن ءتيئمدئ پايدالانؤ، پانارالئق ئرگةلئ جانة قولدانبالئ زةرتتةؤلةردئ وتكئزؤ. بذل ورتالئقتئث بازاسئندا جوعارئ تةحنولوگيالئق بئرنةشة زةرتحانا اشئلؤدا. زةرتحانالار فيزيكا، حيميا، ماتةريال تانؤ، بيولوگيا، تةحنيكا جانة مةديسينا سئندئ پانارالئق باعئتتاردئ قامتيدئ. مةنئث ويئمشا، قازئر جاهاندا پانارالئق زةرتتةؤلةر الدئثعئ ورئنعا شئعئپ وتئر. سةبةبئ، عئلئم كذردةلةنگةن 21- عاسئردا جالعئز فيزيكا نةمةسة حيميا سالاسئندا زةرتتةؤ جاساي المايسئث. بذگئنگئ زةرتتةؤلةردئث كوپشئلئگئ عئلئمي ءتذرلئ سالالاردئث ماماندارئن بئرئكتئرةدئ.
ءبئلئم بةرؤ ساياساتئ ورتالئعئنئث باستئ ماقساتئ - شةت ةل مةملةكةتتةرئنئث ءبئلئم بةرؤ جذيةسئن زةردةلةؤ جانة وزئق تاجئريبةلةرمةن الماسؤ، ساراپتامالئق جانة ادئستةمةلئك ماتةريالدار دايئنداؤ.
ءومئر تؤرالئ عئلئم ورتالئعئ جذمئسئنئث نةگئزگئ ماقساتئ - عئلئمي قئزمةتكةرلةردئ دايارلاؤ، ترانسلياسيالئق بيومةديسينانئ دامئتؤعا ينأةستيسيالاردئ ذسئنؤ ارقئلئ ساپالئ مةديسينالئق قئزمةتتةردئ كورسةتؤ. ياعني، قازاقستاندا باسةكةگة قابئلةتتئ بيومةديسينالئق سالانئ قذرؤ بولئپ تابئلادئ.
قازئرگئ ؤاقئتتا بارلئق ورتالئق وزدةرئنئث باستئ جوبالارئن بةكئتئپ، ولاردئ قارجئلاندئرؤ دا باستالئپ كةتتئ. مئسالئ، ءومئر تؤرالئ عئلئم ورتالئعئ ذسئنعان 5 جوباعا ذكئمةتتةن 620 ميلليون تةثگة ءبولئندئ. ورتالئقتئث زةرتتةؤلةرئ نةگئزئنةن ادامنئث دةنساؤلئعئ مةن ءومئرئنئث ذزاقتئعئن ارتتئرؤعا باعئتتالعان.
بولاشاق جوسپارلار تؤرالئ ايتاتئن بولسام، الداعئ جئلدارئ الةؤمةتتئك زةرتتةؤلةر جونئندةگئ ورتالئقتئ اشؤ كوزدةلئپ وتئر. ال 2014- جئلئ مةديسينالئق مةكتةپ اشئلماق. ونئث جذمئسئ وزئمئزگة ةنشئلةس - ذلتتئق مةديسينالئق حولدينگتئث كلينيكالارئن تارتؤ ارقئلئ جذزةگة اسئرئلاتئن بولادئ.
- مازمذندئ سذحباتئثئزعا راحمةت! اتقارئپ جاتقان جذمئستارئثئز جةمئستئ بولؤئنا تئلةكتةسپئن.
- سئزگة دة ذلكةن راحمةت! نازاربايةأ ؤنيأةرسيتةتئنة كوپشئلئكتئث نازار تئگئپ وتئرعانئ ءبئز ءذشئن قذرمةت، ةكئنشئ جاعئنان، بذل - ذلكةن جاؤاپكةرشئلئكتئ جذكتةيدئ. دةگةنمةن، ؤنيأةرسيتةت تاؤار شئعاراتئن زاؤئت ةمةس - وقؤ ورنئ. ال مئقتئ جوعارئ وقؤ ورنئن قذرؤ ءبئر جئلدئث جذمئسئ ةمةس. ونئمةن بئرگة، ؤنيأةرسيتةتتئث دةثگةيئ - ونداعئ ستؤدةنتتةردئث، وقئتؤشئلاردئث، باسقا دا ماماندار مةن زةرتتةؤشئلةردئث جذمئلا اتقارعان ةثبةكتةرئنئث ارقاسئندا عانا كوتةرئلةدئ. وسئ ويئمدئ جةتكئزةرسئز دةپ ذمئتتةنةمئن. سةنئمدئلئك پةن قولداؤ كورسةتئپ وتئرعان بارشا قازاقستاندئقتارعا ؤنيأةرسيتةت اتئنان ذلكةن العئسئمدئ بئلدئرةمئن.