مةملةكةتتئك سئيلئققا ذسئنئلعان شئعارمالار

. قازاقپارات -اتاق-داثق دةگةنئثئز ونئث تذسئنة دة كئرمةدئ. ول وسئ ءبئر ابستراكسيالئق شارتتئ ذعئمنئث بار ةكةنئن ءبئلدئ، بئلة تذرا سونئ قاجةتسئنبةدئ. ول تةك قانا ونةر، تازا ونةر توكتئ. سول ونةردئ وگةيسئتةتئن وگةي ذلدار بار ةكةنئن بئلمةدئ. ءبارئن وزئندةي كوردئ. سويتسة، ءومئر وتةتئنئن، تالاي جئلدار وزةگئن ورتةيتئن ولةرمةندةر بار ةكةنئن بئلمةپتئ
None
None

زةينةتكة شئققاندا باياعئدا ءوزاعاث الئپ بةرگةن كومسومولدئث سئيلئعئنان باسقا دانةثة دة جوق ةدئ. كةيئن شامشئگة اتاق تا، داثق تا ءبارئ ءوزئ كةلدئ. ول ذلئقتاردان ةسئك پةن توردةي ماشينة سذرامادئ، ئشئنة ءبئر سوأحوزدئث حالقئ سئيئپ كةتةتئن ءذي دة سالمادئ. ول بار راقات ءومئردئ اننةن ئزدةدئ، اننةن جانئنا سايا تاپتئ. ونئث ءاربئر ءانئ دذنيةگة كةلگةن كذن حالقئ ءذشئن مةرةكة بولدئ.

ول اباي اتام سةكئلدئ مئثمةن جالعئز الئسقان جوق. قولئنا باقان الئپ، بةس قارؤئن سايلاپ كذرةسكة شئقپادئ. ول ئشتةي عانا قاراپايئم قالپئمةن كذرةستئ. كوپتئث ئشئندة تذرئپ تا ءوزئن جالعئز سةزئندئ. ول رؤحاني جالعئزدئقپةن جاعالاسئپ ءوتتئ. ول جامبئل مةن شئمكةنتتئث وي-شذقئرئن كةزئپ، اقانداي كئسئكيئكتةنئپ جذرگةندة دة جالعئزدئقتان قذلازئدئ. ءبئراق ونئث رؤحئ مئقتئ ةدئ. جالعئزدئق جذتئپ قويادئ دةپ ذرةيلةنگةن جوق، وسئ پروسةستئث ذزاققا سوزئلا بةرةتئنئنةن، كةيبئر ارئپتةستةرئنئث ذنسئزدئگئنةن قورئقتئ. ءشامشئ دة وزگةلةر سةكئلدئ، قوعامنئث قاسئرةتئن باستان كةشتئ. احمةت جذبانوأتئث كةزئندة ماسكةؤگة، بئشكةككة قاشقانئ سةكئلدئ، ءشامشئ دة ءومئرئنئث كوبئن استانانئث سالتاناتتئ سارايلارئندا ةمةس، ةل ئشئندة وتكئزدئ.

قازاق مؤزئكاسئنئث مذقاعاليئنداي بولعان ءشامشئنئ ءبئز نةگة ايتا بةرةمئز، نةگة ذمئتپايمئز، نةگة جاقسئ كورةمئز؟

قانشاما قئل كوپئردةن وتسة دة ادامدئق ارئن بيئك ذستاپ، حالقئن رؤحاني جةتئلدئرؤدئ، رؤحئن كوككة كوتةرؤدئ عانا ماقسات تذتئپ، پاراساتئن پةندةشئلئككة ايئرباستاماعان، ءويتئپ ةدئم، ءبذيتئپ ةدئم دةپ مئندةتسئنبةگةن، ونةردةن باسقا ءومئر جوق دةپ بئلگةن. سونشاما تالانتتئ، جةر جارار اتاعئ بولا تذرا قاراپايئم ءومئر كةشؤدئث نازيرا ذلگئسئن كورسةتتئ ءشامشئ.

ءشامشئنئث اندةرئ بولماسا دذنيةنئث ديدارئنا داق ءتذسئپ، اياؤلئ سةزئمدةر الدةقاشان جوعالئپ كةتةتئندةي ةدئ.

ومئردة اقئنداردئث ءبارئ جالعئز

(مذقاعالي).

تالانتتاردئث ءبارئ جالعئز،

ءشامشئ دة جالعئز.

قازاق ذلئسئندا مئقتئلار، جاقسئلار مةن جايساثدار كةشة دة بولعان، بذگئن دة بار، ةرتةث دة تؤا بةرةدئ. سونئث ءبارئ دة بيئك، ءبارئ دة بةكزات ةدئ دةيمئز بة؟ كةسئمدئ پئكئر ايتؤ قيئن. دةگةنمةن دة، وسئناؤ بويئنداعئ ذلئق ولشةمدةردئ پةندةشئلئگئ جةثگةندةرئ دة، شئن مانئندةگئ ذلت مذددةسئ ءذشئن كذرةس جولئندا باس ساؤعالاپ كةتكةندةرئ دة بولدئ. بذل، اسئرةسة، قازاقتئث قاسئرةت شةككةن 60-70- جئلدارئنان بةرمةن قاراي بايقالعان قذبئلئس ةدئ. ءبئز 30-50- جئلدار تؤرالئ كوپ ايتتئق، كوپ جازدئق. ال، كذنئ كةشةگئ جةتپئسئنشئ جئلداردئث جئلئمئعئ تؤرالئ ةشتةثة ايتپايمئز.

كةثةستئك قازاقستاننئث بار سالاسئندا ءداستذردئ جويؤ، ءداستذرسئز ءومئر ءسذرؤ وسئ جئلدارداعئداي كةث ءورئس الئپ، ناؤقانعا اينالعان جوق. وسئ كةزةثدة ونةر ساحناسئنا جارق ةتئپ ءشامشئنئث شئعؤئ الگئ "كةمةلدةنگةن" ساياساتتئث شئرقئن بذزئپ ةدئ. قالاي بولعاندا دا قازاقتئث باعئنا ءشامشئ تؤدئ. ول قازاق انئنة كةثةس ذكئمةتئنئث اتا جاؤئ ءداستذردئ الئپ كةلدئ. ءسويتئپ، ول رةسمي يدةولوگيادان امالئن اسئرعئسئ كةلئپ، قازاق انئنة جاثاشئل ءداستذر ةنگئزدئ. "باسقا جذرتتا، ماسةلةن، ورئستا "ورئس أالسئ، رومانسئ، يمپةراتور أالسئ بار، قازاقتا نةگة بولمايدئ؟ دةدئ ءشامشئ.

قازاقتئث اتاعئ دارداي وركةسترلةرئنئث رةپةرتؤارئن ورئستئث، ةؤروپانئث شئعارمالارئ ءجانشي باستاعاندا ءشامشئ اتقا ءمئندئ. قازاقتئث مؤزئكا ونةرئندةگئ ةجةلگئ ءداستذرئ ودان ءارئ جالعاسئن تاپقاندا عانا، ةلدئث رؤحاني بذتئندئگئن ساقتاپ قالؤعا بولاتئندئعئن ءشامشئ سذثعئلا ءتذسئندئ. ارينة، باسقا دا ءئرئ كومپوزيتورلار بولدئ. ءارئسئن ايتپاعاندا، بةرئسئ م.تولةبايةأ، ا.جذبانوأ پةن س.مذحامةدجانوأ، ن.تئلةنديةأ جانة ت.ب. كومپوزيتورلاردئث ءجونئ بولةك ةدئ.

تالانتتئث، تذلعانئث جولئ ةشقاشان داثعئل بولعان ةمةس. ونئث ءومئرئ قايشئلئقتارعا، كذرةستةرگة تولئ. اثگئمة ءبئز سونئ قالاي جازئپ ءجذرمئز دةگةنگة كةلئپ سايادئ. تالانت دةگةن تةلةگةي-تةثئز ذعئمنئث الؤان ماعئناسئنئث ءبئرئ - تاعدئر، شئندئق شئعار. ةندةشة، سول تالانت ومئرئنة قاتئستئ شئندئقتئ شئثعئرتئپ ايتا الئپ جذرمئز بة؟ ءبئز ولار جونئندة ايتئلار اثگئمةنئث بةتئن عانا قالقئپ جذرگةن جوقپئز با؟ حالقئمئز ءوزئنئث ءبئرتؤار تذلعالارئ جونئندة (ادةبيةت، مادةنيةت، ونةر، عئلئم، ت.ب.) ابدةن ءبئلئپ بولدئ دةپ ويلايسئز با؟ ةندةشة، وقئرمانعا ولار جونئندة بذرئنعئداي كولگئرسؤ، تاپتاؤرئن ةمةس، تةرةث، اشئق اثگئمة كةرةك.

ةرتةرةكتة ةسةنين پؤشكيندئ وقؤ ءذشئن تالانت قاجةتتئگئن قايتا-قايتا پئسئقتاپ ايتقان ةدئ. سول كئسئ ايتپاقشئ، تالانت تؤرالئ تؤئندئ دا تالانتتئ جازئلماؤعا حاقئسئ جوق. تالانتتئ تؤئندئدا اقئل-وي، پاراسات، سةزئم سةكئلدئ پالساپالئق، ياكي ةستةتيكالئق كاتةگوريالار ءاردايئم ةگئز ورئلةتئنئ ءسوزسئز.

ءشامشئ تؤرالئ از جازئلئپ، از ايتئلئپ جاتقان جوق. ءبئراق جةتپةي جاتئر دةدئك. نةگة؟ قازاقتا ءانشئ دة، كذيشئ دة كوپ. ارعئسئن ايتپاعاندا، بةرتئندةگئ سئدئق، ءابئلاحات، نذرعيسا، بةكةن، سادئق، ءارقايسئسئنئث ءوز ورنئ بار، ءبئر-ءبئر بيئك. ال، سونئث ئشئندة ءتئرئ كذنئنئث وزئندة شامشئدةي اثئزعا اينالعانئ از. "بذل عالامدا تةك ةكةؤمئز عانا جارئسا الار ةدئك"، دةپ گةتةنئث سوناؤ شئعئستاعئ قوجا حافيزگة نازدانعانئنداي، شامشئمةن ءوز زامانئندا تالاسا، جاراسا الاتئن تالانت وتة سيرةك ةدئ دةسةك، ةشكئم دة مذنئمئز ءجونسئز دةمةس.

وتكةن عاسئردئث الپئسئنشئ جئلدارئ، زاثعار بيئككة ذشئپ شئققان ءشامشئ اندةرئ مئث جئلدا دا سول قالپئنان اينئماي، تالماي قانات قاعا بةرةرئ ءسوزسئز. بذل نة قذدئرةت دةرسئز؟!.. ونئث دا سئرئن ءتذسئنؤ قيئن ةمةس، ارينة. ءشامشئ جاقسئ ماعئناسئنداعئ "ذلتشئل" ادام بولدئ. ةلئن، جةرئن ايقايلاماي، ءذنسئز ءسذيدئ. سونئث دالةلئ ةمةس پة، الپئسئنشئ جئلدارئ ورئستئث رومانستارئ تورتكذل دذنيةنئ قالاي شارلاسا، ءشامشئ اندةرئ دة قازاق رؤحئن ءدال سونداي بيئككة الئپ ذشئپ، الئس-جاقئنعا داثقئ كةتتئ. قازاققا قئرئن قاراعان زاماندا مذنداي تابئستئ ةنشئلةؤ، وزگةنئ وزئنة مويئنسذندئرؤ وثاي ةمةس ةدئ. سولاي ةكةن دةپ ءشامشئ "تور مةنئكئ" دةپ كةؤدةلةمةگةن، دئلمارسئپ بيئك مئنبةرلةردةن سويلةمةگةن، "اناؤ ءانئم، مئناؤ ءانئم بئلاي تؤدئ" دةپ كولگئرسئپ اثگئمة ايتئپ تذرئپ الماعان. تةك قانا جازا بةرگةن، جازا بةرگةن. بئرةؤلةر اتاق-داثققا كةنةلئپ جاتتئ. ءشامشئ بولسا تاثئرئنئث بةرگةن ارتئق سئيئنا ئشتةي تاؤبةشئلئك جاساپ ءجذرئپ جاتتئ. اتاق-داثق ونئ ءوزئ ئزدةپ تاپتئ.

ءشامشئ دةسة، كوز الدئثا ءبئر كوگئلدئر كةثئستئك كةلةدئ. اتتةث، قادئرئن ةندئ بئلةتئن كةزدة سول كةثئستئكتة اققؤ بوپ ذشئپ، قاز بوپ قالئقتاي الماعانئ وكئنئشتئ-اق. قولدان جاسالاتئن وكئنئشتةرگة نة شارا؟!

حالئقتئ وزئنة سذيئندئرة بئلگةن ادامنئث ءومئرئن ءار قئرئنان جازؤعا بولادئ. ول - تاؤسئلمايتئن قازئنا، ذلتتئث بايلئعئ دةسةك، وركةنيةتتئ ةلدةر تالانتتئ ادامئنئث وتئرعان ورنئن ورمانعا، مذراجايعا اينالدئرئپ جئبةرةدئ. ذكئمةتتئث قاؤلئسئن كذتئپ، قاشان بئرةؤ ةثئرةپ ماقالا جازادئ ةكةن دةپ وتئرمايدئ. مادةنيةتئ وسكةن ةلدةردة مذنداي شارؤا ءوز رةتئمةن، جونئمةن جذزةگة اسا بةرةدئ. ذلئ ادامداردئث قالامسابئ، كذيساندئعئ، تاعئ دا باسقا تذتئنعان قئمبات زاتتارئ، ءتئپتئ ئشكةن تاماعئ، ت.ب. بولةكشة قاسيةتتةرئ تؤرالئ تئنباي جازئپ جاتادئ. جذرت سودان تاعئلئم الادئ، وي تذيةدئ. وسئ ءداستذر ذرپاقتان ذرپاققا جالعاسادئ.

ك.پاؤستوأسكييدئث "التئن راؤشان" كئتابئندا ايتئلعانئنداي، شيللةر جازعاندا اياعئن لةگةندةگئ جئلئ سؤعا مالئپ وتئرادئ ةكةن، فةدين تةثئزدئث شؤئلئن تئثدايتئن كورئنةدئ، گةتةگة حاتشئسئ ةسكئرگةن گازةتتةر تئگئندئسئن اكةلئپ بةرةدئ ةكةن. ال، ءبئزدئث ءشامشئ نة ئستةؤشئ ةدئ؟ ونئ ةشكئم بئلگةن جوق.

ارينة، ةندئ ءبئلئپ جاتئر. كةش بولسا دا، شامشئگة كورسةتئلئپ جاتقان قذرمةت از ةمةس. بذل تولعانئستئ جازؤداعئ ماقسات - تالانتتار تاعدئرئنان اركئم دة تاعئلئم ءتذيؤئ ءتيئس.

سوناؤ ءبئر جئلدارئ ءار جةردة اسا قاؤئپتئ توپ قازاقستاننئث سولتذستئگئنة كوز الارتئپ، ارام نيةتئن استئرتئن جذزةگة اسئرعئسئ كةلئپ، الاسذرئپ جاتقاندا سول ءبئر ءان تؤئپ ةدئ.

سول ءان قانشاما جئلدان بةرئ شئرقالئپ كةلةدئ.

سول ءان قاي كةزدة دة قازاق رؤحئن كوتةرئپ، تذتاستئعئن ساقتاپ كةلةدئ. 1986- جئلدئث جةلتوقسانئندا ةسكةن ئزعاردئث دا بةتئن وسئ ءان قايتارئپ ةدئ.

قايسئبئر جئلئ "ةرتوستئك" بالالار حورئ شةت ةلدئث بئرئندة بولعاندا، وثشةث قارادومالاق سول ءاندئ بوزتورعايداي شئرئلداپ ايتقاندا، ءتئپتئ، شةتةلدئكتةر جئلاپ تذردئ دةسةدئ.

جئراقتا جذرگةن مئثداعان قازاق اتاجذرتتئ اثساعاندا، ءبئر ذيگة جينالئپ الئپ، سول ءاندئ ايتادئ دةسةدئ. ولاردئ اتاجذرتقا الئپ كةلگةن دة سول ءان كورئنةدئ.

بذگئندة اسكةردةن قايتقان ساربازدار تؤعان ةلگة سول ءاندئ ايتئپ قايتادئ.

يراندا ءومئرئ وتكةن قازاقتئث ءبئر ةتئكشئ شالئ جذمئسئن سول انمةن باستاپ، سول انمةن اياقتاپ، ساقالئنان جاس سورعالايدئ دةسةدئ. سول ءان قازاقتئ ذستاپ تذرعان سةكئلدئ.

ءان تاريحئ - ةل تاريحئ.

بئرةؤلةرگة وپ-وثاي كةلة قالعانداي كورئنةتئن تاؤةلسئزدئكتئث ئرگةتاسئن قالاعان دا وسئنداي رؤحتاعئ اندةر ةدئ. مذنداي ءان جازئپ، ءتئرئ ءجذرؤ ول كةزدة ةرلئككة بارابار ةدئ. سول ءبئر ءان كةشةگئ كةسةپات كذندةردةن بذگئنگة قازاقتئ باؤئرئ بذتئن، امان جةتكئزگةن سةكئلدئ.

سول ءبئر ءان بولماسا، ءبئز ءان تابا الماي قالاتئن سةكئلدئمئز.

مارقذم اأتوردئث ءوزئ دة بئردةثةنئ سةزدئ مة ةكةن، "ةندئ مذنداي ءان تؤمايدئ" دةپتئ.

"بذل ءان بذرئنعئ اننةن وزگةرةك"، دةپ شاكارئم قاجئ ايتپاقشئ، شئندئعئندا وزگةرةك ةدئ.

سول ءبئر ءان - "مةنئث قازاقستانئم" ةدئ.

ةندئ جئلدار وتكةن سوث بارئپ وسئناؤ قؤاتتئ ءاننئث مةملةكةتتئث ءان ذرانئنا اينالؤئ دا تةگئن دةيسئز بة؟ قاي ةلدة بولسئن مةملةكةتتئث رامئزدةرئن جاساعان ادامدار زور قذرمةتكة، مارتةبةگة ية. سوندئقتان دا، ءشامشئنئث دة سول قوشةمةتكة كةنةلةتئنئنة ةش ءشذبا جوق.

تالانت - حالئقتئث بايلئعئ، باقئتئ. ةندةشة، سول باقئتتئ ايالاي بئلةيئك.

قالي سارسةنباي.

(«ةگةمةن قازاقستان» گازةتئ 28-قئركذيةك 2010 -جئل)

سوڭعى جاڭالىقتار