سةكسةن مئث ءارپئ بار قئتاي دا لاتئنشاعا كوشكئسئ كةلةدئ

استانا. 1- جةلتوقسان. قازاقپارات - لاتئن الئپبيئنة كوشؤ ماسةلةسئ قازئر قايمانا قازاققا قوزعاؤ سالعان ذلكةن باستاما بولئپ تذر. ةؤروپا قازاعئ ونسئز دا اتالعان ءالئپبيدئ قولدانادئ. ال احمةت بايتذرسئنوأتاي ءبئرتؤار عالئم جاساپ بةرگةن توتة جازؤ الفاأيتئن پايدالانئپ جذرگةن قئتايداعئ قازاقتار دا قازئر لاتئنشاعا كوشؤ دةيتئن اثگئمةنئ تذراقتئ ايتئپ ءجذر
None
None

ايتئپ قانا جذرگةن جوق، ولار نةشة ءتذرلئ جوبا جاساپ، قازاقئ دئبئستاردئ لاتئنشا تاثبالاؤدئث ءتيئمدئ ءتاسئلئن ئزدةپ «تابانئنان توزؤدا». ءبئز عالامتور ارقئلئ وسئ شارؤانئث باسئ-قاسئندا جذرگةن ش ذ ا ر ءتئل-جازؤ كوميتةتئ اتاؤلار القاسئ كةثسةسئنئث مةثگةرؤشئسئ مذرات سولتانشارئپ ذلئمةن حابارلاسئپ، كوميتةتتئث اتقارئپ جاتقان ئستةرئ جايئندا سذراپ بئلگةن ةدئك.

ءبئز، ةث الدئمةن، مذرات مئرزادان لاتئنشاعا كوشؤدئث نةندةي قاجةتتئلئگئ تؤعانئ جايلئ سذرادئق. ول كئسئ توق ةتكئزئپ قانا تومةندةگئدةي جاؤاپ ايتتئ.

«قازئرگئدةي عالامات قارقئنمةن شارئقتاعان عئلئم مةن تةحنيكا وزئق بئلئمگة، اقئل-پاراساتقا جانة وسئ وزئق ءبئلئم مةن اقئل-پاراساتتئ دذرئس بةينةلةپ بةرةتئن وزئق ءتئل-جازؤعا سذيةنئپ داميدئ. ال وزئق ءتئل-جازؤ نةگة سذيةنئپ داميدئ؟ ول، ارينة، وزئق ءبئلئمئ مةن اقئل-پاراساتئ ارقاسئندا قارئشتايدئ. بذگئندة لاتئننئث 26 قارئپ تاثباسئ سولاردئث ةث وزئعئ بولئپ مويئندالؤدا ءارئ جالپئ اقپاراتتئق بايلانئستا لاتئن ءارپئ باسئمدئقتئ يةلةنئپ تذر. قئسقاسئ، بذكئل دذنيةگة تاراعان كومپيؤتةردئث ءتئلتاقتاسئ دا وسئ 26 قارئپتئك جذيةنئ نةگئز ةتئپ جاسالعانئ جذرتقا ءمالئم».

قئتايداعئ قانداستارئمئز دايئنداعان جاثا جوباداعئ كةز كةلگةن دئبئس تذگةلدةي لاتئنشا جالاثاش 26 تاثبامةن عانا جاسالعان. قازاقئ دئبئستاردان ةشقانداي جال-قذيرئق نةمةسة ءذتئر، نذكتة سياقتئ قوسئمشا بوگةنايلار تابا المايسئز. سوندئقتان ولار ءوز الدئنا وتة جذردةك ءئينفورماسييالئق بايلانئس ارناسئن قالئپتاستئرا الادئ. «ءبئزدئث ماقساتئمئز دا اقپاراتتئق جذية العا وزعان زاماندا وسئ 26 ءارئپتئ عانا پايدالانؤ ارقئلئ جازؤئمئزدئث تاثبالارئن بةلگئلةپ، جةدةل ينفورماسيالئق بايلانئس ارناسئن تولئق پايدالانساق دةگةن وي»، - دةيدئ م.سولتانشارئپ ذلئ. ال ءبئزدئث «ق»، «ث»، «ذ»، «ءذ» ت.ب. سةكئلدئ ارئپتةر ينفورماسيالئق بايلانئسقا تذسكةن كةزدة، 26 قارئپتئك سذزگئنئث تورئ مةن تذزاعئنا ءئلئنئپ، بئرةؤئ قذلاعئنان، بئرةؤئ باقايئنان، بئرةؤئ يئعئنان ءئلئنئپ دةگةندةي جول ورتادا ءتذسئپ قالئپ جاتاتئنئ بةلگئلئ. وسئ كةمشئلئكتةردئ جئپكة تئزگةن مذرات سولتانشارئپ ذلئ بذعان قارسئ ءتيئستئ شارا قولدانعان كوپتةگةن ةلدةر وسئ ؤاقئتقا دةيئن ةپتةپ-سةپتةپ كذن كورگةنئن ايتادئ. ايتكةنمةن قازئرگئدةي اقپاراتتئق بايلانئس ةرةكشة دامئعان جانة وثايلاسقان كةزدة مذنداي امالداؤلاردئث اؤئرلئق تؤدئراتئنئ دا جاسئرئن ةمةس. سول ءذشئن الةمدة لاتئنشاعا كوشؤ ناؤقانئ ءجذز بةرؤدة. قئتايداعئ قازاقتار دا سول كوشتةن قالماؤدئث قامئمةن قارةكةت ةتئپ جاتئر.

بذل جونئندة مذرات سولتانشارئپ ذلئنئث ءوزئ بئلاي دةيدئ:

- ارينة، «باسقا ةلگة قذل بولامئز، جازؤسئز قالامئز، مادةنيةتئمئزدةن ايئرئلامئز، توتة جازؤدا قالا بةرةيئك، ورحون-ةنيسةي جازؤئنا كوشةيئك» دةگةن سئندئ الؤان پئكئرلةر بولدئ. ءبئراق مةنئث ايتار ءؤاجئم: ءبئز وسئ جالاثاش لاتئن تاثباسئن تولئق پايدالانا بئلگةندة عانا ةشكئمگة قذل بولمايمئز، جازؤسئز دا قالمايمئز، مادةنيةتئمئزدةن دة ايئرئلمايمئز! نةگة؟ قازاق كةزئندة نةشة ءتذرلئ جازؤ قولدانعان، ءبئراق قازئر ول جازؤدئث كوبئ جوعالدئ. سةبةبئ ولاردئث ومئرشةثدئگئ ذزاق بولمادئ. ال مئنا جازؤدئث ومئرشةثدئگئ قازئرشة ذزاق بولاتئندئعئ بايقالؤدا. ةكئنشئدةن، بذرئنعئ جازؤلار سئرتقئ كذشتئث زورلئعئمةن قولدانئلعان بولسا، ةندئ بذل جازؤدئ ءوز ةركئمئزبةن قولدانباقشئ بولئپ وتئرمئز. ذشئنشئدةن، ءبئز بذل لاتئنشا تاثبالاردئ 100 پايئز لاتئنشا نةمةسة اعئلشئنشا دئبئستامايمئز. ولاردئ قازاقتئث جازؤئ ءذشئن قذرال ةتئپ، ءوزئمئزدئث ءتول دئبئسئمئزدئ دئبئستايمئز. ماقسات - 26 تاثبانئ قازاق ءذشئن قئزمةت ةتتئرؤ. 26 تاثبامةن عانا جاسالعان جازؤ جوباسئندا ةشقانداي اؤرةشئلئكتةر كةزئكپةيدئ. ونئ جاساپ، جالپئلاستئرؤ ءذشئن ذكئمةت تة، ءوزئثئز دة ءبئر تيئن اقشا شئعئن شئعارمايسئز! ويتكةنئ ونئث بارلئعئ كومپيؤتةردة داپ-دايئن تذر. مةن مئنانئ دا ايتا كةتكئم كةلةدئ. ةگةر باسقا بئرةؤ ءبئزدئث جوبامئزعا ذقسامايتئن، وسئنداي 26 لاتئن تاثباسئمةن عانا جاسالعان، داؤئستئ دئبئستارئ تذگةل دارا تاثبامةن بةلگئلةنگةن ءارئ كوپشئلئك ذناتقان كةمةلدئ جوبا ذسئنار بولسا، ءبئز دة ونئث قولداؤشئسئ، ءارئ جاقتاؤشئسئ بولؤعا دايئنبئز.

پروفةسسور م.سولتانشارئپ ذلئ قازاقستاننئث باسپا بةتئنة كوبئرةك جاريالانئپ جذرگةن ءبئر جوباسئمةن تانئس ةكةن. كئمدئكئ ةكةنئ تؤرالئ ايتپاسا دا، ءوزئ تانئعان كةمشئلئكتةرئ جايئندا قالئس قالعان جوق. «بذل جوبانئ قازئر باسئم كوپشئلئك تاراپئنان مويئندالئپ قالعان جوبا دةپ ةستيمئن. ءبئراق ونداعئ «ا» مةن «ءا»، «و» مةن «ءو»، «ذ» مةن «ءذ» پارئقتالمايتئن، ال «ك» مةن «ق»، «ئ» مةن «ءئ» كةيدة اجئراتئلئپ، كةيدة اجئراتئلمايتئن سةكئلدئ. ول عانا ةمةس «گ» مةن «ع»، «ن» مةن «ث» قارئپتةرئن دة ءبئر-بئرئنةن ايئرؤ قيئنداؤ»، - دةيدئ مذكةث.

قورئتا ايتقاندا، اقپاراتتئق قوعامداعئ جةدةل بايلانئستئث زارؤلئگئ زامانا جةلئمةن جارئسؤدئ تالاپ ةتؤدة. «قازئر كيريلشةنئث ءوزئ دة الةمدة ينفورماسيالئق بايلانئس جاساؤ ارناسئنان ورئن الا الماي وتئر. 60-80 مئثداي قارپئ بار قئتاي ةكةش قئتاي دا جازؤئن لاتئنشاعا كوشئرةمئز دةپ جانتالاسقانئنا جارتئ عاسئردان استئ، ءالئ ئزدةنؤ ذستئندة. ورئستار دا لاتئنشاعا كوشؤگة اكادةميالئق پئكئر ازئرلةپ جاتئر دةپ ةستيمئز. ت م د قذرامئندا بولعان بئرنةشة مةملةكةت كوشئپ تة ذلگةردئ. وسئنداي ذلئ كوشكة ذندةمةي، ةش ارةكةتسئز، لةبئز بئلدئرمةي بوستان-بوسقا قاراپ وتئرؤ بئزگة دة جاراسپايدئ دةپ سانايمئن»، - دةيدئ پروفةسسور مذرات سولتانشارئپ ذلئ.

P.S.

قئتايداعئ قازاق ءتئل ءبئلئمئ عالئمدارئنئث قازاق جازؤئن لاتئنشا تاثبالاؤ جونئندةگئ ذكئمةتكة جولداعان العاشقئ جوبالارئ مةملةكةت تاراپئنئث بةكئتؤئنةن ءوتئپ، ذكئمةت ونئ مةملةكةتتئك جوبا رةتئندة تذراقتاندئرئپ بةرؤدئ عالئمدارعا قايتا تاپسئرعان بولاتئن. تومةندةگئ جوبا الداعئ كذندة تالقئعا سالئنؤعا ازئرلةنگةن قئتاي قازاقتارئنئث بئردةن-ءبئر تئث جوباسئ. ال 2007 - جئلئ ةلئمئزگة ساپارلاي كةلگةن قئتاي عالئمدارئ اراسئندا م.سولتانشارئپ ذلئ دا بار بولاتئن. سول ساپاردا ولار سول كةزدةگئ مادةنيةت جانة اقپارات مينيسترلئگئنة قاراستئ ءتئل كوميتةتئ باسشئلارئنا وزدةرئنئث جوبالارئن جالپئحالئقتئق تالقئلاؤدان تئس قالدئرماؤ تؤرالئ ءوتئنئش ايتقانئ بار ةدئ.

اأتور: مذرات الماسبةك ذلئ، استانا

(«الاش ايناسئ» گازةتئ، 1 - جةلتوقسان. 2010 - جئل)

سوڭعى جاڭالىقتار