حان كةنةنئث سوثعئ جورئقتارئ

استانا. شئلدةننئث 15- سئ. قازاقپارات- كةثةس داؤئرئندةگئ قازاق حالقئنئث تاريحناماسئندا ХVІІІ-ХІХ عاسئرلارداعئ ذلت-ازاتتئق قوزعالئستارئ ءبئر-بئ
None
None

ءسويتئپ، 1785-1797 جئلداردا-عئ سئرئم دات ذلئ، 1824-1836 جئلدارداعئ سارجان سذلتان، 1836-1837 جئلدارداعئ يساتاي- ماحامبةت، 1837-1847 جئلدارداعئ كةنةسارئ، 1856-1857 جئلدارداعئ جانعوجا باتئر، 1916-1917 جئلداردا-عئ ءابدئعاپار جانبوسئن ذلئ باستاعان وتارشئلئققا قارسئ ذلت-ازاتتئق كوتةرئلئستةر ءبئر-بئرئمةن ساباقتاستئرئلا زةرتتةلگةن جوق.

اتاقتئ شئثعئس حاننئث 27- ذرپاعئ، ابئلاي حاننئث نةمةرةسئ، قازاق حالقئنئث سوثعئ حانئ - كةنةسارئ قاسئم ذلئ 1802 جئلئ كوكشةتاؤ وثئرئندة دذنيةگة كةلئپ، 1847 جئلئ قئرعئزستاننئث جةتئجال جوتاسئنئث وثتذستئك الابئنداعئ كةكئلئك - سةثگئر اثعارئندا ءشايئت بولدئ. ХІХ عاسئردئث 30-40 جئلدارئنداعئ كةنةسارئ حان باستاعان ذلت-ازاتتئق قوزعالئسئ «اقتابان شذبئرئندئ، القاكول سذلامادان» كةيئنگئ بابالارئمئزدئث ةلئ مةن جةرئنئث ءبئرتذتاستئعئن قورعاپ قالؤداعئ قاتتئ نارازئلئعئ، قازاق مةملةكةتتئگئنئث تاريحئنداعئ ذلئ وقيعا بولدئ.

ءبئز وسئ ءبئر ذلتتئق تاريحئمئزدا ورنئ ايئرئقشا باعالاناتئن بئرةگةي تذلعانئث باقيعا اتتانعان سوثعئ جورئعئندا قئرعئزدار قولئنان قالاي مةرت بولعانئن باياندايتئن دايةكتئ دةرةكتئ ذسئنئپ وتئرمئز. بذل ماتةريال جازؤشئ، شوقان تانؤشئ جارلقاپ بةيسةنباي ذلئنئث «عيبراتتئ عذمئر» سةرياسئمةن شئققان «شوقان» اتتئ ةثبةگئنةن الئندئ( 89- 81 بةتتةرئنةن).

...قازاق تاريحئنداعئ ورئس وتارشئلدئعئنا قارسئ كةنةسارئ باستاعان ءئرئ ذلت-ازاتتئق كوتةرئلئسئ اقئرئ جان-جاقتان قئسقان قذرساؤعا توتةپ بةرة المادئ. 1843 جئلئ تذرعئزئلا باستاعان ذلئتاؤ بةكئنئسئنة قوسا، 1845 جئلئ ورئنبورعا قاراستئ ايماقتا - تورعاي بويئنداعئ توثقايما وتكةلئ جانة ئرعئز وزةنئندةگئ جارمولا وتكةلئ اؤزئنان تاعئ ةكئ قامالدئث ورناؤئ (ولار كةيئننةن تورعاي جانة ئرعئز بةكئنئستةرئ دةپ اتالدئ)، كةنةسارئعا قوسئلعان اؤئلداردئث كوشئ-قونئن شةكتةپ، تئپئر ةتكئزبةيتئن جاعدايعا دؤشار ةتتئ.

سودان كةيئن حان ورئس اسكةرئنئث قذرئعئنان سئرتقارئ جاتقان قاؤئپسئزدةؤ جةتئسؤ جاققا كوشؤدئ ويلاعان. سول ايماققا تابان تئرةؤ ارقئلئ قوقان حاندئعئنئث قولاستئندا جاتقان قازاق رؤلارئن ءوز جاعئنا شئعارئپ الؤدئ كوزدةگةن. ذلئ جذزدةگئ بةدةلدئ سذلتان رذستةم اسپانديار ذلئنا ةلشئلةر جئبةرئپ، سول جاققا كوشپةك نيةتئن جةتكئزةدئ. رذستةم تورة 1821 جئلعئ قوقان ةزگئسئنة قارسئ تذركئستان، اؤليةاتا، شئمكةنت، سايرام قالالارئ اؤماعئن قامتئعان كوتةرئلئسكة جةتةكشئلئك ةتكةن ادام رةتئندة ءمالئم. سانئ كوپ قوقان اسكةرئنةن جةثئلئسكة ذشئراعاننان كةيئن جةتئسؤعا ئعئسئپ، تذرگةن، تالعار ماثئنا قونئستانعان رذستةم بذل جاققا كةلگةن سوث دا قارسئلئعئن توقتاتپاعان. بةكئنئس سالعان. 1832 جئلئ قاسكةلةث وزةنئ بويئنا زةكةت جيناؤعا كةلگةن قوقاندئقتاردئ قئرئپ سالئپ، ءبئراز ؤاقئت قارقارا جاعئندا بوي تاسالاپ ءجذرئپتئ. جةتئسؤ ورئستارعا قاراي باستاعاننان كةيئن قونئسئنا قايتا ورالعان. كةنةسارئنئث قوقانعا باعئنئشتئ بوپ جاتقان قازاقتاردئ قذتقارامئن دةگةن ماقساتئ، وسئ باعئتتاعئ كذرةسكة ءبئرازدان ارالاسئپ جذرگةن رذستةم تورةنئث ويئمةن دة ءدوپ شئققان. ول كةنةسارئنئث شؤ، ئلة بويئنا قونئس اؤدارؤئنا قارسئ بولمايدئ، تئزة قوسا تئرلئك كةشؤگة دايئن ةكةندئگئن ايتادئ. قازاق حانئنئث جةتئسؤعا كةلؤئنة ذلئ ءجذزدئث بةلگئلئ تذلعالارئ بايزاق، قذدايبةرگةن داتقالار، تويشئبةك، بةلقوجا، مةدةؤ بيلةر، سئپاتاي، انداس، ساؤرئق، سذرانشئ جانة باسقا باتئرلار مةن بيلةر تاراپئنان دا قارسئلئق كورسةتئلة قويمايدئ. ولار ءذيسئن جةرئنة ورداسئن تئككةن كةنةسارئعا ءوز تارتؤ-تارالعئلارئمةن جةتئپ، اتاقتئ حان تذقئمئنا دةگةن بةيئل-قذرمةتتةرئن بئلدئرةدئ.

شاپئراشتئنئث اقيئق اقئنئ ءسذيئنباي

«الدئنا دابئل وثگةرگةن،

ارتئنا ساؤئت بوكتةرگةن،

كةنةكةم كةلدئ الئستان.

اق اؤئزئ ارقئراپ.

اق ساؤئتئ جارقئراپ،

جاؤار بذلتتاي ءتذيئلئپ،

نايزاسئن كوككة ءذيئرئپ،

ناركةسكةنئ جارقئلداپ،

ناؤرئزباي كةلدئ ارئستان.

جاؤدئ كورسة قؤانعان،

الماسئن قانعا سؤارعان،

تابئننان شئققان بذقارباي،

تؤ ذستاعان اعئباي،

جورتؤئل جولدئ بذعئباي،

جالاث قئلئش بايلانعان،

جاؤ قايدا دةپ سايلانعان،

باتئرلار كةلدئ قوردايعا...

كةنةسارئ كةلگةن سوث،

وثكةي ةردئ كورگةن سوث،

ةرلئگئن جاننان اسئرعان،

بةس قارؤئن اسئنعان،

كةلدئ ساؤرئق، سئپاتاي،

جاس بايسةيئت، سذرانشئ،

كةلدئ ءبارئ قالماستان.

كةنةسارئ الدئندا،

وثكةي كوكجال باس قوسقان...

قارا تاستئ ايئرار،

قايراتتارئ الماستان...» دةپ تولعاؤ ارنادئ.

كةنةسارئ ذلئ ءجذز رؤلارئن بيلةپ وتئرعان ءوز تؤئستارئ، ابئلاي حاننئث ءذشئنشئ ذلئ، 1815 جئلئ قايتئس بولعان ءادئلدئث بالالارئ مةن باهادذر حاننئث كئشئ ذلدارئنئث ءبئرئ، سول كةزدة 76 جاستاعئ سوك سذلتاننان دةمةؤ تابارمئن دةپ ويلاعان. الايدا وعان دةيئن ورئس بوداندئعئنا وتؤگة انت بةرئپ، اتاق الئپ، شةن-شةكپةن كيئپ قويعان ابئلاي تذقئمدارئ: جالايئر مةن شاپئراشتئنئ بيلةيتئن سوك، دؤلاتتاردئث اعا سذلتانئ ءالي ءادئل ذلئ، البانداردئث باسشئسئ حاكئم قذلان ذلئ (ادئلدئث نةمةرةسئ) ومبئ باسشئلئعئنا جاقپاي قالؤدان سةسكةنئپ، ودان سئرت اينالعاندئ ماقذل كورةدئ.

العاشقئ قئستئ بالقاشتئث كذنگةيئندةگئ تابيعاتتئث ءوزئ اينالا سؤمةن قورشاپ، مئقتئ بةكئنئسكة اينالدئرعاندئقتان قاماؤ دةپ اتالعان تذبةكتة وتكئزگةن كةنةسارئ، كةلةسئ 1846 جئلدئث كوكتةمئنةن قوقان يةلئگئندةگئ جةرلةردئ ازات ةتؤ جورئعئن باستايدئ. وزئنة كةلئپ قوسئلعان ذلئ ءجذز قازاقتارئمةن بئرلةسة وتئرئپ، مةركةنئ الادئ. وسئ جورئق بارئسئندا ئرگةلةس جاتقان قئرعئزداردئ دا وزدةرئن قاناپ وتئرعان قوقان بيلئگئندةگئ ازاتتئق كذرةسئنة قوسؤدئ ويلاستئرادئ. قئرعئزداردئث ءئرئ سارئباعئش رؤئنئث بةدةلدئ ماناپتارئ ورمان نيازبةك ذلئ مةن جانتاي قارابةك ذلئ، سولتئنئث مانابئ جانعاراش ةسقوجا ذلئنا: «مةن مذندا جاؤلاسؤ ءذشئن ةمةس، ةلدةسؤ ءذشئن كةلدئم، بئرلةسئپ قوقاننان قذتئلؤدئث جولئن قاراستئرايئق. بذرئنعئ ةكئ ارادا وتكةننئث بارئنة سالاؤات، ةندئ ماعان سةسكةنبةي كةلئپ مامئلةلةسؤ ءيشاراسئن جاساثئزدار»، - دةگةن مازمذنداعئ حات جئبةرةدئ. الايدا سودان ءسال بذرئن، تةك سارئباعئشتئث بيلةؤشئسئ عانا ةمةس، كذللئ قئرعئزدئث حانئ اتانئپ، قوقان حانئنان پارماناشئ اتاعئن العان ورمان مةن ونئث توثئرةگئندةگئ ماناپتار وزدةرئنة تيةسئلئ بيلئكتةن ايئرئلئپ قالؤ قاؤپئنةن سةسكةنئپ، ول ذسئنئستئ قابئلداماي قويادئ. كةنةسارئدان كةلگةن ةلشئلةرگة: «حاندارئث ودان دا ةكئ ةلدئث بيلئگئن ماعان بةرئپ، ءوزئ مةنئث قالاؤئم بويئنشا ارةكةت ةتةتئن بولسئن» دةگةندةي ءدوث ايبات تانئتادئ. تةكةتئرةستئ ءجون كورةدئ.

ءبئر جاعئنان قوقاننئث قولداؤئنا ية ورماننئث بذلاي جاؤاپ بةرؤئنئث ارجاعئندا، سوعان دةيئن ورئس بيلئگئنئث قئرعئزدار اراسئنا ارنايئ ادامدار جئبةرئپ، ماناپتاردئ كةنةسارئعا قارسئ قويئپ، قازاق حانئنئث كوزئن قذرتؤعا ذگئتتةؤ مةن ارانداتؤدئث بار امالدارئن جاساعانئنئث، بذل ئستة وزدةرئنئث جاردةمدةسةتئنئنة سةندئرگةنئنئث، ةكئ ةلدئ ارازداستئراتئن ءناسيحات جذرگئزئلگةنئنئث دة اسةرئ بار ةدئ. قئرعئزدارمةن وسئنداي كةلئسئمدةر بولعانئن، سول كةزدة قاپال، قاراتال توثئرةگئن تورؤئلداپ جذرگةن كازاك-ورئس اسكةرلةرئنئث قيمئلئن باسقارعان ةساؤل ت. أ. نيؤحالةأتئث ءسئبئر قازاقتارئنئث شةكارا باستئعئ، 2- جاياؤ اسكةر كورپؤسئنئث رةزةرأ ديأيزياسئنئث كومانداشئسئ، گةنةرال-مايور ن.ف. أيشنةأسكيگة جازعان ءمالئمحاتئندا دا اشئپ ايتادئ. سول مامئلةلةردئث ناتيجةسئندة «قئرعئز ماناپتارئ كةنةسارئعا قارسئ كذرةستة نة وزدةرئ ولؤگة، نة جاؤدئ قذرتؤعا شةشئم قابئلداندئ» دةلئنگةن ورئس شةكارا كوميسسياسئنئث ةسةبئندة.

اقئرئ ماناپتاردئث الئستئ اثداماعان تئرلئكتةرئ ورئس وتارشئلداردئث جئمئسقئ پيعئلئنئث ورئندالؤئنا، ةكئ حالئق اراسئنداعئ ءجونسئز قاقتئعئستار مةن قئرعئندارعا الئپ كةلدئ.

بذل رةتتة، پاتشا ذلئقتارئنئث دةمةؤئنة ارقا سذيةگةن قئرعئزداردئث ذلئ ءجذز باتئرئ شاپئراشتئ ساؤرئق ئستامبةك ذلئنئث (1798-1854) اؤئلئنا شابؤئل جاساپ، 700- دةي جئلقئسئن ايداپ اكةتؤئ جانة ادامداردئ قازاعا ذشئراتؤئ، قازاقتاردئث قارسئ جورئققا كوتةرئلؤئنة ءماجبذر ةتكةن وقيعالار ساناتئنا جاتادئ. كةك قايتارؤدان تؤعان مايدانداسؤلار بارئسئندا ةكئ جاقتان دا قاتئگةزدئك ارةكةتتةر ورئن الدئ. جازئقسئز حالئق جاپا شةكتئ.

قازاقتئث سوثعئ حانئنئث تذبئنة جةتكةن شةشؤشئ شايقاس 1847 جئلدئث كوكتةمئندة توقماقتان ءتورت شاقئرئم جةردةگئ كةكئلئك - سةثگئر تاؤئنئث باؤرايئنداعئ اثعاردا ءوتتئ. دةرةككوزدةردئث ايتؤئنا قاراعاندا، سودان بئرةر كذن بذرئن عانا كةنةسارئ سول اثعاردئث يئعئنداعئ مايتوبة دةگةن جةردة، جورئققا جئبةرگةن ءئنئسئ ناؤرئزباي باتئر مةن اعاسئ سارجاننئث بالاسئ ةرجان باستاعان جاساقتئث قايتؤئن كذتئپ وتئرادئ. الايدا سول جورئقتا ةرجاننئث قولعا تذسئپ قالعانئن ةستيدئ. امان كةلگةن ناؤرئزبايمةن جانة ءوزگة دة قولباسئلارمةن ةرجاندئ قالاي قذتقارؤدئث قامئن اقئلداسئپ وتئرئپ، سول ءتذنئ تاؤلئ وثئردة امالسئز ايالداپ قالادئ. ال تاثةرتةث ويانعان كةزدة اثعار مةن توبةنئث جان-جاقتان قورشاؤعا الئنعانئن كورةدئ. ءوزئن قئرعئزداردئث باس بيلةؤشئسئ سانايتئن ورمان حان مةن جانتاي ماناپ قوقاندئقتار اسكةرئمةن كذشةيتئلگةن قالئث قولئن تةز ارادا وسئ ذرئمتال تذسقا شوعئرلاندئرئپ ذلگةرگةن ةدئ. ماناپتاردئث بذلاي باتئل قيمئلداؤئنا، قئرعئزدارمةن الدئن الا جاسالعان ؤاعدالاستئققا سايكةس، وزدةرئنة سوعئس ادئستةرئن ذيرةتئپ، اقئل-كةثةس بةرئپ جذرگةن ةساؤل نيؤحالةأ باسقارعان كازاك-ورئس جذزدئكتةرئنئث سول شايقاس ايماعئنا جاقئن جةردة تذرعانئ، ولاردئث قاجةت دةپ تابئلسا قئرعئزدارعا كومةككة كةلةتئندئگئنئث دة اسةرئ بولعان ةدئ.

قورشاؤدا قالعان كةنةسارئ قولئ كذشئ باسئم جاؤمةن بئرنةشة كذن بويئ شايقاسادئ. ءبئراق سول ذرئس كةزئندة، كةنةسارئنئ ءبئر جئل بذرئن عانا ذلئ ءجذز جةرئندة قوشةمةتپةن قارسئلاعان رذستةم اسپانديار ذلئ تورة مةن دؤلاتتئث بوتبايئنئث ءبيئ سئپاتاي الئبةك ذلئنئث وزدةرئنئث باس اماندئعئن كذيتتةگةندئ ءجون كورة، قاراؤئنداعئ جاساقتارئمةن ءتذن جامئلا قوسئننان جاسئرئن كةتئپ قالعانئ، حان قولئنئث جاعدايئن اؤئرلاتئپ جئبةرگةن ةدئ. ساربازدارئ ازايعان كةنةسارئ قاسئنداعئ قولباسئلارئمةن اقئلداسئپ، نايزامةن جانة بةس ءجذز مئلتئقپةن قارؤلانا جاياؤ سوعئسقا شئعؤدئ، قورعانا ءجذرئپ قورشاؤدان قذتئلؤ جوسپارئن ذسئنادئ. بالكئم، سوعان دةيئن ةلدةن كومةككة جئبةرئلگةن جاساقتار دا كةلئپ قالار دةپ ذمئتتةنةدئ. الايدا ولار حابار الا سالا بةرئ قاراي ذمتئلعان ساربازداردئ الدئن الا جاسالعان جوسپار بويئنشا تالعار جاقتان ةساؤل س.م.اباكؤموأتئث كازاك-ورئس جذزدئكتةرئ توسقاؤئل جاساپ وتكئزبةي تذرعانئن بئلمةگةن ةدئ.

كةنةسارئ مةن ناؤرئزبايعا سانئ ازايئپ قالعان ساربازدارئمةن قورشاؤدئ بذزئپ-جارئپ ءوتؤ امالئنان باسقا جول دا قالمايدئ. كذشئ باسئم جاؤ قويسئن با، ةكةؤئ دة سول شايقاستا قولعا تذسةدئ... باسقا دا تذتقئنعا الئنعان سذلتاندار، باتئرلارمةن بئرگة اسا قاتئگةز قيناؤ امالدارئنا ذشئراپ، قذربان بولادئ.

تاريحي دةرةكتةردة شةكتةن تئس جاؤئزدئقپةن ولتئرئلگةن كةنةسارئ حاننئث شابئلعان باسئن نايزانئث ذشئنا قاداپ، قئرعئز اؤئلدارئن ارالاتقانئ ايتئلادئ. كةيئننةن حاننئث باس سذيةگئ اؤةلئ قاپالعا، ودان ءارئ ومبئداعئ باتئس ءسئبئر گةنةرال-گؤبةرناتورئ گورچاكوأكة جةتكئزئلةدئ. ودان كةيئن پةتةربور اسادئ. سول شايقاستا قازا تاپقان، قولعا تذسكةننةن كةيئن كةسئلگةن قازاق ساربازدارئنئث باستارئ قوقان بيلةؤشئلةرئنة دة سئيلئققا جئبةرئلئپتئ. تاشكةنت قذشبةگئسئ ةلدئ شوشئتؤ ءذشئن ولاردئ بازار ماثئندا ذزئن سئرئققا شانشئپ، ءتئزئپ قويئپتئ.

كةنةسارئنئث كوزئن جويؤدئ جذزةگة اسئرعان قئرعئز بيلةؤشئلةرئنئث ةثبةگئ رةسةي وكئمةتئ تاراپئنان ةسكةرؤسئز قالعان جوق. كوزگة تذسكةندةر ايرئقشا ماراپاتتالدئ. ورمان مةن جانتاي ماناپتارعا التئن مةدال، قئمبات شاپاندار مةن باسقا دا سئي-سياپاتتار تارتئلدئ. ونئث ذستئنة ءوزئن قئرعئز حانئمئن دةپ اتايتئن ورمانعا التئن قئلئش پةن ورئس اسكةرئنئث پودپولكوأنيگئ اتاعئ قوسا بةرئلدئ. كةنةسارئنئث اقتئق شايقاسئ قارساثئنداعئ تذندة ءوز جاساقتارئن بولئپ الئپ، حان قوسئنئن تاستاپ كةتكةن، ءسويتئپ قئرعئز جاعئنئث جةثؤئنة جاعداي جاساعان رذستةم تورة مةن سئپاتاي الئبةك ذلئنئث قئزمةتتةرئ دة ةلةندئ. سول 1847 جئلدئث سوثئندا ولار دا قئرعئز ماناپتارئمةن بئرگة سئي-سيياپات الؤ ءذشئن ومبئعا ارنايئ شاقئرئلئپ، تيةسئلئ ماراپاتتارئن الدئ.

كةنةسارئنئث قاپئدا قازا تابؤئ قازاق حالقئن مذثعا باتئرعان، كةكتئ ئزاسئن تؤدئرعان وقيعاعا اينالدئ. قاپال وثئرئندةگئ قئزاي، ماتاي نايماندارئ حان ءولئمئ ءذشئن ءوش الؤ ماقساتئمةن، دةرةؤ اتقا قونئپ، قئرعئز ماناپتارئنا قارسئ جورئققا اتتانادئ. ونئث اجالئنا قاتئسئ بار ورمان حاننئث قولباسشئسئ بولعان تورةگةلدئ ماناپتئث اؤئلئن شاؤئپ، ونئث ءوزئن تذتقئنعا الئپ كةتةدئ.

حالئقتئث ذلت-ازاتتئق كذرةس كوسةمئ، ورئس وتارشئلدئعئنا قايمئقپاي قارسئ شاپقان كةنةسارئداي قاهارمان حان مةن باتئر ءئنئسئ ناؤرئزبايدئ تؤعان ةلئنئث قالاي ارداقتاعانئ ولاردئث جانئندا ذدايئ جذرگةن جورئق جئرشئسئ نئسانباي شئعارعان جوقتاؤدا دا اقتارئلا اثعارئلادئ.

... ةكئ بئردةي قاناتئم

توپشئدان سئندئ قايئرئلئپ!

بالداعئ التئن اق بةرةن

تاسقا ءتيدئ مايئرئلئپ!

كةمشئلئك ءتذستئ باسئما،

كورئنگةننةن قايمئعئپ!

جاثبئر جاؤماي سؤ بولدئ،

بذلئ قئمبات ماناتئم!

تاسقا تيمةي، كةتئلدئ

بالداعئ داندان بولاتئم!

توپشئسئنان ءذزئلدئ،

ةكئ بئردةي قاناتئم!

كةنةسارئ، ناؤرئزباي -

اسئپ تؤعان ساناتئم!

قئرعئزدان بئتكةنگة ذقسايدئ،

تاعدئرلئ اجال ساعاتئث!

جذلدئزدئث كوركئ بولا ما،

ئشئندة ءبئر اي بولماسا؟

قاراشئدا نة كذي بار

ايبئندئ حانئ بولماسا.

كةنةسارئ، ناؤرئزباي

قول باسئندا بولماسا؟!

...حالئق يةسئ حانداردئ

قالاي ايتسام، ءمئن بار ما؟!

شةگئرتكةگة تالانعان

قئرعاؤئلدا ءجذن بار ما؟!

جاپالاقتان جاسقانعان

جالعئز قازدا ءذن بار ما؟!

حاندارئنان ايئرئلعان

قاراشا ذيدة سان بار ما؟!

قايران ةسئل حانداردئ

ةندئ كورةر كذن بار ما؟!

... كةنة حاننئث تذسئندا

قارت بؤراداي جارادئق.

جاؤعان قارداي بورادئق.

«ابئلاي-لاپ!»- ات قويئپ،

دذشپاننئث الدئن ورادئق.

كةنة حان جازئم بولعان سوث،

بةت-بةتئمةن تارادئق.

كورئنگةنگة قورعالاپ،

كئسئ اؤزئنا قارادئق.

باستان اؤدئ باعئمئز،

يةسئز قالدئ تاعئمئز.

تورةلةر ءولئپ قالعان سوث،

ذستاعاننئث قولئندا

تئستةگةننئث اؤزئندا

ات جةمئ بولدئق تاعئ ءبئز!..- دةگةن زارلئ شؤماقتارئ بار جوقتاؤ ايتئلعان كةزدة تئثداعان ةلدئث ةثسةسئ شوگئپ، قامئعئثقئ كذي كةشئپ، وكسئكتئ شةرگة بةرئلةر ةدئ.

سوڭعى جاڭالىقتار