ة ق ئ ذ سامميتئ قارساثئندا: استانا سامميتئ قازاقستاننئث عانا ةمةس، ة ق ئ ذ-نئث دا دامؤئنا ةرةكشة قارقئن بةرة الادئ

سامميت قارساثئندا «قازاقپارات» ذلتتئق اقپارات اگةنتتئگئ قازاقستاندئق جانة شةتةلدئك بذقارالئق اقپارات قذرالدارئندا جاريالانعان قازاقستاننئث ة ق ئ ذ-عا ءتوراعالئعئنا جانة استانا سامميتئنة ارنالعان بارئنشا قئزئقتئ ءارئ وزةكتئ ماتةريالدارعا شولؤئن ذسئنادئ.
«ةگةمةن قازاقستان» گازةتئنئث قازاننئث 5 ئندةگئ نومئرئندة «تاعدئرئ تالايلئ اؤعانستان الةمدئك قوعامداستئق جاردةمئنة ءزارؤ» دةگةن تاقئرئپپةن ماتةريال جارئق كوردئ. ماتةريالدا قازاقستان ةؤروپاداعئ بةدةلدئ ذيئم - ة ق ئ ذ-نئث تئزگئنئن قولئنا العاننان بةرئ الةم جذرتشئلئعئنئث ءبئزدئث ةلگة دةگةن نازارئ ةرةكشة سيپاتقا ية بولعاندئعئ جازئلادئ. بذل ورايدا قازاقستاننئث ذيئم ءتوراعاسئ رةتئندة "ة ق ئ ذ-نئث ةؤرازيالئق ولشةمئ" ةكئنشئ ترانس ازيالئق پارلامةنتتئك فورؤمئن وتكئزؤئ اؤعانستان يسلام رةسپؤبليكاسئنا الةمنئث نازارئن ةرةكشة اؤدارتقاندئعئ ايتئلادئ. بذرئن الةمدئك قوعامداستئق بذل ةلدئ "لاثكةستئك وشاعئ" دةپ قاراستئرئپ كةلسة، ةندئ باسقا دا قئرئنان كورة باستادئ. وعان تذرتكئ بولعان جوعارئدا اتالعان شارا دةسةك ارتئق ايتقاندئق ةمةس. ياعني ة ق ئ ذ-نئث قازئرگئ ءتوراعاسئ رةتئندة ةلئمئز وزگةلةرگة ذلگئ بولارلئق ونةگة كورسةتئپ وتئر. اؤعاندئق جاستاردئ ةلئمئزدئث جوعارئ وقؤ ورئندارئندا وقئتؤ ءذشئن 50 ميلليون دوللار بولةتئنئ كورشئلةس جاتقان ةلدةگئ جاعدايدئ وثالتؤعا يگئ ئقپالئن تيگئزؤئ ءتيئس. ةگةر مذنداعئ جاعداي وسئلايشا شيةلةنئسة بةرسة، وندا ول ايماقتاعئ قاؤئپسئزدئككة ءوز سالقئنئن تيگئزبةي قويمايتئنئ انئق. وسئنئ ةسكةرگةن قازاقستان تاراپئ اؤعان شةكاراشئلارئ مةن پوليسيا قئزمةتكةرلةرئن ةلئمئزدةگئ جاتتئعؤ ورتالئقتارئندا دايارلئقتان وتكئزؤدئ دة ذسئندئ. ةث باستئسئ - ةلئمئز ة ق ئ ذ-نئث ءئس باسئنداعئ ءتوراعاسئ رةتئندة ذيئمنئث ءذش سةبةتئ بويئنشا دا اؤعانستانعا كومةك بةرؤ شارالارئن ذيئمداستئرئپ كةلةدئ. سونداي-اق 2،5 ميلليون دوللار بولئپ، ئشكئ جولداردئ جوندةؤگة، مةكتةپتةر مةن اؤرؤحانالاردئ سالؤعا قول سوزدئ.
***
«ايقئن» گازةتئنئث جذما، قازاننئث 8 ئ كذنگئ نومئرئندة ة ق ئ ذ-نئث ءئس باسئنداعئ ءتوراعاسئنئث ارنايئ وكئلئ بولات نذرعاليةأتئث «بئتئمگةرشئلئك جاساؤداعئ باستئ رول ة ق ئ ذ-عا دا جذكتةلگةن» دةگةن تاقئرئپتا كولةمدئ ماقالاسئ بةرئلگةن. ماقالادا «ءئس باسئنداعئ ءتوراعانئث ارنايئ وكئلئ نةمةن اينالئسادئ، كاأكاز قاقتئعئسئ قالاي شةشئمئن تابؤدا، كورشئلةردئث كةلةشةگئ قانداي، پريدنةستروأة كذرمةؤئ قالاي شةشئلةدئ؟»، دةگةن ساؤالداردئث جاؤابئ قامتئلعان. «قازاقستان ب ذ ذ، ة ق ئ ذ جانة باسقا دا حالئقارالئق ذيئمداردئث مذشةسئ رةتئندة تةرريتوريالئق تذتاستئق جانة مةملةكةتتئك ةگةمةندئك مئزعئماستئعئ پرينسيپتةرئن ذستانادئ. بذل پرينسيپتةر كرةاتيأتئ ينتةرپرةتاسيالاؤعا جاتپايدئ. پرينسيپتةر يةرارحياسئندا ولار - ءوزئن-ءوزئ انئقتاؤ قذقئعئنان دا جوعارئ تذرادئ. سونئمةن بئرگة ادامداردئ ءبئر ةلدة تذرؤعا ءماجبذر ةتؤ مذمكئن ةمةس جاعدايلار تؤئندايتئنئن تذسئنگةن ءجون»، دةپ جازادئ اأتور ماقالاسئندا.
وسئ باسئلئمنئث قازاننئث 9-ئنداعئ «استانا سامميتئ ة ق ئ ذ-نئث دامؤئنا ةرةكشة قارقئن بةرةدئ» دةگةن ماقالادا «اسپةكت م» الةؤمةتتئك-گؤمانيتارلئق زةرتتةؤلةر ورتالئعئنئث پرةزيدةنتئ مذحيت اسانبايةأتئث، يرلانديانئث سئرتقئ ئستةر ءمينيسترئ ماكل مارتيننئث، ة ق ئ ذ-نئث استاناداعئ ورتالئعئنئث باسشئسئ الةكساندر كةلچةأسكيدئث قازاقستانئث ة ق ئ ذ-عا ءتوراعالئعئنا قاتئستئ ايتقان پئكئرلةرئ بةرئلگةن. ءمذيئزئ قاراعايداي ساياسي ساراپشئلاردئث ايتؤئنا قاراعاندا، استانا سامميتئ قازاقستانعا عانا ةمةس، ة ق ئ ذ-نئث ءوزئنئث دامؤئنا دا ةرةكشة قارقئن بةرة الادئ. ماسةلةن، جؤئردا أةنادا وتكةن ة ق ئ ذ-نئث قاؤئپسئزدئك سالاسئنداعئ ئنتئماقتاستئق جونئندةگئ فورؤمئندا ءسوز سويلةگةن يرلانديانئث سئرتقئ ئستةر ءمينيسترئ ماكل مارتين بئلاي دةپ مالئمدةدئ: «ة ق ئ ذ-نئث استاناداعئ سامميتئ ةث الدئمةن، قاؤئپسئزدئك سالاسئنداعئ حالئقارالئق قئزمةتتئث تيئمدئلئگئن ارتتئرؤعا وث اسةر ةتةدئ، سونداي-اق، ذيئمعا مذشة-مةملةكةتتةرگة ايماقتاعئ سةنئم شارالارئن جذزةگة اسئرؤداعئ نةگئزگئ مئندةتتةرئن ايقئنداپ الؤعا تاپتئرماس مذمكئندئك بةرةدئ». بذل ديپلوماتتئث پئكئرئنشة، 10 جئلدان استام ؤاقئتتاعئ ذزئلئستةن كةيئن ءبئر ذستةلدئث باسئنا باس قوسؤ ة ق ئ ذ-نئث ودان ءارئ دامؤئنا جانة جةتئلؤئنة دة جاثاشا سةرپئن بةرةدئ.
***
ال «دالا مةن قالا» گازةتئنئث قازاننئث 4 ئندةگئ نومئرئندة ءبئرقاتار تانئمال ساياساتشئلار مةن ة ق ئ ذ-نئث لاؤازئمدئ تذلعالارئنان الئنعان بليس-سذحبات جاريالاندئ. ماسةلةن، ؤكراينا پرةزيدةنتئ أيكتور يانؤكوأيچ ءوز سذحباتئندا قازاقستاننئث ة ق ئ ذ ءتوراعاسئ بولؤئ پوستكةثةستئك اؤماقتاعئ بارلئق مةملةكةتتةرگة كورسةتئلگةن سةنئم ةكةندئگئنة باسا نازار اؤدارا كةلئپ، «قازاقستاننئث ءتوراعالئعئ كةزئندة ة ق ئ ذ بةدةلئ مةن ئقپالئ ارتتئ دةگةندئ قازئر باتئس ساياساتكةرلةرئنئث وزدةرئ ايتا باستادئ. قازاقستان ءتوراعالئعئ كةزئندة ة ق ئ ذ ب ذ ذ ساناساتئن بةدةلدئ جانة ئقپالدئ ذيئمعا اينالدئ. بذل ءسوز جوق، نذرسذلتان ءابئش ذلئ نازاربايةأ سةكئلدئ حالئقارالئق دةثگةيدة كةمةثگةرلئگئمةن تانئلئپ، مويئندالعان تذلعا ذستانعان ءبئلئمدئ دة ئسكةر ساياساتتئق ناقتئ جةمئسئ»، دةيدئ. ال، ة ق ئ ذ-نئث ب ا ق تاؤةلسئزدئگئ ماسةلةلةرئ جونئندةگئ وكئلئ دؤنيا ميياتوأيچ ة ق ئ ذ ءوز قئزمةتئندة ب ا ق-تاردئث تولئققاندئ تاؤةلسئزدئگئنة، ولار ءذشئن اقپاراتتئث قول جةتئمدئ بولؤئنا، جؤرناليستةر ءومئرئ مةن دةنساؤلئعئنئث قورعالؤئنا مةملةكةتتةردئث جاؤاپكةرشئلئگئنئث ارتؤئنا ةرةكشة كوثئل ءبولؤ كةرةكتئگئن باسا ايتقان. «ةگةر، استانا سامميتئندة وسئ ماسةلة توثئرةگئندة ناقتئ ئلگةرئلةؤشئلئك ءبئر تةتئك اتالسا، مةنئث قؤانئشئم شةكسئز بولار ةدئ. جالپئ العاندا، ءتوراعالئقتئ ئسكةر جانة ئقپالدئ دارةجةگة دةيئن كوتةرگةن قازاقستان استاناسئندا وتةتئن ساميتتةن ءذمئت كذتؤگة بولادئ»، دةيدئ ساراپشئ.
ليتأا رةسپؤبليكاسئنئث سئرتقئ ئستةر ءمينيسترئ اؤدرونيؤس اجؤباليس قازاق ةلئنئث ة ق ئ ذ ءتوراعالئعئنا سايلانؤئ كوپ تاراپتئ، امبةباپ ءارئ ءوزئن بارشاعا بئردةي قاشئقتئقتا ذستاؤ ساياساتئنئث جةمئسئ دةپ سانايدئ. «نذرسذلتان ءابئش ذلئ كوممؤنيستئك قئتايدئ دا، كاپيتاليستئك دذنيةنئث الئبئ ا ق ش مةملةكةتئن دة، كةشة عانا ءوزئن بيلةپ-توستةگةن سولتذستئكتةگئ كورشئلةرئن دة ستراتةگيالئق ارئپتةس دةثگةيئنة كوتةردئ. وسئلاي جذمئس ئستةؤ ةل ومئرئندة جاقسئ ناتيجة بةردئ. ءتئپتئ، قئرعئزستانداعئ قاندئ قئرعئننئث زاردابئن ازايتقان دا نذرسذلتان نازاربايةأ. ةندةشة الداعئ جئلئ وسئ ذيئمعا ءتوراعا بولاتئن ءبئزدئث ةلدئث قازاقستاننان ذيرةنةتئنئ، استانا سامميتئنةن كذتةتئنئ كوپ»، دةيدئ ول ءوز سذحباتئندا.
سونداي-اق «قالا مةن دالا» باسئلئمئنئث قازاننئث 9 ئ كذنگئ سانئندا ق ر پارلامةنتئ ءماجئلئسئنئث دةپؤتاتئ جاراسباي سذلةيمةنوأتئث «ءسوز بةن ءئستئث بئرلئگئ» دةگةن ماقالاسئ باسئلدئ. دةپؤتات ماقالاسئندا استانا سامميتئنئث عالامدئق ساياسي ءمانئنئث زور ةكةندئگئنة باسا نازار اؤدارا كةلة: «تاؤةلسئزدئگئمئزدئث العاشقئ جئلدارئ ةلباسئ سئرتقئ ساياساتتئ بةلسةندئ ديپلوماتيالئق ءئس-ارةكةتتةرگة نةگئزدةگةنئ بةلگئلئ. بذگئندة ةؤرواتلانتيكالئق جانة ةؤرازيالئق كةثئستئكتةگئ ساياسي تذراقتئلئق تةك ءبئزدئث ةلئمئز ءذشئن عانا ةمةس، بذكئل عالام ءذشئن ماثئزدئ. باتئس پةن شئعئس دةپ بولئنبةي بئرئگئپ شةشئم قابئلدايتئن كذن تؤدئ»، دةيدئ.
***
«أرةميا نوأوستةي» گازةتئنئث قازاننئث 5 ئندة شئققان سانئندا «حةلسينكيدةن استاناعا» دةگةن تاقئرئپپةن جاريالانعان ماقالادا تاياؤدا ماسكةؤدة وتكةن دوثگةلةك ذستةلگة قاتئسقان ساراپشئلاردئث پئكئرلةرئ بةرئلگةن. ماسةلةن، ت م د ةلدةرئ ينستيتؤتئ ديرةكتورئنئث ورئنباسارئ ألاديمير جاريحيننئث پئكئرئنشة، استانادا وتةتئن جةلتوقسان سامميتئ ة ق ئ ذ ءومئرئنئث جاثا كةزةثئنئنئث باستاماسئ بولادئ. ال، سامميتكة قاتئسؤشئلاردئث حةلسينكي ذستانئمدارئن قولداؤدئ جاي عانا بةكئتؤئنئث ذيئمعا بةرةرئ شامالئ، سوندئقتان استانا سامميتئ ة ق ئ ذ «سةبةتئن» قايتا قذرؤ ءذردئسئ ءذشئن نةگئز قالاؤئ قاجةت.