نةمئستةرمةن ةكونوميكامئزدئ ئقپالداستئرؤدان ذتارئمئز كوپ
گةرمانيا كانسلةرئ انگةلا مةركةلدئث كةشة استاناعا جاساعان العاشقئ رةسمي ساپارئنئث ناتيجةسئندة وسئنداي ؤاعدالاستئق جاسالدئ.
نذرسذلتان نازاربايةأ پةن انگةلا مةركةل الدئمةن قازاق-نةمئس بيزنةس فورؤمئنا قاتئستئ، سودان كةيئن اقوردادا شاعئن جانة كةثةيتئلگةن قذرامدا كةلئسسوزدةر جذرگئزدئ. ولاردئث بارئسئندا ةكونوميكانئث نةگئزگئ سالالارئندا بئرلةسكةن وندئرئستةردئ قذرؤ جانة تةحنولوگيالاردئ ترانسفةرتتةؤ ارقئلئ ةكئ ةل اراسئنداعئ ينأةستيسيالئق ئنتئماقتاستئقتئ دامئتؤعا باسا ءمان بةرئلدئ. كةلئسسوزدةردئث ناتيجةسئندة قازاقستان مةن گةرمانيا 9 ذكئمةتارالئق قذجاتقا، سونداي-اق جالپئ قذنئ - 2 ميلليارد ةؤرودان اساتئن 34 كوممةرسيالئق كةلئسئمدةرگة قول قويدئ. ال، جالپئ بيزنةس فورؤمعا ةكئ جاقتان 300-گة جؤئق كومپانيالار قاتئستئ. فورؤمعا گةرمانيا تاراپئنان - - Siemens AG, Linde AG, Metro Cash & Carry, CLAAS, Lemken, Funke Gruppe, Rail.One AG, Elpro GmbH, Encon Technologies, DKS GmbH, Knauf ءتارئزدئ تانئمال كومپانيالاردئث، ال قازاقستان تاراپئنان مةملةكةتتئك ورگاندار مةن أةدومستأولاردئث، «سامذرئق-قازئنا» ا ق، «قازاقستان دامؤ بانكئ» ا ق، «قازمذنايگاز» ا ق، «قازاقستان تةمئر جولئ» ا ق «قازاتومونةركاسئپ» ا ق وكئلدةرئنئث جانة ةكونوميكانئث نةگئزگئ سالالارئندا جذمئس ئستةيتئن جةتةكشئ كاسئپورئندار وكئلدةرئنئث اتسالئسقانئن ءبئر قايئرئپ قويساق، بذدان ةكئ ةلدئث كةلةشةكتة ةكونوميكالئق قارئم-قاتئناستاردئ مذلدةم جاثا دةثگةيگة كوتةرئپ، ءوزارا ئقپالداسؤعا اسا قذلئقتئ ةكةنئن اثعارامئز.
جالپئ قاراپايئم لوگيكاعا سالئپ قاراعاندا دا ةكونوميكانئ ءارتاراپتاندئرؤ ئسئندة قازاقستاننئث گةرمانيادان ذيرةنةتئن دذنيةلةرئ جةتكئلئكتئ. سةبةبئ، بذل مةملةكةتتئث ةكونوميكاسئ اؤقئمئ جاعئنان دذنية جذزئندة - 4-شئ، ال ةؤروپادا 1- ورئن الادئ. تابيعي بايلئعئنئث قورئ از جانة شيكئزات رةسؤرستارعا ارقا سذيةمةيتئن گةرمانيا دذنية جذزئنة نةگئزئنةن وزئق تةحنولوگيالارئمةن ءماشهذر. ءبئر سوزبةن ايتقاندا، گةرمانيا بذگئندة الةمدةگئ ةث دامئعان مةملةكةتتةردئث ءبئرئ جانة ةؤروپالئق ةكونوميكانئث ءسوزسئز كوشباسشئسئ بولئپ تابئلادئ. ال، تابيعي بايلئقتان كةندة ةمةس، ينأةستيسيالئق مذمكئندئگئ اؤقئمدئ ءارئ ةكونوميكالئق الةؤةتئ زور قازاقستان ءذشئن يندؤستريالاندئرؤ باعدارلاماسئن باستاپ جاتقان قازئرگئ ؤاقئتتا، بذنداي مةملةكةتپةن ءوزارا ينأةستيسيالئق بايلانئستاردئ تةرةثدةتة ءتذسؤ اسا قاجةت. بذنئ قازاقستان باسشئلئعئ دا ءجئتئ ذعئنئپ وتئر. بذعان قازاق-نةمئس بيزنةس فورؤمئندا ن. نازاربايةأتئث گةرمانيا ئسكةر توپتارئنئث وكئلدةرئن قازاقستاننئث 2015 جئلعا دةيئنگئ جاثا يندؤستريالاندئرؤ باعدارلاماسئ اياسئندا يننوأاسيالئق جوبالاردئ ئسكة اسئرؤعا قاتئسؤعا شاقئرعانئندا كوزئمئز جةتة ءتذستئ.
جالپئ قازاقستاننئث ءيندؤستريالاندئرؤ باعدارلاماسئ الةمدةگئ باسقا دا ةلدةر سياقتئ گةرمانياعا دا زور مذمكئندئكتةر اشئپ وتئرعانئ انئق. ايتالئق، اتالمئش باعدارلاماعا سايكةس، قازاقستان 2015 جئلعا قاراي ئشكئ جالپئ ءونئمئنئث كولةمئن 2008 جئلعئ ءئ ج ءو-گة قاراعاندا 50 پايئزعا ذلعايتؤدئ، ال شيكئزاتتئق ةمةس ةكسپورتتئث جيئنتئق شئعارئلئمئن ةكسپورتتئث جالپئ كولةمئنئث 40 پايئزئنا دةيئن جةتكئزؤدئ، بذدان بولةك ءيننوأاسيالئق تذرعئدان بةلسةندئ كاسئپورئنداردئث ذلةسئن قازئرگئ جذمئس ئستةپ جاتقان كاسئپورئنداردئث 10 پايئزئنا جةتكئزؤدئ كوزدةپ وتئر. ال، جالپئ باعدارلامانئ ئسكة اسئرؤعا 50 ميلليارد دوللاردان استام قارجئ قاجةت. ءيندؤستريالاندئرؤ باعدارلاماسئنئث شةثبةرئندة ةكونوميكانئث نةگئزگئ سالالارئ - مذناي-گاز سةكتورئن، كةن-مةتاللؤرگيا كةشةنئن، اتوم جانة حيميا ونةركاسئبئن، ماشينا قذرئلئسئن، قذرئلئس ءيندؤسترياسئن، فارماسةأتيكانئ، اگروونةركاسئپ كةشةنئن، جةثئل ونةركاسئپتئ، تؤريزمدئ، سونداي-اق «كةلةشةكتئك ةكونوميكاسئ» سانالاتئن اقپاراتتئق جانة تةلةكوممؤنيكاسيا، بيوتةحنولوگيا، بالامالئ ةنةرگةتيكا، عارئش قئزمةتئ سةكتورلارئن دامئتؤعا باسئمدئق بةرئلمةك. ال، گةرمانيادا شئعارئلاتئن وزئق تةحنولوگيالار بذل سالالاردئث قاي-قايسئسئنا بولماسئن اسا قاجةت. ولاي بولسا بذل باعدارلامانئ بئرلةسئپ ئسكة اسئرؤ ةكئ ةلگة قاي جاعئنان الئپ قاراساق تا ءتيئمدئ. ونئث ذستئنة نةمئستةردئث ةكونوميكانئ باسقارؤداعئ جانة ءارتاراپتاندئرؤداعئ تاجئريبةسئنئث وزئعئن قاجةتئمئزگة جاراتئپ، پايدامئزعا اسئرئپ جاتساق ذتارئمئز كوپ بولماق.
بذعان قوسا بيئلدان باستاپ ةلئمئزدئث رةسةي جانة بةلارؤسپةن كةدةندئك وداققا كئرؤئنة بايلانئستئ قازاقستاندا گةرمانيا ءذشئن تاعئ دا جاثا مذمكئندئكتةر مةن پةرسپةكتيأالار اشئلئپ وتئر. سةبةبئ بذل نارئقتا 170 ميلليون تذتئنؤشئ بار. كةدةندئك وداقتئث ئشكئ جالپئ ءونئمئنئث جيئنتئق سوماسئ - 1،8 تريلليون دوللاردئ قذرايدئ. بذل وداق اياسئندا قازاقستان كةلةشةكتة الدئنا مةتاللؤرگيا، مذناي وثدةؤ جانة حيميا ونةركاسئبئ، اگروونةركاسئپ كةشةنئ، ماشينا جاساؤ، قذرئلئس ءيندؤسترياسئ، سونداي-اق كولئك جانة تةلةكوممؤنيكاسيا ءينفراقذرئلئمئ ءتارئزدئ ةكونوميكانئث باسئم سالالارئندا قوسئلعان قذنئ جوعارئ ونئمدةر شئعاراتئن كاسئپورئندار قذرؤ مئندةتئن قويئپ وتئر. بذل سالالارداعئ جوبالاردئ نةمئستةر قازاقتارمةن بئرگة يگةرئپ جاتسا، كةدةندئك وداقتئث اؤقئمدئ نارئعئنا ةتةنة كئرئگؤگة مذمكئندئك الادئ. ال، باسئ ارتئق رئنوك باسةكةگة قابئلةتتئ قايسئ ةلدئث ةكونوميكاسئ ءذشئن دة پايدالئ ةكةنئ ايتپاسا دا تذسئنئكتئ.
مئنة، قاراپ وتئرساق قازاقستان مةن گةرمانيادا ةكونوميكالئق ئنتئماقتاستئقتئ قارقئندئ دامئتؤعا جان-جاقتئ مذمكئندئكتةر بار. سةبةبئ، گةرمانيا قازاقستاننئث قارت قذرلئقتاعئ ماثئزدئ ساؤدا-ةكونوميكالئق ارئپتةستةرئنئث ءبئرئ بولئپ تابئلادئ. ةكئ ةل اراسئنداعئ ءوزارا تاؤار اينالئمئنئث كولةمئ داعدارئسقا دةيئنگئ كةزةثدة 6 ميلليارد دوللاردان اسئپ جئعئلسا، الةمدئك ةكونوميكانئث ئرگةسئن شايقالتقان داعدارئس كةزئندة ءبئرشاما تومةندةدئ. ةندئگئ مئندةت - داعدارئستئث ئقپالئنان جوعالتقان دذنيةلةردئ قالپئنا كةلتئرئپ، كةلةشةكتة الئس-بةرئستئث كولةمئن ارتتئرؤ قاجةت. اقوردادا وتكةن كةلئسسوزدةردةن كةيئنگئ باسپاءسوز ءماسليحاتئندا ن. نازاربايةأ قازاقستان مةن گةرمانيا تاياؤ جئلداردا ةكئجاقتئ تاؤار اينالئمنئث كولةمئن 10 ميلليارد دوللارعا دةيئن جةتكئزؤدئ جوسپارلايتئنئن اتاپ كورسةتتئ. ««وتكةن جئلئ ةكئ ةلدئث اراسئنداعئ ساؤدا-ساتتئق كولةمئ 3 ميلليارد دوللارعا جةتتئ. بيئل ءبئرئنشئ جارتئجئلدئقتا 1،5 ميلليارد دوللاردئ قذرادئ. ءبئز الدئمئزعا تاياؤ جئلداردا ةكئجاقتئ تاؤار اينالئمئنئث كولةمئن 10 ميلليارد دوللارعا دةيئن جةتكئزؤ مئندةتئن قويئپ وتئرمئز. بذعان وتة جاقسئ نةگئز بار»، - پرةزيدةنت. قازئرگئ تاثدا قازاقستاندا 700-گة جؤئق بئرلةسكةن قازاق-نةمئس كاسئپورئنئ جذمئس ئستةپ جاتقانئن، سونئمةن قاتار كةشةگئ كةلئسسوزدةردئث بارئسئندا سالماقتئ كةلئسئمدةرگة قول قويئلعانئن ةسكةرسةك، بذل مئندةتتئ ورئنداؤعا ةكئ ةلدئث دة الةؤةتئ جةتةتئنئن بايقايمئز. ونئث ذستئنة مةجةلةنگةن بذل مئندةتتئ باعئندئرؤعا، ياعني ساؤدا-ةكونوميكالئق قارئم-قاتئناستاردئ ءتيئمدئ ذيلةستئرؤگة ستراتةگيالئق ارئپتةستئك جونئندةگئ قازاقستاندئق-گةرماندئق ئسكةرلئك كةثةسئ بةل شةشة كئرئسةتئن بولادئ. بذل ورگاندئ قذرؤعا كةشةگئ جوعارئ دةثگةيدةگئ كةلئسسوزدةر كةزئندة قول جةتكئزئلدئ. نةمئس تاراپئنان كةثةستة گةرمانيا كاسئپكةرلةرئنئث شئعئستئق-ورتالئق-ةؤروپالئق بئرلةستئگئ (OMV) ، گةرمانيا ةكونوميكاسئنئث شئعئس كوميتةتئ (أ ك گ ة) سئندئ ذيئمدار جانة گةرمانيا ةكونوميكاسئنئث ورتالئق ازياداعئ وكئلدئگئ مةن قازاقستاننئث نةمئس ةكونوميكالئق كلؤبئ وكئلدئك ةتپةك.
وسئ تذستا ايتا كةتةتئنئ، جالپئ قازاقستان عانا ةمةس گةرمانيا دا ءبئزدئث ةلمةن بارلئق سالالارداعئ بايلانئستارئن جاثا دةثگةيگة كوتةرؤگة نيةتتئ. بذعان گةرمانيا كانسلةرئ ا. مةركةلدئث باسپاءسوز ءماسليحاتئنداعئ ءسوزئ ايقئن دالةل. وندا قازاقستان مةن گةرمانيانئث ةكونوميكالئق ئنتئماقتاستئعئنئث كةلةشةگئن جوعارئ باعالاعان مةركةل حانئم: «گةرمانيا قازاقستاننئث ءيندؤستريالئق-يننوأاسيالئق باعدارلاماسئ اياسئندا ئسكة اسئرئلاتئن جوبالارعا قاتئسؤعا قذلئقتئ»، دةدئ. ونئث پئكئرئنشة، قازاقستان ورتالئق ازياداعئ ةكونوميكالئق ورتالئق بولئپ تابئلادئ جانة گةرمانيانئث وثئردةگئ ةث باستئ سةرئكتةسئ. گةرمانيانئث ورتالئق ازياداعئ ساؤدا-ساتتئعئنئث 90 پايئزئ جانة وسئ وثئرگة ةكسپورتئنئث 75 پايئزئ قازاقستاننئث ذلةسئنة تيةدئ. سونئمةن قاتار، ا. مةركةل گةرمانيا قازاقستاننئث د س ذ-عا مةيلئنشة تةزئرةك مذشة بولؤئن قالايتئنئن جانة اعئمداعئ جئلدئث سوثئندا استانادا ة ق ئ ذ-عا مذشة ةلدةر مةملةكةت باسشئلارئنئث سامميتئن وتكئزؤ جونئندةگئ قازاقستاننئث باستاماسئن قولدايتئنئن ءارئ سامميتكة قاتئسؤعا قذلئقتئ ةكةنئن ايرئقشا اتاپ ءوتتئ.
جالپئ، ا. مةركةلدئث رةسمي ساپارئ استانا مةن بةرليننئث بارلئق سالالاردا قارئم-قاتئناستاردئ مذلدةم جاثا دةثگةيگة كوتةرؤدئ قالايتئندارئن انئق كورسةتتئ. بذعان جوعارئدا ايتئپ وتكةنئمئزدةي ةكئ ةلدئث اراسئندا 9 ذكئمةتارالئق قذجاتقا، سونداي-اق جالپئ قذنئ - 2 ميلليارد ةؤرودان اساتئن 34 كوممةرسيالئق كةلئسئمدةرگة قول قويئلعانئ، ءسويتئپ ساپار ناتيجةسئنئث تابئستئ بولعانئ ايقئن دالةل. ن. نازاربايةأ تا ا. مةركةل ساپارئنئث ناتيجةسئنة كوثئلئ تولاتئنئن ايتتئ. «مةن ساپار وتة تابئستئ بولدئ دةپ سانايمئن. كةلئسسوزدةر ءبئزدئث قارئم-قاتئناستارئمئزدئث اشئقتئعئن، ترانسپارةنتئلئگئن، بئزدةردئث ةلدةر اراسئنداعئ ساياسي، ساؤدا-ةكونوميكالئق جانة مادةني ئنتئماقتاستئقتئ تةرةثدةتؤدئ قالايتئنئمئزدئ ايقئن كورسةتتئ. جةمئستئ وتكةن كةلئسسوزدةردئث ناتيجةسئندة قازاقستان-گةرمانيا ئنتئماقتاستئعئنئث دامؤئنا ذلكةن جول اشئلدئ»، دةدئ ةلباسئ باسپاءسوز ءماسليحاتئندا.
ال، جالپئ كةلئسسوزدةردئث بارئسئندا قازاقستان مةن گةرمانيا اراسئنداعئ كةلئسئلگةن دذنيةلةردئ دوثگةلةتئپ اكةتؤ ءذشئن ةكئ ةلدئث ذكئمةتتةرئنة ةكونوميكالاردئ ءوزارا ئقپالداستئرؤ ءذشئن جذمئستئ جاثا قئرئنان جانداندئرؤ مئندةتئ قويئلدئ. بذدان بولةك 2011 جئلعا دةيئنگئ قازاقستان مةن گةرمانيا اراسئنداعئ ءيننوأاسيالئق-ينأةستيسيالئق ارئپتةستئك جونئندةگئ باعدارلامانئ 2014 جئلعا دةيئن ذزارتؤ جايئ قاراستئرئلدئ. قالاي دةسةك تة، ا. مةركةلدئكث قازاقستانعا تذثعئش رةسمي ساپارئ ةكئ ةلدئث ئسكةر توپتارئ ءذشئن جاثا كوجيةكتةردئ اشئپ بةردئ. ةث الدئمةن مةركةل حانئمنئث جةكة ءوزئ جانة گةرمانيالئق كاسئپكةرلةر قازاقستاننئث تاؤةلسئزدئك جئلدارئندا ئسكة اسئرعان ةث اؤقئمدئ جوباسئ - استانانئث قذرئلئسئمةن تانئسئپ، ةؤرازيانئث قاق ورتاسئنداعئ جاس ةلوردانئث ءسان-سالتاناتئن ءوز كوزدةرئمةن كوردئ. ورتالئق ازيانئث بارئسئنا اينالئپ كةلة جاتقان قازاقستاننئث ساياسي ءهام ةكونوميكالئق الةؤةتئنة قانئق بولدئ جانة بذدان كوثئلدةرئنة كوپ ويلار تذيگةنئ شئندئق. ةؤروپا قذرلئعئندا شيكئزاتتئق رةسؤرستارعا دةگةن سذرانئستئث جئل سايئن ارتئپ كةلة جاتقانئن ةسكةرسةك، گةرمانيا ءذشئن ةنةرگةتيكالئق قورئ مول قازاقستانمةن كةلةشةكتة ةكونوميكالئق تا، ينأةستيسيالئق تا ئنتئماقتاستئقتئ تةرةثدةتؤ پايدالئ بولماق. قازاقستان ءذشئن دة الةمگة وزئق تةحنولوگيالارئمةن تانئمال نةمئس ةلئمةن ءومئردئث قاي سالاسئندا بولماسئن بايلانئستاردئ باياندئ ةتؤ، اسئرةسة، ةكونوميكاسئن ئقپالداستئرؤ قاشان دا ءتيئمدئ.