ناؤبةت شئندئعئ. زوبالاث جئلداردئ باستان وتكةرگةن وراز يسايةأ تؤرالئ سئر

ةلدئگئمئزدئ سةزئنئپ، ةثسة كوتةرؤگة جول العان سوثعئ جيئرما جئل سول اتا تاريحئمئزعا بةتبذرئس كةزةثئ بولدئ. ؤاقئت شاثئنا كومئلئپ، ذلتئمئزدئث ذمئتئلا باستاعان تالاي اسئل ذلدارئ اقتالئپ، تاريحي جادئمئزدا كةش بولسا دا ادئلةتتئلئك سالتانات قذردئ. جذرت كةثةستئك ساياسات جةكسذرئن ةتئپ كورسةتكةن اسئل ازاماتتارئنئث ارؤاعئنا باس ءيئپ، تاعزئم ةتة باستادئ. كةثةس وكئمةتئنئث ذراندارئنا قذداي سوزئندةي سةنئپ، بار عذمئرئن، ةثبةگئن ةل يگئلئگئنة باعئتتاعان، ءسويتئپ ءجذرئپ، توتاليتارلئق جذيةنئث قاتئگةز جازالاؤشئلارئنئث قولئنان جازئقسئز قذربان بولعان مئثداعان بوزداقتئث ءبئرئ - قازاقتئث اسئل ازاماتئ وراز جانذزاق ذلئ يسايةأ.
ونئث قوعامدئق جانة ساياسي قئزمةتئ قازاقستان تاريحئنئث كذردةلئ دة قايشئلئقتئ كةزةثئنة تذسپا-تذس كةلدئ. قازان توثكةرئسئنةن باستاپ ءوزئ رةپرةسسياعا ذشئراعان 1938 -جئلعا دةيئنگئ رةسپؤبليكا ومئرئندة بولعان تاريحي وزگةرئستةردئث ءبارئ ونئث كوز الدئنان ءوتتئ. وراز جانذزاق ذلئ سول وقيعالاردئث كؤاسئ عانا بولئپ قويماي، سونئمةن بئرگة رةسپؤبليكا كولةمئندة ءئرئ قئزمةتتةردئ اتقارا ءجذرئپ، ولاردئث بارئنة تئكةلةي اتسالئستئ. سوندئقتان دا ونئث ءومئر جولئنا زةر سالؤ بةلگئلئ دارةجةدة سول جئلدارداعئ قايراتكةرلةردئث، ذلتتئق ينتةلليگةنسيانئث قوعامدئق-ساياسي پوزيسياسئن، بولمئسئن تذسئنؤگة كومةكتةسة الادئ.
وراز يسايةأ 1899 -جئلئ باتئس قازاقستانداعئ ءئلبئشئن ؤةزئندة (قازئرگئ اقجايئق اؤدانئ) جانذزاق دةگةن كئسئنئث وتباسئندا دذنيةگة كةلدئ. بةس جاسئندا مولدانئث الدئنا بارعان ول وندا ءتورت قئس وقئدئ. ودان كةيئن قاراسؤ-شالقار ةكئ سئنئپتئق ورئس-قازاق ؤچيليششةسئنة ءتذسئپ، 1915 -جئلئ بئتئرگةن ول اكةسئنئث قايتئس بولؤئنا بايلانئستئ وتباسئنداعئ ارقا سذيةر رةتئندة جذمئسقا تذرؤعا ءماجبذر بولدئ. شالقار بولئستئق مةكةمةسئنة حات تاسؤشئ، شابارمان بولئپ ورنالاستئ. «وسئندا ئستةپ جذرگةندة 1917 -جئلعئ اقپان، ودان كةيئنگئ قازان توثكةرئستةرئ جونئندةگئ حاباردئ ةستئپ قايران قالدئم» دةيدئ ول. توثكةرئستةردئث ءمانئن، دذنيةنئث نة سةبةپتئ ةكئگة جارئلئپ جاتقانئن ازامات سوعئسئنئث بارئسئندا تذسئنة باستاعان وراز 1919 -جئلئ ناؤرئز ايئندا ءئلبئشئن ؤةزدئك ميليسياسئنا ميليسيونةر بولئپ قئزمةتكة كئرةدئ. كةيئن ءابدئراحمان ايتيةأ باسقارعان رةأكومدا نذسقاؤشئ بولئپ ئستةيدئ.
بولشةأيكتةر پارتياسئنئث ذراندارئ اؤةلدة ةثبةكشئ حالئقتئث كوكةيئنة قونئمدئ بولدئ. ادئلدئك، الةؤمةتتئك تةثدئك جولئنداعئ كذرةستئ جاستار، ونئث ئشئندة وراز شئن جذرةكپةن قابئلدادئ. ءسويتئپ، جاستاردئث ورال وثئرئندةگئ العاشقئ ذيئمدارئ قذرئلعاندا، ونئ ذيئمداستئرؤشئلاردئث ءبئرئ و.يسايةأ بولدئ. ول 1920 -جئلئ پارتياعا ءوتئپ، سول جئلدارئ كةثةستةرگة قارسئ شئققان اق كازاكتارعا تويتارئس بةرةتئن ايرئقشا اسكةري بولئمدة ورال گؤبةرنيالئق توتةنشة كوميسسيانئث اؤداندئق وكئلئ قئزمةتئن اتقاردئ.
جاس جئگئتتئث ادال قئزمةتئن، ئسكةرلئگئن بايقاعان ورالداعئ كةثةس باسشئلارئ 1922 -جئلئ ونئ كةثةستةردئث جالپئ قازاقتئق ءذشئنشئ قذرئلتايئنا دةلةگات ةتئپ جئبةردئ. قذرئلتاي ونئ قازاقستان ورتالئق اتقارؤ كوميتةتئنئث مذشةسئ ةتئپ سايلادئ. ءسويتئپ، وراز جانذزاق ذلئ جاسئ 25-كة كةلةر-كةلمةستة رةسپؤبليكالئق دةثگةيدةگئ جاؤاپتئ جذمئسقا كوتةرئلدئ. 1924 جئلعئ مامئر ايئندا ول ولكةلئك پارتيا باقئلاؤ كوميتةتئ ءتوراعاسئنئث ورئنباسارئ بولئپ بةكئتئلدئ. ارتئنان ولكةلئك پارتيا كوميتةتئنئث ةكئنشئ حاتشئسئ بولدئ.
1925 -جئلئ قاثتاردا وتكةن ر ك پ(ب)-نئث پلةنؤمئ قازاقستان ونةركاسئبئن وركةندةتؤ ئسئنة ايرئقشا نازار اؤدارئپ، تةك ريددةر مةن قارساقباي كةن ورئندارئن دامئتؤعا 23 ميلليون سوم قارجئ ءبولؤ تؤرالئ شةشئم قابئلدادئ. بذل ءتذستئ مةتاللؤرگيا ونةركاسئبئنة بولئنگةن وداقتئق قارجئنئث جارتئسئ بولاتئن. ورتالئق كوميتةتتئث شةشئمدةرئن ئسكة اسئرؤ جولدارئن تالقئلاؤعا ارنالعان قازاق ولكةلئك كوميتةتئنئث پلةنؤمئندا و.يسايةأ جةرگئلئكتئ ونةركاسئپتئ دامئتؤ ماسةلةلةرئنة بايلانئستئ بايانداما جاسادئ. ول رةسپؤبليكادا شيكئزات ءوندئرؤ ورئندارئمةن بئرگة، قايتا وثدةؤ ونةركاسئبئن، سونداي-اق جةرگئلئكتئ شيكئزات نةگئزئندة جذمئس جاساي الاتئن ذساق كاسئپشئلئك ورئندارئن كةثةيتة ءتذسؤ توثئرةگئندة اثگئمةلةدئ. ونةركاسئپتئ وركةندةتؤمةن بئرگة قازاقتئث ءداستذرلئ مال شارؤاشئلئعئنئث العا باسئپ وتئرؤئنا ةرةكشة نازار اؤدارئلدئ. كوپ ذزاماي مذنداي جذيةلئ، تاباندئ ءئستئث ناتيجةسئ كورئنة باستادئ. مال باسئ 1924-1925 جئلدارئ 24 ميلليون 880 مئث بولسا، ارادا ءذش-ءتورت جئل وتكةندة 41 ميلليونعا جةتتئ. وسئ ارالئقتا ةگئستئك جةر كولةمئ 2.260 مئث گةكتاردان 3.836 مئثعا جةتتئ. 1925 -جئلئ رةسپؤبليكادا ءارتذرلئ باعئتتاعئ 281 كووپةراتيأ، 35 كولحوز، 96 كوممؤنا، 557 ارتةل، 58 سةرئكتئك جذمئس ئستةدئ. قازاقستان ءتئپتئ سئرتقئ ساؤدا ورگاندارئ ارقئلئ شةتةلدةرمةن دة بايلانئس جاساي باستادئ. بذل كةزةثدة تاؤار اينالئمئ 1923 -جئلمةن سالئستئرعاندا ءتورت ةسةدةي ءوسئپ، 225 ميلليون سومعا جةتتئ. («بولشةأيك كازاحستانا»، 1936، №7، 14-ب.). جاس رةسپؤبليكا ءذشئن بذل از تابئس ةمةس ةدئ.
«ذلئ كوسةمنئث» ذرتوقپاعئ
كوپ ذزاماي بذكئل كةثةس وداعئندا جاعداي ؤشئعئپ، جاثا ةكونوميكالئق ساياسات بذرمالانئپ، جوققا شئعا باستادئ. سوندئقتان 1925 -جئلعئ قاراشادا وتكةن پارتيانئث XІV قذرئلتايئندا بذكئل حالئق شارؤاشئلئعئنئث سوسياليستئك قايتا قذرؤدئث جاثا جذيةسئنة ءوتؤ شارالارئ بةلگئلةندئ.
مئنة، ناق وسئ تذستا، ياعني 1925 -جئلدئث جةلتوقسانئندا قئزئلوردا قالاسئندا V ولكةلئك پارتيا كونفةرةنسياسئ ءوتتئ. ولكةلئك كوميتةتتئث ةسةپتئ بايانداماسئن ر ك پ (ب) ورتالئق كوميتةتئ قازاقستانعا ارنايئ جئبةرگةن ف.ي.گولوششةكين جاسادئ. العاشقئ كونفةرةنسيادا-اق ول «اؤئلدا شئنايئ كةثةس وكئمةتئ جوق، تةك بايدئث ذستةمدئگئ مةن رؤ بيلئگئ عانا بار» دةپ سالدئ. ءسويتئپ، وسئ وقتاي اتئلعان ءبئر-اق سوزبةن ةكئ قوياندئ اتئپ الماق بولدئ. بئرئنشئدةن، ول اأتونوميالئ رةسپؤبليكا پارتيا ذيئمئنئث بذعان دةيئنگئ جذمئسئنئث ءبارئن مانسذق ةتتئ. ةكئنشئدةن، قازاق ساحاراسئندا تةزئرةك «كئشئ وكتيابر» يدةياسئن جذزةگة اسئرؤعا نةگئز سالدئ. مئنة، وسئ تذستا گولوششةكيننئث اكئمشئلئك-اكئمگةر باسشئلئق ادئسئنة قارسئ شئققاندارعا نةشة ءتذرلئ جالا جابئلدئ. ت.رئسقذلوأ، ن.تورةقذلوأ، س.سةيفؤللين، و.جاندوسوأ، ن.نذرماقوأ، س.ءسادؤاقاسوأ، س.قوجانوأ، س.مةثدةشةأ، ءا.ايتيةأ سياقتئ پارتيا، كةثةس قئزمةتكةرلةرئنئث، ونةر قايراتكةرلةرئنئث اتئنا عايبات سوزدةر ايتئلئپ، ا.بايتذرسئنوأ، م.دؤلاتوأ، م.جذمابايةأ، ج.ايماؤئتوأ جانة باسقالاردئث سوثئنا شام الئپ تذسؤشئلةر كوبةيدئ.
1928-1930 -جئلداردا قازاقستاندا، اسئرةسة، سولتذستئكتةگئ اؤدانداردا ةگئن شئقپاي قالدئ، استئق تاپشئلئعئ كوبةيدئ. ال وسئ جئلداردئث قئسئ دا قوعامدئق مالدئ قئناداي قئرئپ سالدئ. استئق جيناؤ، ةت دايئنداؤ جونئندةگئ جوسپارلار وسة تذسپةسة، ازايعان جوق. مذنئث ءبارئ شارؤانئث تذرمئسئن كذيزةلتة بةردئ. دةگةنمةن حالئققا، اسئرةسة، قازاق حالقئنا اؤئل شارؤاشئلئعئن جاپپاي ذجئمداستئرؤ، كوشپةلئ حالئقتئ بئردةن وتئرئقشئلداندئرؤ جونئندةگئ سوقئر ساياسات تئم اؤئر ءتيدئ. گولوششةكين قازاق ساحاراسئندا «كئشئ وكتيابردئ» جذزةگة اسئرؤ نيةتئمةن 700-گة جؤئق بايدئث بار مالئن تارتئپ الدئ.
ةلدئث داؤلةتتئ ادامدارئن تاركئلةؤگة ت.رئسقذلوأ قارسئ شئقتئ. - ويتكةنئ - دةدئ ول، - ورتا شارؤا، قالئث بذقارا ةرتةث ءوزئمئز دة تاركئگة تذسةمئز بة دةپ سةكةم الادئ. سوأةت ذكئمةتئنةن شوشئنادئ. راسئندا دا، سولاي بولئپ شئقتئ.
«بةرسة قولئنان، بةرمةسة جولئنان». حالئق مالئ تارتئلئپ الئندئ. حالئق كوشئپ كةلة جاتقان جةرئنة كذشتةپ قوندئرئلدئ. نة سؤئ، نة نؤئ، نة باسپاناسئ جوق شولدة مال تذگئلئ ادامدار قئرئلا باستادئ.
1930 -جئلئ اشتئقتان 313 مئثنان استام ادام ءولدئ. 1931 -جئلئ ونداي ءولئم 755 مئثعا جةتتئ. 1932 جئلئ 769 مئثنان استام ادام ءولدئ نةمةسة اتاقونئسئن تاستاپ كوشئپ كةتتئ. اشتئق، ئندةت جانة باسقا جوقشئلئقتار سالدارئنان تولئق ةمةس دةرةكتةر بويئنشا 1 ميلليون 750 مئث قازاق نةمةسة اؤئل حالقئنئث 40 پايئزئ تئكةلةي شئعئنعا ذشئرادئ. تةك 1930 -جئلعئ قاثتاردان 1931 -جئلعئ ماؤسئم ارالئعئندا 280 مئثنان استام قوجالئق، 1 ميلليون 70 مئثداي ادام كوشئپ كةتتئ. (م.قوزئبايةأ، قازاقستان تاريحئ، «اتامذرا» باسپاسئ، ا.، 1993، 112-ب.).
«جولداس گولوششةكين»، «جولداس گوليؤدوأ»، «جولداس ةرنازاروأ» اتالاتئن كيئز ءذيلئ قالاشئقتار قاثئراپ بوس قالدئ. قالادا دا، دالادا دا البا-جذلبا، اش-جالاثاش بوسقئندار كوبةيئپ كةتتئ. باياعئ قوعامداستئرئلعان 40 ميلليون مال جةم-ءشوبئ، سؤ-سؤانئ، كذندةلئكتئ كذتئمئ بولماعاندئقتان جاپپاي اق سذيةككة ذشئراپ، 1932 -جئلدئث اياعئندا ونئث 4 ميلليوندايئ عانا قالدئ. وزةگئ تالعان حالئق، ءسئرا، «اسئرا سئلتةؤ بولماسئن، اشا تذياق قالماسئن» دةگةن گولوششةكينشئلدئك ذراندئ ناق وسئ تذستا ماتةلگة اينالدئرسا كةرةك.
قازاق حالقئنئث باسئنا تاريحتان ةتنوس رةتئندة جويئلئپ كةتؤ قاتةرئ تونگةندة ونئث ازامات ذلدارئ باس كوتةرة باستادئ. گولوششةكيننئث جذگةنسئزدئگئ جونئندة تذرار رئسقذلوأ ستاليننئث اتئنا ةكئ رةت حات جولدادئ. سول تاريحي كةزةثدةگئ حال-احؤال مئنا حاتتان ايقئندالا تذسةدئ: «قازاقستانمةن كورشئلةس ولكةلةرگة كوشئپ بارعانداردئث جةرلةرئنةن شامامةن الئنعان دةرةكتةر بويئنشا قازئر: ورتا أولگادا - 40 مئث، قاراقالپاقستاندا - 20 مئث، باتئس سئبئردة - 50 مئث، قئرعئزستاندا - 10 مئث، ورتا ازيادا - 30 مئث قازاق بار. كوشئپ كةتؤشئلةر ءتئپتئ كالمئكيا، تاجئكستان، سولتذستئك ولكة جانة باسقالار سياقتئ الئس جةرلةرگة دة بارعان. بايلار باستاعان حالئقتئث ءبئر بولئگئ باتئس قئتايعا كوشئپ كةتكةن... بذل ادةتتة جازدئگذنئ جاقئن جةرلةرگة جانة مال بار كةزدة بولاتئن جاي كوشؤ ةمةس، ةداؤئر دارةجةدة اش ادامداردئث تاماق ئزدةپ بوسؤئ». (قازاقستان رةسپؤبليكاسئ پرةزيدةنتئنئث مذراعاتئ، 141-قور. 1-تئزبة، 6403-ئس، 13-پاراق).
ةلدةگئ اشارشئلئق پةن حالئقتئث كذيزةلئسئن ناقتئ دةرةكتةر كةلتئرة وتئرئپ ستالينگة حات جولداعان ع.مذسئرةپوأ، م.عاتاؤللين، م.داؤلةتقاليةأ، ق.قؤانئشةأ، ة.التئنبةكوأ سياقتئ ازاماتتار ذزاق جئلدار بويئ قؤعئندالدئ. وسئ حاتتئث بةس اأتورئنئث ءبئرئ، 1937 جئلئ حالئق جاؤئ دةپ قاماؤعا الئپ سوتتالعان، كةيئن اتؤ جازاسئنا كةسئلگةن ءمانسؤر عاتاؤللين سوتقا تذتئلعاندار ورئندئعئندا وتئرعان ءوز جولداستارئن كورسةتئپ بئلاي دةدئ:
«مئنالار حالئق جاؤلارئ ةمةس. جاؤ مةنمئن. سوندئقتان دا ءبئر مةنئ سوتتاثدار. ءبئراق مةن دة حالئق جاؤئ ةمةسپئن، حالئق جاؤلارئنئث جاؤئمئن. ال ونداي جاؤ بولؤئم 1932 -جئلئ كومانديروأكامةن كةنتكة (قارقارالئ ماثئنداعئ ةلدئ مةكةن) كةلگةنئمدة باستالدئ.
ماشينادان ءتذستئم، اينالادا ءتئرئ پةندة كورئنبةيدئ. ةشتةثة جوق، ذزئننان سالئنعان قورا عانا تذر. ةسئگئن اشسام ولئكتةر جاتئر. ذلكةن قورانئث ءئشئ قاتار-قاتار جينالعان مايئتتةرگة تولئ. كةيبئر ادامداردئث كوزدةرئ اشئق جاتئر، ءبئراق انة-مئنة ولةتئنئ كورئنئپ تذر.
ايعاي-شؤدئ ةستئپ سئرتقا شئقتئم. شاشتارئ جالبئراپ، كوزدةرئ قانتالاعان، قولدارئندا پئشاقتارئ بار ايةلدةر جذرگئزؤشئگة تارپا باس سالئپ، ونئ باؤئزداماققا ارةكةتتةنؤدة. اؤةگة وق اتتئم، ولار تذرا قاشتئ.
جان-جاعئما كوز سالسام، ءبئر وشاقتا ذلكةن قازان قايناپ وتتا تذر. بئردةثة پئسئپ جاتئر. قاقپاعئن اشسام، - قايناپ جاتقان سؤدئث ئشئنةن جاس بالانئث بئردة اياعئ، بئردة قولئ، بئردة وكشةسئ كورئنةدئ.
مئنة، سول كةزدةن باستاپ مةن حالئق جاؤلارئنئث جاؤئ بولدئم» («جالئن» جؤرنالئ، 1993، №7، 47-ب.).
سوعان قاراماستان ماسكةؤ مةن الماتئعا قاراي اشتئق تؤرالئ جةدةلحاتتار اعئلا باستادئ. قازاقستاننئث تذكپئر-تذكپئرئنةن «تةزئرةك قول ذشئن بةرئثئزدةر. وزةگئمئز تالئپ، اشتئقتان ءذزئلئپ بارامئز» دةگةن سيپاتتاعئ حاتتار مةن سالةمدةمةلةر قارداي بوراپ جاتتئ.
اشارشئلئققا ذشئراپ، بوسقئندئق كذي كةشكةن حالئقتئث وسئناؤ جان داؤسئنا گولوششةكين قذلاق اسپادئ. قايتا ةلئنةن، جةرئنةن اؤعانداردئ «كولحوزعا باراسئث نة ومئرمةن قوش ايتئساسئث» دةپ قورقئتتئ. الدةقالاي كولحوزدان كةتپةي نة تذراقتاپ قالعان شارؤالارعا الئم-سالئقتئ شةكتةن تئس كوبةيتتئ. «قايدان تاپساث، ودان تاپ، قاپتئث ءتذبئن قاق!» دةگةن قيقؤلئ ذران اتارمان-شابارمانداردئث اؤزئنان تذسپةيتئن بولدئ. ستالينشئل جاندايشاپتار جازئقسئز جازالاؤدئ كذشةيتتئ. ولار ةكئ ءسوزئنئث بئرئندة مومئن شارؤاعا: «سوسياليزم تذسئندا سوتتالمايتئن بئردة-ءبئر ادام بولمايدئ» دةپ كوكئدئ.
قازاقستان تاريحشئلارئ ءوز زةرتتةؤلةرئندة 2 ميلليون 100 مئث ادام وپات بولئپ، ونئث 1 ميلليون 650 مئثئ قازاقتار دةپ كورسةتةدئ. جازؤشئلار ب.نذرجةكةيةأ پةن س.ةلؤبايةأتار وتارشئلئق جئلدارئن پؤبليسيستيكالئق قئرئنان زةرتتةي كةلئپ، قذرباندار سانئن 2 ميلليوننان 3 ميلليونعا دةيئن ةسةپتةؤدة. («اقيقات»، 1994، №3، 7-ب.).
گولوششةكين پاتشا وتارشئلدئعئن كةثةستئك تاسئلمةن پارمةندئ تذردة جذرگئزگةن قازاقستانداعئ ةكئنشئ ستالين ةدئ.
پاتشالئ رةسةيدئث ةكئ عاسئر بويئ ئسكة اسئرا الماعانئن كوممؤنيستئك جذية ون-اق جئل ئشئندة جذزةگة اسئردئ. ساياساتئن تةجةؤگة تئرئسقان جانة قازاق ينتةلليگةنسياسئن اعا ذرپاقتئث دةموكراتيالئق داستذرلةرئ نةگئزئندة توپتاستئرئپ، ساياسي الاساپئراندا قازاق حالقئنئث مذددةسئن قورعاؤعا اشئق كذش سالعان ازاماتتار دا بولدئ.
قازاقستان بولشةأيكتةرئنئث العاشقئ توبئن قذرايتئن بذل توپ رةسپؤبليكالئق دةثگةيدةگئ باسشئ جانة جاؤاپتئ قئزمةتتة بولدئ. بذلار ستاليندئك-گولوششةكيندئك، قازاق جةرئنة باسقالاردئ قونئستاندئرؤ جولئمةن وتارلاؤ باعئتئنا قازاق شارؤالارئن كذشتةپ مةنشئگئنةن ايئرؤعا جانة ذجئمداستئرؤعا نةگئزئنةن اشئق قارسئ شئقتئ. بذل توپتئث نةگئزگئ وكئلدةرئ س.سادؤاقاسوأ، ءا.ايتيةأ، ج.مئثبايةأ، س.اسفةندياروأ، ن.نذرماقوأ، ا.كةنجين، ا.قاراتئلةؤوأ، س.قوجانوأ، ت.رئسقذلوأ، ج.سذلتانبةكوأ، ز.تورةعوجين، م.ساماتوأ، ت.جذرگةنوأ، س.ساپاربةكوأ، تاعئ باسقالار.
گولوششةكيننئث جذرگئزئپ وتئرعان ساياساتئنئث قاتة ةكةنئنة، قازاق حالقئنئث اشتئقتان قئرئلئپ جاتقانئنا، وعان تةك كومةك كةرةك ةكةنئنة ستاليننئث نازارئن اؤدارؤعا باعئتتالعان، سول تذستاعئ كوزقاراس تذرعئسئنان ايتقاندا، باس كةتةتئن باتئل ارةكةتتةر بولماي قالعان جوق. 1932 -جئلئ قازاقستاندا جاپپاي اشارشئلئق باستالئپ كةلة جاتقاندا ستالينگة حات جازعان قازاق ا س ر حالكوم ءتوراعاسئ وراز يسايةأ بولدئ.
وراز يسايةأتئث حاتئ
تامئز، 1932 ج.
ستالين جولداس!
قازاق اؤئلئنداعئ قازئرگئ جاعداي مةنئ مئنا ءبئر جايتتئ تئكةلةي وزئثئزگة حابارلاؤئما ءماجبذر ةتئپ وتئر.
بئزدة، قازاقستاندا اتقارئلعان جانة اتقارئلئپ جاتقان ئستةردئ تذگةل ءتئزئپ، ءسئزدئث ؤاقئتئثئزدئ العئم كةلمةيدئ. وداقتئث ءبئر بولئگئ رةتئندة قازاقستاندا جاسالئپ جاتقاننئث ءبارئ سوسياليزمنئث ةلئمئزدةگئ جالپئ جةثئسئنئث ناتيجةسئن بةينةلةيتئنئ حاق. الايدا قازاقستاننئث حالئق شارؤاشئلئعئنئث اسا ماثئزدئ ءبئر سالاسئ - مال شارؤاشئلئعئ، ونئ دامئتؤدا ءتذبئرلئ وزگةرئستةر بولعانئمةن (سوأحوزدار، كوللةكتيأتةندئرؤ)، سان تذرعئسئنان العاندا ءتذپ-تؤرا قيامةت جاعدايعا ذشئراپ وتئر. بذل ارادا ءبئزدئث جاعدايئمئز ءسوزسئز وزگةشة، ونئ مال شارؤاشئلئعئن دامئتؤدئ تذتاس العانداعئ جالپئ قيئنشئلئقتارمةن سالئستئرؤعا ابدةن بولمايدئ.
1929 -جئلعئ ةسةپتئث دةرةكتةرئ بويئنشا قازاقستاندا 40 ميلليون باس مال بولعان (ءتولدئ ءبولئپ-جارماي تذگةل قوسا ةسةپتةگةندة)، ال قازئر نةبارئ 6 ميلليونداي مال قالدئ، ونئث 2 ميلليونئ سوأحوزداردا، ال كولحوزدئق سةكتور مةن جةكةمةنشئك سةكتورداعئ 4 ميلليون باس مالدئث كوپ بولئگئ قازاقتئث بذرئنعئ نةگئزگئ مالشارؤاشئلئق اؤداندارئندا ةمةس، ورئس اؤداندارئندا. مال شارؤاشئلئعئ قازاق حالقئنئث كوپشئلئگئ ءذشئن نةگئزگئ كاسئپ جانة بئردةن-ءبئر دةرلئك تابئس كوزئ بولعاندئقتان، مال شارؤاشئلئعئنئث مذنداي جاي-كذيئ قازاق جذرتئن كذيزةلتئپ وتئر. تؤراسئن ايتؤ كةرةك، مال شارؤاشئلئعئنداعئ قازئرگئ قالئپتاسقان جاعداي قازاق اؤئلئن وركةندةتؤدة قولئمئز جةتكةن تابئستارئمئزدئ ةداؤئر كةمئتئپ تاستايدئ.
(جالعاسئ بار)
(«انا ءتئلئ» گازةتئ، قازاننئث 21- ءئ. 2010 - جئل)