ةلئمئزدئث ءذش جئلدئق بيؤدجةتئ قازاقستاننئث الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق الةؤةتئن ارتتئرؤعا باعئتتالعان-ءماجئلئس دةپؤتاتئ ت. قوسمامبةتوأ

زاث جوباسئ جونئندة «قازاقپارات» تئلشئسئنة بةرگةن سذحباتئندا ق ر پارلامةنتئ ءماجئلئسئنئث قارجئ جانة بيؤدجةت كوميتةتئنئث مذشةسئ، بيؤدجةتكة قاتئستئ زاث جوبالارئ بويئنشا قذرئلعان جذمئس توبئنئث جةتةكشئسئ، ةكونوميكا عئلئمداردئث كانديداتئ تولةبةك قوسمامبةتوأ ايتئپ بةردئ.
- الدئمةن ءذش جئلدئق بيؤدجةت جايئندا، وندا ةسكةرئلگةن ماسةلةلةر تؤرالئ ايتئپ بةرسةثئز.
- قئركذيةك ايئندا ذكئمةتتةن «2011-2013 جئلدارعا ارنالعان رةسپؤبليكالئق بيؤدجةت تؤرالئ»، «قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث ذلتتئق قورئنان 2011-2013 جئلدارعا ارنالعان كةپئلدةندئرئلگةن ترانسفةرت تؤرالئ»، «رةسپؤبليكالئق جانة وبلئستئق بيؤدجةتتةر، رةسپؤبليكالئق ماثئزئ بار قالا، استانا بيؤدجةتتةرئ اراسئنداعئ 2011-2013 جئلدارعا ارنالعان جالپئ سيپاتتاعئ ترانسفةرتتةردئث كولةمئ تؤرالئ» زاث جوبالارئ ماجئلئسكة كةلئپ تذسكةن بولاتئن. ءماجئلئستئث قاؤلئسئنا سايكةس، قارجئ جانة بيؤدجةت كوميتةتئ جذمئس توبئن قذرئپ، بئردةن زاث جوباسئن قاراؤعا كئرئسئپ كةتتئ. وسئ ؤاقئت ئشئندة رةگلامةنتكة سايكةس، كوميتةتتة قذرئلعان قذرامئنا دةپؤتاتتار، ادئلةت، قارجئ، ةكونوميكا مينيسترلئكتةرئنئث جانة ذلتتئق بانكتئث وكئلدةرئ كئرةتئن جذمئس توبئ ءوزئنئث 7 وتئرئسئن وتكئزدئ.
«نذر وتان» ح د پ فراكسياسئنئث 25- قازانداعئ كةثةيتئلگةن وتئرئسئندا ةل بيؤدجةتئنة قاتئستئ زاث جوبالارئ جان-جاقتئ تالقئلاندئ. وتئرئستا ق ر پرةمةر-ءمينيسترئ كارئم ءماسئموأ بايانداما جاسادئ. ول جينالئسقا «نذر وتان» ح د پ ءتوراعاسئنئث ءبئرئنشئ ورئنباسارئ نذرلان نئعماتؤلين، ق ر پارلامةنتئ ءماجئلئسئنئث ءتوراعاسئ ورال مذحامةدجانوأ، سونداي-اق پارلامةنت دةپؤتاتتارئ، ذكئمةت مذشةلةرئ، پرةزيدةنت اكئمشئلئگئ مةن قازاقستان رةسپؤبليكاسئ پرةمةر-ءمينيسترئ كةثسةسئنئث وكئلدةرئ، ءبئرقاتار مةملةكةتتئك ورگان باسشئلارئ قاتئستئ.
ءذش جئلدئق بيؤدجةت جوباسئ ةلئمئزدئث بيؤدجةت كودةكسئنة سايكةس، 2011-2015 جئلدارعا ارنالعان قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق دامؤئ مةن بيؤدجةتتئك ولشةمدةرئنئث بولجامئ جانة قازاقستان پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأتئث حالئققا ارناعان جولداؤئنئث نةگئزئندة ازئرلةنگةن. سونئمةن قاتار ةلئمئزدئث ماكروةكونوميكالئق دامؤ بولجامئ، الةمدئك ةكونوميكانئث بولجامدئ ذردئستةرئ، الةمدئك تاؤار نارئقتارئنداعئ احؤالئ ةسكةرئلگةن. الداعئ ءذش جئلعا ارنالعان بيؤدجةت جوباسئ ةلئمئزدئث 2015- جئلعا دةيئنگئ الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق دامؤ نةگئزئندة جاسالعاندئعئ جانة ونئث باستئ كورسةتكئشتةرئ، كئرئسئ مةن شئعئسئ تؤرالئ ذكئمةت باسشئسئ مةن قارجئ ءمينيسترئ تولئعئمةن بايانداپ بةردئ.
- جذمئس توبئنئث اتقارعان قئزمةتئنة توقتالئپ وتسةثئز؟
- مةن جذمئس توبئ وتئرئستارئنداعئ ارئپتةستةرئمنئث كوتةرگةن كةيبئر وزةكتئ ماسةلةلةرئنة توقتالئپ وتةيئن. بئرئنشئدةن، ذكئمةت ذسئنعان زاث جوباسئندا، رةسپؤبليكالئق بيؤدجةت كئرئستةرئنئث بولجامئ 2011 -جئلئ جةكة تذلعالارعا سالئناتئن تابئس سالئعئنئث پروگرةسسيأتئك شكالاسئن ةنگئزؤ نةگئزئندة جانة دة 2013 -جئلئ كورپوراتيأتئك تابئس سالئعئ ستاأكاسئنئث 20 پايئز مولشةرئندة ساقتالؤئ ةسكةرئلة وتئرئپ جاسالعان. ال وسئعان نةگئز بولئپ تابئلاتئن قولدانئستاعئ سالئق كودةكسئنة ةنگئزئلةتئن وزگةرئستةر تؤرالئ زاث جوباسئ ماجئلئسكة ذستئمئزدةگئ جئلدئث 11 -قازانئندا، ياعني ءبئر ايدان استام ؤاقئت كةيئن كةشئكتئرئلئپ ةنگئزئلدئ. مذنداي سيپاتتاعئ وزگةرئستةر پارلامةنتكة رةسپؤبليكالئق بيؤدجةت جوباسئنان نةعذرلئم ةرتة، نة بولماعاندا جوبامةن بئرگة، ءبئراق، قالايدا كةشئكتئرئلمةي ذسئنئلؤعا ءتيئس ةدئ. ويتكةنئ، وسئنداي وزةكتئ ماسةلةلةر بايئپتئ جانة جان-جاقتئ تالقئلاؤدئ قاجةت ةتةدئ. الايدا ءبئز قئسقا مةرزئم ئشئندة سالئق سالؤعا قاتئستئ وزگةرئستةردئ جانة سونئمةن قاتار رةسپؤبليكالئق بيؤدجةت تؤرالئ زاث جوباسئن قاراؤعا ءماجبذر بولدئق.
ةكئنشئدةن، ادامداردئث دةنساؤلئعئنا، بئلئمئنة جانة قاؤئپسئزدئگئنة بايلانئستئ ماسةلةلةر تةرةث زةردةلةؤدئ جانة تالقئلاؤدئ تالاپ ةتةتئنئ بةلگئلئ. بذل ورايدا، وسئ ماقساتتا ازئرلةنگةن باعدارلامالاردئ ئسكة اسئرؤ تةتئكتةرئن، ستاندارتتار مةن رةگلامةنتتةردئث ساقتالؤئن، ةث باستئسئ، بيؤدجةت قاراجاتئنئث ماقساتتئ جانة ءتيئمدئ پايدالانئلؤئن ايئرئقشا باقئلاؤعا الؤ قاجةت دةپ ةسةپتةيمئز.
- زاث جوباسئن تالقئلاؤ بارئسئندا دةپؤتاتتاردئ قانداي ماسةلةلةر ةرةكشة تولعاندئراتئنئن بايقادئثئز؟
- ماسةلةن، بذگئندة كذردةلئ ماسةلةلةردئث ءبئرئ - رةسپؤبليكا اؤماعئندا ازاماتتاردئ اؤئزسؤمةن قامتاماسئز ةتؤ پروبلةماسئ ءالئ دة بولسا وتكئر كذيئندة قالئپ وتئر. ءبئز قانشاما جئل بويئ سؤ ماسةلةسئن شةشؤگة بيؤدجةتتةن اؤقئمدئ قاراجات ءبولئپ كةلةمئز، ءبئراق ةلدئ مةكةن تذرعئندارئ جةتكئلئكتئ مولشةردة سؤمةن قامتاماسئز ةتئلمةگةن، سؤ تاپشئلئعئن كورؤدة. بذگئنگئ كذنئ ةلئمئزدئث 20 پايئزئ ساپاسئز اؤئزسؤدئ پايدالانؤدا. وسئنئث سالدارئنان حالئق اراسئندا اس قورئتؤ ورگاندارئ مةن پسيحيكالئق جانة تاعئ دا باسقا اؤرؤلارعا شالدئققان ادامدار سانئ كوبةيؤدة. سوندئقتان دا وسئ وزةكتئ ماسةلةنئ شةشؤ ماقساتئندا ذكئمةتتة 2020 -جئلعا دةيئن حالئقتئ تازا اؤئزسؤمةن قامتاماسئز ةتؤدئث تذجئرئمداماسئ ازئرلةنئپ، ماقذلداندئ. وسئ جوبانئ ئسكة اسئرؤعا رةسپؤبليكالئق بيؤدجةتتةن 600 ميلليارد جانة جةرگئلئكتئ بيؤدجةتتةردة 300 ميلليارد تةثگة قاجةت. وسئ تذجئرئمدامانئ قولداي وتئرئپ، دةپؤتاتتار 12 سؤبأةنسيالئق ايماقتئث ءارقايسئسئنا قاجةت قوسئمشا 20 ميلليارد تةثگةنئ قايدان الاتئندئعئ تؤرالئ، سونداي-اق باعدارلامانئ جذزةگة اسئرؤ ءذشئن جةرگئلئكتئ بيؤدجةتتةردئث ترانسفةرتتةرئ قانداي بولماق سياقتئ ماسةلةلةردئ كوتةردئ. الايدا، بذل سذراقتار دا اشئق كذيئندة قالئپ وتئر.
ءسوز جوق، بذل سالادا كوپتةگةن جذمئستار ئستةلؤدة، ايماقتاردا سورعئ ستانسيالارئ سالئنؤدا، ةلدئ مةكةندةرگة سؤ جةتكئزئلؤدة، ءبئراق ولار تذرعئنداردئث ذيلةرئنة تارالماعان جانة كةيبئر جةرلةردة سؤدئث ساپاسئ تومةن. ءبئزدئث ويئمئزشا، وسئ ماسةلةنئ شةشؤدة، الدئمةن، جذيةلئ كوزقاراس قالئپتاستئرئپ، تةرةث ويلاستئرئپ، ونئ شةشؤدئث تةتئگئن ازئرلةپ، سودان كةيئن بيؤدجةتتةن زور قاراجات جذمساؤ قاجةت ةدئ. وسئنداي زةردةلةنبةگةن جاعدايدئث سالدارئنان بذگئندة اتالمئش باعدارلاما وزئمئزگة اناعذرلئم قئمباتقا تذسپةك جانة دة بذل بيؤدجةت قاراجاتئنئث ءتيئمسئز پايدالانئلؤئنا الئپ كةلؤئ مذمكئن.
دةنساؤلئق ساقتاؤ جانة ءبئلئم وبيةكتئلةرئ قذرئلئسئ جونئندة دة كوپتةگةن ماسةلةلةر تؤئنداؤدا. جئل سايئن بيؤدجةتتةن ءبولئنئپ وتئرعان زور قاراجات مولشةرئنة قاراماستان، بذل ماسةلة دة سؤمةن قامتاماسئز ةتؤ سياقتئ حالئق ءذشئن ءالئ دة وزةكتئ بولئپ قالئپ وتئر، ال ؤاكئلةتتئ ورگاندار تاراپئنان بذل ماسةلةنئ شةشؤدئث تيئمدئلئگئ مةن ورئندئلئعئ كوثئل جذباتارلئقتاي ةمةس.
دةنساؤلئق ساقتاؤ جانة ءبئلئم سالالارئنداعئ جاثا نئساندار قذرئلئسئ تؤرالئ ءسوز قوزعاعاندا، فراكسيا دةپؤتاتتارئنئث ذنةمئ ايئرئقشا اتاپ وتةتئن جوسپارلاؤ كةزئندةگئ جئبةرئلةتئن كةمشئلئكتةر، ناقتئراق ايتساق - جاثا وبيةكتئلةردئث قذرئلئسئن جوسپارلاؤ بارئسئندا ولاردئث تولئق جذكتةلؤئ مةن جاراقتالؤئ، ةث باستئسئ، وسئ سالا مةكةمةلةرئندة كئم جذمئس ئستةيتئنئ، جوعارئ بئلئكتئ مامانداردئث جوقتئعئنان دةنساؤلئق ساقتاؤ مةكةمةلةرئندةگئ قئمبات قذرال-جابدئقتئث بوس تذرئپ قالؤئ - ءاردايئم ةسكةرئلة بةرمةيدئ. بذل ورايدا، ءئس جذزئندة بيؤدجةتتةن بولئنگةن قاراجاتقا ساتئپ الئنعان قذرال-جابدئقتار «ءولئ تاؤارعا» اينالؤ ذردئستةرئ دة كةزدةسؤئن ايتا كةتكةن ءجون بولار.
- وتكئر تذرعان ماسةلةلةر قاتارئندا تاعئ قانداي سالانئ ايرئقشا ايتار ةدئثئز؟
- سونئمةن قاتار تذرعئزئلاتئن وبيةكتئلةردئث اؤماقتئق ءبولئنئسئ بئركةلكئ ةمةس. ايتالئق، دةنساؤلئق ساقتاؤ مينيسترلئگئ ذسئنعان
2011 - 2013 جئلداردئث ينأةستيسيالئق جوبالارئنا سايكةس وسئ سالانئث، نةگئزئنةن، قئزئلوردا وبلئسئنئث - 74، قاراعاندئ جانة الماتئ وبلئستارئنئث 55، 54 وبيةكتئلةرئندة قذرئلئس جانة قايتا جاثعئرتؤ جذمئستارئن جذرگئزؤ قاراستئرئلعان. وسئنداي جذمئستاردئ جذزةگة اسئرؤ، باسقا وبلئس اؤماقتارئنئث شامامةن 17 - 30 نئساندا عانا جوسپارلانئپ وتئر. بذل ورايدا ارئپتةستةرئم تاراپئنان «دةنساؤلئق ساقتاؤ وبيةكتئلةرئ قذرئلئسئنا ماقساتتئ ترانسفةرتتةر ايماقتار بويئنشا قالاي بولئنگةن؛ رةسپؤبليكا بويئنشا بارلئق دةنساؤلئق ساقتاؤ وبيةكتئلةرئنئث ماتةريالدئق-تةحنيكالئق جاعدايئ مةن اؤماقتئق ورنالاسؤئنا مونيتورينگ جاسالعان با؟» - دةگةن ماسةلةلةر كوتةرئلدئ.
سونداي-اق، دةپؤتاتتار تاراپئنان تابيعي جانة تةحنوگةندئك توتةنشة جاعدايلاردئث الدئن الؤ جانة جويؤ ماسةلةسئنة دة باسا نازار اؤدارئلدئ. دةپؤتاتتار توتةنشة جاعدايلار مينيسترلئگئنئث ماتةريالدئق-تةحنيكالئق جاراقتاندئرئلؤئ مةن ءورت دةپولارئ قذرئلئسئن قارجئلاندئرؤدئث جةتكئلئكسئزدئگئن جانة وسئ سالاعا قاتئستئ باسقا دا ماسةلةلةردئ كوتةردئ. مئسالئ، سالانئ ماتةريالدئق-تةحنيكالئق قامتؤعا 19 ميلليارد تةثگة قاجةت بولسا، بيؤدجةت جوباسئندا وعان نةبارئ 3 ميلليارد تةثگة عانا بولئنگةن. وسئنداي جاعدايدا: «ءورت سوندئرؤشئلةر تولئعئمةن نئساندئ كيئممةن قامتئلماسا، تةحنيكا كذشئ جةتكئلئكسئز بولسا، قالايشا جذمئس ئستةؤگة بولادئ؟»، - دةگةن زاثدئ سذراق تؤئندايدئ.
اعئمداعئ جئلئ رةسپؤبليكا ايماقتارئندا بولعان ءورت سالدارئنان ةلئمئز تابيعي ءارئ ماتةريالدئق شئعئنمةن بئرگة، ةث وكئنئشتئسئ، ادام شئعئنئنا دا تاپ بولدئ. ةگةر بئزدة ءورت سوندئرةتئن تةحنيكا، ذشاقتار، باسقا دا قذرال-جابدئقتار جةتكئلئكتئ بولسا، وسئلاردئث الدئن الؤعا بولار ةدئ دةگةن پئكئرلةر ايتئلدئ.
دةپؤتاتتار كةزةكتئ ءذش جئلدئق بيؤدجةتتئ قاراي وتئرئپ، بولئنةتئن قاراجاتتئث ناتيجةلئ، ماقساتتئ بولؤئنا، ال بيؤدجةت باعدارلامالارئ اكئمشئلةرئ قابئلداعان شةشئمدةرئنة نةمةسة وزدةرئنئث ءئس-ارةكةتسئزدئگئنة تولئق جاؤاپكةرشئلئكتئ سةزئنةتئندئگئنة سةنئمدئ بولعئسئ كةلةتئندئكتةرئ تؤرالئ ايتتئ.
- ارئپتةستةرئثئزدةن قانشا كولةمدةگئ قارجئنئ تالاپ ةتةتئن ذسئنئس ءتذستئ؟
- بيؤدجةت جوباسئن قاراپ، تالقئلاؤ بارئسئندا دةپؤتاتتاردان تذسكةن ذسئنئستار تؤرالئ ايتاتئن بولساق، ارئپتةستةرئمئزدةن بيؤدجةتتئث شئعئس بولئگئن 450 ميلليارد تةثگةگة ذلعايتؤ جونئندة 335 ذسئنئس ءتذستئ. وسئ ذسئنئستاردئ تالقئلاي كةلة، ذكئمةت رةزةرأئن قئسقارتؤ ارقئلئ وسئ جئلدارعا ارنالعان بيؤدجةت شئعئستارئن 37،3 ميلليارد تةثگةگة ذلعايتؤ كوزدةلئپ وتئر. اتاپ ايتقاندا: ءبئلئم بةرؤ سالاسئنا - 6 ميلليارد تةثگة؛ دةنساؤلئق ساقتاؤعا - 5 ميلليارد تةثگة؛ تازا اؤئزسؤمةن قامتاماسئز ةتؤگة - 9 ميلليارد تةثگة؛ قورشاعان ورتانئ قورعاؤعا - 5،0 ميلليارد تةثگة، تاؤةلسئزدئگئمئزدئث 20 جئلدئعئن اتاپ ءوتؤ شارالارئنا - 1،6 ميلليارد تةثگة؛ اتا-اناسئز قالعان بالالاردئث قورعانشئلارئنا جاردةماقئ - 3،8 ميلليارد تةثگة جانة ت.ب.
وسئ جانة تاعئ دا باسقا ماسةلةلةر 27 قازان كذنئ پارلامةنت ءماجئلئسئنئث جالپئ وتئرئسئندا جان-جاقتئ تالقئلاندئ. وسئ ءذش زاث جوباسئ بويئنشا ق ر ةكونوميكالئق دامؤ جانة ساؤدا ءمينيسترئنئث ورئنباسارئ قؤاندئق بيشئمبايةأ، ق ر قارجئ ءمينيسترئ بولات جامئشةأ جانة ق ر ذلتتئق بانكئ ءتوراعاسئنئث ورئنباسارئ بيسةنعالي تاجئياقوأ بايانداما جاسادئ.
2011- جئلعا ارنالعان بيؤدجةت كئرئستةرئ 4 ترلليون 49 ميلليارد تةثگة كولةمئندة بولئپ وتئر. بذدان 2010- جئلعئ ناقتئلانعان بيؤدجةت جوسپارئمةن سالئستئرعاندا 15 پايئزعا نةمةسة 531 ميلليارد تةثگةگة ارتا تذسكةنئن كورةمئز. 2012 -جئلئ بيؤدجةت كئرئستةرئ 4 ترلليون 373 ميلليارد تةثگةنئ، 2013 جئلئ 4 ترلليون 779 ميلليارد تةثگةنئ قذرايتئنئ كوزدةلؤدة.
ال 2011 -جئلعئ بيؤدجةت شئعئستارئ 4 ترلليون 651 ميلليارد تةثگة كولةمئندة جوسپارلانعان. بذل ذستئمئزدةگئ جئلعئ ناقتئلانعان بيؤدجةت جوسپارئنا قاراعاندا 330 ميلليارد تةثگةگة نةمةسة 7،6 پايئزعا ارتادئ. 2012- جئلئ مةملةكةت قارجئسئنئث شئعئسئ 4 ترلليون 955 ملرد. تةثگةنئ، 2013 جئلئ 5 ترلليون 161 ميلليارد تةثگةنئ قذرايدئ. جالپئ، ءبئر سوزبةن ايتقاندا، ةلئمئزدئث ءذش جئلدئق بيؤدجةتئ قازاقستاننئث الةؤمةتتئك-ةكونوميكالئق الةؤةتئن ارتتئرؤعا باعئتتالعان.
جذمئس توبئ اتئنان اتالعان زاث جوبالارئ بويئنشا قئرؤار جذمئس اتقارعان ذكئمةتتةگئ رةسپؤبليكالئق بيؤدجةتتئك كوميسسيا مذشةلةرئنة، سونداي-اق وسئ زاث جوبالارئن پارلامةنتتة پارمةندئ تالقئلاپ، ونئ دةپؤتاتتاردئث قاراؤئنا ذسئنعان ماجئلئستةگئ جذمئس توبئنئث مذشةلةرئنة راحمةت ايتقان ءجون دةپ ةسةپتةيمئن.
پارلامةنت ءماجئلئسئنئث جالپئ وتئرئسئندا زاث جوبالارئ تولئقتاي ماقذلداندئ. قازئرگئ ؤاقئتتا بيؤدجةت قارجئسئن رةتتةؤگة باعئتتالعان زاث جوبالارئ سةناتتئث تالقئلاؤئنا بةرئلدئ.
- اثگئمةثئزگة راحمةت!.