قئتايدان كةلگةن قانداسئمئزدئث نيؤتوندئكئنة بةرگئسئز جاثالئعئ

ت - بذل كذندةرئ مةرةكة مةن جيئن-تويدا بولماسا قالاعا سئثة باستاعان قازاق بالاسئنئث كوزئنة كيئز ءذي كوپ شالئنا بةرمةيدئ. باسپانا ةتئپ تذرؤ دةگةنئثئز، ول بولةك اثگئمة. ال، شاثئراقتئث شئرايئن شئعارئپ، كيئز ءذيئن كوككة كوتةرئپ وتئرعان، جارئقتئق، جالعئز اؤئل عانا. ءبارئ جاپپاي بولماسا دا، اراگئدئك دومالانتئپ كيئز ءذيئن تئگئپ قويعان اؤلالاردئ كورگةندة، كادئمگئدةي ءبئر مارقاياسئث
None
None

سونئمةن، شؤلئ شاهارلاردا شاثئراقتئث شئرايئن شئعاراتئن ءبئر پةندةنئث تابئلماعانئ ما دةپ جذرگةنئمئزدة ويلاماعان جةردةن مةيرام قابدئراحمان ذلئ اعامئزبةن جولئعئسا قالدئق. قازاقتئث قاسيةتتئ قارا شاثئراعئن قايتسةم دة كوككة كوتةرةم دةپ قام-قارةكةت قئلئپ جذرگةن اعامئزدئث اثگئمةسئ بئلايشا ءوربئدئ:

http://inform.kz/arb/article/2393287- بئردة جايلاؤ جاققا جولئمنئث تذسكةنئ بار. جولشئباي كةلة جاتئپ ايدالادا سئنئپ جاتقان شاثئراقتئ كوزئم شالئپ قالدئ. شئداي المادئم. ابدةن قادئرئ قاشئپ، توزا باستاعان قذندئلئعئمئزدئ كورگةندة، ءئشئم قان جئلاپ كةتتئ. اياق استئ جاتقاندئعئ جانئما جامان باتتئ. بذتئندةي ءبئر ذلتتئث بالاسئ ءوسئپ-ونگةن كيةلئ شاثئراقتئث ءبئر-اق ساتتة كةرةكسئز بولئپ قالعانئنا قارنئم اشتئ. «اتام قازاق دذنية قاراث قالسا دا قارا شاثئراعئن قاستةرلةمةؤشئ مة ةدئ؟! ءبئزدئث مذنئمئز نة؟» دةگةن ساؤالدار جان-جاقتان قاؤمالاپ، بار شارؤانئ ئسئرئپ تاس-تادئم دا، سئنئق شاثئراقتئ جاماپ-جاسقاؤعا كئرئستئم. قذراپ-سذراپ، قالپئنا كةلتئرئپ بولعان سوث ونئث بيئكتة تذرؤئن تئلةدئم. شاثئراقتئ ارقانمةن شاندئپ، دئثگةگئ جؤان اعاشتئث بيئكتةؤ ءبئر بذتاعئنا اپارئپ بايلادئم. سودان سول شاثئراقتئث استئنا سئرماق توسةپ، سايالاپ جاتاتئندئ شئعاردئم. بئردة سول ارادا جاتئپ، ميئما مئناداي ءبئر ويدئث قوناقتاي كةتپةسئ بار ما؟! نةگة وسئ شاثئراقتئث ذلگئسئندةگئ شئراعداندار (ليؤسترا) شئعارئپ، ءار قازاقتئث ذيئنة اپارئپ ءئلئپ قويماسقا؟

ءوزئم ةكونوميسپئن، قالاي الئپ قاراسام دا وث جامباسقا كةلةتئن سياقتئ. سودان مةنئث ئزدةنئسكة تولئ كذندةرئم باستالدئ. ءبئلئم مةن بئلئكسئز نة نارسةنئث دة تاسئ ورگة دومالاي قويؤئ ةكئتالاي-اؤ. ءسويتئپ جئلعا جؤئق ةثبةكتةندئم. اشپاعان ةسئگئم، اقتارماعان كئتابئم قالمادئ. اقئرئندا قازاقتئث قارا شاثئراعئن نةگئزگة الا وتئرئپ زاماناؤي ذلگئدةگئ شئراعدانداردئ ومئرگة اكةلؤگة مذمكئندئك الدئم.

راس-اؤ، دةيمئن مةن ئشتةي. قارا شاثئراق قذساپ شاثعا كومئلئپ جاتقان قذندئلئقتارئمئز نة ءسان؟! ولارعا دا باس-كوز بولاتئن ءبئر-ءبئر مةيرام كةرةك شئعار. ايتپةسة، تئستةگةننئث اؤئزئندا، ذستاعاننئث قولئندا كةتئپ، باردئث وزئنة ية بولا الماي ابدئراپ وتئرعان جوقپئز با؟ قئمئزدئ نةمئستةردئث، كوكپاردئ قئرعئز اعايئنداردئث قانجئعاسئنا بايلاپ بةرگةنئمئز قذساپ، ةرتةث سان سوعئپ قالماسئمئزعا كئم كةپئل؟ ءوزئمئز قاستةرلةي بئلمةگةن قذندئلئعئمئزدئ، ايدالاداعئ جات نة قئلسئن؟! ءباز بئرةؤلةر «قاثعئباس قازاقتئث باسپاناسئ» دةپ مذقاتئپ، ميئعئنان كذلگةنئ كةشة عانا ةدئ. سوندايئنان ساقتاسئن! دةگةنمةن اعامئزدئث جاثالئعئ ءبئز ءذشئن شةكةسئنة الما تذسكةن نيؤتوندئكئنةن ءبئر مئسقال كةم سوعئپ تذرعان جوق. الما اعاشئنئث تذبئندة جاتئپ دذنيةنئث تارتئلئس كذشئن اشقان عالئم سةكئلدئ، ماكةث دة تالدئث «كولةثكةسئندة» جاتئپ كوپ شارؤانئث كوبةسئن سوككةن ءتارئزدئ ...

- بئلاي قاراساثئز قاراپايئم سياقتئ بولعانئمةن كذردةلئلئگئ دة سونشالئقتئ ةدئ. شاثئراقتئث توعئنئنئث ورئنئنا پايدالانئلاتئن مةتالدئ تاثداپ تابؤدئث ءوزئ قانشاما جذمئس، ونئ اپتاؤئث بار، جيةكتةرئن كومكةرةتئن باعالئ تاستاردئ وندئرةتئن كومپانيالارمةن كةلئسؤئث بار، ءاربئر ورناتئلعان شئراعدانعا ةلةكتر سئمدارئن جذرگئزئپ، ءبارئنئث باسئن قذراپ جيناپ شئعؤئث بار، قويشئ ايتةؤئر توگئلگةن تةر ولشةؤسئز ةدئ. ارينة، وسئنئث ارقاسئندا ءوزئمئزدئث ذلتتئق ستيلدةگئ ونئمدةرئمئزدئ وندئرؤگة جول اشتئق. قذداي قولداپ ءئسئمئز ئلگةرئ باسسا، وتاندئق ءونئمئمئز ارقئلئ، ةلئمئزدئ، قازاقتئث كيةلئ قارا شاثئراعئن سئرتقا ناسيحاتتاؤعا دا مول مذمكئندئك الار ةدئك. ويتكةنئ ءبئز وندئرة باستاعان تاؤار - وتة ساپالئ. ازيانئث اتئ ءماشهذر زاؤئتتارئندا جينالعان دذنيةنئث استة ولقئ سوعؤئ مذمكئن ةمةس قوي. ولار تاؤار ساپاسئنا باسا ءمان بةرةدئ. ءارئ ساپالئ ءونئم قاي كةزدة دة سذرانئسقا ية ةمةس پة؟! مةنئث دة تالابئم وسال بولمادئ. «ةگةر سئزدةر ازئرلةگةن تاؤاردا 1 م م اؤئتقؤ بولاتئن بولسا، مةن ءونئمدئ قابئلداي المايمئن» دةپ باسئن اشئپ، كةلئسئپ الدئم. ولار دا ءوز سوزدةرئندة تذردئ. كوز تارتاتئن كةرةمةت دذنيةنئ قولئما ذستاتقاندا، ةرةكشة تةبئرةندئم.

راسئندا دا، ةل-جذرت ذلتتئق ذلگئدةگئ تئث جوبالارعا سؤساپ وتئر. ةگةر ءار ءذيدئث توبةسئندة شاثئراق تارئزدةس شئراعداندار ءئلئنئپ، ولار جارقئراپ جارئق شاشئپ تذرسا، قاي قازاقتئث قاباق شئتؤئ مذمكئن، قايتا قؤانباسا. ءبئزدئث وسكةلةث ذرپاعئمئز وسئنئ كورئپ وسؤلةرئ كةرةك. سوندا عانا ءبئزدئث ذلتتئق رؤحئمئز كوتةرئلةدئ.

راس-اؤ، دةيمئن مةن ئشتةي. 10 ميلليون قازاقتئث ويئنا كةلمةگةن دذنية ءبئر قازاقتئث ميئنا قونئپتئ. وسئنئث ءوزئ جانئثدئ جادئراتادئ. ايتپةسة، شاثئراققا قاراپ شئرت-شئرت تذكئرئپ ءبئز دة تةرةث ويلارعا شومدئق ةمةس پة؟! ال، يدةيا ءوز يةسئن تاپتئ. ول - سونئسئمةن دة قذندئ! ذلتتئث ذلئ مذراتتارئن بةرئك ذستانئپ ئلگةرئ ذمتئلعان جاثالئققا ةل بولئپ، حالئق بولئپ قولداؤ بئلدئرسةك. ايتپةسة ءبئز «دايئن اسقا تئك قاسئق» دةگةندةي سئرتتئث قاثسئعئنا تاثسئق كةيئپ تانئتؤعا داعدئلانعان حالئقپئز. وزئمئزدئكئنةن گورئ وزگةنئكئن جوعارئراق قوياتئن جاعئمسئزداؤ ءبئر قاسيةتئمئز بار. «بئتكةن ئسكة دة سئنشئ كوپ» دةيتئن جذرتپئز. قالاي دةسةك تة، تورئثدة شاثئراعئث شؤاق شاشئپ تذرسا شاتتانؤعا ءتيئسسئث! ذلانئثنئث ذيئقتاپ بارا جاتقان نامئسئن وياتؤعا تذرتكئ بولئپ تذرسا، سونئث ءوزئ زور جةتئستئك ةمةس پة؟..

- وسئنداي ذلئ ماقساتتارمةن تاؤةكةل دةپ استانا تورئنةن دايئن دذنيةلةردئ ساؤدالايتئن ساؤدا نذكتةسئن اشؤدئ كوزدةپ وتئرمئن. اللا قالاسا، ول كذن دة الئس ةمةس ءتارئزدئ. بذل دذكةننةن ةل-جذرت شاثئراق ذلگئسئندةگئ شئراقتارمةن قاتار ذستةل ذستئنة قوياتئن، قابئرعاعا ئلةتئن شامداردئ دا ساؤدالاي الاتئن بولادئ. قازئردئث وزئندة شئراعداننئث 12 ءتذرئ ازئرلئكتة. بالالار ذيئنة ارنالعان 8 سانتيمةترلئك قابئرعاعا قاعاتئن تذرئنةن باستاپ ديامةترئ 3 مةترگة دةيئن جةتةتئن اسپالئ شئراعداندار جاساؤعا مذمكئندئگئمئز جةتةدئ. جاتئن بولمةلةردةن باستاپ رةسمي قوناقتاردئ قابئلدايتئن مةملةكةتتئك عيماراتتارعا شةيئن ءبارئن جارقئراتئپ قويؤعا ءازئرمئز. تةك تاپسئرئس بةرسة، جةتئپ جاتئر. مةن قاي تاپسئرئستئ دا ورئنداؤعا ءازئرمئن. ءبارئ ءوز قولئمنان عانا كةلةدئ.

سونئمةن بئزدةر شامدارئمئزدئث كولةمئن ذلكةيتؤ ءذشئن مةتالدئث ورئنئنا اليؤميني پايدالانؤدئ ءجون دةپ تاپتئق. ول ءبئر جاعئنان جةثئل ءارئ قالتاعا دا كوپ سالماق سالا قويمايدئ. 40، 50، 60، 70، 80، 90 سم ةتئپ شئعارؤدئ قولعا الؤئمئز تةگئننةن-تةگئن ةمةس. حالئق وزئنة قاجةتتئ كولةمدةگئ شامدئ قاراجاتئنا قاراي تاثداپ السئن دةگةن نيةتپةن شئعارا باستايمئز. قاراپايئم حالئق ءذشئن قولجةتئمدئ باعا 110 دوللاردئث كولةمئندة بولماق.

بذدان بولةك، ءتورت جاعئنا ويؤلئ باسقذر ءئلئپ شاثئراقتئ مذلدةم تذرلةندئرة تذسسةك دةگةن دة وي جوق ةمةس. ونئث كومپيؤتةرلئك سئزباسئن ازئرلةپ قويدئق. الداعئ كذندةردة وندئرئسكة بذرئپ، بذل جوبانئ دا ةل-جذرتپةن قاؤئشتئرئپ قالارمئز. ماسةلةن، دوثگةلةك توعئننئث بويئنا 32 شام ورناتئلعان شئراعدانئم بار. ول كوك بايراعئمئزدا بةينةلةنگةن التئن كذننةن شاشئراعان 32 شاپاققا نةگئزدةلگةن. ءبئر شئراق - 1 أاتت. سوندا بذل شئراعدان 32 أاتتئق جارئق بةرةدئ دةگةن ءسوز. شئنئندا دا ءبئز بولاشاقتا شئراعدانداردئث ستاندارتئنا قاراپ ونئ تذرلةندئرة بةرمةكشئمئز. سونداي-اق، شئراقتئث ورتاسئنا ءبئر كئشكةنة شار قويئپ سول ارقئلئ ءتذرلئ-ءتذستئ ساؤلة بةرةمئز دةگةن ويدامئز. ول سارئ، كوك، اق تذستةرگة بويالئپ شاشئرايتئن بولادئ. توعئنعا جان جاعئنان قئسقا ؤئقتار شانشئلئپ، سولاردان «نذر سةبةلةيمئز» دةگةن دة جوبالارئمئز بار. توبةسئنة تاباقشا سالماي-اق، ةؤروپالئق ذلگئدة دايئنداپ، جيةكتةرئن ويؤمةن كومكةرسةك دةپ تة ويلاپ قويامئز. ونئث شامدارئ استئنان ذستئنة قارايتئن بولادئ. بارعان سايئن تةحنولوگيامئز تذرلةنئپ، سئرت كةلبةتئن سئمباتتاندئرئپ، (ءبئر-ءبئرئن قؤالاي جاناتئن، جانئپ-ءسونئپ تذراتئن، قاشئقتئقتان پؤلت ارقئلئ باسقارئلاتئن) زاماناؤي تذرلةرئن جاساپ شئعارؤعا بةت بذرارمئز. بولاشاق جوسپارلار بارشئلئق.

راس-اؤ، دةيمئن مةن ئشتةي. قازاق قاي كاسئپكة دة تةز بةيئمدةلةتئن حالئق قوي. ونئ ءار ؤاقئتتا دالةلدةپ تة كةلةدئ. جانة سولاي بولا بةرةتئنئنة ةش شذباسئز سةنگئمئز كةلدئ. تةك قازاقتئ توبئعئنان قاقپاؤ كةرةك. قايتا قولتئعئنان دةمةپ، شاما جةتكةنشة قاناتتاندئرؤ كةرةك. قازاقتئث قئرانداي سامعاعانئن سوندا كورةسئز.

- مئنة، مةن وسئلايشا اؤئر جذك كوتةرؤگة بةيئمدةلگةن اداممئن. بئرلةسئپ جذمئس جاسايئق دةپ قولقا سالئپ جاتقاندار بارشئلئق. يدةيانئ ساتئثئز دةپ جذرگةندةر دة جوق ةمةس. ءتئپتئ، بئردة قئرعئزدئث ءبئر كةلئنشةگئ «الاتاؤ ورتاق، شاثئراق ورتاق، مئناؤ دذنيةثئزدئ دة بئرلةسة جذزةگة اسئرساق» دةپ قيئلعان ةدئ. ازئلگة بذرئپ، ارةث قذتئلعان جايئم بار-تذعئن. وسئنداي ورامدارئ بار ويلئ دذنيةنئ 2004 - جئلئ قئتايدا، 2006 - جئلئ قازاقستاندا پاتةنتتةگةن ةدئم. 2007 - جئلئ قازاقستاننئث ازاماتتئعئن الئپ، وسئ شارؤامةن تئثعئلئقتئ شذعئلدانئپ كةلةمئن.

بيئل تاؤةلسئزدئگئمئزدئث 20 جئلدئعئ مةن استانانئث تويئنا ورايلاستئرئپ وسئ ءبئر جاثالئعئمدئ حالئققا جاريا ةتسةم دةپ ويلاپ ةدئم. «بذكئل قازاقتئث ارمانئن ءبئر قازاقتئث بالاسئ جذزةگة اسئردئ» دةپ جاتسا، ماعان ودان ارتئق ماراپاتتئث دا، اتاقتئث دا قاجةتئ شامالئ. 1998- جئلئ ارقا توسئنة كوشكةن جاس استانامئزدئث ءبئر كئرپئشئ بولئپ قالانسام دةگةن ءبئر وي مةنئ وسئلاي قاراي جةتةلةيدئ.

الداعئ ؤاقئتتا باس قالانئث بيلئگئ تاراپئنان قولداؤ بولئپ جاتسا، وسئ جةردة سةح قذرامئن با دةگةن ويئم دا بار. شئراعدانعا قاجةتتئ بولشةكتةر مةن شيكئزاتتئ شةتةلدةن اكةلئپ، سونئث ءبارئن ءوز ةلئمئزدة قذراساق پا دةيمئز. وسئ ارقئلئ دا حالئققا جذمئس ورنئن اشئپ، جاعداي جاساؤعا مذمكئندئك تؤادئ. ب ذ ذ ذيئمئنئث جارعئسئندا مئنا تةكتةس ءبئر وسيةت بار ةكةن: «ءاربئر مةملةكةت بئرئنشئدةن، ءوز حالقئن باسپانامةن قامتاماسئز ةتؤئ كةرةك، ةكئنشئدةن، ءارقايسئسئنا جذمئس بةرؤئ ءتيئس، ال، ءذشئنشئدةن، كيةر كيئم مةن ئشةر استان تارئقتئرماؤئ قاجةت». مةن دة ةلؤگة كةلدئم. ةندئگئ بار ارمانئم بةس ادام بولسا دا، قازاقستاندئقتارعا جذمئس تاؤئپ بةرة السام. سولارعا مذمكئندئك جاساسام. مذنئما ريزاشئلئق ءبئلدئرئپ، قولداپ-قولپاشتاپ، جاقسئ باعالارئن بةرئپ جاتقاندار قاي جةردةن دة تابئلؤدا. اللا قالاسا، جاثا جوبا حالئقتئث يگئلئگئنة اينالادئ عوي دةپ ويلايمئن.

راس-اؤ، دةيمئن مةن ئشتةي. اعامئزدئث ايتقانئنا نة الئپ-قوسامئز. ءبارئن رةتئمةن بايانداپ بةردئ. ءوزئ ايتپاقشئ، «قازاق ءبئر ءئستئ باستامايدئ، باستاسا ناتيجةلئ نذكتة قويعانئنشا تئنئم تاپپايدئ» دةپ ةدئ. سولاي-اق بولسئن! ساؤاپتئ ئسئثئزگة ساتتئلئك تئلةيمئز! جئگةرئ جاسئماعان جاننئث دةگةنئنة جةتؤئنة ءبئز دة تئلةك قوستئق. قولئمئزدان كةلگةنشة قولدايتئندئعئمئزدئ ايتتئق. ذلتتئق جوبانئث ذپايئ تذگةل بولئپ، ءار قازاقتئث تورئندة شاثئراق-شامشئراقتاردئث سامالاداي جارقئراي بةرؤئن تئلةدئك!

امانگةلدئ الدوثعار ذلئ

قئتايدئث تارباعاتاي ايماعئنا قاراستئ شاعئنتوعاي اؤدانئندا تؤئپ-ءوسئپ، سول مةكةندة سان الؤان قئزمةت اتقارعان مةيرام اعامئزدئث بذدان بولةك «اقوردا» دةپ اتالاتئن ذلتتئق ستيلدةگئ ذيالئ تةلةفونئ ةندئ سةگئز ايدئث جذزئندة ةل تذرعئندارئنئث قولئنا ءتيئپ قالماق. ودان بولةك تاعئ ءبئر جوبا بار كورئنةدئ. ازئرگة قذپيا سانالعاندئقتان بذل جوبانئ اعامئز ةكئ ايدان سوث جاريا ةتؤگة ؤادة ةتتئ.

دةرةككوزئ:«نذراستانا» گازةتئ

سوڭعى جاڭالىقتار