قاناي ءبي قذتتئمبةت ذلئ

ابئلايحان مةن بذقار جئراؤدئث ذسئنئسئمةن كوپ جئل ورتا جذزدة توبة ءبي بولعان. 1771 جئلئ ءذش ءجذزدئث باسشئلارئ ابئلايدئ حان سايلاعاندا، قانايدئ اق كيئزگة وراپ، قاراشا ءبي رةتئندة، قاتار كوتةرگةن.
بئزگة ةل اؤئزئنداعئ اثگئمةلةر مةن تاريحي شئعارمالاردئث دةرةكتةرئنة قاراعاندا قاناي ءبي ابئلايدئث ةث جاقئن كةثةسشئلةرئنئث ءبئرئ بولعان. ابئلاي حان ارقا جةرئمةن قوشتاسئپ، ةكئنشئ رةت تذركئستانعا بةت العاندا جانئندا كوپتةگةن باتئرلارمةن بئرگة قاناي ءبي دة اتتاعان. قاناي قذتتئمبةت ذلئ ابئلايدئث كومةگئمةن تاشكةنتتئث بةگئ بولئپ، قالانئ بيلةپ تذرعان كةزئندة دذنية سالعان، سذيةگئ تذركئستانعا، ابئلاي حان زيراتئنئث جانئنا جةرلةنگةن. ءئلياس ةسةنبةرليننئث «كوشپةندئلةرئندة» قاناي قذتتئمبةت ذلئ جوثعارلارمةن بولعان شايقاستاردا ةرجذرةك باتئر، ءئرئ قولباسشئلاردئث ءبئرئ بولعانئ جونئندة باياندالادئ.
ماعجان جذمابايةأتئث «باتئر بايان» داستانئنئث ءبئر بولئمئندة :
«جيئلدئ وثشةث نويان ئعاي-سئعاي
بايجئگئت، تاسبولات پةن ءبي تولئباي
تؤ باستا ابئلايدئ حان كوتةرگةن
قامقورئ قاراؤئلدئث شةشةن قاناي
جينالدئ ءوثشةث ءبورئ بؤرابايعا
ءبارئ دة ةل قورعانئ - باتئر بيلةر
اتتانباي تةك جاتؤدان تاپپاي پايدا:
«جذرةلئك، جاؤ باسئنار» - دةگةن سوزبةن
سالادئ قاناي ءبيدئ ابئلايعا
ءبي قاناي اتتانبايدئ حان ابئلاي
كةلمةسة قاندئبالاق باتئر بايان» - دةپ ءادئل دة كورةگةن ءبيدئث تذلعاسئ جاراسئمدئ سومدالعان.
قاناي ءبي قذتتئمبةت ذلئنئث باقئ، ءيتقارا باتئر، سولتانگةلدئ دةگةن بالالارئنان تاراعان ذرپاقتارئ زةرةندئ اؤدانئنئث يگئلئك، جامانتذز، قارابذلاك، ةثبةك بئرلئك، ذيالئ، قويسالعان اؤئلدارئندا تذرادئ.
قاناي ءبي قذتتئمبةت ذلئنئث ءومئرئن زةرتتةؤگة پروفةسسورلار: مالئك عابدؤللين، مئثباي ئسقاقوأتار ةلةؤلئ ذلةس قوستئ. كةيئن زةرتتةؤشئلةر قازئبةك نذرالين، ءسابيت مئرزاگةلدين، سةيئلبةك الئبةكوأتةردئث ماتةريالدارئ، راماح ءابدئراحمانوأتئث «قاراؤئل قاناي باتئر تؤرالئ كةيبئر تاريحي دةرةكتةر جانة ايتقاجئ قازبةكوأتئث «اس» (تريزنا) اتتئ كئتاپتارئ جارئق كوردئ.
1999 جئلدئث تامئز ايئندا اقمولا وبلئسئنئث جذرتشئلئعئ قازاقستاننئث XVIII عاسئرداعئ قوعام جانة مةملةكةت قايراتكةرئ قاراؤئل قاناي ءبيدئث 300 جئلدئق مةرةي تويئن كةث كولةمدة اتاپ ءوتتئ.
بذرئنعئ قارابذلاق اؤئلئ قاناي ءبي ةسئمئمةن اتالادئ. كوكشةتاؤ قالاسئندا ونوماستيكالئق كوميسسيانئث شةشئمئمةن فؤرمانوأ كوشةسئ - قاناي ءبي كوشةسئ بولئپ وزگةرتئلدئ.
دةرةك كوزئ:
قازاقستان ذلتتئق ةنسيكلوپةدياسئ، 5 توم.