استاناداعئ ة ق ئ ذ سامميتئنئث تاريحي ماثئزئ

ث 20-سئ. قازاقپارات. 1975- جئلئ شئلدةنئث 15 ئ كذنئ بايقوثئر (قازاقستان) عارئش ايلاعئنان ذشئرئلعان
None
None

«سويؤز-19» (عارئشكةرلةر: الةكسةي لةونوأ پةن أالةريي كؤباسوأ) بةن كاناأةرال (امةريكا) مذيئسئنةن ذشئرئلعان «اپوللون-18» (астронавттар: Thomas Patten Stafford, Vance DeVoe Brand және Donald Kent Slayton) عارئش كةمةلةرئ شئلدةنئث 17-سئ كذنئ كةشكئ 19 ساعات 12 مينؤتتا عارئش وربيتاسئندا تاريحي ءتذيئسؤ جاسادئ. جذمئر جةردئ بئرنةشة رةت جويئپ جئبةرؤگة بولاتئن اتومدئق قارؤلارعا ية ك س ر و مةن ا ق ش-تئث بذل ئزگئ قادامدارئن كذللئ الةم حالقئ قؤانا قارسئ الدئ. ارادا ةكئ اپتا وتكةندة ةؤروپاداعئ قاؤئپسئزدئك پةن ئنتئماقتاستئق جونئندةگئ كةثةس حةلسينكيدة 1975 -جئلعئ تامئزدئث 1 ئندة - تاريحي سامميتتئث جذمئسئن اياقتادئ. مذندا دا ايگئلئ ةكئ دةرجاأا دوثگةلةك ذستةل باسئندا كةزدةستئ.

وسئلايشا قازاق جةرئنةن باستالعان ءبئرئنشئ وقيعا - ادامزاتتئث عارئش تةحنولوگياسئندا بولاشاقتا «حالئقارالئق عارئش ستانسئسئن» (МКС-ISS) قذرؤئنا جول اشتئ. ال ةكئنشئ وقيعا «قئرعيقاباق سوعئستان» ابدةن توثعان الةمدئك ساياساتتاعئ سئرةسكةن سةثدئ بذزئپ، «كاپيتاليزم» جانة «كوممؤنيزم» دةپ ةكئگة بولئنگةن ةكئ جذيةنئث اراسئندا از-ازداپ «جئلئمئق» ورناؤئنا سةبةپشئ بولدئ.

سودان بةرئ وتئز بةس جئل وتة شئقتئ. الةمدة نة وزگةردئ؟!

مذنئ اتالمئش سامميتتة قابئلدانعان قذجات ماتئنئنة قول قويعان 35 مةملةكةتتئث ئشئندةگئ بولگاريا، أةنگريا، گةرمانيا دةموكراتيالئق رةسپؤبليكاسئ، گةرمانيا فةدةراتيأتئك رةسپؤبليكاسئ، رؤمئنيا، كةثةستئك سوسياليستئك رةسپؤبليكالار وداعئ، چةحوسلوأاكيا، يؤگوسلاأيا سياقتئ كةيبئر مةملةكةتتةردئث اتاؤئ ساقتالعانئمةن، ءمانئ وزگةرگةنئنةن، ال كةيبئر مةملةكةت اتاؤلارئنئث اتئ ءوشئپ، تاريح مذراعاتئنا ءبئرجولاتا كةتكةنئنةن كورةمئز. ءبئراق مةملةكةتتةردئث اتاؤلارئ جويئلعانئمةن، ولاردئث قذرامئنداعئ ةلدةر جويئلئپ كةتكةن جوق. «كةثةستئك سوسياليستئك رةسپؤبليكالار وداعئ» اتتئ الئپ ةلدةن، بذگئنگئ «قازاقستان» اتتئ تاؤةلسئز مةملةكةت ءبولئنئپ شئقتئ. ةث باستا تاريحتئث كذرت بذرئلئس جاساؤئ وسئ ةلدئث توپئراعئنان باستالسا، ارادا تذپ-تؤرا وتئز بةس جئل وتكةندة - تاريح قايتادان ءتئپتئ وتكةن كذندةرئنة دةيئن ئزبة-ءئز قايتالاندئ. سةنبةسةثئز، ءالئ ؤاقئتتئث مذراعاتئنا وتة قويماعان بيئلعئ جئلدئث اقپاراتتارئنا كوز جذگئرتئپ كورئثئز:

«2010 -جئلعئ شئلدةنئث 16-17 كذندةرئ الماتئ قالاسئندا ةؤروپاداعئ قاؤئپسئزدئك جانة ئنتئماقتاستئق ذيئمئنا (ة ق ئ ذ) مذشة-مةملةكةتتةردئث سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئنئث بةيرةسمي كةثةسئ بولدئ. وسئ كةثةستة ة ق ئ ذ-نئث 11 جئلدان كةيئنگئ سامميتئن استانادا وتكئزؤ تؤرالئ ذسئنئس قايتا كوتةرئلدئ. ة ق ئ ذ-ئنا قاتئسؤشئ مةملةكةتتةردئث سئرتقئ ئستةر مينيسترلةرئنئث كةثةسئ تامئزدئث 3 ئندة سامميتتئ استانادا وتكئزؤ تؤرالئ تاريحي شةشئم قابئلدادئ».

تارلان تاريحتئث دوثعالاعئ ءبئر باسقان جةرئن، ةكئنشئ رةت باساتئنئ وتة سيرةك كةزدةسةتئن جايت. الدةبئر قذدئرةتتئث قولداؤئمةن قازاق توپئراعئ وتئز بةس جئل ئشئندة ةكئنشئ رةت ذلئ وقيعانئث كؤاسئنة اينالؤدئث الدئندا تذر. كئم بئلةدئ، ءدال وسئ ؤاقئتتئ كةيئنگئ ذرپاقتارئمئز «ةلؤ جئلعا جةتپةي - ةلئمئز جاثارعان جئل» دةپ ايتؤئ مذمكئن-اؤ دةگةن بولجامدئ دا تةرئسكة شئعارمايمئز.

تاعئ ءبئر ايتا كةتةتئن جايت - قازاقستان تاؤةلسئزدئگئن العاننان سوث، اياعئنان قاز باسئپ تذرئپ كةتؤئنة ة ق ئ ذ-نئث سئثئرگةن ةثبةگئ مةن تيگئزگةن كومةگئ زور بولدئ. بذعان ةلباسئمئز جذرگئزئپ وتئرعان زاماننئث اعئمئنا يكةمدئ ساياساتئنئث دا ئقپالئ زور بولعانئ داؤ تؤدئرمايدئ. سونئمةن بئرگة ةلئمئزدةگئ حالئقتاردئث، سونئث ئشئندة قازاق حالقئنئث ةشبئر ارام ويئ جوق ادال نيةتئن دة سانامئزدئث تذسئنؤئنةن تئس، اسپانداعئ ءتيئستئ ورئندار دذرئس قابئلداپ وتئرعاندئعئنان بولار دةپ ويلايمئز. وسئنئث زاثدئ بولمئسئ رةتئندة 2010- جئلعئ قاثتاردئث 1 ئنةن باستاپ ة ق ئ ذ-نئث ءتوراعاسئ بولعان قازاقستان رةسپؤبليكاسئ 1 جئل بويئ «كارئ قذرلئقتئث» كئندئگئندة جذرگئزگةن ناتيجةلئ جذمئستارئن دذنية جذزئنة جاريا ةتة وتئرئپ اياقتاؤعا مذمكئندئك الدئ. وسئ جئلعئ جةلتوقساننئث 1-2 سئ كذندةرئ ة ق ئ ذ-نئث كةزةكتئ سامميتئن استانا قالاسئندا وتكئزؤگة قول جةتكئزؤ كذللئ ةلئمئز ءذشئن ذلكةن مارتةبة جانة ذلئ جةثئس. بذل سامميتتئث كانادادان كامچاتكاعا دةيئنگئ اؤماققا ورنالاسقان 56 ةل ءذشئن عانا ةمةس، كةلةسئ جئلئ تاؤةلسئزدئگئنئث 20 جئلدئعئن اتاپ وتكةلئ وتئرعان قازاق ةلئ ءذشئن دة ماثئزئ زور بولاتئنئ ايدان انئق.

ارينة نةبارئ ءبئر جئلدئث ئشئندة ة ق ئ ذ سياقتئ الئپ الةمدئك ذيئمدا الدةبئر توثكةرئستئك يدةيانئ جذزةگة اسئرؤ نةمةسة ذيئم جذمئسئن 180 گرادؤسقا وزگةرتؤ مذمكئن بولماعانئ انئق. ءبئراق قالئپتاسئپ قالعان داعدئ بويئنشا اعئسپةن تةك قانا تومةن جذزبةي، قازاقستان ة ق ئ ذ-نئث ءتوراعاسئ رةتئندة شاماسئ كةلگةنشة اعئسقا قارسئ دا مالتئدئ. بذل تؤرالئ قازاقستان رةسپؤبليكاسئنئث پرةزيدةنتئ ن.ا.نازاربايةأ ة ق ئ ذ سامميتئن بيئلعئ جئلعئ جةلتوقساننئث 1-2 سئ كذندةرئ استانادا وتكئزؤ تؤرالئ شةشئمنئث قابئلدانؤئنا بايلانئستئ جاساعان مالئمدةمةسئندة: «ة ق ئ ذ ءتوراعالئعئنا كئرئسة وتئرئپ، ءبئز ذيئمنئث جاثا قاؤئپ-قاتةرلةرگة، ءبئرئنشئ كةزةكتة، تةرروريزم مةن ةسئرتكئ تاسئمالئنا قارسئ تذرؤداعئ رولئن نئعايتؤ جونئندةگئ ءوز نيةتئمئزدئ مالئمدةگةن بولاتئنبئز. وسئعان بايلانئستئ ءبئز اؤعانستانداعئ جاعدايدئ بةيبئت رةتتةؤ جونئندةگئ كذش-جئگةردئث بةلسةندئلئگئن ارتتئرؤدئ قازاقستاندئق نةگئزگئ باسئمدئقتاردئث ءبئرئ رةتئندة ذسئندئق. ءبئز ة ق ئ ذ بويئنشا ارئپتةستةرئمئزدئث نازارئن ورتالئق ازياداعئ قاؤئپسئزدئك پروبلةمالارئنا اؤدارؤعا ذمتئلعان كةزدة، ةشكئم دة قئرعئزستانداعئ تةرةث ساياسي داعدارئسقا بولجاؤ جاساي العان جوق. وسئ ةلدة ورئن العان قايعئلئ وقيعالار كةث كولةمدئ ءوثئردئث تذراقتئلئعئ ءذشئن ناعئز ةسكةرتؤ بةلگئسئنة اينالدئ. ول ة ق ئ ذ، باسقا دا حالئقارالئق ذيئمدار مةن بذكئل الةم جذرتشئلئعئ تاراپئنان ءتيئمدئ شارالار قابئلداؤدئ تالاپ ةتتئ»، - دةپ ايتقان بولاتئن.

ة ق ئ ذ-نئث سامميتئ سوثعئ رةت ئستامبذلدا 1999- جئلئ قاراشانئث 18-19 ئندا وتكةنئ بةلگئلئ. سول ؤاقئتتان بةرئ ذيئمنئث ةرةجةسئنة سايكةس 3 نة 4 رةت سامميت ءوتؤئ كةرةك بولسا دا، سونشاما ةلدئث كةلئسئمدةرئن الؤ ءبئر-بئرئمةن قيؤلاسپاي، سامميتتةردئ وتكئزؤ مذمكئن بولماي كةلدئ. استاناداعئ سامميت قازاقستاندئ كذللئ الةمگة كةثئنةن تانئمال ةتؤ ءذشئن قولايلئ شارا بولئپ وتئرعاندئعئ داؤسئز. ءبئراق، وسئنداي ذلكةن شارانئ وتكئزؤدئ ءوز موينئنا العان قازاقستان «كوتةرة المايتئن شوقپاردئ بةلئنة بايلاپ وتئرعان جوق پا؟» نةمةسة «كةلگةنشة قوناق ذيالادئ، كةلگةن سوث ءذي يةسئ ذيالادئ»، دةمةكشئ، سونشاما ةلدئث باسشئلارئن جيناپ العاننان كةيئن، قازاقستان بذل سامميتتة تالقئلايتئن كذردةلئ ماسةلةلةر تاقئرئبئن تاؤئپ بةرة الا ما دةگةن كذدئك تة تؤئنداماي قالمايدئ.

قازئرگئ تاثدا اسئرةسة ذلتتئق مةملةكةتتةرگة لاثكةستئك قاتةر ايتارلئقتاي قاؤئپ توندئرة باستادئ. بذل قاتةردئث الدئن الؤ ءذشئن كوپ جاقتئ ئنتئماقتاستئق شارالارئن جذزةگة اسئرؤ قاجةتتئگئ پايدا بولئپ وتئر. حالئقارالئق قاؤئپسئزدئككة ودان كةم ةمةس الاثداؤشئلئق تؤدئرئپ وتئرعان نارسة كةيبئر ةلدةردئث يادرولئق قارؤعا ذمتئلؤشئلئعئ نةمةسة قازئردئث وزئندة ية بولئپ وتئرعاندئعئ بولئپ وتئر. وسئ كذردةلئ ماسةلةگة بايلانئستئ استانا سامميتئندة يادرولئق قارؤدئ تاراتپاؤ تؤرالئ شارتتئث (ي ا ح ت ش) كةيبئر باپتارئن قايتا قاراؤ دذرئس بولار ةدئ. سونئمةن بئرگة ة ق ئ ذ كةثئستئگئندةگئ ةلدةردئث ةلةؤلئ الاثداؤشئلئعئن تؤدئرئپ وتئرعان ءذشئنشئ نارسة - ةؤروپاداعئ كادؤئلگئ قارؤ-جاراقتار تؤرالئ شارتتئث (ة ك ق ت ش) توثئرةگئندة قالئپتاسقان جاعدايلار بولئپ وتئر. ماسةلةن، سوثعئ ئستامبذل سامميتئندة رةسةي گرؤزياداعئ اسكةري بازالارئن تولئق جابؤدئ ءوز مئندةتتةمةسئنة العانئمةن، ونئ ءالئ ورئنداعان جوق. سونئث سالدارئنان 2008- جئلئ تامئز ايئندا ابحازيا اؤماعئندا رةسةي مةن گرؤزيا قارؤلئ كذشتةرئنئث اراسئندا قئسقا مةرزئمدئ قاقتئعئس بولعانئ بةلگئلئ. ا ق ش-تاعئ 2001 -جئلعئ قئركذيةكتئث 11 ئ وقيعاسئنان كةيئن اؤعانستان مةن يراق جةرئندة سوعئس ءورتئ تذتانئپ، ونئ «وگئز دة ولمةيتئن، اربا دا سئنبايتئن» ةتئپ ءوشئرؤدئث امالئ ءالئ كذنگة دةيئن تابئلماي وتئر. كاسپي تةثئزئنئث اؤماعئن بولئسؤدة «قئزئلكوزدئك» تانئتئپ وتئرعان يران يسلام رةسپؤبليكاسئ وسئ جئلدئث سوثئندا يادرولئق قارؤعا قول جةتكئزؤدئث ءسال-اق الدئندا تذر. بذل ماسةلةلةر از بولعانداي، بيئل قئرعئزستان مةملةكةتئندة اؤةلئ ءساؤئر ايئندا مةملةكةتتئك توثكةرئس جذزةگة اسئپ، ونئث ارتئ وسئ ةلدةگئ قئرعئز بةن وزبةك تذرعئندارئنئث ذلت ارالئق جاثجالئنا ذلاستئ. بذدان ءارئ مذنداي جاثجالدئ بولدئرماؤ ءذشئن ة ق ئ ذ قئرعئزستانعا پوليسيا وتريادئن جئبةرؤگة شةشئم قابئلداسا دا، قئرعئز جذرتئ مذنداي «جاقسئلئقتان» ءذزئلدئ-كةسئلدئ باس تارتئپ وتئر. وسئلار سئقئلدئ تذسئنؤگة قيئن تيةتئن ماسةلةلةر ءتئپتئ كوبةيئپ بارادئ...

استانا سامميتئنئث نةگئزگئ تاقئرئبئ - عالامدئ شارپئعان قارجئلئق-ةكونوميكالئق داعدارئستان شئعؤ جولدارئن قاراستئرؤ بولارئ داؤسئز. بذگئنگئ كذنئ ورئن الئپ وتئرعان داعدارئستئث تابيعاتئ، بذرئنعئ داعدارئستاردان بولةك بولئپ تذر. الةمنئث ساياسي-ةكونوميكالئق ومئرئندة ورئن الئپ وتئرعان وسئنداي كذردةلئ قذبئلئستار كذللئ الةم مةملةكةتتةرئنئث الدئنا، الدئن الا بولجاؤعا جانة باسقارؤعا بولاتئن جاثا الةمدئك ءتارتئپتئ ورناتؤدئث ؤاقئتئ جةتكةندئگئن كولدةنةث تارتئپ وتئر.

اينالدئرعان ةكئ كذندة ذيئمنئث تولئققاندئ جذمئس ئستةؤئ ءذشئن اسا قاجةتتئ بولئپ وتئرعان باتؤالارعا قول جةتكئزئلة مة، جةتكئزئلمةي مة، ول ةندئ قازاقستاننئث شارؤاسئ ةمةس. ءبئراق، وسئ سامميتتئث تورئندة قازاقستاننئث ءتوراعا بولئپ، جيئندئ جذرگئزئپ وتئراتئنئن كوز الدئمئزعا ةلةستةتكةندة، كةؤدةنئ ةرةكشة ماقتانئش سةزئمئ بيلةيتئنئ راس.

تاعئ ءبئر ماثئزدئ نارسة مئناؤ. سامميت اياقتالعاننان كةيئن، وسئ ذيئمنئث ءداستذرئ بويئنشا جيئنعا قاتئستئ بارلئق قذجاتتار تذپتةلئپ، قازاقستاننئث مةملةكةتتئك مذراعاتئنا وتكئزئلةدئ. الداعئ ؤاقئتتا وسئ سامميتتة قارالعان جايلار بويئنشا ماسةلةلةر كوتةرئلگةندة، ءتذپ نذسقا ماتةريالداردئث بةكئتئلگةن كوشئرمةلةرئ ارنايئ سذراؤ سالؤ بويئنشا قازاقستان رةسپؤبليكاسئنان رةسمي تذردة الئناتئن بولادئ. بذل دا ةلئمئز ءذشئن ذلكةن مارتةبة.

سوڭعى جاڭالىقتار