قازاقستان پرةزيدةنتئنئث ساياساتئ، ونئث داعدارئسقا قارسئ باعدارلاماسئ، ذدةمةلئ يندؤستريالئق-يننوأاسيالئق باعدارلاماسئ قئتايدئث جوعارعئ باسشئلئعئنئث ذلكةن قذرمةتئنة ية - قايرات كةلئمبةتوأ

ث 21-ئ. قازاقپارات /رؤسلان سذلةيمةنوأ/ - قئركذيةكتئث 13-15 ئ ارالئعئندا قئتايدئث تيانجين قالاسئندا 4- «جازعئ داأوس» فورؤمئ وتكةنئن قازاقپارات بذعان دةيئن حابارلاعان بولاتئن
None
None

«ورنئقتئ دامؤ ارقئلئ ءوسؤ درايأةرلةرئ» دةگةن ذرانمةن وتكةن فورؤم داعدارئستان كةيئنگئ دامؤ ماسةلةلةرئن تالقئلاؤعا، ازيالئق ايماقتاعئ جاثا نارئقتارعا، كاپيتالداردئث حالئقارالئق نارئقتارئنداعئ ذدةرئستةرئ مةن كةلةشةك جاهاندئق ةكونوميكالئق دامؤدئث باسقا دا وزةكتئ پروبلةمالارئنا ارنالدئ. وسئناؤ فورؤمعا قاتئسقان «سامذرئق-قازئنا» ذلتتئق ءال-اؤقات قورئ» ا ق باسقارماسئنئث ءتوراعاسئ قايرات كةلئمبةتوأ قازاقپارات تئلشئسئنة بةرگةن سذحباتئندا فورؤمنئث قورئتئندئسئ جانة قازاقستان-قئتاي ةكونوميكالئق ئنتئماقتاستئعئنئث پةرسپةكتيأالارئ تؤرالئ اثگئمةلةپ بةردئ.

- «سامذرئق-قازئنا» قورئنئث دةلةگاسياسئ تيانجين قالاسئندا وتكةن «جازعئ ازيالئق داأوس» فورؤمئنا قاتئستئ. فورؤمنئث نةگئزگئ ناتيجةلةرئ تؤرالئ ايتا كةتسةثئز. وعان قاتئسؤشئلار قانداي وزةكتئ پروبلةمالاردئ تالقئلادئ. «جازعئ داأوستئث» قورئتئندئسئ بويئنشا قازاقستاندئق كومپانيالار قانداي قورئتئندئلار شئعارؤئ كةرةك؟

- ءبئز وسئناؤ بةدةلدئ شارانئ ذيئمداستئرؤشئ - دذنيةجذزئلئك ةكونوميكالئق فورؤمئ «جاثا چةمپيونداردئث جئل سايئنعئ كةزدةسؤئ» دةپ اتايتئن «جازعئ داأوس» فورؤمئنئث جذمئسئنا قاتئستئق. وعان 1500 گة جؤئق ادام كةلدئ، ولاردئث قاتارئندا ازيالئق قذرلئققا ئقئلاستارئ اؤئپ وتئرعان «شةأرون» جانة «دجةنةرال ةلةكتريكس» سياقتئ ءئرئ ترانس ذلتتئق كورپوراسيالاردئث باسشئلارئ دا بار. ولار سونداي-اق، قئتايدئث شةتةلدئك ينأةستورلارعا دةگةن ساياساتئن انئقتاؤعا دا مذددةلئ. فورؤمنئث اشئلؤ راسئمئنة قئتاي حالئق رةسپؤبليكاسئ مةملةكةتتئك كةثةسئنئث پرةمةرئ ؤئن جياباؤ قاتئستئ.

ايتا كةتؤ كةرةك، قئتايلئق تاراپ پةن شةتةلدئك ينأةستورلاردئث اراسئندا اشئق اثگئمة بولدئ، ونئث بارئسئندا ورتالئق ذكئمةت مةملةكةتتئك كةثةس انئقتايتئن ويئننئث ةرةجةلةرئن ينأةستورلاردئث ساقتاؤ قاجةتتئلئگئن اتاپ كورسةتتئ جانة ذلتتئق ةكونوميكانئث ءارئ قاراي دامؤئن ئنتالاندئرؤ ءذشئن قئتاي نارئعئنا جوعارئ تةحنولوگيالار سالاسئ بويئنشا بةلسةندئرةك اتسالئسؤعا شاقئردئ.

ق ح ر مةملةكةتتئك كةثةسئ ةكونوميكانئث ءوسؤ قارقئنئ 8-10 پايئزدان كةم بولماؤئ كةرةك دةگةن مئندةت قويئپ وتئر، وسئعان وراي قئتاي ةكونوميكاسنئث تةك ءبئزدئث ايماقتاعئ عانا ةمةس، جالپئ الةمدةگئ درايأةرئنة اينالئپ وتئر. قازاقستان ءوز ةكسپورتتئق جوسپارلارئن ءبئزدئث ءئرئ ساؤدا سةرئكتةستةرئمئزدة، اتاپ ايتقاندا قئتاي مةن رةسةيدة بولئپ جاتقان ءتذرلئ سالالارداعئ پروسةستةرگة ذيلةستئرؤئ قاجةت. جاقئندا رةسةي فةدةراسياسئ مةن قئتاي حالئق رةسپؤبليكاسئنئث باسشئلارئنئث اراسئندا جوعارئ دةثگةيدة كةزدةسؤ ءوتئپ، سونئث اياسئندا ةنةرگةتيكالئق سالادا ءئرئ جوبالاردئ جذزةگة اسئرؤ بويئنشا كةلئسئمدةرگة قول جةتكئزؤ، ءسويتئپ ذلكةن «وتئن-ةنةرگةتيكالئق شوعئر» قذرئلادئ، ال قازاقستان وندا قئتاي جانة رةسةي سياقتئ ذلكةن ةكونوميكالاردئث دامؤئن انئقتاؤشئ قوسئمشا جانة سةرأيستئك رول اتقاراتئن بولادئ. ةگةر رةسةي كةدةن وداعئنئث اياسئندا كةن-رؤدا، مةتاللؤرگيا، وثدةؤ ونةركاسئپتةرئنئث ونئمدةرئنة كوبئرةك باعئت ذستاسا، قئتايعا - ةث الدئمةن، قازاقستاننئث ستراتةگيالئق، باسئمدئق سالالارئنئث مذناي، گاز، مذناي حيمياسئ، ؤران سياقتئ ونئمدةرئنئث ةكسپورتئ باعئتتالادئ. قئتايلئق سةرئكتةستةرمةن ارادا، اعئمداعئ جئلدئث سوثئنا دةيئن اتوم يندؤسترياسئ سالاسئندا جاثا دةثگةيگة شئعؤ جانة ذزاق مةرزئمدئك جةتكئزئلئمدةر تؤرالئ، ونئث ئشئندة قازاقستاندئق كومپانيالاردئث قئتايلئق يادرولئق-ةنةرگةتيكالئق كورپوراسيالارمةن بئرلةسكةن جوسپارلارعا اتسالئسؤئ تؤرالئ كةلئسئمدةر بار.

- ءسئزدئث قئتايعا جاساعان بذل جولعئ ساپارئثئزدئث نةگئزگئ قورئتئندئلارئ قانداي؟ قازاقستان پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأ پةن قئتاي ءتوراعاسئ حؤ جينتاؤدئث اراسئندا قول جةتكئزئلگةن ينأةستيسيالئق كومةك تؤرالئ كةلئسئمدةردئث اياسئنداعئ بئرلةسكةن جوبالاردئث جاعدايئ قالاي؟

- جذمئس ساپارئنئث اياسئندا حؤ جينتاؤدئث ش ئ ذ ةلدةرئن، ولاردئث داعدارئسقا قارسئ باعدارلامالارئن قولداؤ تؤرالئ ةكاتةربوردا كوتةرگةن باستاماسئنئث اياسئنداعئ قازاقستاننئث كأوتالارئ تالقئلاندئ. ش ئ ذ جةلئسئ بويئنشا قئتاي ءبولئپ وتئرعان 10 ميلليارد دوللار سومانئث 3 ميللياردئن ءبئز قازاقستاننئث ةكونوميكاسئنا تارتؤدئ جوسپارلاپ وتئرمئز. قئتايدئث كوممةرسيا ءمينيسترئ چةن دةمينمةن بولعان كةزدةسؤدئث بارئسئندا جةتئگةن-قورعاس تةمئرجولئ قذرئلئسئنئث جوباسئن جذزةگة اسئرؤعا نةسية ءبولؤ ماسةلةسئ تالقئلاندئ. قازاقستان ذكئمةتئ جالپئ العاندا وسئ جوباعا جانة «قورعاس» حالئقارالئق شةكارالئق ئنتئماقتاستئق ورتالئعئن دامئتؤعا ذلكةن ماثئز بةرئپ وتئر. وسئعان وراي ق ر پرةمةر-ءمينيسترئ كارئم ءماسئموأ قئركذيةكتئث 15 ئندة قازاقستان-قئتاي شةكاراسئنا جذمئس ساپارئن جاساپ، ورتالئقتئث قذرئلئسئنئث بارئسئمةن تانئستئ. ق ح ر مةملةكةتتئك كةثةسئنئث جوسپارئنا سايكةس، الداعئ بةس جئلدا قئتاي باتئس پروأينسيالارعا، ونئث ئشئندة شئنجاثعا 100 ميللياردقا جؤئق يؤان ينأةستيسيالاپ، ةلدئث باتئس جانة شئعئس وثئرلةرئنئث اراسئنداعئ تةثسئزدئكتئ رةتكة كةلتئرمةك. شئنجاثنئث ينفراقذرئلئمئ مةن ونةركاسئبئ دة قولداؤ كورةتئن بولادئ. وسئعان بايلانئستئ قازاقستان ءوز ذكئمةتتئك باعدارلامالارئن شئنجاثنئث دامؤئمةن سايكةستةندئرؤئ قاجةت. سوندئقتان دا ءبئز «قورعاس»، «دوستئق» بةكةتتةرئنئث وتكئزؤ مذمكئندئكتةرئن ارتتئرئپ وتئرمئز. جانة 2011 -جئلعا قاراي جةتئگةن-قورعاس تةمئرجولئن اياقتاؤدئ جوسپارلاؤدامئز.

وعان قوسا، ءبئز قئتايدئث ةكسيمبانكئ مةن مةملةكةتتئك دامؤ بانكئندةگئ ارئپتةستةرئمئزبةن ولار جذزةگة اسئرئپ وتئرعان جوعارئداعئ 10 جانة 3 ميللياردتئق جةلئلةردئث اياسئنداعئ جوبالار بويئنشا كةزدةسؤلةر وتكئزدئك. جالپئ العاندا، جذمئس جوسپار بويئنشا ءجذرئپ جاتئر، ةشقانداي ئركئلئس جوق، ساراپتامالئق جذمئستار جذرگئزئلؤدة، قارجئلئق ينستيتؤتتار قوسئلؤدا. اتئراؤ مذناي وثدةؤ زاؤئتئندا ءبئرئنشئ جوبا ئسكة قوسئلدئ، مذنايدئ تةرةث وثدةؤ جونئندةگئ كةشةننئث قذرئلئسئ باستالدئ. قئتايدئث «سينوپةك ينجينيرينگ» كومپانياسئ جذزةگة اسئرئپ وتئرعان بذل جوبانئث قذنئ - 1 ميلليارد دوللاردان استام.

سونئمةن بئرگة، اتئراؤداعئ قذنئ 1 ميلليارد دوللارعا باعالانئپ وتئرعان ئقپالداسقان گاز-حيميالئق كةشةنئنئث قذرئلئسئن دا ايتا كةتؤ كةرةك. بذل جوبانئث مةردئگةرئ دة - «سينوپةك ينجينيرينگ». كةزةكتئ ذلكةن جوبا - اقتوبةدةگئ جاثا بؤئن مةتاللؤرگيالئق زاؤئتئنئث قذرئلئسئ، بذل جوبا 360 ميلليون دوللارعا باعالانئپ وتئر.

وعان قوسا، «قازاق مئس» كومپانياسئمةن بئرلةسئپ، قئتايدئث مةملةكةتتئك دامؤ بانكئ بولگةن 3 ميلليارد دوللاردئث 2،7 ميللياردئن پاألودارداعئ بوزشاكول كةن-بايئتؤ كومبيناتئنئث قذرئلئسئنا جذمساؤعا كةلئستئك.

2007-2008 جئلدارئ ءبئزدئث دامؤ ينستيتؤتتارئمئزدئث قئتايلئق تاراپپةن ئنتئماقتاستئعئنئث دةثگةيئ 100 ميلليون دوللاردئث دةثگةيئندة بولسا، قازئر ءبئز قذنئ 13 ميلليارد دوللارعا باعالانئپ وتئرعان جوبالارعا شئعئپ وتئرمئز. قئتايلئق ارئپتةستةر، مذنداي قولداؤدئث تةك داعدارئستئ كةزةثدة عانا كورسةتئلمةي، ئنتئماقتاستئقتئث باستاماسئنا اينالؤئ كةرةكتئگئن اتاپ كورسةتؤدة. ءبئزدئث ةسةبئمئز بويئنشا، 2009-2010 جئلدارئ قئتايدئث قازاقستان ةكونوميكاسئنا سالعان ينأةستيسياسئ 15-16 ميلليارد ا ق ش دوللارئن قذرايتئن بولادئ.

- قايرات نةمات ذلئ، ءسئز بةيجئثدة «سامذرئق-قازئنا» ذلتتئق ءال-اؤقات قورئ» وكئلدئگئنئث كةثسةسئن اشتئثئز. وسئناؤ اتاؤلئ وقيعادان نة كذتةسئز؟ قازاقستاننئث داعدارئسقا قارسئ باعدارلاماسئن، ذدةمةلئ يندؤستريالئق-يننوأاسيالئق دامؤ باعدارلاماسئن قئتايلئق ارئپتةستةر قالاي باعالاپ وتئر؟

- «سامذرئق-قازئنا» قازاقستاندئق ةكونوميكانئث ءئرئ كومپانياسئ رةتئندة بةيجئثدة رةسمي وكئلدئگئن اشئپ وتئر. ءبئز بذعان دةيئن بايلانئس ورناتئپ قويعان رةسمي قئتايلئق كومپانيالارمةن عانا جذمئس ئستةپ قويماق ةمةسپئز، ءبئز قئتايلئق بارلئق مذددةلئ ينأةستورلاردئ ئنتئماقتاستئققا شاقئرامئز. وكئلدئكتئث اشئلؤ راسئمئنة قئتايدئث مةملةكةتتئك ورگاندارئنئث، مةملةكةتتئك كومپانيالار مةن اكادةميالئق توپتاردئث وكئلدةرئ قاتئستئ، بذل جاقسئلئقتئث بةلگئسئ.

قازاقستان پرةزيدةنتئ نذرسذلتان نازاربايةأتئث ساياساتئ، ونئث داعدارئسقا قارسئ باعدارلاماسئ، ذدةمةلئ يندؤستريالئق-يننوأاسيالئق باعدارلاماسئ قئتايدئث جوعارئ باسشئلئعئنئث - ءتوراعا حؤ جينتاؤدئث، مةملةكةتتئك كةثةس پرةمةرئ ؤئن جياباؤدئث جانة قئتايلئق ينأةستورلاردئث ذلكةن قذرمةتئنة ية ةكةنئن اتاپ كورسةتكئم كةلةدئ. قئتايدئث كوممةرسيا ءمينيسترئ چةن دةمينمةن جانة قئتايدئث دامؤ جانة رةفورمالار جونئندةگئ مةملةكةتتئك كوميتةت ءتوراعاسئنئث ورئنباسارئ چجان گوباؤمةن بولعان كةزدةسؤلةردئث بارئسئندا ولار، ةلباسئنئث داعدارئسقا قارسئ باعدارلاماسئنا جوعارئ باعا بةردئ. اتاپ ايتقاندا، ولار، قازاقستاننئث داعدارئسقا قارسئ باعدارلاماسئنا ورتالئق ازيا ةلدةرئنئث اراسئندا ايرئقشا نازار اؤدارئپ وتئرعانئن اتاپ كورسةتتئ. ونئث جةتئستئكتةرئنة دة باعا بةرئلدئ، سةبةبئ ءبئزدئث رةسپؤبليكامئز، ورتالئق ازيالئق مةملةكةتتةردئث ئشئندة داعدارئستان ءساتتئ شئعئپ كةلة جاتقان ةل.

-اثگئمةثئزگة راحمةت!

سوڭعى جاڭالىقتار