جةثئس وثايعا تذسكةن جوق - ذوس ارداگةرئ، م.بورانبايةأ

قان مايداننئث قاسئرةتئ مةن تاؤقئمةتئ جايئندا ايتئپ بةرؤ ءذشئن، ونئ كوزئمةن كورگةن جاؤئنگةر، بذگئنگئ ارداگةر بورانبايةأ مئثايدار بورانباي ذلئن اثگئمةگة تارتقان ةدئك.
- مئثايدار اتا، الدئمةن الدا كةلة جاتقان جةثئستئث 65 جئلدئق مةرةيتويئمةن قذتتئقتاؤعا رذقسات ةتئثئز! بذل جةثئس ةلئمئزگة وثاي كةلگةن جوق. ول بابالارئمئزدئث، سئزدةردئث قاجئماستاي قايراتتارئثئز بةن رؤحتارئثئزدئث مئقتئلئعئمةن كةلدئ. سئزدةردئث وسئ ةرلئكتةرئثئزدئ ماثگئ ةستة ساقتاؤ ءبئزدئث مئندةت. سوندئقتان، اثگئمةثئزدئ سوعئس مايدانئنا قاشان شاقئرئلئپ، قالاي اتتانعانئثئزدان باستاساثئز؟
- مةن سوعئس دةگةن ءسوزدئ العاش رةت 1941 جئلئ شئلدةنئث 22-سئ كذنئ ةستئدئم. كولحوزدئث حات تاسؤشئسئ گةرمانيا سوعئس اشئپتئ دةگةن حاباردئ ةستئرتكةندة 14-تةن اسقان شاعئم بولاتئن. ول كةزدة سوعئستئث نة ةكةنئن دة تذسئنة قويعانئم جوق. ارادا ةكئ-ءذش جئل ءوتتئ، 1944 جئلدئث قازان ايئندا ءوزئمنئث تؤئپ-وسكةن قوستاناي وبلئسئ امانگةلدئ اؤدانئنان بئرنةشة جئگئت اسكةري قئزمةتكة شاقئرئلدئ. قوستاناي قالاسئنا كةلگةننةن كةيئن ءبئزدئ چةليابئ وبلئسئ شذباركول قالاسئنئث ماثئنداعئ اسكةريلةردئ دايئندايتئن بولئمگة الئپ كةلدئ. وندا ةكئ-ءذش ايعئ دايئندئقتان كةيئن، سوعئسقا اتتاندئردئ. ول كةزدة جاسئم 17-دةن اسقان. ماسكةؤ ارقئلئ بةلارؤستئث بةلوستوگ قالاسئنا الئپ كةلدئ دة، سوندا قارؤلاندئرئپ مايدان الاثئنا جئبةردئ. مةن ІІ-بةلارؤس مايدانئنا، 6 گأارديالئق ارميا، 15-سيأاش-شتةتتين ديأيزياسئ، 47-قئزئل ت ؤ پولكئندةگئ اتقئشتار قاتارئنا راديست-بايلانئسشئ بولئپ الئندئم. العاش العان تاپسئرمامئز گةرمانيانئث ودرا وزةنئن كةشئپ ءوتئپ، ونئث ارعئ بةتئندةگئ ذلكةن قالا - شتةتتيندئ نةمئستةردةن ازات ةتؤ بولدئ. وسئ ماقساتپةن ودرا وزةنئنئث ذستئمةن كوپئر جاساپ، ونئمةن وتة بةرگةن ؤاقئتتا، ءبئزدئث تانكئلةر، وزدئگئمةن جذرةتئن قارؤلار، ءتذرلئ اربالار مةن جاياؤ اسكةرلةر جان-جاقتان وق استئنا الئنئپ، بومبئلاندئ. اقئرئندا كوپئر تذگةلئمةن قيرادئ. ءبئز وزةننئث ارعئ بةتئنة ءوتئپ كةتة العانئمئزبةن، شئعئنئمئز وتة كوپ بولدئ. شتةتتيندة جاؤمةن بةتپة-بةت كةزدةستئك. ءتورت كذنگئ شايقاستان كةيئن نةمئستةردئ قالادان ئعئستئرئپ شئعاردئق. بذل مةنئث قاندئ مايدانعا قاتئسقان العاشقئ كذندةرئم بولاتئن. قاپتاعان جاؤدئث ورتاسئنا ءتذسئپ، ولئمگة بةتپة-بةت كةلگةن شاقتا، قورقؤعا دا شاما بولمادئ، نة ءومئر، نة ءولئم ءذشئن كذرةستئم.
ءساتتئ اياقتالعان شابؤئلئمئزدان كةيئن، برةسلاؤ، گاركاؤ، درةزدةن قالالارئن بوساتئپ، قاشقان نةمئستةردئ انگلياعا وتكئزبةؤ قيمئلدارئن جاسادئق. سول ماقساتپةن سولتذستئكتةگئ بالتئق تةثئزئنة دةيئن كةلئپ، ونداعئ روستوأ پورتئ قالاسئنا ورنئقتئق. ارادا ؤاقئت ءوتئپ جاتتئ، اقئرئ، 1945 جئلعئ مامئردئث 8-ئ كذنئ گةرمانيانئث قذلاعانئن ةستئدئك. مامئردئث 9-ئ كذنئ كةثةس وداعئ جةثئسكة جةتتئ دةگةن حابار الدئق. جةثئس كذنئن سول روستوأ قالاسئندا اتاپ وتتئك. وكئنئشكة قاراي، بذل كذنگة بارلئعئ بئردةي جةتة المادئ. مئسالعا، تةك قوستاناي وبلئسئنان ءبئز 500 جئگئت بولئپ اتتاندئق، ال سونئث تةك 10 پايئزئ عانا تؤعاندارئنا ورالدئ. گةرمانيادا 45-شئ جئلدئث قازانئنا دةيئن بولدئم، ودان كةيئن ءبئزدئ كاأكاز ماثئنداعئ اسكةري وكرؤگقا جئبةردئ. 1950 جئلدئث قازان ايئندا اسكةردةن بوسادئم. ءسويتئپ، اسكةري قئزمةتتة 7 جئل ءجذردئم. سةبةبئ، ءبئزدئ الماستئراتئن ادامدار بولمادئ.
- 17-دةگئ جاس جئگئتكة قولئنا قارؤ الئپ، ادامعا قارسئ شابؤ وثاي ةمةسئ تذسئنئكتئ. دةگةنمةن، قايسارلئعئثئز بةن باتئلدئعئثئزدئث ارقاسئندا قانشاما مئث ادامنئث ئشئندة ءولئم اؤزئنان امان قالدئثئز. مايدانداعئ ةرلئكتةرئثئز ءذشئن قانداي ناگرادالارمةن ماراپاتتالدئثئز؟
- مةن « ІІ -دارةجةلئ ذلئ وتان سوعئسئنئث » وردةنئمةن، «جاؤئنگةرلئك ةرلئگئ ءذشئن»، «گةرمانيانئ جةثگةنئ ءذشئن» مةدالدارئمةن ماراپاتتالدئم. «ةرلئگئ ءذشئن» مةدالئنا ذسئنئلعانئممةن ونئ المادئم. سونداي-اق، «قذرمةت بةلگئسئ» وردةنئمةن، «ةثبةكتةگئ ةرلئگئ ءذشئن» جانة «تئث جانة تئثايعان جةرلةردئ يگةرگةنئ ءذشئن» جانة تاعئ باسقا دا بارلئعئ 25 مةدالمةن ماراپاتتالدئم. كةيئنگئ جئلدارئمدا تورعاي جانة قوستاناي وبلئستارئ اتقارؤ كوميتةتتةرئ مةن وبلئستئق پارتيا كوميتةتتةرئنئث، قازاق رةسپؤبليكاسئنئث، قازاقستان پرةزيدةنتئ ن.نازارباةأتئث قذرمةت گراموتالارئمةن ماراپاتتالدئم.
ناگرادتاؤعا قاتئستئ اثگئمة قوزعالعاندا مةنئث جذرةگئمدئ قان جئلاتاتئن ماسةلة بار. الةمدئ ءدذر سئلكئندئرگةن ةكئنشئ دذنيةجذزئلئك سوعئستا جالپئ 28 ميلليونعا جؤئق كةثةس حالقئ قئرئلدئ. وعان قاتئسقان 1،5 ميلليونعا جؤئق قازاقستاندئقتاردئث 500 مئثئ ذيلةرئنة ورالمادئ. ولاردئث اراسئندا قاراكوزدةرئمئز قانشاما بولدئ. ةرلئكتةرئنة لايئقتئ ناگرادالارئن العاندار جوق دةمةيمئن، ولار - بار جانة ول سولاي بولؤئ ءتيئس. سةبةبئ، بارلئعئمئز ءبئر وتان ءذشئن، سول كةزدةگئ كةثةس سوسياليستئك رةسپؤبليكالار وداعئ ءذشئن كذرةستئك جانة قازاقتار ول مايداندا بارئمةن بئردةي قان توكتئ، ةرلئكپةن قازا تاپتئ. قازكسر-نئث 100-دةن استام ادامئ «كةثةس وداعئنئث باتئرئ» اتاعئن الدئ، سونداي-اق، بئرنةشة مئثئ جاؤئنگةرلئك «قئزئل تؤ» وردةنئمةن، «ةرلئگئ ءذشئن» مةدالدارئمةن ناگرادتالدئ. ولاردئث اراسئندا ساعادات نذرماعامبةتوأ، ذشقئشتار نذركةن ءابدئروأ پةن تالعات بيگةلدينوأتةر جانة مئقتئ قولباسشئ، ايگئلئ 8-شئ گأارديالئق اتقئشتار ديأيزييانئث باتالون، پولك كومانديرئ باؤئرجان مومئش ذلئ بار. باؤئرجان ءبئر عانا ذلكةن ةرلئك جاساعان جوق، ول ذلكةن ستراتةگيالئق كوماندير بولدئ. داثقتئ جاؤئنگةر كوزئ تئرئسئندة كةثةس وداعئنئث باتئرئ مةن گةنةرال اتاعئن الا الماي كةتتئ. باؤئرجانعا كةثةس وداعئنئث باتئرئ اتاعئ ةلباسئمئزدئث قولداؤئمةن ءوزئ قايتئس بولئپ كةتكةننةن كةيئن بةرئلدئ.
بذنئث ءبارئ كةثةس ذكئمةتئ كةزئندة جذرگئزئلگةن ءبئرجاقتئ ساياساتتئث كةسئرئنةن بولدئ. وندا ءبئر عانا حالئق بار، ال وزگةلةر ولاردئث جاردةمشئسئ دةپ ةسةپتةلدئ. سوندئقتان، كوپتةگةن قازاقتئث ةرلئكتةرئ ةسكةرؤسئز قالدئ.
سول سياقتئ، قانداسئمئز راقئمجان قوشقاربايةأقا دا ةرلئگئنة لايئقتئ ماراپات بةرئلمةدئ. ر.قوشقاربايةأ، بؤلاتوأ ةسئمدئ سولداتپةن بئرگة رةيحستاگتئث توبةسئنة جةثئس تؤئن جةلبئرةتكةن ءبئرئنشئ جاؤئنگةرلةر. بذل تؤرالئ مارشال جؤكوأتان باستاپ وعان كوزدةرئ كؤا ءبارئ ءبئلدئ. ءبئراق كةثةس وداعئنئث باتئرئ اتاعئ مةن لةنين وردةندةرئ بةلگئلئ ءبئر ساياسي تذسئنئكتةرمةن ةگوروأ پةن كانتاريا ةسئمدئ سولداتتارعا بةرئلدئ. ولاردئث اتتارئ ك و-نئث (قازئرگئ رةسةي فةدةراسياسئنئث) رةسمي تاريحئندا وسئ كذنگة دةيئن اتالئپ ءجذردئ.
مةنئث ويئمشا، قوشقاربايةأتئ رةسةي بولماسا-داعئ ءوزئمئز ذلئقتاؤئمئز كةرةك. ودان كةيئن، ونئث ةسئمئن استاناداعئ بازاردئث جانئنداعئ كئشكةنتاي كوشةدةن الئپ ذلكةن كةشةلةردئث بئرئنة بةرؤ كةرةك.
- جةثئستئث 65 جئلدئق مةرةيتويئنا وراي اعئمداعئ جئلعئ مامئر ايئندا ذوس ارداگةرلةرئنئث تةمئر جول كولئكتةرئمةن جاسايتئن ءبئر جولعئ ساپارلارئ تةگئن بولادئ. ءسئز مةرةكةنئ قايدا اتاپ وتةسئز، قذرئپ وتئرعان جوسپارلارئثئز بار ما؟
- مةن ماسكةؤدة وتةتئن شةرؤگة استانا قالاسئنان شاقئرئلعان ةكئ ادامنئث ءبئرئمئن. دةنساؤلئق جاعدايئم مذمكئندئك بةرسة، سوندا باراتئن جايئم بار. ءبئراق قئزئل الاثداعئ سالتاناتتئ شةرؤدة ذزاق جولدئ ءجذرئپ ءوتؤ قيئنعا سوعا ما دةيمئن.
جالپئ مةنئث ويئمشا، ذلئ جةثئستئث 65 جئلدئعئن اتاپ ءوتؤ، وعان ءبئر مايدان الاثئندا تةثدةي قان توككةن قازاقستاندئقتاردئ شاقئرؤ وتة ورئندئ. بالتئق جاعالاؤئ ةلدةرئ - لاتأيا، ةستونيا جانة تاعئ باسقالارئ ونئ تويلامايدئ. بذل شةرؤگة وزبةكستاننان دا ةشكئم بارايئن دةپ جاتقان جوق. قازاقستاننان ماسكةؤگة 32 ارداگةر، 100-گة جؤئق جاؤئنگةر شاقئرئلئپ وتئر.
تةمئرجول كولئكتةرئنة ذسئنئلئپ وتئرعان جةثئلدئكتةر، زةينةتاقئلار، پاتةر اقئسئ مةن قوعامدئق كولئكتةردةگئ جةثئلدئكتةر ءذشئن ةلباسئنا، حالقئما شةكسئز العئسئمدئ ايتامئن.
- ارداگةرلةر كةثةسئنئث بةلسةندئ مذشةسئ رةتئندة كةلةسئ سذراعئما جاؤاپ بةرسةثئز. قازئر استانادا مةملةكةتتئك تذرعئن ءذي قورئنان قانشا ارداگةر باسپانامةن قامتئلدئ، قانشاسئ كةزةكتة تذر؟
- قازئر استانادا ذوس-نئث 484 ارداگةرئ تذرادئ. بئلتئر كةزةكتة تذرعان ارداگةرلةردئث بارلئعئ 100 پايئز تذرعئن جايمةن قامتاماسئز ةتئلدئ. قازئر ةلوردادا وثئرلةردةن كةلئپ جاتقان ارداگةرلةر بار. قازئر ولاردئث ءبئرشاماسئ كةزةككة الئنعانئن ةستئدئم. الئپ قاراساث، 90-داعئ كةمپئر مةن شال اؤئلداعئ ءذيدئ ءوز بةتتةرئمةن قالاي كذتئپ-باعادئ. بذگئنگئ كورئپ وتئرعان بةيبئت ءومئرئمئز ءذشئن ولارعا ءذيدئ قالاعان جةرلةرئنةن بةرؤ كةرةك.
- مازمذندئ اثگئمةثئزگة راحمةت! دةنئثئزگة ساؤلئق، ذزاق عذمئر تئلةيمئن!